|
2000
|
|
|
Gainera, beharrean ibili, ibili naiz, baina kaskopelatu motel horren ondoan potrojorran jardun dut, eta badakizu hori onena dela pentsa eta pentsa egoteko. Eta a ze amorrazioa hartzen
|
nuen
etxera deitu, eta artean zure deia erantzungailuan ez bazegoen! Baina hasi behingoz, Karmelo, zer daukazu kontatzeko?
|
|
|
(baleki gai hori kasik tabua zela horrela esaten baldin bazaio Dabid eta bion artean). Nik ezer erantzun ez, eta, Dabid kanpoan zela baliatuz, berehalakoan jo
|
nuen
etxera, bainu luze eta epel bat hartzera. Bertan, aintzat hartu nuen Teresaren aholkua:
|
|
2001
|
|
|
Baiezkoan, badakizue Bannister letraduak Bannister lekukoarekin izan zuen hizketaldi biziaren berri: " Zu, Bannister jauna, non zinen holako egunetan?";" Egia esan, Bannister jauna, ez
|
nuen
etxetik alde egin...".
|
|
|
gerran, gerrakoak; gero, gerokoak. Zenbait urtez, behin eta birritan, ez
|
nuen
etxe teilapearen ardurarik izan, eskatu baino oparoago eskaini baitzidaten. Jan edanaz gehixeago, iturriari etengabe zerion uraz kanpora4.
|
|
2002
|
|
|
Horrek ahitu zuen nire pazientzia. Ez naiz baldarkeriei baldar erantzuteko gai, eta ihes egin
|
nuen
etxe aurreko parkera. Aulki batean eseri eta negarrez hasi nintzen, malkoak isurtzeari irizten diodan ahuldadeari buruzko kezkarik gabe.
|
|
|
Horrelakoak gogoan, mojen komentu aurre  ko zumarditik nindoalarik, Perti, kimikako irakaslea, ikusi
|
nuen
etxe tarte batetik ni nengoen ingurura hurbiltzen, bere ohiko janzkera soinean: jertse gris lodi bat, lepotik gerrirainoko kremaileraz; mahoizko galtzak; eta gaztaina koloreko zapatila zarpailak.
|
|
2005
|
|
|
Joxe Mariren etxeordeko ganbaratxotik erori nintzela esan
|
nuen
etxean; izan ere, atea beti zabalik uzten zuen, ez zuen-eta baratzeko tresnarik gordetzen, ez animaliarik hazten. Kontatu nuena oso sinesgarria zen, batik bat Joxe Mariren etxeordean bazegoelako gauza bitxi bat, auzoko haur guztiak erakartzen gintuena:
|
|
2006
|
|
|
ez nuen hautabiderik. Niretzat bakarrik izan balitz, tira, moldatuko nintzatekeen, baina noizean behin Martin hartu
|
nuen
etxean, eta zerbait itxurosoa eskaini nahi nion mutikoari. Jolasteko espazio pixka bat sikiera.
|
|
|
Urdinaren baretasuna usaintzen nizun eta zirkuluaren sakontasuna entzuten. George Gershwin en Rapsodia, urdinean ahopean kantatzen egin
|
nuen
etxerainoko bidea.
|
|
|
Eguneroko bizitza arruntaren faltan eta gymnasiumean ikasteko aukerak galduta, hobe handik urruti (ez nengoen gymnasiumera joateko prest, ezta une hartan Nurembergeko legeak deuseztatu zituztela jakin izan banu ere). Baina bakardadearekin lotzen
|
nuen
etxetik kanpokoa. Eta, ez dakit zergatik, baita negu gordineko hotzak dakartzan eragozpenekin ere.
|
|
|
Polizia noiz agertuko, gurasoek eta zer erabakiko, eta, okerrena zena, neure ahuleziaren esklabo. Ez nintzen ezer, ez
|
nuen
etxekoen bizitza hondatzea beste deus ekarri. Aitaren hitzak entzuten nituen gogoari mailuka.
|
|
|
Hotsa, ordea, gero eta ozenagoa zen. Hartan, zeppelinaren itzala ikusi
|
nuen
etxe aurreko lorategian. Etxe gainetik pasatu zen, eta, apurka apurka, ia osorik estali zuen zeru urdina.
|
|
|
Lurrera jaurtitako gauzen eta kristal apurtuen hots etengabeak heltzen zitzaizkidan. Pentsatu
|
nuen
etxea miatzen ariko zirela. Komunera ere sartu ziren.
|
|
|
Ostatua ez zen garestia, banuen hilabete batzuk arazorik gabe igarotzeko adina diru, eta, txarrenean ere, beti izango
|
nuen
etxekoen laguntza izateko aukera, baina horrek, lasaitu ordez, hustu egiten ninduen barrendik eta indarrik gabe lagatzen kanpora begira. Pentsatzen nuen:
|
|
2008
|
|
|
Isilik ohetik jaiki, lurrean sakabanaturik zeuden arropak eta zapatak eskuetan hartu, eta atearen alboan zegoen idazmahai gaineko paper batean nire izena eta telefono zenbakia idatzita atera nintzen gelatik. Pasilloan arropak jantzi, eta ahalik eta azkarren alde egin
|
nuen
etxetik, sarrerako ateak ixtean ateratako hotsak esnatuko zuen beldurrez.
|
|
|
Atsegin ninduela pentsatzen nuen. Eta afaltzera gonbidatu
|
nuen
etxera.
|
|
|
Ostiral gauean etxean egon nintzen film bat ikusten, telefono deiaren zain. Hiru aldiz egiaztatu
|
nuen
etxeko telefonoa ondo konektatua zegoen; beste bi aldiz deitu nuen sakelakotik etxeko telefonora, bazebilela egiaztatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Itxuragabekeria da. Berriro ikusi nahi
|
nuen
etxea. –Eta ahotsa apalduz esan zion?:
|
|
|
Haren etxaldera joan nintzen. Botata aurkitu
|
nuen
etxea; harrizko horma, desagertuta. Mantentzen zen gauza bakarra haren izena zen:
|
|
|
Birrinduta sentitzen nituen erraiak. Ez
|
nuen
etxera itzultzeko gogorik. Zer itxura izango ote nuen?
|
|
|
Hasiera batean, ibiltzea kostatu zitzaidan gehien gehien. Sorbaldatik eskegi
|
nuen
etxean hartutako poltsa beltza. Han eraman nituen amumaren jantzia eta bastoia, batetik, eta zure aldeanatako buruko painelua, bestetik.
|
|
|
Aita peskako patroi joan zenean, lehenengo kanpainatik hasi zen arrain asko harrapatzen eta etxera dirua barra barra ekartzen. Hura ikusita, batean sukaldea, bestean komuna, hurrengoan..., urtero berriztatzen edo aldatzen
|
nuen
etxeko gelaren bat. Kasinoko bazkide ere egin ginen, eta han joaten nintzen ni Bilbon erositako oinetako, jantzi eta larruzko beroki haiekin, begiak, ezpainak, azkazalak... margotuta, urregorrizko belarritakoak, lepokoak, eraztunak, eskumuturrekoak... agirian nituela.
|
|
|
Garaiko gizarteak hori guztia pentsatzen zuen euskarari buruz eta guk iritzi publikoa gizentzen genuen: euskara akzidente bat zen nik txikitan bizi izan
|
nuen
etxeko eta inguruko giroan. Baserritarra, edo pobrea edo toki atzeratu batean jaioa edo erremerrea izatea bezalako akzidente bat.
|
|
2010
|
|
|
Aste batzuk geroago beste bisita bat izan
|
nuen
etxean, aurrekoa baino askoz atseginagoa. Arratsalde hartan korrika pixka bat egin ondoren etxean nengoen bakarrik, dutxa bat hartzen, txirrina jo zutenean.
|
|
|
gitarra elektrikoak, gitarra akustikoa, baxu elektrikoa, anplifikagailuak, erritmo kaxa bat baino gehiago, lau pistatako grabagailua, soinu efektuetarako pedalak, mikrofonoak... Abestiak egin ondoren maketa bat grabatu
|
nuen
etxean, zeinean, tekladun tresnak izan ezik, Iñigo Moñusek jo zituenak, gainerakoak nik jotzen bainituen. Herri Irratiko Forkiren programara behin baino gehiagotan joan nintzen eta nire abestiak jarri zituen, elkarrizketa eta guzti eginez.
|
|
|
Ez nintzen hurbildu ere egin. Anizeto lagundu
|
nuen
etxeraino. Ezkaratz aurrean despeditzeko orduan, sakelan neuzkan yohimbe hostoak eskaini nizkion.
|
|
2011
|
|
|
–Oso gazte nintzela alde egin
|
nuen
etxetik. Urte hauetan Europako hainbat herritan bizi izan naiz eta denetik egin dut:
|
|
|
–Denbora gutxi gelditzen zaigun honetan, bizitza osoa ihesean eman dudala konturatzen naiz. Gogoratuko zara, Jan, hilerrian galdetu zenidala zer dela-eta alde egin
|
nuen
etxetik, hamasei urtekoa nintzelarik... Eta bost duroko erantzuna eman nizula orduan.
|
|
|
–Gau batean zuek kontzertura joan zineten eta nik, katarroa neukala eta, nahiago izan
|
nuen
etxean geratu. Eztabaida gogor baten zaratak esnatu ninduen.
|
|
|
Zuri egindako bisita bat baliatu nuen, eta zu Bergerac-era gonbidatu ez gonbidatu egon eta gero, bakarrik egin nuen bidaia. Udaletxetik hurbil dagoen inoiz chic izandako hoteltxo frantses tipiko horietako batean egin nuen gaua, eta biharamunean, autoa hartzera nindoala lagunak aholkatutako ardandegira joateko, Neska ikusi
|
nuen
etxe arrunt bateko ezkaratzetik irteten. Hurbildu eta agurtzekotan egon nintzen.
|
|
|
Eta ni ere berdin, pozik, koadrilakoak pozik ikusita. Ateari kolpe zakar bat emanda alde egin
|
nuen
etxetik, eta ordutik ez zaitut gehiago ikusi, ez gara elkarrekin egon autoaren kulpaz izandako liskarretik. Eta gauzak nola diren:
|
|
|
Sotesek behin esan zidan tindatu egin behar nuela. Nik, berriz, ez nion kasurik egin, baina egun batean probatu egin
|
nuen
etxean eta oso ongi geratu zen. Beti ikasten zen zerbait ere.
|
|
|
Aste osoa lanean eman nuen, bazkaldu ere bertan egiten nuen. Ilunabarrean iristean oso triste aurkitzen
|
nuen
etxea, baina berehala iritsi zen igandea. Txalet handi batean zeuden, lorategi eta guzti, eta han zebiltzan biak jolasean.
|
|
|
Tolosara ere egun batzuetarako jaitsi nahi nuen, baina nork zaindu behar zituen behiak. Ezin nuen horrela jarraitu; urte hartan mutil bat hartu beharra
|
nuen
etxeaz arduratu eta bazkaria egiteko, morroia aurkitzea erraza ez izan arren. Momentuz ondo konpontzen nintzen aitarekin, nik bi artaldeak gobernatu bitartean berak bazkaria eta etxeko lanak egiten baitzituen, baina ez zen beti etortzen, bestelako lanak ere bazituen eta.
|
|
|
Neguan etxekoak etortzen zitzaizkidan laguntzera, batez ere arkume garaian, eta udaberrian gorago igotzen nintzen, Zozune mendira; han ere borda bat nuen lo egiteko. Bertan jezten nituen ardiak eta goizaldean, bi orduko bidea egiten
|
nuen
etxeraino, haga batetik zintzilik bi marmita bizkarrean hartuta. Leher egina iristen nintzen, baina nire arrebak prestatzen zidan hirugiharrarekin, taloarekin eta esne pizarrarekin berpiztu egiten nintzen.
|
|
|
euria, hotza (gradutan asko ez igarriagatik hezurretaraino sartzen zaizun hotz umel hori)... eta elurra berriro, egun eta erdian, otsail amaieran. Urtarrilean baino dezente gutxiago bota zuen, baina, nik neuk behinik behin, inoizko gertuen ikusi
|
nuen
etxeko leihotik, inoizko gertuen Pagasarrin behera, zelaietan, landetan, bide bazterretan.
|
|
2012
|
|
|
Itzala atzetik izango nuela pentsatuz, baina atzera begiratu gabe, egin
|
nuen
etxerainoko bidaia.
|
|
|
eta ez
|
nuen
etxea ikusi.
|
|
|
baina ez
|
nuen
etxea inondik ikusi.
|
|
2018
|
|
|
Aspertuta nengoen. Ezin
|
nuen
etxetik bota, ezer gutxi nekien  eta arrotzaz. Lor baneza, ordea, bere kabuz alde egin zezan?
|
|
|
–galdetu nion beste behin?. Etxe tzar honek, eta eskuaz airean trazaturiko keinu batez adierazi nahi izan
|
nuen
etxearen zabala, badu nahikoa toki babesteko, elkarri behaztopa egin gabe, zu eta ni bezalako bi gizon...
|
|
|
Musde Dexesen ehorzketari jarraitu zitzaion matxinadan ere hartu nuen parte. Erregeren jauregia setiatu zuten peluten sega, eskuare, aitzur eta igitai ugarien artean, neronek ere astindu
|
nuen
etxeko sutondoko burtzin kez belztua. Jauregiko borreroek, ordea, Mugarreren agindura, berehala birrindu zuten erasoa erasoaz.
|
|
|
Zorigaitzez, arestian aipatu bezala, egun hartan ezin
|
nuen
etxean huts egin eta, beraz, lasterka jaitsi behar izan genuen herrira.
|
|
2019
|
|
|
–Neronek topatu
|
nuen
etxean sartzean?" galdetzea ere" aurpegia jarriaz.
|
|
|
" Itzuli handi bat eman nahi izan nion ni jaio nintzen auzoari, bi urte lehenago abandonatu
|
nuen
etxera itzuli aurre  tik...", errezitatzen hasi da ikasleei, fotokopiak bana  tzen dizkien bitartean.
|
|
|
" Itzuli handi bat eman nahi izan nion ni jaio nintzen auzoari, bi urte lehenago abandonatu
|
nuen
etxera itzuli aurretik. Deabru joan nintzena aingeru itzulita nentorren.
|
|
2020
|
|
|
Ez da ezer. Egia esan, ez
|
nuen
etxera etorri nahi horregatik, baina ama tematu egin da. Ez naiz oso mezazalea.
|
|
|
Ondoren, Danilok erran zidan janari erreserbak ere ikusi behar genituela; ia hutsik zeuden. Uste
|
nuen
etxean hornidurak genituela, baina batzuetan sei jale ginen mahaian. Ama, kanpoan erosketa egiten zebilena, lehen alarmaren deia entzunik, janariz eta ur botilaz ederki zamaturik itzuli zitzaigun.
|
|
|
–Nolanahi ere, itzuli nintzenean ezin izan
|
nuen
etxera bueltatu, ezen gurasoak hilak ziren jada eta ugazabak beste maizter batzuei emana zioten etxea alokairuan, zaldunak ezkutariari. Istant batean ijito gazte hari begira geratu zen, habailarekin zebilen gaztaina ihar parea itsasora jaurtitzen.
|
|
|
Odola irakiten jarri ninduen eta ukabil  kada bat eman nahi izan nion, baina erne ibili zen, iskin egin, eta azkenean zaplada bat besterik ez zen izan. Gau hartan ez
|
nuen
etxean lo egin, kazetarien deiei ez erantzuteagatik. Aitari esan nion nire neska lagunaren etxera nindoala lo egitera.
|
|
2021
|
|
|
Kontu handiz alproja hura! Pentsatzen jarrita, ezin
|
nuen
etxean bakarrik utzi. Edozer gauza gerta zitekeen harekin.
|
|
|
Turista jendeak zoriontsua irudi zuen, beti irribarrea ezpainetan ibiltzen ziren eta gisa hartan, irribarretsu, atsegin zuten etengabe ateratzen zituzten argazkietan agertzea. Turista jendea eskuxuria zen, azal finekoa, eta nik ezin nuen imajinatu ere egin nondik atera zezaketen hainbeste diru, zeren eguna opariak erosten ematen baitzuten, dena ikusi dena erosi; eta halakoetan nik kontu egiten
|
nuen
etxe handiak eduki behar zituztela hainbeste gauza gordetzeko. Eta jakina, tirriki tarraka, nire lehen dirhamak aurreztuz, amets egiten nuen haien herrialdeetara egingo nuen bidaiarekin, eta, oroz gain, Imlilera egingo nuen itzulera ikusgarriarekin.
|
|
2022
|
|
|
Osaba bebarruan ari zenez, ezin nintzen aurreko egongelara joan eta leihoan jarri. Aldarte txarra sumatu
|
nuen
etxean eta eskolara abiatu nintzen astiro astiro. Haize gordin errukigabea zebilen, eta bihotza, berriz, errezeloz betea nuen dagoeneko.
|
|
|
Eta hark nahi izan zuen guztietan hartu
|
nuen
etxean.
|
|
2023
|
|
|
Egun batean, zaborra ateratzeko aitzakian, etxetik irten eta ez nintzen itzuli. gure auzoko autobus geralekura joan eta Paristik Portorainoko ibilbidea egiten duen gaueko azken expressoa hartu
|
nuen
etxekoei txintik esan gabe. António izeneko sorterriko aspaldiko adiskide minaren gaixotasun sendaezinaren berri ematen zidan gutun bat zela bide, sorterrira itzuli eta nengoen itogunetik ihes egiteko esperantza nuen.
|
|
|
Eta nire begiak goxatu zituen ikusmira huraxe bakarrik aski izan zen bizitzarekin berradiskidetzeko. Eta errekaren meandroetan gora sigi saga, irrikaz begiratzen
|
nuen
etxerantz, bertan zer aurkituko nuen galdezka, eta hara non ikusten dudan ttonttor batean Melgaçoko gazteluaren dorrea, nire oroimenean hainbeste aldiz irudikatutako oroitzapena. Hantxe zagok, pentsatu nuen, beti egon den leku berean, muino gorrixkako talaian mugaldearen zaindari.
|
|
|
Bidaso bazterreko putzuan hondoraturik ez bainuen etxekoekin ezer jakin nahi, ni ikusi gabe eman behar izan zuten azken hatsa. Eta nire jaiotetxe abandonatuaren ondoko hilerrian gurasoen hilarriei begira, nire ama zena irudikatzen
|
nuen
etxeko atarian nire zain, aspaldi joan eta sekula itzuli ez zen seme galduaren zain, hasperenka. Orain, itzuli nintzela, ez nuen inor zain.
|
|
|
Nire belar laukitxoan kontuak berdin jarraitu zuen; han libre libre agertzen jarraitu zuten zaunkari sinpatiko horien beharrek. Orduan, zer egingo, eta" Hemen bai?" letreroa jarri
|
nuen
etxe atarian. Euriak galdera ikurra ezabatu zion.
|
|
|
Sasi garbitzeko makina erosi aurretik, segaz txukun  tzen
|
nuen
etxe atzea, baldar samar; oso trebea ez eta, gainera, ez bainuen sega behar bezain zorrotz edukitzen. Arraitzarekin zirri zarra segaren ahoa zorrozten gustura aritzen nintzen, doinu atsegina ateratzen baitu irrista horrek.
|
|
|
Txikitan, maite
|
nuen
etxeko katua. Ez berez, baizik eta nire arreba txikiaren jostailu eta lagun maitea zelako.
|