|
2000
|
|
|
Ikusi izan ez banu, eta mintzoa eta boza aditu izan ez banizkio, Jainkoaren mezularitzat hartuko
|
nuen
ama, zeren baitzirudien ezen ene erregua, egin orduko, aditua izan zela.
|
|
|
Zeren eta, arestian erran bezala, Tomas Mororen Utopia irakurri ondoren eta Miguel de Sandovalen komentarioak entzun ondoren, amesten bainuen ezen, jauregiaren itzalaz baliaturik, justizian eta karitatean zimendatu lurralde zerutiar bat eraiki ahal izanen genuela noizbait Urbiainen, non guztiok anai arrebak eta Jain koa ren seme alabak senti baikintezkeen, Plautoren edo Hobbesen Homo homini lupus etik urrun. Haatik, asmo haren bulkatzeko eta aitzina egiteko, ama eneganat erakartzea nuen conditio sine qua non a... baina nola erakarriko
|
nuen
ama eneganat, baldin aita Bartolomeren ideien eraginpean bizi bazen?
|
|
|
Ai, nola maite izan
|
nuen
ama egun haietan...!
|
|
|
Eta orduan bururatzen zitzaidan ezen nihaur izan nintekeela Rosak izan nahi zuen semea eta ezin izan zuena, nola izan baitzitekeen Rosa nik nahi
|
nuen
ama, baina izan ez nuena... eta, pintore indiarrak pintatu zuen koadroaz oroiturik, zeinak erakusten baitzuen Ama Birjina hura, Jesus haurrari eta san Joseri bularra emaiten, ohartzen nintzen ezen nihaur izan nintekeela san Jose eta nihaur izan nintekeela Jesus haurra.
|
|
|
Eta nolako gogoa etorri zitzaidan orduan, amaganat joaiteko eta hari erraiteko: " Zaude lasai, ama, aitak huts egin dizu, hipokrita hutsa denez gero, baina nik ez, eta besarka nazazu!" Eta oroitu
|
nuen
amaren bertze behako hura, noiz eta oreinaren amoriozko historia hura kontatu bainion, erraiten zidala: " Halakoa da guti batzuetan amorioa".
|
|
|
Mezak bukatu berria behar zuen, ostatu bakarreko atarian hainbat gizon ikusi bainuen baso bana eskuetan zutela, egun erregarria izatekoari arnasgarri gelditzen zitzaizkion azken minutuez gozatzen. Ni begitik galduta haien solaspide bilakatuko nintzela jakinda aparkatu
|
nuen
amarenaren parean. Sukaldean atzeman nuen, tipula pikatzen, txandal berde min batez jantzia.
|
|
|
Laburtuz gero hark, egurra nik. Hogei urtetan alde egin zigun; ez
|
nuen
amaren negarrekin bat egin, hartarainoko denboran partzuer izan gintuen gelako nagusi bakar ikusirik neure burua. Izengoitia lehenago ezarria nion:
|
|
|
haurrak sari bat merezi zuen, halako egia begi bistakoa azaleratzeagatik. Txalotu ezina; ez
|
nuen
amarekin zalapartarik nahi, eta are gutiago haren ahizpa bihotzekoa zela kausa. Buruz buru jarri zitzaidan mahaira, makur, oso makur, eta kafea zerbitzatu zuen bere katilura.
|
|
|
Ez dut uste aipatu dudanik oraino, neskame bat genuenik. Erdi gaixorik edo gaixo ezagutu
|
nuen
ama beti. Txikitan ez dira errealitate baten mugak oso taxuz neurtzen, eta gaur badakit osasun ahulekoa genuela, baina orduan ama ez zen ama besterik.
|
|
|
Ez du, nonbait, hango oroitzapen onik. Nik beti izan
|
nuen
amarekin harreman ona. Oso zahartuta egon arren, kartzelara ere ahal zuen guztietan etortzen zitzaidan, Castelloneraino azken urteetan, pentsa!
|
|
2001
|
|
|
–Okei –ahula marmaratuz bukatzen
|
nuen
amarekiko solasa.
|
|
2002
|
|
|
Zoaz, ez kezkatu niregatik, ondo nago esan nion. Beste egoera batean" ez naiz umea" eran  tsiko nukeen, baina ez
|
nuen
amaren aldartea zapuztu nahi.
|
|
2003
|
|
|
bortu gora hemendik ageri da hurbiletik baino hobeki, eta haren bistatik kanpo nolaz bizi? Gainera hangoa
|
nuen
ama.
|
|
|
Sekula ez
|
nuen
ama ezagutu.
|
|
|
Eta umetan neukan hutsune hura bete zidan Gretak. Amonak maitasuna eman zidan; Greta, berriz, euskarria zen, inoiz ezagutu ez
|
nuen
amarekin neukan lotura bakarra. Horregatik, amona hiltzean zalantzarik gabe jaso nuen manikia nire etxean.
|
|
2004
|
|
|
Esango duzu lelokeria bat dela, eta hala da, ze nik ere esan dizut lehen, baina kontua da nik, iluntasunari beldurra, txikitatik diodala, nire etxean korridore luze bat zegoelako eta nik azken puntan egiten nuelako lo, eta gurasoak beste puntan. Eta gauez esnatzen banintzen, zarataka hasi behar
|
nuen
amari deika, eta esaten nion txiza egin nuela gainean, egin ez arren, ze nik nahi nuen bakarra zen ama nigana etortzea, eta hartzen ninduenean pijamaz aldatzeko, orduantxe egiten nuen txiza, ze gezurrak ere ez dira esan behar. Edo, bestela, esnatzen banintzen, korridore osoa zeharkatu behar nuen ilunetan, kontuan hartuta, gainera, alboetan ateak zeudela, beti zabalik eta beltz barrua, eta arineketan hasi behar nuen beste puntaraino, baina ez munstroen beldurrez, esan dizut lehen.
|
|
2005
|
|
|
Sekretua izoztu zitzaidan. Eta ez
|
nuen
ama gelan sartzen entzun.
|
|
|
Baina amak esan zidan ez eramateko, nekatuta dagoela aita eta oso gaixorik eta ez eramateko albuma ospitalera. Baina konbentzitu egin
|
nuen
ama eta esan nion oso inportantea dela albuma eta oso zaila dela albuma osorik egitea eta ia inork ez duela egin eta nik bai, eta oso inportantea dela. Eta amak esan zuen" Oso inportantea, bai".
|
|
|
Etxera joan nintzen. Isilka sartu, eta egongelan lotan topatu
|
nuen
ama, nire zain. Hanka puntetan joan neure gelaraino, armairua zabaldu, aitaren ezkontzako trajetik pistola eta bala atera, hantxe bertan gorde urrezko eskumuturrekoa, dirua zegoen zapata kaxetako bat hartu, ehun mila pezeta apartatu, batean sartu, eta etorri bezain isilka irten nintzen, ama ez esnatzeko.
|
|
|
Etxeratzean, leiho ondoan topatu
|
nuen
ama, negarrez, gutun bat eskuetan zuela.
|
|
|
Baina, goiz batez, negarrez topatu
|
nuen
ama sukaldean.
|
|
2006
|
|
|
Mahai haren inguruan, emakumeak zu erraten zidan. Nik,, nokara gabe ere, ez
|
nuen
ama deitzen. Aitatxiren agindua?
|
|
|
Atearen danbatekoarekin batera ikusi
|
nuen
ama urruntzen, estalkia bizkarrean zuela, gizonezkoarekin.
|
|
|
Goizean, kantari sumatu
|
nuen
ama Likona dorreko lixiba egiten. Aita hil zenean, arotzen gremioak lagundu bazigun ere, ez zen nahikoa izan, eta josi eta lisatzeaz gain lixiba egiten hasi behar izan zuen amak.
|
|
|
Kaletik iritsi nintzen. Zain
|
nuen
ama. Mahai gainean ikusi nituen ilea mozteko artaziak euren zorrotxoan.
|
|
|
Izua ikusi
|
nuen
amaren begietan. Aitak eskua hartu zion.
|
|
|
Ondo ezagutzen
|
nuen
amaren zerbait egiten jardun behar egunerokoa, baina aerodromotik bota ninduten egunaren biharamuneko mugimenduak ez zituen ohikoak. Gorputza hotzez mankatua balu bezala mugitzen zituen besoak, eskuak, hatzak.
|
|
|
Bion begiradak gurutzatu ziren. Txorikume habiatik erori berriari eskaintzen zaion errukizko maitasun barea ikusi
|
nuen
amaren begietan. Eginahalak egiten ari zen ez nendin konturatu zenbateraino zegoen kezkatuta.
|
|
|
Ematen zuen ez zirela gogoratu ere egiten zigortuta nengoela. Ahal nuen adeitsuen jokatu
|
nuen
amarekin. Baita aitarekin ere.
|
|
|
Harrezkero, ezagutu ditut pertsona batzuk psikoanalisia baliatzen zutenak niri ulertezina egiten zitzaidan hainbat jokabide esplikatzeko. Ni neu ere saia ninteke intuitzen ditudanak agertzen (ez da zaila nik garai hartan Alemaniaz
|
nuen
ama babeslearen irudia eta frau Gerda lotzea), baina ez, ez dut betazalik erre nahi frau Gerdak sortu zidan lilura esplikatzen. Judua nintzela jakin aurretik besterik uste banuen ere, ez dago zertan dena argitara ekarri:
|
|
2007
|
|
|
Ea amak bakean uzten gaituen, esan zidan Irenek, nahi duguna egiteko. Berehala ikusi
|
nuen
amak baietz, bake santuan utziko gintuela. Erleei bai, kasu egingo ziela (eta hauei ere gutxi, udaberria, garairik lanpetuena, pasatua baitzen), baina gaizki hezitako bi mukizu zaratatsuei axola gabe begiratuko ziela, mukizu horietako bat bere alaba izanda ere.
|
|
|
Hogoi urtez zahartzen ikusi
|
nuen
ama bat batean, beti eskutik atxikitzen gintuela, eta etxekoanderea atean agertu zelarik ez zakien gehiago zer erran eta bahar bada ere, zertara jina ginen. " Egun on, anderea" entzun zuen eta bost minutu aski izan zizkion gazteluko berrien iresteko, madamaren gandik gainera!
|
|
2008
|
|
|
Bai, beste ume guztiek bezala hizkuntza jaso
|
nuen
amarengandik. Bi urte nituela eraman ninduten eskolara, nahiz eta garai hartan hiru urterekin hasten ziren umeak.
|
|
|
Hurrengo goizean Admiral Benbowra abiatu ginen biok oinez, eta hantxe aurkitu
|
nuen
ama osasun eta aldarte onean. Kapitaina, luzaroan halako enbarazua egin ziguna, gaiztoek kalte egiterik ez duten lekura joana zen.
|
|
2009
|
|
|
Hodei komunetik atera zen, praka bakero zaharrak eta kamiseta zuri bat janzten zituen. Irribarre egin zigun eta nik koleta ikusi nionean, pentsatu
|
nuen
ama guztiek euren alabentzat nahiko zuten mutila islatzen zuela, hori bai, XXII. mendeko ama guztiek. Deustu aldeko etxe zahar batzuk aztertu behar zituela esan zigun, apal batetik giltza batzuk hartu eta kanpoko atera hurbildu baino lehen.
|
|
|
Baina, tira, amak igandeetan ez zuen izaten minik oinetan, eta aipatu ere ez zituen egiten. Nire gelako leiho txikitik ikusten
|
nuen
ama, hamar urte gutxiagorekin aldapan behera, arin arin: esku batean puntua egiteko bi orratz luzeak, kiribil kiribil egindako haria eta mokadutxoa, eta beste eskuaz espartinei eta igandeetako gona gorriari eutsiz, zangosagarrak airean.
|
|
|
Sastakaia neraman gerrikotik zintzilik. Atera izan banu, alargun utziko
|
nuen
ama. Beharbada begietan igarri zidan gogoa.
|
|
|
Ilunpe hartan, ez zen askorik ikusten; begiak ohitu zitzaizkidanean, haatik, leizearen barrualdera begiratu, eta harri eta zur geratu nintzen; horra non ikusten dudan emakume eder bat, soineko zuriz jantzia, elurraren pare, niri irribarrez begira. Hasieran, pentsatu
|
nuen
Ama Birjina agertua ote zitzaidan, Errodrigotxori elorri gainean bezala, eta belaunikaturik otoitzean hasi nintzaion. Emakume hura, ordea, ez zait ba algara batean lehertu!
|
|
2010
|
|
|
Gurasoek eta Heinrichek isilik entzuten zidaten?. Isilik badaude, nire hitzaren mende dauden seinale?, gogoratu zitzaidan, birikak puzten nabaritzen nituen bitartean?, eta lauzpabost segundoko eten hura egin nuenean ere isilik geratu ziren, nire birikak gero eta puztuagoak? Gero, amaren ikuspuntua neure egiten nuela, ateo ateotzat nuen ordurako neure burua, baina ez
|
nuen
ama mindu nahi?, aurrera jarraitu nuen: –Nola uste duzue, bada, egon nintzela, neure gizontasuna galdu ondoko lehenengo hilabeteetan?
|
|
|
erantzun nion berriro ere, gezurrari noiz arte eutsiko genion bururatzen zitzaidan bitartean; segidan, soinekoan zuèn poltsikora eskua eraman, arrosario bat atera, eta izeba Ernestinari eman zion, esanez: . Batzuek lurretik jaso dituzte arrosarioak, baina beste batzuei lepotik zintzilik agertu zaigu bat batean, eta tori?; ulertzen
|
nuen
amaren jarrera, baina, beste alde batetik, beldur nintzen eta lotsa nintzen, edozer gerta baitzitekeen bide hari ekinez gero?. Gezurrak hegoak labur, dio esaera zaharrak?; amak, baina, bide hura hartu zuen, eta bide hartatik abiatuko zen hurrengo egunetan ere; ama, ordea, gero eta goibelago zegoen?
|
|
|
ni hain minduta nengoen, non zerbait esan behar niola bururatu baitzitzaidan, hartarako abagunea arratsalde hartan bertan aurkitzen nuela, ama egongelako sofan bakarrik ikusi bezain laster; sofaren aurrean mahai txiki bat zegoen, gainean kristalezko ontzi bat zuena, lore sorta batekin, eta amak harixe begiratzen zion;. Eser al naiteke?? galdetu nion; ohartu nintzenean amak ontziari begira jarraitzen zuela, haren ondoan eseri nintzen; gero. Pagoagan izan genuèn porrotak batzen gintuen heinean, lubakiaren alde berean sentitzen
|
nuen
ama?, begirune handiz esan nion esatekoa: –Barkatu, ama, baina Adarekin gogor jokatu duzu, eta??; ez nuen zalantzarik amak zerbait esango zidala; aldiz, ez entzuna egin zidan, nik egindako iruzkinak berarekin zerikusirik ez balu bezala; nik markatu eta mugatutako hitzen esparruan ez bazegoen, zer beste esparrutan zegoen, zer beste mundutan??
|
|
|
–Oi, Gabi, hau poza ematen didazu, abituarekin jantzita! Izan ere, b b b??, esan zidan ni ikusi ahala, haren bi eskuek nire bi besoei helduta, eta hantxe gelditu zen, ez arre eta ez so, hurrengo hitza harritzar bat balitz bezala, edo horma bat, hobeto, hizpidea trabatzen eta eteten ziona, baita elkarri zor geniòn besarkada eragozten ere; bertan
|
nuen
ama, eta bertatik bertara ikusi nituen haren ezintasuna eta haren sufrimendua, nirea istantean eragin zuena, arranpa bat erraietan; eta gogoz besarkatu nuen, noski, besarkada hura sufrimenduaren aurkako antidotorik behinena zelakoan; gero, ama askatu nuenean, irri zabala egin zidan, pozezko emozio bortitz bat eragin zidana, baita malko batzuk isurarazi ere; nire malkoak ikustean, ordea, amak hone... –Nork egin dizu mina, Gabi??;. Lasai, ama, hain nago pozik zu ikusteaz, negarrez ari naiz?
|
|
|
Eta oporrak bukatu, komentura itzuli. Erriberrira, non filosofi ikasketak egin bainituen hiru urtez?, eta izebak bere kartak idazteko ohiturarekin jarraitu zuen, Maria Bibianak bereak maizago bidaltzen zizkidan bitartean, eta hala, izebaren informazioaren bidez jakin
|
nuen
ama objektuak pilatzen hasi zela, aspaldi erabiltzen ez zuèn armairu bateko tiraderetan: galletak, katiluak, koilarak, fruitak eta estanpak, kiratsak eta ustel usainak salatu zuen arte?. Nik ez dakit noiz pilatu dituen, gaixotu zenetik biok gela berean lo egiten baitugu, badakizu, baina hara:
|
|
|
Azkenean, Santos lorezainak mailuaz sarraila hautsi, eta halaxe sartu zen barrura ama, atzetik neskameak; ez bainuen zalantzan jartzen amak erlojua aurkituko zuela, historia bat asmatzen hasi nintzen: gauero gauero Benjamin Mariarekin amesten nuela esango nion, baita anaiak oihu eta oihu egiten zidala ere, bere gelara joateko eskatuz, hain zegoen bakardadeak jota, eta horregatik joaten nintzela aldian behin haren gelara, anaiatxo inuxente errukarriarekin egoteko; hantxe utziko
|
nuen
ama mutu, bai horixe!; ama, baina, Jesusen Bihotzaren irudiaren bila zebilen: begiratu zuen batera eta bestera, eta nola ez baitzuen ikusi, neskameei agindu zien:
|
|
|
izugarria zen, inoiz baino beroagoa? eta are gehiago berotu zen, bidente nazionalistak, arotza ere bazenak, hil hartan bertan gurutze handi bat ipini zuenean; neuregatik baino gehiago, zuregatik desiratzen
|
nuen
Ama Birjinaren ohiz kanpoko adierazpenen bat, Damaso, ea seinaleren batek bihotzean ukitu eta bihotz berritzen zintuen, baina alferrik; aldiz, aurkako adierazpenak eta seinaleak iritsi zitzaizkizun, handik egun pare batera zuk zeuk jakinarazi zenidanez, Bibiren bitartez?
|
|
|
Gero, etxerakoan, trenez itzuli ginen?, zenbat eta Regina enetik hurbilago, orduan eta goibelago ikusi
|
nuen
ama?; hain zegoen jota, non, hiriko tren geltokitik etxera ekarri gintuèn taxistari, kanpoko atean gelditzeko esan baitzion, maleta ere han utzita, barrura sartu gabe; joan zen taxia, eta orduan amak esan zidan: –Esadazu ez dudala gilletterik ikusi, Gabino, oraindik ere Pagoagara itzultzeko moduan egon gaitezke-eta??; eta gero:
|
|
|
Zer gertatu zitzaion amari Pagoagako hartan?; benetan gertatu ote zitzaion gertatzekoa edo deabruaren kontua izan ote zen guztia?; ez bainuen ahaztekoa, alde horretatik, hiriburuko itsasikara iragarri zuèn bidentearen kasua, doña Carmen Sidoniak guri jakinarazi ziguna? emakumeak kontatutakoaren arabera, bidenteari ez baitzitzaion Ama Birjina agertu, berari hala iruditu arren, deabrua baizik, bigarren agerketan berretsi ahal izan zuenez, Ama Birjinaren mantupetik buztan bat ateratzen ikusi zuenean; hala, bada, ba ote zuen kasu hark amarenarekin zerikusirik?; nik, baina, ez
|
nuen
amaren soinekopetik buztanik ateratzen ikusi?; ai, nola katramila daitekeen bizitza soil eta lau bat halako kontuekin, baita gure xalotasun tolesgabetasunak nahastu ere, handik aurrera, ama ikusten nuen bakoitzean, imajinatzen ez nuen, bada, buztan batekin hor nonbait, irudi lizuna imajinatze hutsak guztiz zikintzen ninduela, errugabea ere banintzen arren?!
|
|
|
Eta pixkanaka pixkanaka ohartzen nintzen nola joan zen amaren aurpegia eta begirada aldatzen, gogortzen, tristatzen. Nik ez
|
nuen
amarekin haserretu nahi, ordea, eta ahal nuen guztietan haren besoetara egingo nuen jauzi. Baita hark gogoz besarkatu eta laztandu ere.
|
|
|
Azkenean, uste baino gutxiago izan zen; nik behintzat ez nuen inoren altxatzerik ez hegaldirik ikusi, bertaratutako batek baino gehiagok bestela baieztatu zidan arren, doña Gertrudis maistraren senarra ere tartean, honela esan ziguna: " Nik ere ikusi dut, istant batean izan bada ere, ikusi ez ikusi, lurretik metro erdira edo..."; giroa —hori bai— izugarria zen, inoiz baino beroagoa... eta are gehiago berotu zen, bidente nazionalistak, arotza ere bazenak, hil hartan bertan gurutze handi bat ipini zuenean; neuregatik baino gehiago, zuregatik desiratzen
|
nuen
Ama Birjinaren ohiz kanpoko adierazpenen bat, Damaso, ea seinaleren batek bihotzean ukitu eta bihotz berritzen zintuen, baina alferrik; aldiz, aurkako adierazpenak eta seinaleak iritsi zitzaizkizun, handik egun pare batera zuk zeuk jakinarazi zenidanez, Bibiren bitartez...
|
|
|
Azkenean, Santos lorezainak mailuaz sarraila hautsi, eta halaxe sartu zen barrura ama, atzetik neskameak; ez bainuen zalantzan jartzen amak erlojua aurkituko zuela, historia bat asmatzen hasi nintzen: gauero gauero Benjamin Mariarekin amesten nuela esango nion, baita anaiak oihu eta oihu egiten zidala ere, bere gelara joateko eskatuz, hain zegoen bakardadeak jota, eta horregatik joaten nintzela aldian behin haren gelara, anaiatxo inuxente errukarriarekin egoteko; hantxe utziko
|
nuen
ama mutu, bai horixe!; ama, baina, Jesusen Bihotzaren irudiaren bila zebilen: begiratu zuen batera eta bestera, eta nola ez baitzuen ikusi, neskameei agindu zien:
|
|
|
Gurasoek eta Heinrichek isilik entzuten zidaten —‘Isilik badaude, nire hitzaren mende dauden seinale’, gogoratu zitzaidan, birikak puzten nabaritzen nituen bitartean—, eta lauzpabost segundoko eten hura egin nuenean ere isilik geratu ziren, nire birikak gero eta puztuagoak... Gero, amaren ikuspuntua neure egiten nuela —ateo ateotzat nuen ordurako neure burua, baina ez
|
nuen
ama mindu nahi—, aurrera jarraitu nuen: ‘Nola uste duzue, bada, egon nintzela, neure gizontasuna galdu ondoko lehenengo hilabeteetan?
|
|
|
Gero, etxerakoan —trenez itzuli ginen—, zenbat eta Regina enetik hurbilago, orduan eta goibelago ikusi
|
nuen
ama...; hain zegoen jota, non, hiriko tren geltokitik etxera ekarri gintuèn taxistari, kanpoko atean gelditzeko esan baitzion, maleta ere han utzita, barrura sartu gabe; joan zen taxia, eta orduan amak esan zidan: " Esadazu ez dudala gilletterik ikusi, Gabino, oraindik ere Pagoagara itzultzeko moduan egon gaitezke-eta..."; eta gero:
|
|
|
Ezta, Gabino...?";" B bai" erantzun nion berriro ere, gezurrari noiz arte eutsiko genion bururatzen zitzaidan bitartean; segidan, soinekoan zuèn poltsikora eskua eraman, arrosario bat atera, eta izeba Ernestinari eman zion, esanez: " Batzuek lurretik jaso dituzte arrosarioak, baina beste batzuei lepotik zintzilik agertu zaigu bat batean, eta tori"; ulertzen
|
nuen
amaren jarrera, baina, beste alde batetik, beldur nintzen eta lotsa nintzen, edozer gerta baitzitekeen bide hari ekinez gero —" Gezurrak hegoak labur" dio esaera zaharrak—; amak, baina, bide hura hartu zuen, eta bide hartatik abiatuko zen hurrengo egunetan ere; ama, ordea, gero eta goibelago zegoen... gero eta sentiberago ere bai, zernahik eragiten baitzion aldarte txarra, nes...
|
|
|
...tsasikara iragarri zuèn bidentearen kasua, doña Carmen Sidoniak guri jakinarazi ziguna... emakumeak kontatutakoaren arabera, bidenteari ez baitzitzaion Ama Birjina agertu, berari hala iruditu arren, deabrua baizik, bigarren agerketan berretsi ahal izan zuenez, Ama Birjinaren mantupetik buztan bat ateratzen ikusi zuenean; hala, bada, ba ote zuen kasu hark amarenarekin zerikusirik?; nik, baina, ez
|
nuen
amaren soinekopetik buztanik ateratzen ikusi...; ai, nola katramila daitekeen bizitza soil eta lau bat halako kontuekin, baita gure xalotasun tolesgabetasunak nahastu ere, handik aurrera, ama ikusten nuen bakoitzean, imajinatzen ez nuen, bada, buztan batekin hor nonbait, irudi lizuna imajinatze hutsak guztiz zikintzen ninduela, errugabea ere banintzen arren...!
|
|
|
" Oi, Gabi, hau poza ematen didazu, abituarekin jantzita! Izan ere, b b b...", esan zidan ni ikusi ahala, haren bi eskuek nire bi besoei helduta, eta hantxe gelditu zen, ez arre eta ez so, hurrengo hitza harritzar bat balitz bezala, edo horma bat, hobeto, hizpidea trabatzen eta eteten ziona, baita elkarri zor geniòn besarkada eragozten ere; bertan
|
nuen
ama, eta bertatik bertara ikusi nituen haren ezintasuna eta haren sufrimendua, nirea istantean eragin zuena, arranpa bat erraietan; eta gogoz besarkatu nuen, noski, besarkada hura sufrimenduaren aurkako antidotorik behinena zelakoan; gero, ama askatu nuenean, irri zabala egin zidan, pozezko emozio bortitz bat eragin zidana, baita malko batzuk isurarazi ere; nire malkoak ikustean, ordea, amak hone... " Nork egin dizu mina, Gabi?";" Lasai, ama, hain nago pozik zu ikusteaz, negarrez ari naiz" esan nion, malkoak xukatu eta irri egiten nion bitartean.
|
|
|
Eta oporrak bukatu, komentura itzuli —Erriberrira, non filosofi ikasketak egin bainituen hiru urtez—, eta izebak bere kartak idazteko ohiturarekin jarraitu zuen, Maria Bibianak bereak maizago bidaltzen zizkidan bitartean, eta hala, izebaren informazioaren bidez jakin
|
nuen
ama objektuak pilatzen hasi zela, aspaldi erabiltzen ez zuèn armairu bateko tiraderetan: galletak, katiluak, koilarak, fruitak eta estanpak, kiratsak eta ustel usainak salatu zuen arte —" Nik ez dakit noiz pilatu dituen, gaixotu zenetik biok gela berean lo egiten baitugu, badakizu, baina hara:
|
|
|
Bere gelan aurkitu
|
nuen
ama, oso dotore jantzita. " Zer egun da gaur?", galdetu nion.
|
|
|
Gaurko egunez jakin
|
nuen
ama hila zela. Orain dela hogeita hiru urte.
|
|
|
Gaixo al zegoen?", esan nion. Ezin
|
nuen
amarekin hitz egindako azken aldia gogora ekarri. " Beti bezala terrazara atera zen ilunabarrean.
|
|
|
Deustu osaba Juanek gehienik estimatzen zuen unibertsitate pribatua zen, hura ere jesuitena, eta hara joan izango nintzen hasiera hasieratik baldin eta amak," bera bakarrik ez gelditzearren", aurreneko urteak Donostian egitea proposatu izan ez balit. Maite
|
nuen
ama, ez nuen Villa Lecuonan bakarrik utzi nahi.
|
|
|
" Martin oso konpainia txarrekin omen dabil —erantzun zidan ahotsa beheratuz— Eta errebistaren kontu horrek zuek biok haserretzeko balio izan badu ontzat jotzen duela kolegioan gertatua, nahiz eta zu batere kulparik gabea izan."" Kulparik gabea naiz orduan", esan nion. " Horixe, erretoreak azaldu zidan garbi." Pentsatu
|
nuen
amak kolpe handia jasoko zuela kolegioko bertsioaren berri izatean, eta erretoreari entzuteak izugarrizko arindua emango ziola. Izugarrizko arindua:
|
|
|
Zumitzezko besaulki bat ekarri
|
nuen
amarentzat, eta aulki bat ere bai oinak igota eduki zitzan. Osaba Juani buruz hasi zitzaidan:
|
|
|
Txepel sentitzen nituen garunak, gutxi egindako arrautza nahaski baten antzera. Belaki bat behar
|
nuen
amari izterrak garbitzeko; kremaz igurtziko nizkion orpoak, izarek eragindako narritadura gozotzeko. Ez, ezin:
|
|
|
– Ordu txikitan etxeratu nintzenetan, sarritan aurkitu
|
nuen
ama egongelako besaulkian jarrita, zapia eskuetan, begiak beteta. Dena eman dizu amak, baita malkoak ere.
|
|
2011
|
|
|
Orio, Aginaga, Bera eta Sarako lasterketak eta Leongo (Espainia) Alto Sileko proba irabazi ditu, eta asteburuan Espainiako Kopako lehenengo proba ere bai, Sierra Elviran (Granada, Espainia). Urtebete egitear den Aimar semea du jarraitzailerik fidelenetakoa.Urte eta erdian ez da zure berririk izan, baina indarrean itzuli zara... Entzuna
|
nuen
ama izan ondoren kirolera itzultzen direnak indartsu itzultzen direla. Hormona aldetik bere logika izango du, akaso.
|
|
|
Garai hartan, ahizpak eta biok gure deitzen genuen gelaren albokoan halaxe irudikatzen
|
nuen
ama gaixoa. Bihotzeko min hura nirekin erdibanatzeko eskatu ezaren damua dut orain.
|
|
|
Erriberari buruzko Ikuska egitea erabaki genuenean, bertako ohiturak, bizimodua, hizkera? jasotzeko helburuarekin, ez
|
nuen
Ama Lur buruan izan, baina egia da pelikula horrek markatu egin ninduela, eta ez ni bakarrik, baita nire belaunaldiko asko ere, film eredugarria izan baitzen, egin nahi zen euskal zinemaren hastapena eta hazia?. Lehenengo kapituluan aipatu dugunez, berezko lengoaia bat lortzeko bidean urrats handia eman izana aitortzen dio Montxok pelikula horri.
|
|
|
Ohe gaineko hilotza begiratzeari utzi nionean, aldean
|
nuen
Ama Nagusiak eskutan zerabilen gutun azala luzatu zidan.
|
|
|
Narinhel noiz iritsiko zain. Etxea txukundu
|
nuen
ama hil zenetik lehen aldiz: gelak garbitu, bazter guztiak araztu.
|
|
|
Ni naiz gehien maite duena, ba neuk ezarriko diot zigorra". Eta gainera, nik ez
|
nuen
ama baino zoriontsuago izan nahi, ulertzen didazu. Hura jendarmeen aurrean salatu eta kalera bota zenuen.
|
|
|
Baudelaireren longs échos qui de loin se confondent haien tribu berekoak. Ezagutu ez
|
nuen
ama batenak, zureak, amona Aldape baserritik gurera etorri zenekoak, nireak. Oihartzun zaharrak, gaztetakoak, berriagoak.
|
|
|
Aldarte oneko eta berriketarako prest aurkitu
|
nuen
ama. Poztu egin nintzen.
|
|
2012
|
|
|
Haurrak, jaiotzen den momentutik, naturarekin harreman zuzen zuzena izaten du eta oharkabean txertatzen zaio naturaren funtzionamendu osoa. Inork esplikatu gabe ikasi
|
nuen
amak egiten zuela umea. Behiak, txakurrak, txerriak, erditzen ikusten nituen, oiloak arrautzak jartzen, eta begi bistakoa zena ondorioztatu besterik ez nuen egin.
|
|
|
Zer behar nuen nik? Apika ez nuen deus behar, baina mutil hura nahi nuen, aspaldidanik, eta bera eskuratzeko ez niola inori baimenik eskatu behar erabaki
|
nuen
amen batean. Hortaz, hantxe geunden, bakarrik, ipuin batean, gure egunerokotasunaren ifrentzuan.
|
|
|
Badu garaia bere bizitzaz arduratzeko, erabaki pare bat hartu eta etxetik alde egiteko, duen adinarekin. Bart, berdoztuta heldu zenean, lehor sumatu
|
nuen
amarekin; ondo egina, ea bakean uzten duen behingoz. Maddirena ere inork baino okerrago eraman du, eskerrak terapian ibili zela bolada batez, eta jarraituko luke, Marisak utziko balio.
|
|
|
Eta bazirudien Amak bilakaera horretan aurrera egin zuela, bere bizitzan konstantea zen gertakari horrek behartuta. Baina nik, neurekoi, faltan bota
|
nuen
Amaren tristezia hura, nire erabakien egokitasuna berresteko bazen ere.
|
|
|
Ez nion min hori egin nahi amari. Ez
|
nuen
ama sufritzen ikusi nahi. Baina gure planak eta bizitza ez dira askotan bat etortzen, ezta?
|
|
|
Hura izan zen harrigarriena, arrebaren proposamena baino askoz harrigarriagoa. Nik uste
|
nuen
ama haserretu egingo zela, triste jarri, oihuka hasiko zela, zer dakit! Baina sekula ez nuen pentsatuko barrez lehertuko zenik.
|
|
|
Amari musu eman nion goizean. Nire ohea egin
|
nuen
amaren agindurik jaso gabe. Bazkaria inoiz baino goxoagoa zegoela begitandu zitzaidan.
|
|
|
Eskuko telefonoaz deitu nien bizkartzainei, andrea nora joan zen ez banekien ere. Gero pentsatu
|
nuen
amaren minaren arrazoiak gogorarazi behar nizkiola neskari, ulertarazi behar niola zer nolako tentsiopean bizi zen, baina berehala baztertu nuen bide hori, alabak amari erantzundakoa gogoratuz. Berak egin zuen hitz lehenik, amaren segurtasunaz kezkatuta.
|
|
|
Nik ez niokeen sekula minik egingo. Ikaragarri maite
|
nuen
ama. Ez dakizu nolako mina daukadan...
|
|
|
Guztiz konbentzituta egin nuen? Oso elkarrizketa interesgarria eduki
|
nuen
Ama Paresirekin. Den dena ulertzen lagundu zidan?
|
|
|
lurretik jaiki, eta bizkarra bermatuta neukan pagoari besarkada handi bat eman nion. Ez
|
nuen
ama lurraren indarra sentitu –ez naiz oso telurikoa, nonbait–, baina oso sentsazio atsegina izan zen, eta lehen besarkada haren ondoren askoz gehiago etorri ziren, gero eta luzeagoak eta, zergatik ez aitortu, gero eta sentituagoak. Eta, eguna joan eta eguna etorri, nire paseoetako unerik gozoena bihurtu zitzaidan pagoak besarkatzeko momentu hori.
|
|
2013
|
|
|
Itsasontzitik ozta ozta ikusten
|
nuen
ama jendartean. Nire anaia begi bistatik galdua nuen ordurako, harrabots eta jende helduen artean.
|
|
|
Maitanerekin hiru hilabete neramatzan. Ez
|
nuen
ama haserretzerik gura.
|
|
|
Isilduak ziren haurraren marrumak. Bekaitz aditu
|
nuen
amaren tititik xurrupaka. Geza zen gizonak nire eskuetan utzi zuen pitxerreko ura; oloz egina, ogia.
|
|
|
Kirolari honek, ama blogean, hasieran gelditu ziren arrazoiak gogoratzen ditu. «Beldurra izan
|
nuen
ama izateak nire kirol karrera bukatzea, nire diru sarrera ekonomiko guztiak galtzea eta aldaketaren ziurgabetasuna», aitortu zuen. Hala ere, orain, sei urte geroago, Fernándezek argi du amatasuna batzen duen zerbait dela eta kirola dakarrela, eta irmoa dela dio, «ama izan daitekeela eta lehiaketan jarraitu eta errendimendua hobetu ere».
|
|
|
Amaren oinak nazka eragiten hasi zitzaizkidan garaiarekin akordatu nintzen. Ume txikia nintzela gogoko
|
nuen
amaren oinekin jolastea; kili kiliak egiten nizkion eta ozen barre egiten zuen berak. Gauetan sofan etzaten zenean behatz lodia gorantz tenkatzeko zuen manerak grazia egiten zidan.
|
|
|
Sorbaldetaraino iristen zitzaidan adats gaztainkara moztu nuenean," Polit hagoela pentsatuko dun" errieta egin zidan aitak eta bi astez egon zen niri hitzik egin gabe. Nire partez aitari musu bat emateko esanda agurtu
|
nuen
ama.
|
|
2014
|
|
|
Bibotedunaren aurpegia nonahi azaltzen baitzen eta udan, argazkia ez ezik, gizona bera etortzen baitzen Donostiara. Horietako uda baten atarian, entzun
|
nuen
amak aitari esaten ziola pasa zela polizia Nerecanetik, Franco etortzeko zorian zegoenaren seinale eta aitak amore eman behar zuela, nortasun agiria lortu behar zuela, gogoz kontra bazen ere, bestela, edozein momentutan poliziak agiria eskatuko ziola eta agiririk ez bazuen, preso eramango zutela, berriz. Uda osoan, gu Alderdi ederren geundela, kromotan, Francoren segizioaren zarata entzuten nuenean, edo poliziaren autoren bat sirena jotzen, edo bertan zegoen jendea Francori txalo eginez ikusten nuenean, aita preso zeramatela pentsatzen nuen.
|
|
|
Txikitan ez
|
nuen
amarekin intimitateaz hitz egiten, askoz gutxiago sexualitateaz, lotsagarria zen eta. Lagunek ere, ez zekiten.
|
|
|
Horietako uda baten atarian, entzun
|
nuen
amak aitari esaten ziola pasa zela polizia Nerecanetik, Franco etortzeko zorian zegoenaren seinale eta aitak amore eman behar zuela, nortasun agiria lortu behar zuela, gogoz kontra bazen ere, bestela, edozein momentutan poliziak agiria eskatuko ziola eta agiririk ez bazuen, preso eramango zutela, berriz.
|
|
|
Nik ez nuen sukaldean ikasi. Uste
|
nuen
amak egingo zuela beti.
|
|
2015
|
|
|
Furgonetatik atera eta atzeko aldera joan nintzen, bizikleta jaisteko, eta handik entzun
|
nuen
ama Ibrahimi eskerrak ematen, behin eta berriz.
|
|
|
Negarrez ikusi
|
nuen
ama, malkoak ezkutatzen saiatu arren.
|
|
|
Orain, aspaldiko partez jaio eta hazi nintzeneko herrira itzuli naizenean, eraikin berriek itxuragabetu dituzten tokietatik pasatzean, haurtzaroko lehen paseoak etorri zaizkit gogora, eta neure burua baino lehenago orduko ama gazte haiek ikusi ditut, haur bati eskutik helduta eta beste eskuarekin txikienaren kotxeari bultzaka. Ahal nuenean amaren eskutik libratzen nintzen, baina, pixka bat urrunduz gero, segituan entzuten
|
nuen
amaren deia, berriz ere haren ondora itzultzeko esanez. Laino baten lausoak estalita bezala etortzen zaizkit orduko irudiak.
|
|
|
Bultzakada gogor bat sentitu nuen bizkarrean, eta lurrera erortzeko puntuan egon nintzen. Orduan ikusi
|
nuen
ama harlauzen gainean luze etzanda, burutik odol itsaso iluna zeriola. Ahizpa belauniko zegoen haren ondoan, odol gorritan blaitutako eskuak erakusten zizkidala.
|
|
|
Ahizpari irmo heldutako eskuan sentitzen
|
nuen
amaren odol likatsuaren epela.
|
|
|
Zortzi? Nik adin bera
|
nuen
amak poster hori nire gelan jarri zuenean. Ironiaz begiratzen dio orain posterrak XXI. mendeko emakume honi, orkestra zuzendari emakumezkoak oraindik bitxikeria koloretsuak baino ez diren XXI. mende honi.
|
|
|
Benetan horrela ikusiko al zuen bere burua? Nik, aldiz, bukaeran inoiz baino ederrago ikusten
|
nuen
ama. Eta nirekin behin ere azaldu ez zuen samurtasuna agertzen zuen.
|