|
2000
|
|
|
Nehork ez! —eta,
|
nola
ez bainekien, artean, kataroen historia harrigarria, ez haien sakrifizioarena, osabak historia haren gorabehera printzipalak kontatu zizkidan, ez xehero baina laburzkiro, historia haren aroma usaintzeko modua izan nezan; eta gero erran zidan—: Galileok, aldiz, erdibide bat bilatu zian:
|
|
|
" Nik ez diat itzurbiderik, zeren eta hegaldatu egin nahi bainuke, bai, baina ez zekiat norat. Eta,
|
nola
ez baitakit, aitaren manua diat obligantza eta eginbide, zeren eta, arrazoin garbirik ezean, nola entseiatuko naiz, bada, haren iritziaren aldatzerat. Hik, aldiz, pintura daukak.
|
|
|
Eta emaztekiak gertatua jakinarazi zion bere amorante debotari: nola senarrak aurkitu zituen galtzoinak, eta
|
nola
ez zekien hark non gorde zituen... eta erran zion, halaber, ezen desgustu handia zuela, zeren ez baitzekien zer desenkusa asmatu, bentura gaixto hartan. Fraideak, berriz, hura jakin bezain fite ulertu zuen ezen herstura ezin hertsiagoan zeudela biak ere.
|
|
|
Eta, hura erran zidanean ere, liluraturik bezala geratu nintzen. Eta,
|
nola
ez bainekien zer erran, ez zer egin, pitxerretik edan nuen nik ere... Eta, arnoa zainetan hedatzen zitzaidala, osaba Joanikot eta Maddalenen iduri ezin ederrago hura etorri zitzaidan bat batean, haien eskuek eta amorioaren eskuek sufrimenduaren oihalean hain modu eztian brodatu zutena.
|
|
2001
|
|
|
Ez du ordea inork bere mundua, giroa eta sorteguna aukeratzen. Nor geure aldian eta tokian gertatzen gara,
|
nola
ez dakigula. Eta gurekin jaio  tzen da, gure aldiko seme jatorrak bagara, harako antzinakoen amor fati hura, gure denbora âgure sorterria bezalaxeâ beste edozein baino maiteago bihurtzen diguna.
|
|
|
Ez du ordea inork bere mundua, giroa eta sorteguna aukeratzen. Nor geure aldian eta tokian gertatzen gara,
|
nola
ez dakigula. Eta gurekin jaio  tzen da, gure aldiko seme jatorrak bagara, harako antzinakoen amor fati hura, gure denbora âgure sorterria bezalaxeâ beste edozein baino maiteago bihurtzen diguna.
|
|
|
1929an euskaltzaletu nintzen, nolabait esan, inork eragin gabe eta neuk ere
|
nola
ez dakidala: hazia, dudarik gabe, aspaldidanik ereina nuen.
|
|
|
Bazen inoiz hemen haritza(" zar, sendo, zindo") maite zuenik franko. Gero,
|
nola
ez dakigula, pinuzale bihurtu zaizkigu orduko haritz zale batzuk. Haritza gogoko dut nik, eta haritza gogoko bezainbat pinua higuin eta gorroto.
|
|
|
Auzi honetan, gainera,
|
nola
ez dakigula, erabateko aditza, mintzaidea ahotan hartzen ez duena, orain arte eta beti euskal aditzaren giltzarri izan dena, besteren mirabe bihurtu da: duk, dun eta duzuk (eta etxe polita duk beti da bikoitza!) kendu dute boterea eta agintea daren eskuetarik; diat, dinat eta dizutek, dutenetarik.
|
|
|
Baina, hala ere, gelditzen da intriga puntu bat: Carbayok, Borgesek Tukumangoa akabatuko zuela jakinik,
|
nola
ez zekien, ordea, Mendizaleak edo Pioletadun Hiltzaileak bera akabatuko zuela. Baina orain, galderaren erantzuna jakin gabe ere –bihotz onekoa, finean–, gogoratzen zaion lehen gauza da Ministroari gaztigua ematea, bere bizitza arriskuan dagoela jakinaraztea.
|
|
2003
|
|
|
–Hala, bada –esan zidan Patxi maisuak–,
|
nola
ez bainekien zer estudiatu, aitak bezala medikuntza egitea erabaki nian. Eta iritsi ninduan Parisa... eta, ai, nola aldatu ninduen Frantziako hiriburuak!
|
|
2004
|
|
|
Aliziari harrigarria egiten zitzaion," Horren adiskide handiak izanik", ahoskatzen zuen hain ongi erabiltzen zuen ironiaz baliatuz,"
|
nola
ez dakizuen non egiten duen lana, andrerik baduen, edo gutxienez, bikotekiderik, zer bizimodu daraman; alegia, salbu eta ez baldin badago zuek susmatu baina jakin nahi ez eta hark ezkutatu nahi duen zer edo zer".
|
|
2008
|
|
|
Aurkitu zuten guztia ostu zioten. Inork
|
nola
ez dakiela, baita etxea bera ere. Ohea eta tapakia besterik ez zituela esnatu zen.
|
|
|
Euskarak, etorri jatorrean," neure burua". Nik,
|
nola
ez dakidala," Nineu"; edo bai, badakit nola: hizketan ahaztu balitzait bezala; hizketa Nineuk asmatu balu bezala.
|
|
|
Pentsatzen jarrita... ez dago pentsatzerik. Edo jarri gabe etortzen da, nondik eta
|
nola
ez dakigula, edo ez dago gauza onik.
|
|
2009
|
|
|
5) Ez sartu ahoan arkatzik, ez piparik, ez hortzetako eskuilarik, ez koilararik, ez sardexkarik, ez txotxik eta ez basorik, beste pertsonaren batek erabili duenik, zeren,
|
nola
ez baitakizue ziur tuberkulosoa den ala ez, hala duzue kutsatzeko arriskua. Eta erabili nahi badituzue, ongi garbitu eta irakin.
|
|
|
Zorretan omen herri guztia Angola independenteko lehenbiziko presidentea izango zenarekin. Grog merkeak mihia askatu ahala, nahasiagoa egiten da Netoren ibilera, ordea; eta
|
nola
ez dakidala, handik lau ordura egin dut Felixekin hitz ordua portuan, arrainetan joateko. Berandu agertu zait, baina eguna zabaltzerako atera gara itsasora, ganbela bestondoak handituta.
|
|
|
5) Ez sartu ahoan arkatzik, ez piparik, ez hortzetako eskuilarik, ez koilararik, ez sardexkarik, ez txotxik eta ez basorik, beste pertsonaren batek erabili duenik, zeren,
|
nola
ez baitakizue ziur tuberkulosoa den ala ez, hala duzue kutsatzeko arriskua. Eta erabili nahi badituzue, ongi garbitu eta irakin.
|
|
2010
|
|
|
1813an, Independentzia Gerran,
|
nola
ez dakigula, frantses bala batek Agirre zauritu zuen. 71 urte zituen.
|
|
|
–Makinak harrapatuta. Bera bakarrik ari zen lanean, eta,
|
nola
ez dakigula, katigatuta geratu, eta zerrak egin zion egundoko ebakia, izter parean.
|
|
|
Por una religión humanizadora; teologia lagunentzat bai, baina laiko ireki libreentzat dago suelto idatzita, batik bat. Eta, jaki modu batekin soilik
|
nola
ez dakidan bizitzen," Aspaldiko lagunen bisita" ere tartekatu ahal izan dut, pagope freskoren baten itzalean.
|
|
2011
|
|
|
Eros dezakedana baino ezin dut ulertu, uler dezakedana baino ezin dut erosi. Noiztik eta
|
nola
ez dakigula, mundua supermerkatu erraldoia da, dena dago salgai eta erosgai; eroste ahalmen altua da zoriontsu izateko batek behar duen guztia. Edo bizitzen segitzeko, bere soilean.
|
|
|
Eta Leonek, batzuetan, Raquel ikusten zuen, baina
|
nola
ez baitzekien harekin nola jokatu, zeren maitasunak, alde batetik, harengana bultzatzen baitzuen, baina zuhurtziak, bertzetik, harengandik aldentzen?, hura saihesten ahalegintzen zen. Jokabide hark, halarik ere, ez zuen mutila lasaitzen; aldiz, urduriago jartzen zuen?
|
|
|
' kaixo, zer moduz, ni Ludger naiz' eta horrelako gauzak, hemengo jendeak hori jada entzunda zeukanez, ez zeukan inongo arazorik esaldi hura errepikatzeko. Nik, ordea,
|
nola
ez nekien non hasten zen hitz bat eta non bukatzen zen hurrengoa, benetan tontoa bezala sentitzen nintzen klasean, ez bainintzen gauza izaten ezta esaldi bakar bat errepikatzeko ere. Hala ere, irakasleei galdera pila bat eginez, pixkanaka pixkanaka, euskararen egitura nireganatu nuen eta gainontzeko hizkuntza guztietan gertatzen den bezala, hori egiten denean, hau da, barneko egitura horren logika barneratzen denean, hortik aurrera euskararen ikasketa normala izan zen.
|
|
|
Jendeentzat sendagailuak saltzen dituenaren baitan atzemanen dituzu horiek; merke dira. Baina,
|
nola
ez baitzenekike zuhaurek sendagailu horientzat behar den haztaren atzematen, aski diozu saltzaileari galdatzea eman diezazkizun izarian. Hona zein den izari hori.
|
|
2012
|
|
|
Urrats isileko morroi batek gidatu ninduen, hitzik egin gabe, korridore ilun, ugari, nahasietan barna, bere nagusiaren irakurgelaraino. Bidean aurkitu nituen gauza askok areagotu zizkidaten,
|
nola
ez badakit ere, aipatu berri ditudan sentimendu lausoak. Nahiz eta inguruan nituen objektuak, sabaietako zizel lanak, hormetako tapiz ilunak, zoruen ebanozko belztasunak, eta ibili ahala zarata ateratzen zuten armarri fantasmagorikoak, nahiz eta denak ziren haurtzarotik ondo ezagutzen nituen gauzak, edo haien antzekoak, nahiz eta duda izpirik gabe onartzen nuen ohikoa zela niretzat hura guztia, harrimenez konturatu nintzen, hala ere, zeinen ezezagunak gertatzen zitzaizkidan irudi arrunt haiek sorrarazten zizkidaten burutapenak.
|
|
|
Egia hori ere.Ez du ordea inork bere mundua, giroa eta sorteguna aukeratzen. Nor geure aldian etatokian gertatzen gara,
|
nola
ez dakigula. Eta geurekin jaiotzen da, geure aldiko semejatorrak bagara, harako antzinakoen «amor fati» hura, gure denbora gure sorterriabezalaxe beste edozein baino maiteago bihurtzen diguna.
|
|
2014
|
|
|
–Gustatuko zaik txorizoa? , jarraian, ordea,
|
nola
ez baitzekien txakurra nola deitzen zen, isildu egin zen Beñat; baina txakurra fox terrier bat zen, eta berandu gabe erantsi zuen?: Ezta, Fox?
|
|
2015
|
|
|
Ingelesek diote beren erara: iragana ez da eskeletoz betetako armairua baino.Baina askotan,
|
nola
ez dakigula gehienetan, memoriak egiten du bere lana, eta hitzak dakartza garraioan, itzal batzuen silueta, kolore maiztuak. Hotsen, irudien, argi izpien halako mataza bat, nahasian, tropoiloan gogoratzen duguna, hasierako erdian, amaiera aurrena eta horrela.
|
|
|
esan ohi zuten, ekintza arbuiagarria eta zigorra merezi zuena, baina, langa hori pasatzen oso jende ausarta bakarrik menturatzen delako edo, nolabaiteko errespetua sortzen zuena. Bazegoen herrian beste arrotz bat, egun batean inork
|
nola
ez dakiela herrian agertu eta bertan geratutakoa, ingeles gizen kaskagorri bat, ordu gehienak tabernan pasatzen zituena. Hura ere baserri zahar abandonatu batean bizi zen, eta mozkorraldiek libre uzten zioten denboran herri lanean aritzen zen, kamino bazterrak eta horrelakoak garbitzen, herriko inork beretzat nahi ez zuen lan batean.
|
|
|
Hasieran, Augustek lanera joaten jarraitu zuen. Tailerreko lehenengo pisuko bulegoan eserita imajinatzen dut, paper pilo baten artean igeri,
|
nola
ez dakit, baina borrokarako prestatzen. Edo sudurra bermatuta bulegoko beiratearen kontra, beheko solairu langilez hustuan hil antzean egongo ziren makina geldiei so, isilean madarikazioka.
|
|
|
Oseake igual obe izangozu bate ez etortzea, zeatio au oso ondo dau gutzako, mutillentzako, baño neskak,
|
nola
ez dakizuen jolasten, ez burrukan, ba, betikoa: nearrez jutentzeate monitorena, au in dit ta bestea in dit, zu amana jutentzean bezela.
|
|
|
Aspaldian gaixo zegoan gizajoa. Bai, motel, Ximon harakina,
|
nola
ez dakiala. Elgetakoa, Jexux Beoterekin batera pandero jotzen aritzen zena!
|
|
|
Vermoutharengatik, jakina. Eta hala jakin nuen,
|
nola
ez dakidalarik, txapelketa bat zela hura, auzoko mus txapelketarik entzutetsuena, eta saski eder bat zegoela irabazleentzat, telebista eta iberiar urdaiazpiko eta guzti.
|
|
|
1 Jaunak esan ditudan mesedeetako asko eta beste batzuk oso handiak egin zizkidanetik luzarora, egun batean otoitzean ari nintzela, bat batean,
|
nola
ez nekiela, oso osoan infernuan sartua nengoela iruditu zitzaidan. Ohartu nintzen, deabruek han niretzat prestaturik zuten tokia, eta nik neure bekatuengatik merezia nuena ikus nezala nahi zuela Jaunak.
|
|
|
apurka apurka berak berriro biltzen ditu adimena eta oroimena. Izan ere, hura guztiz murgildua ez badago ere,
|
nola
ez dakiela hain ongi okupatua dago, non, haiek eginahalak egin arren, ezin baitiote kendu bere poz eta gozamena, aitzitik batere lanik gabe baliatzen da Jainko maitasunaren pindartxoa itzal ez dadin.
|
|
|
kanpoko ez barruko hitzik gabe argi argi ulertzen du arimak nor den, eta zein aldetan dagoen, eta batzuetan baita zer esan nahi duen ere. Nondik eta
|
nola
ez daki; baina horrelaxe gertatzen da, eta hark irauten duena ezin du alde batera utzi; eta kentzen denean, lehen bezala irudikatu nahi izan arren, alferrik da, irudikapena delako hau eta ez presentzia, hau ez baitago haren esku; eta honela dira naturaz gaindiko gauzak. Eta hemendik dator Jainkoak mesede hau egiten dion hark bere burua ezereztzat izatea, gauza emana dela konturatzen delako eta berak ez duela han ez kentzerik ez ipintzerik; eta honek askoz ere apaltasun eta maitasun handiagoaz gerarazten du Jaun hain ahaltsu hau, hemen ulertu ere ezin duguna egin dezakeena, zerbitzatzeko; jakintzarik handiena izanda ere, ulertzen ez diren gauzak daude.
|
|
|
18 mendera arte, Erantzunaren autografoa, zatikatua, Burgosko eta Guadalajarako moja karmeldar oinutsen komentuetan gorde zen. Gero, noiz eta
|
nola
ez dakigula, galdu egin zen, baina originaletik eginiko kopia bat gordetzen da Madrileko Biblioteka Nazionalean, 6615 eskuizkribuan; ez dago osorik, originala ere ez zegoelako kopia egin zenean.
|
|
|
Barka iezadazue hau esan nahi izatea, baina badakit pertsona asko, ahoz errezatzen ari direla, esanda geratu denez? jaso egiten dituela Jainkoak, beraiek
|
nola
ez dakitela, goi goiko kontenplaziora. Ezagutzen dut pertsona bat, ahozko otoitza baino besterik ezin eduki zuena, eta harekin dena zeukana.
|
|
|
Hemen, dirudienez, lan pixka bat egin dezala nahi du, hain atseden handiz izanik ia sentitzen ez bada ere. Adimena da atsekabea ematen diona; ez du hori egiten hiru ahalmenak bat eginik daudenean, haiek sortu zituenak etenda uzten dituelako; izan ere, ematen duen pozaz, guztiak jartzen ditu zerbait egiten, haiek
|
nola
ez dakitela eta ulertzerik ez dutela.
|
|
|
3 Horregatik, jar gaitezen geure borondateari guztian kontra egitera; kontuz jokatzen baduzue, esan dudanez,
|
nola
ez dakizuela, apurka apurka tontorrean izango zarete. Baina bai gogorra dirudiela atseginik ez dezagula har ezertan esatea, kontra egite honek dakartzan gozamen eta atseginez eta horrekin irabazten denaz ez baita hitz egiten!
|
|
|
8 Ez dezagun onar, ene ahizpak, gure bihotza inoren mendeko izan dadin, bere odolaz erosi zuen haren mendeko baizik. Kontuz gero,
|
nola
ez dakizuela, loturik eta ezertarako ez zaretela ikus ez dezazuen zeuen burua. Oi, ene Jainkoa!, hemendik datozen umekeriak azkengabeak dira.
|
|
|
Izan ere, ikusmena ez dago aske; ibili ahala hautsak itsutzen gaitu. Hemen, ordea, Jaunak eramaten gaitu eguneko bidaldiaren amaieraraino,
|
nola
ez dakigula.
|
|
|
Ez dezagun onar, ene ahizpak, gure bihotza inoren mendeko izan dadin, bere odolaz erosi zuen haren mendeko baizik. Kontuz gero,
|
nola
ez dakizuela, loturik eta ezertarako ez zaretela ikus ez dezazuen zeuen burua. Oi, ene Jainkoa!, hemendik datozen umekeriak azkengabeak dira.
|
|
2016
|
|
|
Goizetan, jaiki berritan, komuneko ispilura hurbiltzen duenean bezala hurbildu zion bisaia. Eta oraindik
|
nola
ez dakiela, bere masaila atzeman zuen ezpainak zirelakoan. Neska konturatu zenerako; bisaia, goizean ura bota, eta ondoko unean bezalaxe zuen.
|
|
2017
|
|
|
Eta hala, baldin urte haien buruan jartzen bagara haietaz zer egin diren gogoetan, ez dugu deus aurkituko. Aitzitik, ikusiko dugu sentitu gabe joan zaizkigula eta,
|
nola
ez dakigula, zahartu garela.
|
|
|
Uzten baduzu,
|
nola
ez dakizula, orain eskuen artean duzun denbora iragaten, egin da, galdu da, ez da gehiago bihurtzerik.
|
|
|
Baina lore haietatik gutxi lotu eta eratxiki ohi da; haien fruitutik gutxi umotzen eta ontzen da. Nork
|
nola
ez dakiela, ihartu eta iraungi ohi dira.
|
|
|
Ez dut uste norbaitekin larrutan oharkabean egin daitekeenik, gutxiago birekin ari bazara. Egin eta gero ezin duzu esan ez daukat nik horretan inolako errurik, ez ardurarik; ezin duzu esan kafe bat hartzeko gelditu gara eta
|
nola
ez dakidala bi lagunekin aurkitu naiz ohean; ezin duzu esan gaizki ulertu bat izan da, lapsus bat. Gertakari horiek aldez aurretik prestatzen dira, besterik ez bada zeharka agertzen dira asmoak, egiten dira planak, ikertzen dira aukerak.
|
|
|
Nik neuk ez dut halakorik nahi baina ilunaren seme nauzu, nonbait deabruak habia egin du nire bihotzean, eta bere partzak errun ditu nire buru likistuan, honetaraz gero ezin esan baitezaket zorabioak naramanik, zeren zorabioan abiatzen dena ez ezker ez eskuin begiratu gabe aritzen bada, nik, ostera, jakinaren gainean dihardudala aitortu behar, horren adibide eta frogagarri izanik, fereka lizun horietan higatzen eta hiratzen banaiz ere, aldi berean izara eta burusietan arrastorik ez uzten ahalegintzen naizela, biharamunean ama edo alaba etorri eta zertan ibili naizen igerriko didaten beldurrez. Eta hala ere, hala ere, batzuetan, Inesek batez ere, ohea aldatu behar didala eta maindirea altxatzen didanean, begietan sumatzen diodan dirdira bixi aztoragarri horrekin, antzeman egiten didala esango nuke,
|
nola
ez jakin arren eta berak ezer adierazten ez badit ere, non eta ez dudan zeharkako adierazpentzat hartu nahi gaua ondo igaro ote dudan itaun gizalegezkoa, eta horrek gehitxo dirudien arren, batzuetan hala delakoan nago, hainbestekoa baita emakumeok eragiten didaten ezinegon eta noraeza.
|
|
|
Esateak ere lanak ditu. Herriko zurrumurru eta auzi mauziekin hasi ohi zait, ohi duenez, baina,
|
nola
ez dakidala, beti eramaten du hizpidea berak nahi duen barrutira, artzain zakur trebeak artaldea eskortara nola. Eta zein du ba hizketa esparru gogoko eta guztizko hori?
|
|
|
Kartzelak luzatu zidan ospitaleko babesa, harik eta patioko hormak olagarroaren erro bihurtu zitzaizkidan arte. Zortzi, hamar, hamabi esku heldu zitzaizkidan, nondik eta
|
nola
ez nekiela, olagarroa bezain likatsu. Ipurdia urratuta utzi ninduten.
|
|
|
–Hedabide guztiak ari dituk horrekin,
|
nola
ez jakin. Dena dela, argitaratu denetik kanpo, ezer ez.
|
|
2018
|
|
|
«Maddiri halako bat gehiago erosiko ez geniola esan genion arren, beste bat eskuratu du,
|
nola
ez dakigula. Eta okerrena da nire izena ipini diola».
|
|
|
You wanna go get some Chinese Rocks? Bat batean,
|
nola
ez dakiela, ispiluaren aurrean kausitu du Johnnyk bere burua, eskuetan metadona kutxak dituela. Eta kapsulak irensteari ekin dio.
|
|
2019
|
|
|
Eta jakitea zer gertatu zen; garrantzitsua da horretarako, Hernanin behintzat berriz ere ez gertatzeko, baina baita ere herriaren babes handiagoa izateko, denok aldatzeko. Eta niretzat ezagutu nuenean izan zen, uf,
|
nola
ez nekien hau??. Eta ez dakit zehazki zer aportatu duen, baina bada zerbait, nik hala bizitu nuen, zerbait sentitu nuen, eta esan nion neure buruari:
|
|
|
–Santos pozarren zegoen?. Ikusten
|
nola
ez dakizuen bilatzen?
|
|
|
Izena bera ere, ihintza bera bezain frexkoa eta polita egokitu zaio. Ura baita, frexko beraz, eta ia
|
nola
ez dakizula, oharkabean, ezarian, hortxe azaltzen den prezipitazioa. Prezipitazio deitzen diogu, bai, hain xuabe eta mantso jausten bada ere.
|
|
|
Apartamentuari gelditzen zaizkion lasaitasun minutu eskasei etekina atera behar diedala otu zait;
|
nola
ez dakidala, berehala Suzzen ohe bihurtuko den sofa ohean luze luze etzan naiz.
|
|
|
Jakin duzu lau alaba zituen ama bati hiru hil zitzaizkiola hirira joan aurretik? Ikusten duzu
|
nola
ez dakizun guztia, nola isildu behar duzun gehiagotan, zure botikan, zure drogekin... Guk familia asko ikusi genituen hirira heltzen ari ginela.
|
|
|
Baina adi egon behar dut. Eta
|
nola
ez badakit non dagoen nire etsaia?
|
|
2020
|
|
|
Hori mistika, alajainkoa: zuek" nahi" duzutena,
|
nola
ez dakigula, Kondairak" obratu" behar du, eta herriak" behar" du. Hala biz!
|
|
|
Ilia errepublikako komunikatu garrantzigabeegiren bat. Jatekoak, lanerako erremintak,
|
nola
ez dakitela xake taulatik desagertu den alfilaren ordezkoa... Lanera datorren farozainak ekarri ohi ditu horiek denak.
|
|
|
Gizonak belarrira ulertzen ez zizkion oihuak botatzen zizkion artean, bi ilehoriak ikusi zituen eskandalu aurpegia antzeztuz elkarri besotik helduta. Ondo
|
nola
ez badaki ere, lau hitz atera ziren bere eztarritik: “Je suis une femme!
|
|
2021
|
|
|
Kasu hauetan guztietan, esaterako, ez da ailegatu diskurtso markatzaile beregaina izatera eta mendeko perpausaren aditz arrunta dugu: Mundu honetako bizitzea hainbat miseriatara sujet badere, fidelarentzat Jainkoaren benedikzione bat da (Leizarraga); Nauka ni, hotz badere, errerik bihotzean (Oihenart); Guziok nolerebait, eta
|
nola
ez dakizuela badere, Meditazio, Kontsiderazio eta Orazio mentala egin ohi duzue askotan (Kardaberaz).
|
|
|
Postposizioa denean perpaus nagusiaren eskuinean doa maiz harekin eginiko perpausa, ohiko moduan: Utzi ditut anitz gauza, sobera mintzatuz ene obra fastikagarri egin dadin beldurrez (Etxeberri Sarakoa); Ihesari eman zitzaizkion, nora eta
|
nola
ez zekitela, lurrak jan zitzan beldurrez (Lardizabal). Baina mintzagai aurreratu gisa ere joan daiteke:
|
|
|
Adibidez, ikus dezagun hurrengo perpaus hau: 1929an euskalzaletu nintzen[...] neuk ere
|
nola
ez dakidala (Mitxelena). Hori beste modu honetara eman daiteke:
|
|
|
Itziarri susmoa egin zitzaion hilik egona zela eta,
|
nola
ez zekiela, berpiztu egin zela, ze argazki hura hileta batekoa zen. Erdiko andrearen aurpegiak oinazea adierazten zuen.
|
|
|
Bien bitartean, nor garen, non gauden, zertan eta
|
nola
ez dakigunok eguraldi eta armairuaren traza hartzen dugu, aldrebes eta nahasia. Ibilera azkarra, norabide finkorik ez, edozein ezleku babestoki.
|
|
2022
|
|
|
Nik, harrituta: “Baina
|
nola
ez dakiala? ”. Berak lasai asko erantzun zidan:
|
|
|
Egunotan, gurean Hemingwayren festa eta eguzki errea behin birritan aipatzen zaigularik,
|
nola
ez dakidala, beste bide batzuk hartzen ditu gogoak. Literaturak badaki ispilu itsusi izaten.
|
|
|
Jainkoarren, Luis nire anaia zen! Bi urte eskas nituen hil zenean, baina
|
nola
ez nekien gehiago hari buruz?
|
|
|
Minak baino, amorrazioak sutu zuen. Gainera,
|
nola
ez zekiela, hezurra, ez gora ez behera, harrapaturik gelditua zitzaion ohikoa baino estuagoa zen listoi tartean. Lankideak edo errailtzaina agertu arte itxaron zuen, ezin izango zuen, bada, egurrezko listoia puskatu.
|
|
2023
|
|
|
Ordu txikietan, festaren patetismo mailak gradu sinesgaitzak iragan zituenerako, artean ipar-orratza dantzan eta oraindik ere oso ondo
|
nola
ez dakizula, Githa Labuschagne idazkari ilehoriarekin katramilatu eta campingeko ezkutuko traste gunean, lasto fardel, erreminta kaxa, erratz eta arrastelu artean ikusi zenuen zure burua. Kontakizunean aurrera egin aurretik, zilegi bekit idaztea, bi biak seko mozkorrik zinetela, bestela ez zinetela kateatuko, nahiz eta Hegoafrikara bidaiatzen hasi zinenetik, kilika egiten zizun beti irribera eta modu onean artatzen zintuen Githa idazkariak.
|
|
|
Nahasketa ulergaitz bat. Sartu orduko ikusi nuen nahaspila hark ez zuela zentzurik, eta beste formaren bat eman niola, nondik eta
|
nola
ez nekien arren.
|