|
2000
|
|
|
Eta lurrak entzun egin zidala iduritu zitzaidan, entzun eta ihardetsi, zeren zozo batek egin baitzidan kantu, ene baitarik urrun ez zegoèn haritz baten kukulatik. Eta jarri
|
nituen
hitzetan kantuaren notak, eta hala erran zidaten: " Ni lurra naiz, baina zu ere lurrez zaitut, eta lurrak lurra du sehaska.
|
|
|
Erran behar ote dizut, jaun André, ezen osaba Joanikotek ez zuela Alessandro de Novara bakean utzi, eta harekin aritu zela italianoz, hura jauregirat iritsi bezain fite, kalaka eta kalaka, nahiz eta gure ezusteko gonbidatua gaztelaniaz ere ongi baino hobeki moldatzen zen? Eta haiek elkarri hitz egiten zioten, eta ni haien ondoan aditzen eta aditzen egoiten nintzen, eta ulertzen
|
nituen
hitz urrietarik —zeren, alde batetik, italianoak latina baitu iturburu, eta nik aitzinatu samarra bainuen latina, halako moldez, non jaun Marcelekin latinez mintzatzeko gai bainintzen, geldi eta baratx bazen ere, eta, zeren, bertzetik, Alessandroren goait geundela, egunoroz ikasten bainituen hitz batzuk osabak Parisen eginikako dikzionario iduriko hartarik— haien solasa asmatzen eta idu...
|
|
|
Eta net beldurtu nintzen, baina beldurrak ez ninduen trenpe hartan itsutu; aitzitik, oharturik ezen huraxe izan zitekeela hil edo biziko mementua, buruan aspaldi
|
nituen
hitzak egotzi nizkion, ahalik eta modurik hotzenean:
|
|
|
...an baitzezakeen nitaz, oker handirik gabe, ezen amaren belarri zulotik erditua izan behar nuela, Gargantuak bezala, zeren, nola egun osoan egon behar izaiten bainuen honi eta hari adi, hala egin baitzen ene entzutea hagitzez ere sentiberagoa, ene belarria ikustezinki zabaldu balitz bezala, bazter guztietarat iristeko gai... eta hala eta halatan aditu behar izaiten bainituen anitzetan aditu nahi ez
|
nituen
hitzak ere, nola egun hartan, zeinean aditu nuenak markatu eta zigilatu baininduen, bihotzaren erdian.
|
|
|
Galderak ditxolari segitzeko parada ematen zidan, topaketa gaizto bat eta pisu larrien munduko txapeldunarekin, baina nire andrearen begitarte larrituak garbi adierazten zidan ez zuela zapart egin gabe jasanen. Irribarre ergela utzi eta irmotasun bortxatu batez apaindu
|
nituen
hitzak.
|
|
2003
|
|
|
Irribarre maltzurrez begiratzen zidan komisarioari agertu behar izan nion ez nuela lehendabiziko aldia, gehiagotan ere nahastu nindutela maitale, gaizkile edo suerte gutxiko beste hainbat jendailarekin, lehen ere inoiz kontatu niola nola behin aireportuan adiskide baten zain nengoela emakume batek besarkatu ninduen eta belarriko gingila miazkatzen zidala ulertzen ez
|
nituen
hitzak esan zizkidan, zerbait barkatzeko erregutuz bezala; nire aurpegiak ez du nonbait behar adina nortasun, arruntegia da edo trukagarria, ez du ezer bereizgarririk. Ikastola baten atarian jartzea nahikoa dut umeren batek zangotik besarkatu eta aitatxo deitzeko; mendi buelta bat egitera joaten banaiz, zakurren batek jarraituko dit atzetik, aurreko bizitzan edo oraingoan izandako jaberen baten antza dudalako (zakurrak maiz errenkarnazioak izaten dira).
|
|
|
Bere hizkuntza zen, eta nik hustasun bat nabaritzen nuen, zerbait kendu balidate bezala, ezagunen batekin topo egin eta euskaraz hasten zen bakoitzean. Ulertzen ez
|
nituen
hitz eta hots berri haien falta sentitzen nuen... Nolabait, gure jatorrizko komunitatea desagertzen ari zela iruditzen zitzaidan, bazihoala.
|
|
2005
|
|
|
Hasia nintzen ingelesez neure kasa ikasten, baina oso nekez ulertzen
|
nituen
hitzok.
|
|
2006
|
|
|
Hilero ez bada bi hilabetero bidaltzen badizu dirua, orduan umea zara, Aitortxu. Jan egin
|
nituen
hitzak. Baina ez guztiak.
|
|
|
Begiak irten beharrean entzun
|
nituen
hitz haiek, gure hizkuntzan egin baitzituen oraingoan.
|
|
|
Ez dut uste sekula egin dudanik hain bizkor arineketan. Eta halere, atzetik entzuten nuen ezti saltzailearen zarata eta istilua, ulertzen ez
|
nituen
hitz itsusien zerrenda luzea ahoratzen zuela. Izkina batean txakur bat ere irten zitzaidan zaunkaka, baina alde egin zuen berehala, nire izu aurpegia ikusita.
|
|
|
Azken egunetan ikusitako mugimenduarekin lotu
|
nituen
hitzak. Jende andana zebilen zaldiak ferratzen eta armak zorrozten.
|
|
|
Ezagutu nuen egunean eman zidan Ajarelen berri, Bizitzaren eta Paradisuaren artean ibai zabal bat zagok; zeharkatzeko, bakoitzak zubi bat hautatzen dik. Orain ulertzen
|
nituen
hitz haiek.
|
|
2007
|
|
|
Abentura esanezinezkoetarako gonbidapentzat hartu
|
nituen
hitz haiek. Bakarrik geratu orduko ziztuka hasi zitzaizkidan berriz ere belarriak kontzertu estereofoniko batean, alde batetik otitis alu haren ziztadak aditzen nituela, eta bestetik xaramela kulunkagarri bat, laminaren adats urrezkoen antzera kilika eta fereka.
|
|
2008
|
|
|
Norbait marinel kanta zahar, motel, monotono bat ari zen kantatzen, erorialdi eta dar dar bat zuena bertso bakoitzaren azkenean, eta antza zenez kantariaren pazientzia adina luza zitekeena. Behin baino gehiagotan entzuna nuen bidaian zehar, eta gogoan
|
nituen
hitzak:
|
|
|
Arraroa egin zitzaidan, eta etsigarria ere bai, hilabete gutxi lehenago nik debozioz laztantzen nuen bekoki hartan orain berorik ez aurkitzea. Nataliek bere kontra besarkatu ninduen eta maitasunezkoak izan zitezkeen baina ulertu ez
|
nituen
hitz batzuk esan zizkidan belarrira arnas hotsarekin nahasian. Hilabete pare bat igaro da, baina tarteka, isiltasunak horretarako beta ematen didanean, Natalieren arnas hotsa entzun dezaket, heze eta bero, itsasoaren oihartzuna bezain eder, belarrian.
|
|
2009
|
|
|
Espero
|
nituen
hitzak baino gogorragoa izan zen Leonen esaldia. Min egin zidan.
|
|
|
–Gurean asko esan nahi du urteko azken gaua elkarrekin pasatzeak, asko luzatzen
|
nituen
hitzak, zerbait sinesgarria asmatzeko ahaleginean?. Amak sekulako disgustua hartuko luke, gezur hutsa.
|
|
|
– Watch out the closing doors?, adi egon ixten ari diren ateekin, esan zuten bozgorailutik, eta nahiko garbi entzun eta ulertu
|
nituen
hitzak. Laranja koloreko esertoki gehienak hutsik zeuden, Manhattandik jende gutxi joaten baita Brooklyn auzora goizean.
|
|
|
Libururen bat argitaratua nuela, behintzat. Jubilatzera zihoan norbaiti oroigarrizko plakan sentitzen ez
|
nituen
hitz potoloak idazteko. Ia agurtu ere egiten ez ninduten bikoteen ezkontzetan, Aita Santuak ere botako ez lituzkeen txorakeriak borobiltzeko.
|
|
2010
|
|
|
zin degizut? sei, zazpi edo hamar bider errepikatu
|
nituen
hitzak, alferrik, ez baitzegoen su hura itzaliko zuèn Ama Santisimarik ez hari zuzendutako letaniarik, eta hala, konturatu ginenerako, lastairetako baten gainean geunden, nik, senak agindutako goitik beherako mugimendu bizi batzuen bidez, igurtzialdi bat bilatzen nuen bitartean, zorroztu beharreko labanak zorroztarrian bezala, buruan mila txinparta lehertu zitzaizkidan arte, kolore guztietako su... –Gabi!
|
|
|
" Zin degizut ez dizudala huts egingo": zin degizut ez dizudala huts egingo... zin degizut... zin degizut... sei, zazpi edo hamar bider errepikatu
|
nituen
hitzak, alferrik, ez baitzegoen su hura itzaliko zuèn Ama Santisimarik ez hari zuzendutako letaniarik, eta hala, konturatu ginenerako, lastairetako baten gainean geunden, nik, senak agindutako goitik beherako mugimendu bizi batzuen bidez, igurtzialdi bat bilatzen nuen bitartean, zorroztu beharreko labanak zorroztarrian bezala, buruan mila txinparta lehertu zitzaizkidan arte, kolore guztietako su... " Gabi!
|
|
2012
|
|
|
Ez egite ekintzailea edo esan genezakeena. Hasieran ez
|
nituen
hitzon barrunbeak ulertzen, baina orain argia zait dena, Benitoren hitzen harira: zorionaren bila joan beharrik ere ez duzu, daukazun zoritxarra kendu eta nahikoa duzu.
|
|
|
Ni montecristo bat erretzen ari nintzen, eta ke urdinaren zirimolan korapilatu ziren haren ahotik ateratako hitz berri haiek. Ezagunak
|
nituen
hitzok, baina lehen aldia zen entzuten nituela. Lehen aldia, Benitok sarrera eta aurkezpen gisan ezarri zien ikusmin urduriaren ondoren.
|
|
|
Berbetan segitu zuen baina nik erabat deskonektatu nuen. Ez
|
nituen
hitzak entzuten, soilik aurpegiak eta jendearen mugimenduak ikusten nituen. Hantxe ikus nitzakeen Leon eta Elena eskutik helduta.
|
|
|
Elenak bazekien entzuten, eta ziur nintzen hitz egokiak esango zizkidala. Nik entzun nahi eta behar
|
nituen
hitzak. Telefonoa atera eta bere izena bilatu nuen kontaktuen zerrendan.
|
|
|
Musika tresna guztien izenak eta deskripzioak ere eman zizkidan, baita haietariko bakoitza jotzen erabiltzen diren termino tekniko orokorrak ere. Alde egin zuenean, ordena alfabetikoan jarri
|
nituen
hitz guztiak beren esanahiekin. Eta horrela, egun gutxiren buruan, oroimen sendoaren laguntzaz, lortu nuen haien hizkuntza pixka bat ikastea.
|
|
|
Hau ere hizketagai izan zuten, nire jokabideaz mahaikideak pozik zeudela ohartu nintzen, eta honen ondorio onak laster ikusi nituen. Ulertzen
|
nituen
hitz gutxi haiek esateko agindu zitzaidan, eta, jaten ari ziren bitartean, olo, esne, su, ur eta beste gauza batzuen izenak irakatsi zizkidan ugazabak, nik berehala errepikatzen nituenak, gaztetatik erraztasun handia izan baitut hizkuntzak ikasteko.
|
|
|
Nondik etorria nintzen eta ekintza guztietan agertzen nituen adimen aztarna haiek nola lortu ote nituen jakiteko irrikaz zegoen ugazaba, baita nire istorioa neure ahotik entzuteko ere, laster gerta zitekeela uste zuena beraien hitz eta esaldiak ikasi eta esaten egiten nuen aurrerapen handiagatik. Oroimenari laguntzeko, ikasitako guztia ingeles alfabetora pasatu eta itzulpenarekin idazten
|
nituen
hitzak. Azkeneko hori, denboraldi baten ondoren, ugazabaren aurrean egitera ausartu nintzen.
|
|
2014
|
|
|
Eta gauza bera gertatzen zitzaidan irakurri gabeko edozein libururekin: nekez jasango nukeen ondoren irakurtzea eta irudikatu
|
nituen
hitz berberak ez aurkitzea bertan, eta, horretaz ziur nago, tentazioari niokeen eutsi eta, dena delakoa izanda, liburu hura irakurriko nukeen azkenean, buruan irakurtzen amaitu bezain laster.
|
|
|
Altxatu eta bigarren aldiz besarkatu ninduen; besarkada itzuli nion nik ere, bitxia egin bazitzaidan ere, familian nahikoa altuak garelako guztiak, eta ez nengoelako ohituta altuera ezberdintasun horretara. Labur agurtu nuen, nik neuk ere ulertu ez
|
nituen
hitzak murduskatuz. Galdetzera nentorrena galdetu nion gero.
|
|
|
Oso berritsua nintzen. nengoen hizketan eta, norekin ez baneukan, nire panpinak jartzen
|
nituen
hitz egiten. Oro har, helduekin edo lagunekin baino hobea zen haiekin hitz egitea.
|
|
|
Telebistatik kanpo ez nuen horrelako gizonik ikusten aspaldian. Ia ahaztuak
|
nituen
hitzak zerabiltzan.
|
|
2015
|
|
|
Forentseak esanen du zuhurrago, jakina. Nik nahikoa lan izan dut ahal
|
nituen
hitzak aukeratzen. Hemendik aurrera, hitz egin dezala zientziak.
|
|
|
Kontu gehiago izan behar nuen. Hobeto aukeratu behar
|
nituen
hitzak.
|
|
|
Guk, Orion, zuek sortu berria zenuten Arrasate Press bezalako aldizkari bat sortu nahi genuen eta senaz, gaztetasunaz eta ilusioaz eta aparte, ez genuen baliabide handirik asmo hari ekiteko. Zuk hartu gintuzun eta zure ezpainetatik entzun
|
nituen
hitz eta aholkuak, denak baliagarriak iruditu zitzaizkidan orduan eta izan genituen handik gutxira egitasmoa zena errealitate bihurtzen hasteko. Hitz pausatu, zuhur eta argiak izan ziren zureak, irrifar batekin jantziak, gainera, eta dena pazientzia handiz, presarik gabe eta inolako handiusterik gabe.
|
|
|
Nolanahi ere, ez nuen aurkikuntza asaldagarri hura baieztatzeko astirik izan, zeren plazaren beste aldeko atari ilun batean sartu baitzen berehala Angela. Ate hari begira gelditu nintzen, zozoloturik, ikusi eta entzun berri
|
nituen
hitzei tankera eman nahian, harik eta ate hartan gizon baxu beltzaran bat agertu eta, plaza osoa begirada mesfidati batez mendean hartuta, itxi zuen arte.
|
|
2017
|
|
|
Gau askotan, libreta irakurtzen nuen. Buruz nekizkien ia esaldi haiek, 139 presoaren gutunetatik garai batean lapurtu
|
nituen
hitz haiek. Buruz nekizkien arren, behin eta berriro begiratzen nien, haiek irakurrita Wang Zhu entzuten bainuen.
|
|
2018
|
|
|
Azkenean eskuz lisatu nuen soinekoa eta nahiko txukun agertu nintzen zeremonian. Udaletxean izan zen, alkatea hiru koloretako banda soinean, apenas ulertu
|
nituen
hitz eta hitzaldiak. Iraultza garaiko ekitaldi mota hura, bataio zibila, benetan??
|
|
2021
|
|
|
Itziar hil nuela aitortu izanak haren barkamena ekarriko zidala iruditu zitzaidan. Berriz ere nire baitarako errepikatu
|
nituen
hitzak: Neuk hil nuen Itziar.
|
|
|
Politika egitea gizakiak euren itxura maneiagarrira murriztea zen, masa itsuak balira bezala erabiltzea zen, niretzat gordetzeko gogoeta bizidun gisa existitzearen pribilegioa; baina gogoeta bera, gorputz bizigabeei hozka egiteko, mugiarazteko, indar mekaniko eta opaku bilakatu behar zen, eta nik ez nuen neure burua zeregin hartan ikusten. Zarataz eta kez betetako gela batean, botako
|
nituen
hitzen bitartez bazter ezezagunetara erakarriko nituen inoiz ikusi ez nituen gizakiak; nire askatasuna eskandaluzko absurdoaren gaizkide bihurtzeko erabiliko nuen: desiratua izan gabe existitzen denaren absurdoa.
|
|
|
" Halarik ere, nik ez nion Hélèneri ume hori egin". Ozen errepikatzen
|
nituen
hitz haiek. Baina zera iradokitzen zuen nire bihotzaren zalantzak:
|
|
|
Zigarretak piztu eta solas egiten genuen. Solas egitea nuen laket; arretaz aukeratzen
|
nituen
hitzak: hitz haiek lur aratz batera amiltzen ninduten eta hara gidatu behar zuten Marcel; Jacquesek entzuten zituen, ordea.
|
|
2022
|
|
|
Konbentzimendurik gabe ahoskatu
|
nituen
hitz haiek; ihardespen txarren baten beldur nintzen. Ez nuen sekula irudikatuko, ordea, erantzuna hain gordina izango zenik.
|
|
|
Tira, iritsiko zen momentua eta aurkituko
|
nituen
hitzak.
|
|
|
Ez dakit nola iritsi nintzen esan nuena esatera. Baina, agian, hilabete zoro haietan esan
|
nituen
hitzik zentzuzkoenak ziren. Hauek nire hitzak:
|
|
|
Barrua husteko gutxieneko afinitatea behar nuen. Nik ere falta
|
nituen
hitzak gertatzen zitzaidana deskribatzeko. Asko teorizatu dugu, hitzak paperaren gainean hutsezinak dira.
|
|
|
izerdia, sabeleko korapiloa, negarra, beroa, eskuen mugimendua. Horiek oroitzen ditut, baina ez azalpenerako erabili
|
nituen
hitzen segida zehatza.
|
|
|
Beharbada nire gaztetako irudiaren bila zebilela pentsatu nuen. Betazalek dar dar egin zioten, tximeletei hegalek bezala, eta tximista baten antzeko zer sakon batek astindu zion gorputz osoa eta ulertzen ez
|
nituen
hitz batzuk ahapeka esanez erori zen ohearen gainera.
|
|
2023
|
|
|
Zehar zehar irakurrita inpresio orokor bat edukitzeak kolpea hobeto jasaten lagunduko balit bezala. Baina gero... barruraino xurgatu nahi
|
nituen
hitzak, hizkiak, joskerak, dena. Benetan sinetsi nahi nuen han zioena:
|
|
|
Gazte denboran, urteetan egon nintzen Otxandioko Adelarekin amodio minetan, bertako jaiak iritsi ziren arte. Ez
|
nituen
hitz egokiak asmatu, zakar jokatu nuen eta, azkenean, hutsaren hurrengoa sentiarazi ninduen; baina gau hartan bertan ustekabeko larrualdia izan nuen Aramaioko Olatzekin. Eta beharbada horixe gertatu zitzaion Petrari.
|