|
2000
|
|
|
Sartu eta bertan gela handi bat zegoen, sukaldea izan zitekeena. Eskailera batzuetatik gora igo nintzen gero, eta lasai bisitatu
|
nituen
etxeko txoko guztiak, dastatuz bezala. Logeletara sartu nintzen, presarik gabe.
|
|
2002
|
|
|
Zer mina egin zidan horrek, zer mina! Bi urte eman
|
nituen
etxetik atera gabe. Balkoitik beste umeak ikusten nituen korrika, eta ni maldizio hura buruan:
|
|
2003
|
|
|
Ez nuen asmatu. Neuk galdu
|
nituen
etxeko erleak. Eta ondo nekien zer egin behar nuen erlerik ez galtzeko.
|
|
|
Neuk ikusi ditut erleak hiltzen. Neuk galdu
|
nituen
etxeko erleak.
|
|
|
Harantzean, arropa batzuk lehortzen ikusi
|
nituen
etxe bateko lehen solairuan. Ezker eskuin begiratu, azkar begiratu, eta, zast!, izara baten puntatik tiratzea eta lasterka alde egitea, dena bat izan zen.
|
|
2004
|
|
|
Arratzuko kanposantu ondora atera behar izaten genuen gehienetan txahala. Han uzten genuen aita bere txahalarekin eta gero kanposantu ondoz gora, pinu handi arteko bide luzean zehar, bai kanposantuak ilunpean sortzen duen beldur zirraraz, bai basoan ordu haietan nabarmentzen den edozein zaratatxoz, ileak tente tente eramaten
|
nituen
etxera.
|
|
|
Seme alabarik ere ez genuen! Nik anitzetan gauak eta egunak egiten
|
nituen
etxetik kanpora, kontrabandoagatik. Neronen lanbidea zen, sos pollitak ematen zizkidana.
|
|
2005
|
|
|
Ahaleginak egiten
|
nituen
etxe barneko egoerak kanpoan islarik izan ez zezan, baina nik ere igartzen nuen ez nengoela beste garai batzuetan bezain hiztun. Edozer gauzak haserretzen ninduen eta jatetxeko langileek, aukeran, nahiago izaten zuten ezer ez galdetzea; Mateok ere nahiago zuen niri ezer ez esan.
|
|
|
Ordu erdi falta zen eta, neure buruari whiski bat zerbitzatu ondoren, gure oihana begiratzera dedikatu nintzen. Irantzuk landareak maite zituen, egia esan bizirik zegoen edozer gauza maite zuen, eta udaberriro ahaleginak egin behar izaten
|
nituen
etxea zakur, oilar, aztore edo beste edozein piztiakumez bete ez zezan. Behin lau metroko suge nabar batekin azaldu zen etxean eta, piztia nazkagarri hura etxetik atera zezala eskatu nionean, horrela ez hitz egiteko erantzun zidan zakar; eta, etxetik atera eta autoan sartzen zuen bitartean, kumea zela oraindik esan ez zuen ba?
|
|
|
Geltokian zain izango
|
nituen
etxekoak, baina ez neukan haien erruki eta kontsolamendu hitzei ispilu egiteko kemenik eta zegokidana baino geltoki bat lehenago jaistea deliberatu nuen. Aire freskoa biriketan, oinez egin nuen bidea.
|
|
2006
|
|
|
Erabakia hartzen lagundu zidan hark. Irteteko egunean, denbora puska baterako agurtu
|
nituen
etxekoak.
|
|
|
Asteak eman
|
nituen
etxe hartan.
|
|
|
Pinuki ustelaren mina nabari zen airean. Kasinoetako tontor ebakiak begiztatu
|
nituen
etxearen sabai gainetik. Atzealdean, mendiak eta Truckee ibaia.
|
|
|
Armairuaz gain, logelan ez zegoen halako trepeta tzarrik ezkuta zezakeen beste ezer. Den dena miatu nuen âhormak, Â zokaloak, zoruko oholakâ; begiratu nuen horma batean esekita zegoen Il Carso mendi harritsuen argazki tzarraren atzean ere; ondo begiratu
|
nituen
etxeko gainerako gela, zirkilu eta bazterrak. Ezer ez.
|
|
|
Atzean utzi
|
nituen
etxea eta lorategi txikia. Gure kaleko etxe ilaren kantoira iritsi nintzen.
|
|
|
polizietako batek esan zigunez, Alemanian negozioak zituen estatubatuar batena zen kalte handienak jasan zituen etxea. Laster asko lotu
|
nituen
etxe dorreduna eta hango oihuen doinu atzerritarra.
|
|
|
Irudimenak ez zidan hainbesterako eman. Veteran hura Renoko aldirietako edozeinetan biziko zen, edo bestela Yosemite Parkerako bidean mortua zeharkatuz gindoazelarik muino galduetan goi, oso goi, tarteka tarteka ikusi
|
nituen
etxe galdu haietakoren batean. Dena ondo hesiturik eta armak beti prest imajinatu ahal nuen.
|
|
2007
|
|
|
Lehen baxoerdia edan nuenean alabatxoa tabernan zen, nire ondoan, bere kotxean etzanda; bigarrena edandakoan ere bai, bere kotxean eserita; eta hamargarrena irentsi nuenean, ez dakit. Oinez igo
|
nituen
etxeko eskailerak, eta sofaren gainean etzanda lo geratu nintzen. Ez nuen, ordea, lo luzeegia egin.
|
|
|
Arazoa da askotan arkitektura moderno ona egitea eta dirua irabaztea bateraezintzat jotzen dituztela. Horregatik jakin nahi nuen zer pentsatzen zuen Keith ek Herbeheretan ikusi
|
nituen
etxeez.
|
|
2008
|
|
|
Mikrofilm formatuan eman zidan hitzaldia, negatiboetan. Transistore batean ekarri
|
nituen
etxera, pilen lekuan, baten barruan. Irratia maletan sartu eta Helsinkirako trena hartu nuen.
|
|
2009
|
|
|
NEKANE: Ba nik arazoak izan
|
nituen
etxean. Nire aitaren ustez gizonezkoendako lana zen.
|
|
|
Eta, lo egin ezinda, ikustera jaitsi naiz. Orain dela urte batzuk atzerriko hamar bat lagun
|
nituen
etxean bisitari abuztuaren 5ean, eta bikote batek zera galdetu zidan: –Nor da bozgorailuetatik bilatzen duten ditxosozko Erruki jauna hori??.
|
|
|
Partidaz partida nabari zen zirrarak jotako arnasotsa, gehienetan isil samarra, sekula baino ozenagoa aldi berean. Finalerdietan, Errusiari sarturiko gol bakoitzeko suziria lotsagabeak entzun
|
nituen
etxetik. Eta galdetu nion neure buruari Durangon sekula halakorik gertatu ote den.
|
|
2011
|
|
|
Oraindik begiak lanbrotzen zaizkit, maleta geltokiko nasan pausaturiko haren latorrizko ertzek, ilunabarreko atzen argiak laztandurik, egiten zuten distira oroitze hutsarekin. Adin horretan, lagunak, tren geltokirantz gindoazela, koadrilako bi ikusi
|
nituen
etxe aldera arrats eguzkitsu hartan: gutaz kupiturik iruditu zitzaizkidan beren begiratu iheskorretan?, kaleko bizitza, jaioterriaren kolore usainak, dena laga, eta erbeste arrotzerako zeharbidea hartzea zein malkartsua den, pasatu duenak bakarrik daki.
|
|
|
Hotelera eraman nuen opor neketsu horietako arratsalderik lasaiena igarotzeko asmotan, baina iritsi orduko esnatu zen erabat, begiak zabaldu eta maitasuna egin nahi izan zuen, maitasuna egin zuen, hobeto esanda, bukaerarik gabeko jardunarekin egin ere, plazeretik harago dagoen zerbaiten bila balebil bezala ikusten bainuen aldika, neu beldurtzeraino. Suitzako ardo beroaren formulak osagarrien artean pizgarriren bat izango zuela pentsatu nuen, eta botila pare bat ekarri
|
nituen
etxera Karlarekin proba egiteko, baina hau lo zerraldo geratu zitzaidan besoen artean.
|
|
|
Bestelakoan, betiko moduan segitzen dut; gauza askotan sartuta eta kokolitis kronikoak jota. Joan den astean, bi aldiz galdu
|
nituen
etxeko giltzak. Joan den larunbatean, bost aldiz galdu nituen lagunak.
|
|
|
Harrezkero, gutxitan ikusi
|
nituen
etxekoak. Urte bitan joan nintzen gabonetan Otxandiora, urte bakoitzean egun bi han igarotzeko.
|
|
|
Galtza pare bana, alkandorak eta barruko arropa mutilentzat eta neskarentzat bi soineko, gonatxoak, oinetakoak eta sandaliak. Espartinak denentzat
|
nituen
etxean. Eta bi maleta txiki ere bai, bat Anjelentzat eta bestea J. Andonirentzat eta Maiterentzat.
|
|
|
Etxearen behealdean bizi ziren eta atzealdean txerriak eta untxiak hazten zituzten. Galtza zikin batzuk jantzi eta buruan zaku bat jarrita txerri guztiak askatu
|
nituen
etxeko atarian, eta izugarrizko kiratsa zabaldu nuen mangera batekin txerritokia eta untxien kaiolak garbitzen ari nintzela. Lau aleman sartu ziren atarira eta txerriei begira geratu ziren.
|
|
|
Esan nion baietz, igandea egun ona izan zitekeela eta horrela geratu ginen. Iritsi zen igandea eta baserrian agertu nintzenean zazpi gizon topatu
|
nituen
etxe ondoan. Denak han bertan utzi eta joateko gogoa izan nuen, baina ez zitzaidan ongi iruditzen hori egitea baserriko ilobari.
|
|
2012
|
|
|
ama euskaldun berria zen eta aitak ez daki euskaraz. Euskara eta euskal munduko erreferentziak biziki gutxi
|
nituen
etxean. Baina nik eskertzen diedana da aukera hori eman izana, eta bultza izana.
|
|
|
Kezkak kezka, erabakia hartua nuen ordea. Lanetik bueltan lasterka igo
|
nituen
etxeko eskailerak, korrika ia, kemena esku artetik hondar gisa eroriko zitzaidan beldurrez bezala. Atea zabaldutakoan salako besaulkian eserita ikusi nuen Naroa, laneko dokumentu batzuk irakurtzen, ohi bezala.
|
|
|
Hori guztia bidenabar esan dut; izan ere, nire itxurari begiratzeko jende gutxi baitzegoen, eta ez baitzuen inolako ondoriorik; beraz, ez naiz gehiago luzatuko. Itxura horrekin egin nuen bidaldi berria, eta bospasei egun eman
|
nituen
etxetik kanpo. Lehenik eta behin, itsasbazterretik egin nuen bidaldia, zuzen zuzenean txalupa lehenengo aldiz ainguratu nuen lekuraino, gero harkaitzetan gora igotzeko.
|
|
|
Gela haren ondoren beste hiru zeuden, etxearen luzera guztia hartuz; haietara igarotzeko hiru atetik pasatu behar zen, eta hauek, galeria batean bezala, bata bestearen aurrez aurre zeuden; bigarren gela igaro eta hirugarrenerantz joan ginen; horra zaldi zuri beltza sartu zen lehenengo, itxaroteko keinu eginez. Bigarren gelan egon nintzen zain, eta erregaluak prestatu
|
nituen
etxeko jaun andreentzat; bi ganibet, sasi perlazko hiru eskumuturreko, ispilutxoa eta txirtxiludun lepokoa. Zaldiak hiruzpalau aldiz egin zuen irrintzi, eta giza ahotsezko erantzunen bat entzuteko zain egon nintzen, baina hizkuntza berean baizik ez nuen beste erantzunik entzun, eta bat edo bi bakarrik, berarenak baino pixka bat zorrotzagoak.
|
|
|
Lau mezu
|
nituen
etxeko telefonoaren erantzungailuan. Daniel Elgebeltzen bat.
|
|
|
Bazkal ordu huntan, zerbait solas baldin bada ere inguruetako berri eta ixtorioez, gogo zapaldura senti zen familiakoen artean.Ene nahia zen bihotz gogortasuna erakustea hain maitatuak
|
nituen
etxekoen aurrean. Aldi berean dei eginez Ama Gorenaren laguntzari, ardiets zezadan kafia hunen eta kafiako bakoitxa berriz ikusteko grazia.
|
|
2013
|
|
|
Dutxatik ateratzen irudikatu nuen emaztea, berdin zion kiroldegian egon ala maitalearen etxean. Hamar minutu
|
nituen
etxera joan eta liburu bat eskuetan nuela besaulkian eserita itxaroten jartzeko. Ez nuen une hori inondik inora galdu nahi, konbentzituta bainengoen egunen batean atetik sartu eta, diosala egiteko moduan, nire langelako atearen aurretik igarotzeko eran, aurkituko nuela egoera argitzeko behar nuen giltza.
|
|
|
Behin batean aldizkariren batetik moztutako artikulua pasatu zidan, musuak nola eman esplikatzen zuena. Zukurik gabeko laranja erdi batekin entrenatzeko gomendatzen zuen, eta saioak egin
|
nituen
etxeko bainugelan, mingaina minberatzeraino. Mingainak elkarri nola lotu eta itzuliak eragiteko mugimenduak nola sinkronizatu ere agertzen zuen, baina mila aldiz irakurrita ere ez nintzen ulertzeko gai izan.
|
|
|
Gau hartan bertan, gure ama eta auzoko andrea hizketan sentitu
|
nituen
etxeko sukaldean.
|
|
|
Gutuna mahai gainean utzi dut, tulipa batzuen ondoan. Ane jaio zenean ere tulipak izan
|
nituen
etxean. Gero garajera jaitsi gara.
|
|
2014
|
|
|
Garai oso latzak ziren eta milaka gizon emakume joandakoan herriak gazterik gabe gelditu ziren. Nik sakonki maite
|
nituen
etxe haiek erortzen hasi ziren. Itzali ziren suak eta berriketaldiak eta jakin badakit hori ez dudala inoiz gehiago biziko.
|
|
|
Nire emaztearen konplizitatearekin, bistan da. Horregatik topatu
|
nituen
etxeko estudio laborategian, prototipoa manipulatzen. Aluak.
|
|
|
Nire barruko mamu gaiztoek xaxatuta, lan itzela egin nuen, lan isila, eta nire gorputz herdoildua berpiztu nuen. Orduak eta orduak pasa
|
nituen
etxean neure kabuz antolatutako sesio fisiko amaigabeetan. Egunero egunero.
|
|
|
Baserrira joaten ginenean horixe kontatzen genien lehengusuei, aitak tomate gordina jaten zuela, olio eta ozpinaz. Tomatea, beti saltsan jaten zen gurean eta ezagutzen
|
nituen
etxe guztietan.
|
|
2015
|
|
|
7 Bi moja hartu
|
nituen
etxea erosteko. Honezkero, Palentzian limosnaz bizitzea ezinezkoa zela esaten bazidaten ere, esango ez balidate bezala zen; izan ere, errentaduna egitea, konturatzen nintzen ni aldi hartan ezinezkoa zela; eta Jainkoak egin zedila zioenez gero, Haren Maiestateak bideratuko du.
|
|
|
Epaitegiko gaiak ere bideratzen zituen, “juzgatuko gaia oso serioa eta sekretupekoa zen orduan. Jende askok deialdiak kontuan hartzen ez zituenez, nik banatzen
|
nituen
etxez etxe; data eta sinadura eskatuz. Era berean, uraren errezibo atzeratuak ere banatzen nituen eta ordaintzen ez zuenari ordaintzeko eskatzen nion, bestela ura moztuko zitzaiela esanez”.
|
|
|
Gau hartan bertan, gure ama eta auzoko andrea hizketan sentitu
|
nituen
etxeko sukaldean.
|
|
|
Gerra bitartean funts biltze ekintzak antolatu
|
nituen
etxean.
|
|
2016
|
|
|
Mandatu batzuk egin zizkidan, bai, baina bide batez nire bizkar bizitzen eman zuen zenbait aste hemen. Ez hilabete bakarrik, bi hilabete pasatxo egin zituen, eta azkenerako komeriak izan
|
nituen
etxetik botatzeko. Ez diot ezer zor».
|
|
|
“Familia bai behintzat”, erantzun nion pentsatu gabe. Eta hori esanda, gogoan hartu nuen Bigarren Mundu Gerra garaian nola ezkutatu
|
nituen
etxean bi poloniar eta nola goizero gure amak arrosarioa euskaraz esaten zien eta beraiek polonieraz erantzun. Datu hau, baina, ez nion esan.
|
|
|
Urresti familiari buruzkoak entzunak
|
nituen
etxean. Zer esanik ez, Ikerne Letamendi Urrestirenak, gure amaren adinekoa baita; txikitatik izan dira lagunak eta Ikerne oporraldian Ondarroara etortzen zenetan elkarrekin irteten ziren kalera.
|
|
|
Bost urte eman
|
nituen
etxe hori eraikitzen.
|
|
2017
|
|
|
1961 aldera zaletu nintzen bertsoarekin, Ereñotzuko festetan Basarri eta Uztapide kantuan ikusita. Garaitsu hartan, Txirritaren bertsopaperak irakurtzen
|
nituen
etxeko liburu zahar batean. Baita Pedro Mari Otañorenak, Xenpelarrenak eta Zapirainenak ere.
|
|
|
Une batez iraganera bueltatu nintzen, zerbait erosteko desioa sentitu nuen-eta. Lata batzuk erosiko
|
nituen
etxean edukitzeko. Horretan nengoela, ezagun zitzaidan bikote bat ikusi nuen aurre aurrean:
|
|
|
Langabezian nengoenetik etxeko gizon zintzoa bihurturik, nire gain hartuak
|
nituen
etxeko lan guztiak: labadorak jarri, fakturen arazoak konpondu, aspiradora korridorean gora eta behera ibili?
|
|
|
Beste lau egun egin
|
nituen
etxean sukar eldarniotan eta abenduaren 6an aitak ospitalera eraman ninduen ostera. Sartu orduko aitortu nion harrera egin zigun medikuari:
|
|
2018
|
|
|
Beraz, nire nagusiak bisita gidatu bat eskaini zien wakefieldtarrei, batzuen irudiko apika behar baino luzeagoa, horretan joan zen haien egonaldiaren denbora gehiena?, maindirez estalitako eremuak ere erakutsi baitzizkien. Bisitaldian, hala ere, irudi zuen Wakefield senar emazteak Farraday jauna bezain gogoberoturik zeudela, eta, nire eginkizunetan hara hona nenbilela, estatubatuarren liluramenduzko adierazpen bat baino gehiago aditu
|
nituen
etxeko edozein alderditara sartzen ziren aldiro. Farraday jaunak etxearen goialdean hasi zuen bisita, eta, gonbidatuak behera eraman zituenerako beheko solairuko gelen handientza ikuskatzera, irudi zuen ur gaineko bitsetan zebilela, erlaitzetako eta leiho markoetako xehetasun guztiak seinalatuz eta hotsandi poxi batez deskribatuz «zer egin ohi zuten lord ingelesek» gela bakoitzean.
|
|
|
Etxeak ia bereizezinak zireneko muinora heltzean, atzera begiratu nuen nire herria azkenekoz ikusteko. Jaio nintzen etxea antzematen ahalegindu nintzen, nire lehenengo hogeita hamar urteak eman
|
nituen
etxea. Lortu egin nuen.
|
|
|
Baina etxera nindoan! Ikusiko
|
nituen
etxekoak, ahaideak, lagunak, herritarrak. Ikusiko nuen herria, inguruak, parajeak?
|
|
|
Bost edo sei minutu eman
|
nituen
etxe horren aurrean, pare bat bizilagun irten eta sartzen ikusi nituen, garai batean etxebizitza bakarra izandakoa orain hainbat apartamentu ezin ñimiñoagotan banatuta imajinatu nuen. Ez nuen bisita gehiegi luzatu nahi izan, susmo txarrik ez pizteko.
|
|
|
Agustinek halako zulo beltz bat dauka, egun haietaz galdetuta, baina pasarte bat ez zaio ahaztu: “Tirabira serioak izan
|
nituen
etxera etorri ziren hainbatekin: Jose Inazio apaiza zena, lazo urdinarekin (Julio Iglesias Zamora enpresaria bahitua zeukan orduan ETAk), Joxi Lizeaga alkatea zena…, amarekin ere borrokan aritu nintzen, hark ez zuelako nahi nik esan nizkienak esatea etxera etorri zirenei! ”.
|
|
|
–Emagalduak ziren batzuk, ekin zion atxilotuak?, umezurtzak besteak, edo alargunak. Denak neskame hartu
|
nituen
etxean. Lo zeudela, eztarriak estutu nizkien, ito arte.
|
|
|
Oinaze iraganen oroimen soilak oinazea berritu zidan. Urteak emanak
|
nituen
etxe tzar hartako bakardadean, hala Grazibelen begirada ahitu, eta iragana ere kearen antzo desegingo zitzaidalakoan. Lortu ere, lortua nuen, urte askok egin behar izan zuten beren bidea hartaraino heltzeko?, Grazibelekin amets egiten nuenetan, haren ezpainetan irribarre gozoa eta inozentzia ikustea, izu latzaren aurpegiaren ordez; edo Grazibelik gabeko ametsak izatea; ez esnatzea gau erdian izu ikarazko orroak eginez, edo izu ikarazko orroak entzunez.
|
|
2019
|
|
|
Gogotik ibiltzen nintzen aitarekin, landare izenak ikasten, txorien kantak bereizten, haizearen norabideari eta zeruaren itxurari behatzen. Bortz urterekin ezagutzen
|
nituen
etxeko ardiak, artzainen modura, goizero ohatzetik jaitsi eta zuzenean arditegira joaten nintzen, gauez sortutako bildotsak ikustera. Amari ez zitzaion deus gustatzen nire zaletasun hori, ez zituen alabak nekazari nahi.
|
|
|
Zortzi bat urte izanen
|
nituen
etxean aitak irratia erosi zuenean. Iraultza bat izan zen irratiarena gure sukaldean.
|
|
|
Hitzekin jolasean eman
|
nituen
etxerainoko berrehun metroak. Omar agurtu nuen.
|
|
|
Emozio handiko eguna izan zen. Aurrean
|
nituen
etxekoak, lagunak, lankideak, lankide ohiak, euskalgintzako ordezkariak, Gipuzkoako Foru Aldundiko alderdi nagusietako ordezkariak, Abadia saria aurretik jasotakoak eta ekitaldira hurbildutako hainbat euskaltzale. Emozioak eraginda, behin baino gehiagotan eten behar izan nuen mintzaldia, arnasa hartzeko, aurrera egingo banuen.
|
|
|
Praktikak onartu nituen eta handik urtebete eta erdira kontratu mugagabea neukan eta lanaldi osokoa, erredaktore gisa. Urtebeteren ondoren moduak egin
|
nituen
etxetik lan egin ahal izateko nahi nuen guztietan. Gauzak dauden bezala egonik, txollo bat.
|
|
|
Masail bustiak lehortu eta bi dobletan itzuli nuen musuzapia. Astiro igo
|
nituen
etxeko eskailerak eta itzulia eman nion giltzari. Begi itzuli azkarrez errepasatu nuen pasillo luzea.
|
|
|
—Prospekzioei ekin berritan, Ugartera emigratutako andaluziar senar emazte batzuk hartu
|
nituen
etxeko lanetarako. Baina emakumea bakarrik gelditzen da orain.
|
|
|
Ikus HX, 84 Eta kontuan izan hemendik aurrera, elizako matrikula liburuetan datozela, 1860an Erregitro Zibila hasi arteko xehetasun guziak, urtez urteko etxe, borda, eta herriko bizilagun guzien hehetasunak jasoz. Baina ez ditut hona ekarri, Leitzako errege erreginak liburua egiterakoan atera
|
nituen
etxe errolda guziak Joxe Migel Elosegiri utzi bainizkion, eta hark bere Excel pribatuan gordeak edukiko dituenez, egunen batean txukun ateratzeko asmotan, alfer lana iruditu baitzait hemen sartzen hastea.
|
|
|
Dena esatera, herri askotan, udal padroiak hasi aurretik, han nonbait urteak bitartetsuan," libros de matricula" delakoak sortu zituen elizak, herritar guzien kontua jasotzeko urtero, etxerik etxe, eta nola ez, erlijioak erlijio, erlikia izugarria dira liburu horiek, urte horietako herritar guzien, eta noski bordarien segimendu zehatza egiteko. Baina ez dizkizut ekarri hona, Leitzako errege erreginak liburua egiterakoan urterik urte atera
|
nituen
etxe/ borden zerrenda horiek, Joxe Migel Elosegiri utzi bainizkion, eta hark bere Excel pribatuan gordeak edukiko dituenez, egunen batean txukun ateratzeko asmotan, alfer lana iruditu zait niri, berriz hemen argitaratzen hastea. Baina irudipen bat egin dezazun hona nik emandako datuekin Joxe Migel Elosegik egindako zerrenda txukunaren zatitxoa, ordena alfabetikoan, bordarien azkena jasotzen duena, ikusten duzunez, Joxe Migel berak eskatu bezala, atzera neronek morroi zintzo bezain erne, lapitzez idatzitako etxe izen berriekin hornitua:
|
|
|
Neuk lagundu nien lehergaiak mugatik pasatzen. Neuk utzi nien autoa eta neuk gorde
|
nituen
etxean. Nahi duzuen guztia sinatuko dut, bai.
|
|
2020
|
|
|
Nik bitartean, bizitzari aurrez aurre begiratzeko kemena galdu nuen, eta gaixotasunean aurkitu nuen babesa: ez nuen ezer egiten, ez nintzen ezertaz arduratzen, ez nuen kalera irteteko gogorik eta gero eta gusturago onartzen
|
nituen
etxekoon mimoak eta ferekak.
|
|
|
Gure ama gaixotu zenetik, oso ordu gutxi egiten
|
nituen
etxean. Lanetik irten, eta amarenera joaten nintzen gure etxea zapaldu gabe; arratsalde osoa ematen nuen bertan.
|
|
|
" Betiko agurtu
|
nituen
etxekoak eta nire jaioterria". Jagobe gogoratu zen Ternuako bazter zuri hartako epeltasunaz, itsasoak urtutako izotzez, baleen dei maitakorrez, balea  ontziaren kirrin karrankez eta Francisco Ubillosen galaitasun traketsaz.
|
|
|
Ni beti izan naiz umezalea. Neure lanbideagatik, hainbat egun eman behar izaten
|
nituen
etxetik kanpo, baina, astia nuen bakoitzean, eurekin jolasten nuen mendian, hondartzan zein etxean. Hiruetatik zaharrenak bakarrik hartu zuen aitaren bidea.
|
|
|
Armairu batean gordetzen
|
nituen
etxean euskal gauza guztiak. Beste logelako hormako armairu zuri giltzarik gabekoan.179 Luzaroan ezkutatu nituen hor gorde beharrekoak, euskarazko liburuak eta neure izkribuak, baita Athletiaren bufanda.
|
|
|
Tira, Mariola eta beste hamaika lagun, izan ere iragarkiak sekulako arrakasta izan zuen. Egun batzuetan zehar hamarnaka gutun jaso
|
nituen
etxean, estatu osotik, harrigarria izan zen nire dei nerudar hark eduki zuen oihartzuna. Zirraragarria zen etxera iritsi eta buzoia ezezagunek idatzitako gutun poetikoz lepo topatzea.
|
|
|
Bi anai galdu
|
nituen
etxean gaizkile taldeen iskanbila baten erruz.
|
|
2021
|
|
|
Zenbaitetan, aditzoina eta partizipioa nahasten dira, eta eta nahiz edo juntagailua har dezakete aditz juntatuek: Sal edo erosi dabiltza aspaldion tratularia eta nekazaria; Josi edo urra utzi
|
nituen
etxe saltzailea eta erosleak; Hasi eta buka irakurri zuen liburu osoa. Nolanahi ere, ez du ematen alderik dagoenik aurreko adibideen eta honako hauen artean, esanahiari gagozkiola bederen:
|
|
|
Nolanahi ere, ez du ematen alderik dagoenik aurreko adibideen eta honako hauen artean, esanahiari gagozkiola bederen: Zutitu eta erori gabiltza, zola irristakorra dagoelako; Saldu edo erosi dabiltza aspaldion tratularia eta nekazaria; Josi edo urratu utzi
|
nituen
etxe saltzailea eta erosleak. Euskalki kontua da halakoetan partizipioa edo aditzoina erabiltzea.
|
|
|
Gauza bat gutxiago! Orain, bizitzea tokatzen da, lan egitea, etxera soldata ekartzea… Etorri eta bost urte egin
|
nituen
etxetik kanpoko lanik gabe, alaba txikia zaintzen beti. Lehen bi urteak, batez ere.
|
|
|
Bai, zergatik gure buruak engainatu urtetan nire neba eta biok horixe izan bagara luzarotar gehienen begietara, Conservas Ábalos lantegiaren jabearen, zinegotzi ohi frankozalearen, askoren ustetan herriko putakumerik handienaren seme alabak izanda neurri batean ere errudunak. Gainera, ni behartu naute Luzarora itzultzera, ni behartu naute behinola utzi
|
nituen
etxea, kaleak, itsaso zabala berriro gogora ekartzera, ni behartu naute ere nire iraganari berriro aurre egitera. Merezi dut, beraz, nolabaiteko ordain xume bat, ez urteotan egin zidaten, ziguten, kaltearengatik, horrek ez du konponbiderik, are gutxiago barkamenik, gure aita hildakoan herri osoa hiltzaileen ondoan kokatu zen asmoz ala gogoz.
|
|
|
2007 urtea zen, eta Shrek pelikula atera berritan zen. Lau gauza hartu
|
nituen
etxetik eta Fionaz, pelikulako printzesaz, mozorrotu nuen. Oso ondo gelditu zen. Hori dela eta, eskolako festara Shrek pertsonaiaz mozorrotuta joan nintzen, bainu txanoa buruan eta kuxina tripan.
|
|
|
Laster identifikatu
|
nituen
etxe gisa erabiltzen zituzten leizeak, haitzen artean. Seguruenik, ale gehiago egongo zen barruan.
|
|
|
Eta hori internetik ez zegoenean. Bada biniloetako letrak irakurri eta ikasi egiten
|
nituen
etxean gero. Jakin nahi nuen kantek zer esaten zuten, ez nuen nahi edozer gauza esaten zuten kantak lelo baten moduan kantatzerik.
|
|
|
Biharamunean ezagutu
|
nituen
etxe hortan lanean ari ziren borondate oneko presunak. Gazte ainitz, bainan ere zaharragoak, denak alegerak; sinesten zuten beren lanaren baliotasunean.
|
|
|
1993ko urte arte, atal honen hasieran aipatu dudanez, diruekin ez nuen arazo handirik aurkitu. Miarritzeko ateleria erosi nuen eta hilabetero ordaindu
|
nituen
etxe maileguak.
|
|
|
Polizia etxetik etxera itzuli nintzenean, paparazziak aurkitu
|
nituen
etxe aurrean.
|
|
2022
|
|
|
Bai, batzuk badira dagoeneko. Saharako haurrak uda pasatzera etortzen hasi zirenean, bi hartu
|
nituen
etxean, eta gerora bost urtez egon zen bat nirekin. Ordutik lotura dut herrialdearekin eta hango jendearekin.
|
|
|
A, bai, atzo egin
|
nituen
etxean.
|
|
|
Korridorean Azken Afariaren margolan koloretsu bat geneukan, eta Doloresen gela estanpaz josita zegoen goitik behera. Ezagutzen
|
nituen
etxe guztietan, Ama Birjinak, sainduak eta eskapularioak zeuden nonahi. Baina Garnier andrearen egongelan pare bat paisaia besterik ez zegoen, eta figura bakarrak portzelanazko animaliak ziren.
|
|
|
Ni berez noiz jaio nintzen ere ez zekiten. Nire amaren kalkuluen arabera, gutxienez hilabete pare bat izango
|
nituen
etxera eraman nindutenean.
|
|
|
Eta halaxe egiten nuen. Bi urte egin
|
nituen
etxe hartan lanean". Inork ez zion lanean erakutsi.
|
|
|
Etxera eramaten zen lana nekeza zen, aliketa batzuekin egin behar izaten zen, eta oso gaizki ordaindua zegoen. Anaia txikiagoak
|
nituen
etxean, eta ongi etortzen zen lan eta diru hura, baina gaizki ordaindua zegoen. Zaku handi batekin egiten genuen etxerako joan etorria.
|
|
|
–Emazte ohiaren adiskideen artean nuen fama, ordea, goizetik gauera itzali zen, euren arteko batekin ateratzen hasi nintzen une beretik –jarraitu nuen– Gau batean lanetik etxera itzuli eta nire maitalea ez beste guztiak elkartuta aurkitu
|
nituen
etxeko egongelan. Euren artean pare bat abokatuak zirela uste dut edo Zuzenbidea egindakoak behintzat.
|
|
|
–Gertatzen dira horrelakoak, aita. Asteazkenean, afariko San Jakoboak beltz beltz eginda atera
|
nituen
etxean.
|
|
|
Ez zitzaidan sutan jartzen, hilabete batzuetan lurperatuta izan ditudalako nire joateko gogoak. ...ere nebaren aulki hutsa berarenaren ondo ondora atera zuelarik, nik egun batean berrien semea salbatu nuelarik, jauna, zeren hemen ikusi nuen batetik bestera korrika eta ia ia sartu zen basoan, jauna, eta nik abisatu egin nion" mutiko, zu gurasoen ondoan beti, zeren hemen bizi behar baduzu, jakin behar duzu basoak hil egiten duela", tira, hainbeste gauzaren ondoren, jauna, asteak pasatu
|
nituen
etxean ahizparekin, nire barruan zer sator zebilen ulertu nahirik, eta amak esaten zidan," neska, Lea, irten hadi pixka bat, lizundu egingo haiz eta". Catalina etxera etortzen zen ni ateratzera, jauna, eta nik ezetz, ezetz eta ezetz.
|
|
|
Zubia bota zutenean bi aste eman
|
nituen
etxean, miserable sentituz.
|