|
2000
|
|
|
Bi zentzuetan egin nuen. Gero,
|
nire
liburuetako lagun horiek aipatu eta eskertu nituen nolabait.
|
|
|
kanpotik idazten zuen. Nik New York en bizi, euskaraz idatzi eta hemengo historiari buruz idazteko aukera banu, jakinda gainera
|
nire
liburua mundu guztian argitaratuko zidatela, beste modu batera idatziko nuke.
|
|
|
Kanpoko literaturan, García Márquez, Neruda, Cortazar, Carpentier, Dostoievski... Baina ez dakit
|
nire
liburuan horien arrastorik ageriko den. (Zabala, Juan Luis:
|
|
|
Memoria ametsen osagai garrantzitsua ere bada, eta baita orainari ihes egiteko aitzakia moduko bat ere. Beharbada
|
nire
liburuko pertsonaiari hori gertatzen zaio, orainari ekiteko gero eta gogo eta indar gutxiago duela, eta lehenaldira jotzen du, lehengoaren eragina du. (...)
|
|
|
Gainera, hori adieraztean, Euskararen ostarteak (1998) deritzan
|
nire
liburua ere aipatzen du. Baina ezer ulertu ote zuen?
|
|
|
Baina ezer ulertu ote zuen? Edonork ikus dezala
|
nire
liburu horren 102 orrialdean nioen honako hau: –Zehazki, Real Cédula de 23 de junio de 1768, Karlos III.ak aginduaren arabera, lehenengo eta bigarren mailako irakaskintzak (enseñanza primaria y secundaria) Estatuko eskola guztietan egin zitzatela? únicamente en lengua castellana?.
|
|
|
Esaten du: " Eta ez dezala irakurleak
|
nire
liburuan sosegurik bilatu, desosegua aurkituko baitu; zeren orrialde hauetan barrena ez baitabil heroirik edo irabazlerik, derrotaren armada baizik; bai, derrotaren armada eta patu idatziaren kontra borrokatzen den gizagaixoa...". Armada aipatu duenean, jendea begira gelditu zaio.
|
|
|
K.L. idaz  le gazteak, oraindik mahaiburuan eserita, azken egunetan hamaika aldiz errepikatu duen esaldia irakurri du, irribarre eroriz: " Bukatzeko, jaun adiskideak,
|
nire
liburua bi hitz dotoretan laburbildu banu, hauxe esango nuke: nire liburua soineko bat da, egunerokotasunaren absurduan ehundua, ironia sotilaren urrezko hariz josia, eta jolasa du titare, injenioa anteojo, trajedia gerriko, eta ezustea andere lirainaren gorputz...
|
|
|
" Bukatzeko, jaun adiskideak, nire liburua bi hitz dotoretan laburbildu banu, hauxe esango nuke:
|
nire
liburua soineko bat da, egunerokotasunaren absurduan ehundua, ironia sotilaren urrezko hariz josia, eta jolasa du titare, injenioa anteojo, trajedia gerriko, eta ezustea andere lirainaren gorputz... Horixe da, eta ez dago gainera hobeto esaterik".
|
|
|
Labur esanda, uste dut, askok berriketan egiten dutena nabarmen utzi dudala honen aurrean isilik geratuz. Hori dela eta, oker ez banago, zuk zeuk esan nahi duzunari buruz pilo bat esango du
|
nire
liburuak. Baina agian ez duzu ikusiko esanda dagoela liburu honetan.
|
|
|
Uste dut egokia litzatekeela
|
nire
liburua ohar batzuekin irekitzea esanez metafisika magia mota bat dela.
|
|
2001
|
|
|
Oso bertakoa egin nahi baduzu ere izan daiteke unibertsala. Nik
|
nire
liburuak gutxi kokatzen ditut. Donostian kokatuak daude gehienak, baina nik buruan eszenatoki bat edukitzeagatik bakarrik, gero ez du axola non gertatzen den.
|
|
|
" Axularrek bere pentsamendu osoa ortodoxiatik planteatzen du. Nik berriz, heterodoxiaren ikuspuntutik bideratu nahi izan dut
|
nire
liburua. Axular katoliko hertsia da eta bere moralean argi ageri da.
|
|
|
Ez naiz konturatu. Horren murgildurik nengoen
|
nire
liburuaren irakurketan izan ere. A ze despistea.
|
|
|
Manuel Lekuonak ere, euskal bertsoak eskaintzen di" Damututa nago. Euskara hutsean jardunda,
|
nire
liburuei oso muga estuak jarri dizkiet" tuenean, erdal itzulpena alboan jartzen die. Hori egitea eskatzen zuten liburuak badira.
|
|
|
Damututa nago. Horrela eginez, nik neronek
|
nire
liburuei oso muga estuak jarri dizkiet. Hala, kanpotik ezeren oihartzunik ez dator.
|
|
|
Lotura hau berau,
|
nire
liburuaren eta erakunde armatua ren agiri eta ekintzen artekoa, Mikel Azurmendik bakarrik ez du egin. Nik dakidala, Jon Juaristik, Matias Mugicak eta Aurelio Artetak ere egin dute.
|
|
|
Hortik aurrera, hor konpon, bakoitzak ahal duena egin dezala; nik, ikusi duzunez,
|
nire
liburu maitatuenak, nire kanona, azal gainean grabatu dut, Amsterdamgo morroi batek egiten dizkit, helbidea emango dizut, nahi baduzu... Ez bada zuk nahiago duzula tigre bat tatuatu zakil puntan...
|
|
|
Eta, kasu honetan, gainera, trama hain ezaguna izateak –heroiari hil nahi dutela gaztigatzea–, ez du horretarako batere laguntzen. Nik honela deskribatu dut arazoa
|
nire
liburuan. Demagun Bazofiasek Harrisonek kiroldegian emango duen mitin batera joateko asmoa duela, gaztigua eman ahal izateko:
|
|
2002
|
|
|
Ahalegin handia egin dut, behintzat, neure poetika bat sortzen edo itxuratzen. Memento honetan, irakurle batek
|
nire
liburu bat zabaltzen duenerako nahiz eta liburuak arras ezberdinak izan nire estiloa, nire jarduteko modua berehala identifikatzen duela uste dut. Nire azken liburuetan batez ere badaude, nolabait, poetika baten zantzuak.
|
|
|
Gainera, errespetua eskatzen zuen naturarekiko, xumeak izan behar genuela zioen, eta nolabaiteko serenidadea eskatzen zion gizarteari. Bada, horrelako zer edo zer aurki daiteke
|
nire
liburu honetan. Heideggerek esaten zuen ere heriotzerako jaio garela, eta horrela izango da noski.
|
|
|
Esate baterako, Ramon Saizarbitoriaren «Gorde nazazu lurpean» 2001eko Sari Nazionalean finalista izan zen, baina ez zuen irabazi. Nik «SPrako Tranbia» joan den urtean publikatu izan banu,
|
nire
liburua ez zen joan ere egingo Sari Nazionalera, seguru dakit. Saizarbitoriarena joango zen, ez nirea.
|
|
|
Oker hago,
|
nire
liburuen lapur zeken alu hori, eskuizkribu bat edo paper borobil baten prezioan ez diagok poeta izatea, bikaintasuna ez duk sei zazpi numorekin eskuratzen.
|
|
|
eta
|
nire
liburua lagunaren limak leundua izan zedin
|
|
2003
|
|
|
Badakit dagoeneko ez dela nirea eta nire izenik eta babesik gabe egin behar duela gainera bere bidea. Inoiz edo behin
|
nire
liburu bati buruz hitz egiten badidate, arreta handiz entzun ohi ditut esanak eta dagoeneko arrotz egiten zaidan istorio horri buruzko xehetasunak eskatu ohi dizkiet, eta ezagunen batek suharki neure lanen bat gomendatu didanean, erostera ere iritsi izan naiz. Baina nobela bat neure baitan egosten ari naizen bitartean neurea bakarrik den sentipenak itsutzen nau eta hegaztiek beren habiak bezala zaindu ohi dut inork zaputz ez diezadan.
|
|
|
Ukaezina da badaudela gutxi gorabehera garrantzizkoak diren eta gaizki ulertu edo interpretatzen dizkidan puntu batzuk. Adibidez, Kuhnek gaitzespenez aipatzen du The Logic of Scientific Discovery1
|
nire
liburuaren lehenengo kapituluko pasarte bat. Baina Kuhnek alde batera utzi duen lehenengo argitalpenaren hitzaurreko pasarte bat aipatzea gustatuko litzaidake (lehenbiziko argitalpenean pasarte hau Kuhnek aipatutako pasartearen aurrean kokatzen da; geroago ingeles edizioaren hitzaurrea bi pasarteen artean sartu nuen).
|
|
|
Schlick eta Kantengandik hartutako bi idazpuru eta gero,
|
nire
liburua hitz hauekin hasten da: " Ikerketa baten konpromisoa hartu duen zientzialariak, eman dezagun fisikan, zuzen jo dezake bere arazora.
|
|
|
Horrela gertatzen da baita ere liburuarekin. Ondorioz, gustatzen edo atsekabetzen gaituzten edo, beste arrazoi batzuk direla eta, liburuan aurkitu nahi ditugun gauzak hautatzeko joera dugu; eta hori izan zen Kuhnek egin zuena
|
nire
liburua irakurri zuenean.
|
|
2004
|
|
|
Nire ustez oso itzulpen zuzena egin du, poetikoa era berean eta ederra. Nik, ia ia... oinarrian ezagutzen dut
|
nire
liburua itzulpenean dagoela, baina oinarri hori estaltzen duen jantzia, gaztelaniazko estiloz... Beste liburu bat bihurtu da jantzi horrekin.
|
|
|
Herri txiki batekoa naiz ni eta inguru hori hartu nuen nirea agertzeko. Jakina,
|
nire
liburuak nahi duena kontatzen dio bakoitzari »nire ustez irakurleak gutxienez ehuneko berrogeita hamarra jartzen baitu liburu bat irakurtzean», baina niri islatzea interesatu zitzaidana zen nola Euskal Herrian gauza batzuekin egin dugun amets eta gero amets horiek gaurko errealitatearekin kontrastatzea, amets horiek pixka bat komatxo artean edo jarriz. Hortik sortu zitzaidan lagun koadrila bat, Londres… norbaitek ezin duelako hemen bizi edo ez duelako hemen bizi nahi eta hara joaten delako… Nolabait nire bizipenen isla ere bada nobela, nahiz agertzen ditudan guztiak ez diren nik bizitakoak izan.
|
|
|
Txotxongiloaren bidez zerbait antzezteko asmotan baldin bagabiltza, testuren bat sortu behar izaten dugu, eta niri egokitzen zait hori egitea. Horrela jaio dira ia ia
|
nire
liburu guztiak. Baina badira beste era batera sortu ditudanak ere, nire inguruan gertatutako zerbaitek haiek idaztera bultzatzen nauenean, eta horrela jaioa da Zatoz lehenbailehen!
|
|
|
Guztiz arrunta den adopzioaren fenomeno hori, ordea, oraindik ez dago oso ondo islatua haur literaturan. Bada, horri buruz hitz egiten du
|
nire
liburu honek.
|
|
|
Nire ustez oso territorio emankorra izan daiteke, bai literaturan, eta baita modu pertsonalean aberasteko ere. Baina inork ez dezala pentsa
|
nire
liburuan kostunbrismoa aurkituko duenik.
|
|
|
Sabaiko itzaletan erdi kukuturiko gauzakiek beren soslai ezagunak, lasaigarriak azaldu zizkidaten:
|
nire
liburuak lerrokatzen ziren apalategia, igandeetako trajea hautsetik babesten nuen armairua, aitaren gramofonoa...
|
|
|
Orain ez naiz hasiko Kanten bizitza zehazki jorratzen (ikus horretarako
|
nire
liburua, Immanuel Kant: bizitza eta filosofia, Donostia, Jakin, Jakin Irakurgaiak 1, 1997), kontu batzuk baino ez ditut aipatuko zenbait topiko baztertzea rren.
|
|
|
Labur esanda, uste dut askok berriketan egiten dutena nabarmen utzi dudala honen aurrean isilik geratuz. Hori dela eta, oker ez banago, zuk zeuk esan nahi duzunari buruz pilo bat esango du
|
nire
liburuak. Baina agian ez duzu ikusiko esanda dagoela liburu honetan.
|
|
2005
|
|
|
Ikusia dago ezen, bizi naizen bitartean, ezin ditudala oroitzapenak ezabatu,
|
nire
liburua sutara bota; zeharo erotuz gero soilik lor nezake, erabat besteturik; edo, bestela, oroimenaren funtzioa erabat galduta. Gainerakoan, zatika baino ez dezaket ezaba, historia berri bat asmatuz, idatziz, letra berriak letra zaharren gainean ipiniz, ea horrela nire existentziaren zentzua eraberritzen dudan, benetan asmo kimerikoa da baina.
|
|
|
Bai, baina lerro artean halako aurrejuzku epel bat sumatu dut, esanez ez dela
|
nire
libururik onena eta horrelakoak. Baina ezin da konparatu.
|
|
|
Dena dela, aurten agertuko da
|
nire
liburu bat, Lauaxetari buruzkoa, eta hantxe frogatzen dut zehatz mehatz, Laukizko seme hori, beste edozer baino lehen, erromantikoa zela, inork hori esaten ez badu ere.
|
|
|
Hilabete batzuk lehenago era guztiz bidegabean leporatu zidaten plagio afera zela medio
|
nire
liburu berria argitaletxe handi batekin atera ezin nuenez, gutxien gutxienez, argitaletxe alternatibo batekin ateratzeko aukera kontuan hartzeko iradoki zidaten lagun idazleek. Batek daki lagun dituen idazleak benetan lagun diren ala ez, aski zabaldua baitago lankideak propio despistatu eta haiek guk baino lan eskasagoak argitara ditzaten aholku erdipurdiko –eta areago, guztiz kaltegarriak– propio emateko ohitura, baina
|
|
2006
|
|
|
' Bada, nik badut lagun bat, Euskal Herriaren historia laburra idatzi duena'. Jose Angelek esanda,
|
nire
liburua bidali nion erregeari. Hark, ordainetan, euren argazkia, eskaintza eginez.
|
|
|
Demagun urteen poderioz eta txiriparen txiripaz,
|
nire
liburuaz ekintzailebatekin eta ertzain batekin hitz egiteko parada dudala. Biek irakurri dute.
|
|
|
Berrogei bibliko horiez gain,
|
nire
liburu honen hasierako garaietan izenburuari hatsa, hasperena eta musika emanez puzka ari ziren beste haize batzuk ere baziren: Muddy Watersen Forty days and forty nights blues zaharra, esaterako, edo George Brassensen Le Parapluie.
|
|
|
Gibelaldeko almenetako aldamioetan atzeman ninduen Filiberto Gixunekoaren emazteak. Gazteluko mutil eta neskatoen begiradetatik eta soldaduen trufetatik urrun,
|
nire
liburuarekin biltzera abiatua nintzen hara, noiz eta emaztekia agertu baitzen. Damaren begi urdinek diz diz egiten zuten goiz erdiko eguzkiaren azpian.
|
|
|
Behin baino ez gara bizi! Ez nion alferrik Dena libre izenburua jarri
|
nire
liburu ezagunenari, ezta?
|
|
|
Orain, jakina, haiekin horrenbeste lan eta ardura hartu ostean, ez ditut
|
nire
liburukoak poema aizuntzat jotzen, zinezko poematzat baizik.
|
|
2007
|
|
|
hainbeste maite duen euskararen gainean Eta zeinen guti dakigun gure hizkuntzaren barne historiaz?; klasikoetatik hasita gaur egunekoetaraino arrastoa utzi dioten pentsalari eta poeten inguruan Epikteto, Baltasar Gracian, Nietzsche, Mirande, Xalbador, Gil Bera, Sarrionandia, baita Goizuetan zein Leitzan ezagututako herritarrak ere; naturak eskaintzen dizkion aberastasun ugariei buruz Lurra: nire maite bakarra, nire maisu bakarra,
|
nire
liburu bakarra... Ongi leitzen ikasiko banu?; edota Euskal Herriko gorabeherez.
|
|
|
Estimazio hori igartzea, horixe da benetako saria. Epaimahaiak desberdinak izan dira kasu batean eta bestean, eta bihotzez eskertzen diet
|
nire
liburuen alde egin izana, indarra ematen didatelako".
|
|
|
Sintonia berean, nahiz eta ez hain errezeloa izan, Santiago Tarínek, La Vanguardiako kazetariak eta ‘Viaje por las mentiras de la historia universal’ lanaren egileak, horrelako argitaletxeak “aukera sorta irekitzeko modu gisa” ikusten ditu, nahiz eta aukera hori oso egoera zehatzetan gomendatu. “Nik ezin izango banu kazetaritza ikerketako liburu bat argitaratu eta argia ikusteko interes handia izango banu,
|
nire
liburua argitaletxe hauetara eramatea pentsatuko nuke”, onartu du. Gaitasunari buruzko iritzia Argitaletxe tradizionalek ez dute begi onez ikusten autoedizioaren ekimen hau.
|
|
2008
|
|
|
Niretzako ezinbestean. Esan izan didate
|
nire
liburuak errealismo magikoa direla, baina nire liburuetan agertzen den guztia errealitatean gertatu litekeena da. Beste kontu bat da, gogoeta zoro, absurdu edo surrealistak egitea, baina gertatzen dena benetan gerta daiteke eta askotan gertatu izan da.
|
|
|
Niretzako ezinbestean. Esan izan didate nire liburuak errealismo magikoa direla, baina
|
nire
liburuetan agertzen den guztia errealitatean gertatu litekeena da. Beste kontu bat da, gogoeta zoro, absurdu edo surrealistak egitea, baina gertatzen dena benetan gerta daiteke eta askotan gertatu izan da.
|
|
|
Ni beldurtia naiz gauza askotan, baina horretan ez, eta ez dut beldur horretan jausi nahi. Argitaratu nahi dut, saiatu, gorabeheratsua izan, eta egunen baten esaten badidate ez dutela gehiago
|
nire
libururik publikatuko nire lanera itzuliko naiz. Nahiago dut paniko horretan ez jausi, bestela ez duzu gozatzen, eta idaztea gozatzea da.
|
|
|
–Bai, Elizabeth Macklin idazleak,
|
nire
liburua itzuli duenak, berarekin joatera gonbidatu ninduen. Ez duzu sinetsiko.
|
|
|
Oraingoan antzu irizten dio eztabaidari, eta guztiz orojakile, salomonikoki banatzen digu batari eta besteari dagokiguna. Zientzia eta zorroztasuna ahoan, ez da gai izan begiratzeko zer esaten zen
|
nire
liburuan, ze, edo irakurtzen ahaztu zait, edo ez du han ez zegoen ezer berririk aportatzen. Berak jakingo du zergatik nahiago izan duen egunkari batean esandakoaz baliatzea, liburu batean esaten direnak aintzat hartu gabe.10
|
|
|
Bestalde, gurasoek konpromisoa hartzen dute ikastaroak maiz egiteko, programatutako jarduerak egiteko eta tutorearekin harremanetan jartzeko bi hilean behin. Gurasoen Unibertsitatea, oraingoz, “doakoa da, eta
|
nire
liburuen egile eskubideekin finantzatzen da, eta ekarpen pribaturen batekin, hezkuntzarekiko interesa duten pertsonen ekarpenekin” esan zuen Marinak. “Bete betean funtzionatzen ari denean, ekarpen sinboliko bat eskatuko diegu gurasoei, finantziazio iturri gisa baino gehiago, eta gainerakoa proiektuan interesa duten hainbat fundaziok finantzatutako beken bidez ordainduko da”, esan zuen filosofoak.
|
|
2009
|
|
|
Hemen nago,
|
nire
liburu eta arkatzarekin. Arkatza ez dago nahi bezain zorrotz, baina kristauek printzipioak galtzen dituzten sasoian, nork espero dezake arkatzek puntari eustea?
|
|
|
Salatari zikina. Madrilen, Erroman eta Parisen, sutarako bidea ziren
|
nire
liburuak. Erreginak berak luzatu zidan gozoen azpila.
|
|
|
Biharamunean, Paris utzi genuen Frantziako gorte osoarekin batean. Nire armak eta
|
nire
liburuak, bertzerik ez neraman aldean. –Poloniarren karabana?, hala erran zion herri xeheak.
|
|
|
Testamentu Berria, katexima, kristauaren ikasliburua... Bakar bat ere ez zen falta
|
nire
liburuetarik.
|
|
|
hiru pertsona diferente, baina benetako Jainko bakar bat. Bada,
|
nire
liburu gogokoenekin gauza bera gertatzen zait. Hiru dira, baina, azkenean, bat besterik ez da, Hirutasunaren kide horiek bezalaxe.
|
|
|
Haurtxoa, seguru hor badela zerbait bilatzeko, zerbait ulertzeko pentsatu zuen idazle baionesak, eta idazteari ekin zion: Zoria uxatzeko idazten ditut
|
nire
liburu guztiak: okerrena gerta ez dadin.
|
|
|
Oraindik ez zait liburua iritsi. Baina antza Zalduak liburuan bertan aipatzen omen nau,
|
nire
liburu berri honetan argitaratuko dudan ipuin bat dela medio. Beraz, dagoeneko ikus dezakezu gertaera horretan umorea.
|
|
|
Baina hankak luzatzen dira lo egiteko... Aukera bakarra ohe atzeko armairua zabalik uztea zen, beraz, burua
|
nire
liburu eta karpeten artean daukadala egiten dut lo.
|
|
|
Ez dakit oso garbi Estonian edo Serbian zergatik argitaratu diren
|
nire
liburuak, zoroak beti daude, eta toki guztietan. Lehengo egunean Interneten webgune batean Estoniako nire zale bat aurkitu nuen.
|
|
|
Lehengo egunean Interneten webgune batean Estoniako nire zale bat aurkitu nuen. Maiatzean Vredaman argitaratu zuten New Yorken [Plants Don' t Drink Coffee], eta foro batean bi lagun
|
nire
liburuaz ari ziren. Igual, Estatu Batuetan ez da beste irakurlerik egongo, baina oso bitxia da!
|
|
|
–Ez dut inoiz planteatu zein hizkuntzatan idatziko dudan, ingelesez idazten duenak egiten ez duen bezala; naturala da. Bestalde, ez ditut
|
nire
liburuak nik neuk itzuli nahi izan, nahasterik ez sortzeko?. Eremu urriko hizkuntzei laguntza eskaintzea, ezinbestekotzat?
|
|
|
Mugimendu hori mendiari lotuta egiten du Damilanok. Lehen ni izaten nintzen
|
nire
liburu eta ikus entzunezkoen protagonista; orain, aldiz, kameraren atzera mugitu naiz. Eskalatzaile nintzen lehen, baina orain bidaiatu eta beste leku batzuk ezagutzeko mugitu nahi dut.
|
|
|
Herioren hurbiltasunari buruzko diagnostikoa berretsi zidatenean, garbiketako mirabea, mustuka leun bat harturik, hautsa kentzen hasi zen
|
nire
liburu guztiei.
|
|
|
Agotha Kristof en Koaderno handia. Bertan ageri den aditz ereduaren araberakoa da
|
nire
liburuko aditz aspektua, esaten dio, etortzen da, ixten du, janzten da...?, batek baino gehiagok euskararen kontatzeko moduaren kontrakotzat joko duena. Grazia egiten dit:
|
|
|
Ez nuen tatxatxo bat ere izan handik aurrera. Euskara maite nuen, nuenez, eta Garoa, eta Arantzazu Euskal Poema izango ziren
|
nire
liburu partikularrak, eta euskarak eta biziko ninduen: batak bestea.
|
|
2010
|
|
|
Ideogramen jatorria ezagutu behar zela zioen berauek hobeto ulertzeko. Horretarako, taula bat asmatu zuen, eta nik hori erabili dut
|
nire
libururako. Ideogramak oinarrian zein marrazkitatik datozen azaltzen du taulak, baita ideogramara iristeko izandako eboluzioa ere.
|
|
|
Ordutik hona hamar urte joan dira eta gogoz lan egin dut: ume eta gazteentzako liburuak,
|
nire
liburuen itzulpenak, hemen nahiz hemendik kanpo hainbat irakurralditan parte hartu dut. Orain janzten jarraitu behar dut, irakurleekin elkarrizketa lantzen eta probak egiten hurrengo egitasmoetan beste urrats bat emateko.
|
|
|
Soilik hala eskatzen duten lurraldeetan, hizkuntzaezagutzari buruzko galderak txerta daitezke, baina betiere hizkuntza erregionalei buruz, argi eta garbi beheragoko mailan jarrita; izan ere, inolaz ere ezin da gaztelania maila berean jarri, ezta formalki soilik izanda ere. beste behin ere, espainiako demolinguistikaren eta lehen munduko gainerako estatu guztietan aplikatzen denaren arteko aldea erabatekoa da. gainerako estatuetan, erroldan hizkuntzari buruzko galderak txertatzen direnean, gehiengoaren hizkuntza edo komunikazio hizkuntza hizkuntza bat gehiagotzat jotzen da, nahiz eta biztanleriaren ehuneko laurogeita hamarren berezko hizkuntza izan, adibidez. demolinguiSTiKa eTa geolinguiSTiKa: oinarrizKo eKarpen BaT normalizazioraKo ez nuke gehiegi luzatu nahi erakutsiko ditudan bi mapak aurrez azaltzen. ziurtzat jotzen dut irakurleen zati batek izango zuela inoiz esku artean
|
nire
liburuetakoren bat (euskaltzaindiak argitaratuak). lan horiek ezagutzen ez dituztenentzat, azaldu behar dut XX. mendeko soziolinguistikan ezinbestekotzat jotzen dudan betebehar baten alde egiten dela, aurkezten ditudan ezagutza mapen bidez; hau da, hizkuntza gutxituaren gizarte ezagutza lurraldetik ahalik eta gertuen kokatzearen alde. normalizazio prozesuetan gai hori funtsezkoa dela uste dut, ba... lurraldera ahalik eta gehien hurbiltzea, eta hizkuntza gutxituaren presentziari buruz ahalik eta informaziorik zorrotzena ematea. hauxe da, beraz, nire proposamena:
|
|
|
Inoiz ez zuen epaiketaren emaitza argitaratu. Bada, epaiketa ez zen egin fiskalak eskakizuna aintzat hartu ez zuelako; hau da, neskak gezurra esaten zuen. Komunikabideek
|
nire
liburuen kontra egin diren hainbat plagio salaketa ere argitaratu dituzte. Gauza bera erantzun behar diet beti:
|
|
|
Gauza bera erantzun behar diet beti:
|
nire
libururen batean plagioa probatu izan balitz, Espainiako legediari jarraituz, edizioa merkatutik kenduko zuten. Nire liburu guztiak berrargitaratuta daude eta hainbat hizkuntzatara itzuli dituzte.
|
|
|
–Egia da hark beti eramaten zuela guk idatzi eta esan dugunari buruzko dokumentazioa. Orduan, posible da uneren batean Ternerak esatea,
|
nire
liburuari buruz: –Begira hemen zer esaten duan, edo begira hemen zer idatzi huen?.
|
|
|
Neskak hurbildu egiten zitzaizkidan argazkiak ateratzeko nirekin eta orduan konturatu nintzen zerbait egin behar nuela jende horien alde. Banekien ni nintzela Saudi Arabia modernoaz idazten zuen lehen emakumea, baina ez nuen uste
|
nire
liburuak halako sentsazioa eragingo zuenik».
|
|
|
Arabistak, jakina. Badut lagun bat, oso idealista,
|
nire
liburuak arabiera ez beste hizkuntza batetik gaztelaniara itzultzea onartzen ez duena. Arabieratik zuzenean egin behar dela dio.
|
|
|
Tiempo de errores, bederatzitan. Denera, berrogeita zazpi hizkuntzatara itzuli dira
|
nire
liburuak. Nik irabazi egin dut arabieraz idazteko erronka.
|
|
|
Irakurle baten mezua jaso dut zera esaten zidana:
|
nire
liburuan, ikaragarri gustatu zitzaizkiola deskribatzen nituen lekuak eta paisaiak eta, hori dela eta, Euskal Herrira bidaiatzea erabaki duela. Liburuarekin oso on do pasatu zuela esaten zidan!
|
|
|
Eskerrik asko
|
nire
liburua Karmeleko irakurleei aurkezteko aukera eskaintzeagatik eta espero dut elkarrizketa honek liburua irakurtzeko gogoa piztu izana. Eta espero dut baita zuen herrialdeko Lartaun, Faustine eta Patxiren istorioak bihotzera hel dakizkizuela.
|
|
|
Hots, nazismoaren aurkako politikan. Ados nago, eta adosnintzen 1977an polemika anitz (eta mingarriak) sortu zituen El nacionalismo vascoen el exilio
|
nire
liburua argitaratua izan zenean.
|
|
|
bego. Baina Markentzat oso irain gogorrak izanziren eta, bereziki, oso presio afektibo egikorrak zaurituta ziren ahaideen aldetik.Markek bazekien egia errana zuela, baina asko sufritu zuen eta publikoki eskatuzidan inoiz
|
nire
liburuaren beste edizio bat egiten bazen Epalzaren izena kentzeko.
|
|
|
Beraz,
|
nire
liburuak sortu zituen arrangurak familiarrengan eta, egiaz, sendiko horietariko batzuk euskaltzale eta abertzale finak dira. Gero ezagutu dituteta usu aurkitu ere.
|
|
|
Beste batzuetan erraten zen nik neuk ez nuelaaipatzen jelkideen erresistentzia edota nik neuk Txomin Epaltza hitleriarra zelanioela eta hori guzti hori faltsua zen:
|
nire
liburuan jelkideen erresistentzia egitateak aipatuak ziren eta «germanofilo» hitza erabiltzen nuen, ez batere hitleriarra; informazio orientatua ukan zutenek ez bazuten liburua irakurri ere, hori pasatzenutzi zuen kudeatzaileak ez zuen garbi jokatu. Gainera, irain gogorrak ziren, batezere Marken aurka.
|
|
|
Panpinen erreinua ipuin sortaren bigarren edizio zuzendua ere prestatu nuen Elkarrerako, baina ez zen 2004 urtea arte kaleratu, Erein argitaletxean. Libururako Xabier Mendiguren Elizegik garai hartan idatzi zuen hitzaurrea Joan Mari Torrealdairen 1997ko Euskal kultura gaur liburuan argitaratu nahi zuela esan zidan(" Aniztasuna eta kalitatea" izenburuarekin), eta horregatik agertu zen
|
nire
liburuaren bigarren edizioan ere epilogo moduan geroago. Liburuaren argitalpena atzeratu izanaren arrazoia izan zen Panpinen erreinuaren bigarren edizio zuzendua prestatzen ari nintzelarik ipuin berriak idaztea pentsatu nuela, diskoetako bonus tracks gisa, haiekin liburu mardulago bat osatzeko.
|
|
|
Beste egun batean, gorago aipatutako Laskurain, Elkoroberezibar, Muniategiandikoetxea eta gainerakoen ikasgelara sartu eta
|
nire
liburuaren azala arbelean ongi marraztuta ikusi nuen txundituta (erraz imajina dezaket gaur egun nork egina). Are zur eta lurrago gelditu nintzen marrazkiaren azpian ikasleek idatzitakoa ikusi nuenean:
|
|
|
" Mikel, zure liburua oso berdea da". Lotsa lotsa eginda gelditu nintzen, ez bainuen uste
|
nire
liburuaren existentziaren berri jakingo zutenik ere. Agian niretzat modernoa eta ausarta zena beraientzat lotsagarria eta zatarra zen.
|
|
|
Euskal Idazleen Elkarteak antolatutako kongresu batean bi hitzaldiren arteko atsedenaldian taberna batean pintxo bat jaten ari nintzelarik hurbildu zitzaidan eta nire bigarren liburua asko gustatu zitzaiola esan zidan. Urte haietan oso iruzkin gutxi entzun edo irakurri nituen
|
nire
liburuez eta horregatik ez nuen inoiz ahaztu egin zidan ilusioa.
|
|
|
1996an Euskal Editoreen Elkarteak liburu bat atera zuen non hamazazpi idazle agertzen ginen. Carmen Balcellsek hura ikusi eta gutun bat bidali zidan ea
|
nire
libururen bat itzuli eta bidali niezaiokeen erdaraz argitaratzen saiatzeko (haren laguntzaile taldeak igorriko zidan, katalogo hartako idazle guztiei bezala, pentsatzen dut). Bazko arrautzak gaztelaniara itzuli eta bidali egin nion.
|
|
|
Luxua izan zen. El Diario Vascoko Felix Ibargutxiri ere deitu nion,
|
nire
liburu guzti guztien aurkezpenetan egon delako beti. Prentsa orrialde oso bana eskaini zidaten biek eta bihotzez eskertu nien.
|
|
|
" Joder", esan zuen," bat bakarra ezagutzen diat". Gero
|
nire
liburuei erreparatu zien. Inoiz ez nion politikaz hitz egiten entzun.
|
|
|
Euskal gatazka
|
nire
liburuetan agertzeko modua engaiatua da, baina objektiboa izateko helburu sendoarekin eta kontateknika behavioristak erabiliz sarri askotan, indarkeria gaitzesteko efektua lortu nahi delako esan gabe ere. Narratzaileak ez du indarkeria kondenatzen, pertsonaia batzuk indarkeriaren alde agertzen dira eta beste batzuk kontra.
|
|
|
Ik. Zergatik negar? izenburuko ipuina Istripuak
|
nire
liburuan). Eta Marxek arrazoia daukala gaineratzen du, erlijioa herriaren opioa dela dioenean.
|
|
|
Addenda:
|
nire
liburua gordetzen duen atala zabaldu dut ordenagailuan, eta Toshiroren bila hasi naiz. Baina erabat ezkutatua zirudien, ezin nuen aurkitu.
|
|
|
Osaba Juanekin gauza askotaz hitz egin dezaket, baina ez horretaz. Gainera, den bezala esateko — to be honest, nori axola dio
|
nire
liburuak. Nik badut lagun min bat, Joseba izenekoa, 30.000 irakurle dituena.
|
|
|
Nork esan behar zidan, Mary Ann, zuri idatzitako gutunen zirriborroak
|
nire
liburuaren ernamuin izango zirela, eta denborarekin bere lehen atal bihurtu. Nork esan behar zidan, era berean, zuri esker hautsiko nuela nire idazteko ezina, eta konplitu egingo zela hartara, nirekin ere, aspaldiko poetek idatzi zutena:
|
|
|
– Orain ez, faborez,
|
nire
liburuan sartuta nabil, ez dut beste ezertarako astirik.
|
|
|
Ez ditut aurkitzen. Ez dago
|
nire
liburuen arrastorik. Aldiz, emaztearen eleberriaren euskarazko bertsioa han dago, Gizon maitemindua.
|
|
|
Nabari nuen errespetua zidatela. Ziurrenik ikastetxean
|
nire
liburuak eman zizkietelako irakurtzeko, eta horiekin hasi zirelako literaturara hurbiltzen.
|