|
2000
|
|
|
nik ere pilula hartzen jarraituko nuen. Egia da sexu harremanetarako guztiz gogogabetua utzi ninduela, baina egia da, halaber, eguneroko pilula ttikiak esperantza doi bat eskaintzen aukera eta posibilitateen
|
mundu
oso bat zabaltzen zidala; hitz batean esatearren: askeago sentiarazten ninduen.
|
|
2001
|
|
|
barkaezina da erdaldunek gure berri gehiago eta maizago ez izatea. Alferrik ariko gara" euskararen alde" lanean, erdaldunei ez badiegu erakusten euskararik jakin gabe
|
mundu
oso bat ari direla galtzen. Horretarako gai izan behar dugu, hortxe dago koska.
|
|
2002
|
|
|
Gorputz propioa zertarako? Gorputz propioa, izakera propioa garatzeko,
|
mundu
oso bat eraikitzeko, munduaren irakurketa propioa egiteko, munduarenkoloreak gure hitzekin izendatzeko; gorputz propioa, geure erara amesteko.
|
|
|
Zerbait ukatu behar dugunean, aski dugu leporatzen zaiguna ukatuta; kontrara, ezer ukatu barik, zerbait berri plazaratu behar dugunean,
|
mundu
oso bat asmatu beharra dago, eta, jakina, lana zailagoa da dudarik gabe.
|
|
2003
|
|
|
After suna gorputz osoan zabaldurik, minutuak, segundoak zenbatzen zituen Ainhizek etxetik irteteko. Ordubete Unax ikusi gabe
|
mundu
oso bat bazen, egun batzuei, ia astebeteri, eternitatea zeritzon. Lau aldiz ipini zuen armairua hankaz gora, jantzirik egokiena aukeratu baino lehen, eta jantzi erantzi zen guztietan, giltza poltsikoan zeramala behin eta berriro egiaztatu zuen.
|
|
2004
|
|
|
Hemen kultur
|
mundu
oso bat dago, literatura, prentsa, kantak... eta nik ez ditut ulertzen. Eta ondo ohartzen naiz euskara falta dudala herri honetan osorik integratua sentitzeko.
|
|
|
Politika guzia, legezko agindu guziak, burokrazia guzia nazio guzian barrena hedatu: horra hor
|
mundu
oso bat, nazioaren biziaren habeaz eta aginte ospeaz jantzirik bestalde. Zein hizkuntza erabiltzen eta erabil arazten da mundu hortan?
|
|
|
Hizkuntza gauza bitxia zela pentsatu nuen. Hara, esaldi bakar batean, hitz eskutada batean, saminezko
|
mundu
oso bat. Oinazezko unibertso bat.
|
|
|
Nire ustez Jakin ek, Berria k edota Argia-k garbi ikusi dutena da zinema euskaraz egiteko euskaraz bizi den
|
mundu
oso bat beharrezkoa dela, ez hiztun solteak bakarrik, ez publiko potentzialak eta neurgarriak, hutsik; mundu sinboliko eta erreferentziazko oso bat behar du euskarak, zinema egiteko bezala, bizirik irauteko. Aldi berean, irudiak behar ditu euskarak egungo mundua euskaraz bizi daitekeela sinesgarri egiteko.
|
|
2005
|
|
|
|
mundu
oso baten erakusteko.
|
|
2006
|
|
|
Idazle txiki baten ohar txiki bat, koaderno txiki batean, hizkuntza txiki batean. Txiki txiki txiki, ezerezaren amildegi ertzean, askatasun betezko
|
mundu
oso bat. Nahikoa!
|
|
2007
|
|
|
Soinua terapiarako erabiltzen da, baina baita gerra egiteko ere, erabiltzen da torturatzeko eta erabiltzen da jendea baretzeko. Txit garrantzitsua den
|
mundu
oso bat dago soinuarekin lotua. Badaude, bestalde, musikaren alor batzuk, musika garaikidearen aspektu asko, esperimentazioak, gurutzatzeak, merkatuak oraindik irentsi ezin dituen bide batzuk, leku babestu bat behar dutenak beren lanean jarraitu ahal izateko.
|
|
|
Winckelmann-en Greziaren aurkikuntza testuinguru honetan behar da balioetsi: gizatasun original bat ediren da, bere baitako izpiritutik
|
mundu
oso bat sortzen ari. Birjaiokundean (Erasmo) edo klasizismo frantsesean ez bezala, orain ez da estudiatzen mundu grekoa probetxamendu artekogabe eskolastiko baterako asmoz geure estilo ariketetan edo gure drametan (ereduak berdintzeko), ezpada beren arroztasun ezusteko, imitaezinean dira ereduzkoak:
|
|
|
Saiatuko naiz argitzen zergatikez zen prozesu hura erabat burutu, hots, zergatik, euskaldun batzuek, espainiartzeari eta frantziartzeari? uko egin eta euskararen baitan
|
mundu
oso bat, berebarneko mundua ere, era moderno batean, eraikitzeari ekin zioten.
|
|
|
Agian erlijioa bera da adibiderik onena: garai batean erlijio bakarreko taldeeta jendarte multzo handiak antolatu ziren, erlijio horiek
|
mundu
oso bat ezartzenzuten, orohartzaileak ziren. Eguneroko bizimodu arrunteko jarduerak, erritmoaketa pentsabideak arautzen zituzten eta gainera, sekularizazio prozesuak bainolehenago, oso modu orokorrean egiten zuten.
|
|
|
Wallerstein ek (1999) kontzeptu hau darabilen moduan: ez ziren munduko sistemak baizik eta
|
mundu
oso bat eraiki eta antolatzeko gai ziren kultura sistemak. Holako sistema baten barruan, nonbait, biziaoso osorik egin daiteke.
|
|
|
Idiokulturak kasu batzuetan mundu kulturak izan daitezke (gogoratu:
|
mundu
oso bat antolatzeko gai direnkulturak, bertan bizia osorik egitea dago); baina gehienetan, zati kulturak dira, bizitzaren alderdi batean baino ez dira bizi, eskuarki alderdirik adierazkorrenabaina alderdi bat azken finean.
|
|
|
Denboratik at, historiarik gabe, bere horretan irauten zuen herri gogoa. Gure kasuan, moduordenatu batean, azturak, sinesmenak, erritualak, lanak, jarduerak, gauzak, tresnak, eta abar osotasun koherente batean antolatuz
|
mundu
oso bat irudikatu zutenantropologoek eta besteek: euskal mundu tradizionala.
|
|
|
Jakina, aurreneko ideia neure buruaren errepresentazioa da, izaki absolutuki libre batena bezala. Izaki libre, bere buruaren kontzientziadunaz batera,
|
mundu
oso bat jalgitzen da, ezerezetik?, kreazio egiazko eta pentsagarri bakarra ezerezetik296.
|
|
|
Winckelmann-en Greziaren aurkikuntza testuinguru honetan behar da balioetsi: gizatasun original bat ediren da, bere baitako izpiritutik
|
mundu
oso bat sortzen ari. Birjaiotzan (Erasmo) edo klasizismo frantsesean ez bezala, orain ez da estudiatzen mundu grekoa probetxamendu artekogabe eskolastiko baterako asmoz gure estilo ariketetan edo gure drametan (ereduak berdintzeko), ezpada beren arroztasun harrigarrizko, imitaezinean dira ereduzkoak:
|
|
|
nire munduaren parte neu ere, ni ere neure hizkuntzan, hizkeran, hizketan iristen naizela ni izatera. Eta berdin hi, ha, bakoitza mundu bat, ez baita bestegatik, ni bezalaxe, nor bat,
|
mundu
oso bat (en jabe) delako baino, hots, hiztuna. Eta hitza ez delako hitza isolatuki (hiztegi batean ez bada), baina hizkuntza osoarekin batera; eta hizkuntza munduko elementu hautatuen eta erlazioen antolaera oso bat delako, inoiz ez bi hizkuntzetan guztiz berdina949 Eta munduak beste antolaerarik ez duelako, hizkuntzan duena baino, Humboldt-ek hizkuntza bakoitzari munduikuskera bat irizten dio (baina, kasu!, mundu ikuskera bat irizten dio gizabanako bakoitzari ere).
|
|
|
Europako nekazaritzarako aukerak eta erronkak. Ikerlanaren arabera, Bt kotoiaren garapenak intsektiziden erabilera gutxitu egin du,
|
mundu
osoan batez ere kotoia lantzeko erabiltzen baita. 2006an, intsektuekiko erresistentea den arroz transgenikoa ere finkatu zen.
|
|
|
Bestetan berriz lehenengo tantoa erortzean aterkia luzatzen zenidan, eskua nire poltsikoan sartu ta bagindoazen ostadarraren kableei su ematera eguzkiarekin bat egin eta argi gintzan, zure begirada bat nahikoa zenean
|
mundu
oso bati distira egiteko.
|
|
2008
|
|
|
Baina horiek euskararen unibertsora erakartzeko diseinatutako neurriak oso gutxi izan dira orain arte. Hots, oraingoz ulertzen ez duten hizkuntza horretan
|
mundu
oso bat biltzen dela erakusteko neurriak: hizkuntza horretan literatura bat, tradizio bat, nortasun bat, komunitate bat, kultura bat, unibertso oso bat dagoela, azken finean.
|
|
|
edo atso bakarti samar bat bere kafea bizkotxoekin hartzen, apain apain jantzia? Bakoitzaren baitan eta baita bere inguruan ere
|
mundu
oso bat dago eta horixe imajinatzea gustatzen zait, denbora emateko modu bat da?
|
|
|
Ezeretik sorturiko gune budista ikusgarri bat, Mongoliako estepa mortuaren erdi erdian. Alabaina, esparru harresituaren barrualdean, nomadena ez bezalako
|
mundu
oso bat dago ezkutuan. Bat batean, herensuge burudun aldaba eta guzti duen zurezko ate eskergaz bestaldean, biziak du sorleku.
|
|
|
Ze, hau ez da bakarrik lau oin hartu eta bertso bat egitea. Bertsolaritza
|
mundu
oso bat da».
|
|
|
munduaren erabateko ikuspegi tragikoa, alegia munduaren narratibitatea (nola kontatuko genuke mundua zertan den) tragedian datza; Goethek aipatu zuen gatazka tragiko absolutua: alegia, bi zirkunstantzien arteko aurkaritzan ez dago irtenbiderik; zirkunstantzia zehatz eta partzial horien arteko gatazkaren ondorioa heriotza izanen da, baina, azpimarratzen digu Goethek, hau inportantea da, zirkunstantzia horiek ulertzen ez dugun
|
mundu
oso baten parte dira, eta han gatazka horrek zentzua du. Edo beste modu batera esateko, tragediaren irtenbidea beste plano batean dago, plano transzendentean.
|
|
2009
|
|
|
Armada Gorriko soldaduak Auschwitzera ekain horren 27an iritsi zirenean, hondatu gabeko negatiboak berreskuratu ahal izan ziren. Auschwitzen hil zirenen erretratuen %3, 3 baino ez zen, baina
|
mundu
oso bat dira argazki horiek.
|
|
|
izan ere, ingelesa zen ene haurrekin komunikatzeko nuen giltza. Beste edozein hizkuntza bezala, ingelesa
|
mundu
oso bat da, unibertso bat, eta nik hori erakutsi nahi nien alabei, noski.
|
|
|
Baina, agian, beren tamainagatik eta hazteko lekuarengatik (pago enborretan), ardagaiak suertatzen dira ikusgarrienak, enbor zaharren apaingarri gisa. Baina pagadiek
|
mundu
oso bat ezkutatzen dute, ekosistema honen oreka mantentzen duten biztanleak ugariak izanik.
|
|
|
Angolako gerrak markatua (soldadu ibili zen han), nahiz eta ez duen gerra horri buruz bere narrazioetan hitz egin nahi izan, presente izan dira gerra horren ondorioak, bere eleberrietako pertsonaietan, adibidez. Lehen liburua, Mem, ria de Elefante, argitaratu zuenean, 1979 urrun hartan, argitaletxeen makineriak, agenteenak, imajinatu ezinezko
|
mundu
oso batek harrapatu zuen. Ez omen zuen inor ezagutzen, idazle bakar bat ere ez, eta bere lagun gehienek, gerrako adiskideek, ez zekiten idazten zuenik ere.
|
|
|
Eta Txileko Gobernuak, horren jakitun, sartzea debekatzen die atzerritik joaten diren kazetari eta begiraleei; atxilotu edo deportatu egiten dituzte, badakitelako maputxeen borrokak babes handia lor dezakeela nazioartean. Bitartean, maputxeek han jarraituko dute, duintasuna ereiten, zokoratu nahi dituen sistema oso baten aurka,
|
mundu
oso baten alde lanean, goldeak lurra iraultzen duen modura, astiro baina aurrera.
|
|
|
Abiadura handiko kanalak dira, eta merkantzia emozional kognitiboak garraiatzen dituzte burmuinetik burmuinera. Hitz garraiatzaileak dira, espektatiben
|
mundu
oso bat bestearengan isurtzen dutenak.
|
|
2010
|
|
|
Barne borroka horrek
|
mundu
oso bat dakar mahai gainera. Ezkerreko eta abertzale sentitzen nintzen orduan ere, eta nire burua ez nuen ikusten piper-potoaren defentsan.
|
|
|
Gernika adieraztea. Hitz bat baino ez da, baina Gernika aipatzean
|
mundu
oso bat dator burura. Gernika aipatzea, Otxandio, Durango eta Bilboko bonbardaketak gomutatzea da.
|
|
|
Euskaldun guztiok ezagutzen dugu gazteleradunen (edo bere kasuan, frantsesen) mundua, bi hizkuntza gutxienik jakiteko zortea dugu. Eurak dira
|
mundu
oso bat galtzen ari direnak.
|
|
|
Baina gure asmoa ideien lotura osoa begiztatzea bada, orduan, ikerketa horiek hemendik aurrera espresuki eta formalki burutu ditugu. Eta horren ondorioz izugarri zabaltzen da hizkuntzalaritzaren lan esparrua, hain zuzen,
|
mundu
oso batean bihurtzeraino. Beti ere gure asmoa, horrekin, egiazko hizkuntzaren ikerketa soziologikoaren muinera iristea da.
|
|
|
Nik neuk Jon Gotzon goitik behera defendatzen dudan pertsonaia bat da. Guk inguratu behar dugu euskarara gerturatzen ari direnengana, berez erdaraz
|
mundu
oso bat baitute aukeran.
|
|
2011
|
|
|
Zergatik, beraz, ez baliatu behi argalen garaia, eraberritzeko, gauza berriak probatu, saiatu, arriskatzeko? Galtzeko ezer gutxi dago jokoan, eta irabazteko, poeta kaxkarrak zioen moduan,
|
mundu
oso bat. Ez dago zertan San Joan gauari itxaron, dena erre eta aro berri bati hasiera emateko...
|
|
|
Juramentua. Zahar nahiz gazte, garai zein mozkote..., zuriak, beltzak, ilehoriak, beltzaranak..., heterosexualak, homosexualak, bisexualak, transexualak, sexu joera deskubritu gabekoak..., soldatapean lanean zihardutenak, halakorik ez zutenak, alargun saria borrokatzen ari zirenak..., senarrek jipoituak, semeek lapurtuak, alabek errefusatuak, apaizek sodomian hartuak...; emakume
|
mundu
oso bat bildu zen lau puntu kardinalen bidegurutze hartara.
|
|
|
–Hizkuntza bakoitzaren atzean
|
mundu
oso bat dagoela ikusteak harritu nau: historia sozial, politiko eta ekonomiko bat dago.
|
|
|
Bat batean planeta bat ageri da eta hasten zara apurka planeta hori eraikitzen, landareetatik hasita animalietaraino? Zuk eman behar diezu jatekoa eta beste hainbat gauza egin; hau da,
|
mundu
oso bat egin behar duzu. Zer da txarrena?
|
|
2012
|
|
|
Euskaltasuna, hiritik begiratuta – Eduardo Apodaka ez" munduaz" ari garenean. oro har, adierazkortasun funtzionala galtzen da bide hartatik. efektuak sortzeko, besteei eragiteko da mintzaira eta kodea ez bada segurua, efektuak eragiteko ahalmena ahultzen eta higatzen da. erdal
|
mundu
oso bat dugu gure inguruan, gure baitan bezala, eta euskaraz adierazi nahi dugunean mundu horretako zerbait, gure mundu horretako zerbait, zer egin: itzuli?, zuzenean erdaraz txertatu?, moldatu?
|
|
|
Ustez, mundu soziala parekideen arteko elkartea da, han boterea ezin da izan ekintza unilateral baten inposizioa (diziplinaren buru oldarra izan ezean). Baina bada
|
mundu
oso bat botere gordin, asozial eta amoral bat nasai asko erabiltzeko: besteen mundua da, gure parekide ez diren zibilizatu gabekoena.
|
|
2013
|
|
|
Katuaren gorputz hizkuntza, informazio
|
mundu
oso bat
|
|
|
Kartzelatik atera berritan izan nuen beheraldi, estuasun gehiago. Baina hori nahikoa gainditua dudalakoan nago. Nola gogoratu genuke Egunkariaren itxiera. Pello Zubiria. Euskaraz funtzionatzen zuen
|
mundu
oso baten kontrako eraso bat zen. Asko gogoratzen gara Eginen itxierarekin, Joxemi Zumalabe fundazioarekin, 18/ 98 AEKren kontrako erasoa ere izugarria izan zen eta hori ere gertutik bizitzea tokatu zitzaigun.
|
|
|
Pello Zubiria: " Euskaraz funtzionatzen zuen
|
mundu
oso baten kontrako eraso bat zen"
|
|
2014
|
|
|
Euskal kulturaren unibertso sinbolikoan, txapelketaren prozesu errituala, euskaratik sortzen den mundu ikuskera baten oihartzunean ulertu dugu ikerlan osoan, kultura ekoizpenaren beregaintasuna (subjektibotasun era) aitortu diogu. Txapelketaren «egia» bat da gozamenerako hitzaren
|
mundu
oso bat eskaintzen duela izandakoaren oihartzunetik, gaur eta hemen, jendarte baten aitortza egiteko. Txapelketaren zentzu bat, izandakoaren errotik orainaren presen tzia izan nahi duenari begira jartzeko eta mundu bat estetizatzeko duen ahaltasun sinbolikoa da.
|
|
2015
|
|
|
Horregatik, orain, zarata horiek guztiak hartu, eta irratian txertatu dituzte, aparatuko erruleta mugitu, eta norberak nahi duena aditzeko. Zaldien hotsak, ur jauzien efektua, lurraren solasa... hotsen
|
mundu
oso bat jarri dute bertaratutakoen eskura.Garaikidea da, era berean, Jaime De los Riosen sorkuntza: software art a egin du.
|
|
|
mintzakideak nahiz entzuleak unean unean dira gonbidatuak gai bati atxikitzera, eta ikusteko beti bertatik sor litekeena. Joan den ostiraleko gaia kultur sormena zen, baina heriotzaz eta birsortzeaz aritu ziren bertaratutakoak, Euskal Herriaren dolurako zailtasunez edo Bilboko biziberritzearen gibelean suertatzen ari den
|
mundu
oso baten suntsipen fisiko eta kulturalez (Ibai Etxezarraga), edo Aljerian eta Afrika osoan bizi den kinkaz (Camel Zekri). Poesiak eta musikak ere badu lekurik elkarrizketan eta, Rene Char eta Attila Jozsef izan ziren oraingoan euskaraz eta frantsesez gonbidatuak:
|
|
|
Behingoz, azkenekoz: bien artean
|
mundu
oso bat dago, geure bizitzak?. –Orduan, ez??.
|
|
|
Gogoeta hau idatziz jartzeak ere kezkak pizten diz kit ordea. Antzerkia ikustera goazenean obra baten antzezpena eskaintzen digute, hitzez eta irudiz, istorioz eta giza mugimenduz osaturiko ikuskizuna; jokalekuaren atzean, berriz, beste
|
mundu
oso bat dago, guk ikusten ez duguna baina emanaldiaren funtsezko osagarri dena: argi eta soinuen teknikariak, jantzien eta dokoratuen arduradunak...
|
|
|
Euskal izate osoa ez baina euskaltasun horren zati bat da ezinbesteko amildegira doana; labur esanda, baserriari eta bizimodu tradizionalari loturiko jendeak, lekuak, ohiturak, bizilegeak doaz atzerabiderik ez daukan ilunpera. Euskal mundu osoaren zati txiki bat da gaur egun hori, baina bere baitan
|
mundu
oso bat eratzen zuena, zibilizazio modu bat esateko, eta, horrez gainera, berealdiko indar sinbolikoa duena gu guztion imajinarioan. Ez naiz honetaz ere luzatuko, beste nonbait ere jorratua baitut gaia, eta, bestalde, ez ondare hori ez ondotiko galera ez baitira inondik ere euskaldunen bereizgarri partikularrak, ezpada mendebalde industrializatu guztiaren ezaugarriak, kasik gizadi osoarenak dagoeneko, zorioneko globalizazioari esker.
|
|
|
Gernika adieraztea. Hitz bat baino ez da, baina Gernika aipatzean
|
mundu
oso bat dator burura. Gernika aipatzea, Otxandio, Durango eta Bilboko bonbardaketak gomutatzea da.
|
|
|
Ez Identitateak ematen duen segurtasun eta erregulartasuna, ezta xaloki komunikatzeko eta besteen artean norbait ulergarria izateko aukera ere. Praktika anomaloak ez du egituratutako
|
mundu
oso bat. Euskarak, esaterako, ez du mundu oso bat eskaintzen:
|
|
|
Praktika anomaloak ez du egituratutako mundu oso bat. Euskarak, esaterako, ez du
|
mundu
oso bat eskaintzen: horretarako dago Identitatearen erdara, horretarako ezgaitu da euskal identitatea izan zitekeena diferentzia eta anomalia izateraino.
|
|
|
Eta aurre egite horren ondorioz eraiki duen obrak erakusten digu triskantzaren despit munduak bizirik dirauela. Kaos mingarritik abiatu behar eta hala ere harmoniazko
|
mundu
oso bat berreraikitzea erdietsi du.
|
|
|
Jendeak eguna libre hartuko balu hilekoa duen bitartean,
|
mundu
oso bat batean geldituko litzateke.
|
|
2016
|
|
|
eta, batik bat, Stefan Zweig austriarrarena. Biek, Kosztolányik eta Zweigek, antzeko zirkunstantziak bizi izan zituzten. Gerla Handia, Austro Hungariar Inperioaren desegitea,
|
mundu
oso baten desagerpena...?, biek ezagutu zuten arrakasta, biak izan ziren ahaztuak edo erdi ahaztuak hil ostean, eta bien obrak, erreskatatu, dituzte, azkenaldi honetan, mendebaldeko argitaletxeek; Kosztolányi baztertu samar gertatzearen zirkunstantziek, halere, zerikusi gutxi dute, ziurrenera, Brasilen erbesteratuta bere buruaz beste egin zuen Zweig juduarenekin:
|
|
2017
|
|
|
Bertsoak entzuten dira gitarra soinuz, eta eskailerapean batu zara beste batzuekin, goiz bilakatutako gauean, haizeak dilindan daramatzan bitartean
|
mundu
oso bat barnebiltzen duten solasak.
|
|
|
eten egiten ditu errealitateak alde guztietatik. Esploratzeko
|
mundu
oso bat dago hor, urratu beharreko bide berriena. Izan ere, legearen eremuaren barrukoa izanda ere, Yllanesek izan duen jokabideak ez du batere laguntzen.
|
|
|
Eta, funtsean, ez nintzen idazten ari, kopiatzen baino. Nire begien aurrean
|
mundu
oso bat hedatu zen, errukiz, ukazioz eta airez moldatua: Budaren jauregiak, haremeko emakumeak, urrezko karroza, hiru enkontru fatidikoak, agurea, eria eta hilotza?, ihesa, bizitza aszetikoa, liberazioa, salbazioaren sermoia; lurra lore horiz estali zen, eskaleak eta erregeak jantzi horitan eman ziren; harriek, zuhaitzek eta haragiek pisua galdu zuten; arimak aire bilakatu ziren, airea espiritu, eta espiritua ezerezean suntsitu zen.
|
|
|
Borraren muturrean egin zuten bat bien begiek, burdin sareak, eta
|
mundu
oso batek, banatzen zituela.
|
|
|
Denbora onez, izozkia espainiarren elikagai gogokoenetako bat da. Produktu oso freskagarria da, eta kolore, tamaina, diseinu… eta zaporeen
|
mundu
oso batean murgiltzen da. Zergatik ez probatu barazki izoztuen izozki bat etxean egina, osagai naturalekin eta minutu gutxirekin?
|
|
|
Euskara ikastea doakoa izanen dela azpimarratzeaz bat, honako mezu hau zabaldu nahi izan dugu: euskara ikasteak ez duela preziorik,
|
mundu
oso bat irabazten baita.
|
|
|
Gisa horretara, bere eta beste tribuen continuum etik ez ezik, zinema, arte plastikoa eta literaturaren continuum ekin ere gero eta konektatuago dago rocka. Gero eta gehiago, kultur erreferentzia
|
mundu
oso bat aterpetzen duen bobedaren ardatza izaten da taldearen izena. Intelektual posetik ihes egin nahi duten rock talde gogorrei ere antzematen zaie hori.
|
|
|
Komunikabideei dagokienez desoreka handi bat sortzen ari da gainera: euskarazkoetan gizarte osoa erretratatzen da, nola edo hala; baina badago
|
mundu
oso bat, emakumeei dagokiena eta ez dagokiena, gaztelerazko komunikabide boteretsuetan apenas sartzen dena. Ainhoa Etxaideren esaldi bat parafraseatuz{ 37} esan daiteke feministok apurtu ditugula euskarazko komunikabideen eta argitaletxeetako josturak.
|
|
|
bitartean
|
mundu
oso bat
|
|
2018
|
|
|
Izugarrikeria sorta bat topatuko dugu liburu honetan, baita pasarte hunkigarriak ere. Lehen atalean emakumeen gerraren historia idatzi izan nahi duela dio," ezkutuan geratu den
|
mundu
oso bat ezagutzera emateko". Bere asmoa gerran dagoen gizakiari buruz idaztea izan da, sentimenduez eta arimari buruz, ez ideia handiei buruz.
|
|
|
Baina kanonak nik uste dut posible direla momentu batean gizarteak onartzen dituelako. Egon liteke jenio bat
|
mundu
oso bat eraberritzen duena. Egon liteke gizarte bat behartzen duena eraberritze horretara.
|
|
|
Mallarmé errumanierara itzultzen ari zela, bat batean, errebelatu zaio?, dio berak, ez duela merezi inork ezagutzen ez duen hizkuntza batean idaztea, landugabea eta barbaroa, eta aurrerantzean frantsesez bakarrik idaztea erabaki du. Idazle batentzat, idazteko hizkuntzaren hautua (hautua dagoenean), historia baten, jendarte baten, etab.,
|
mundu
oso baten hautua da. –Cambiar de idioma, para un escritor, es como escribir una carta de amor con un diccionario?, aitortu izan du.
|
|
|
Eta hala izaten jarraituko zuen ziurtasuna. Liburu gehiago, irakurle gehiago, bizitza oso bat ikusgarria zen horretatik harago zihoan
|
mundu
osoago bati emana. Ez naiz ari banitateaz, sariez edo losintxez.
|
|
|
Gernika adieraztea. Hitz bat baino ez da, baina Gernika aipatzean
|
mundu
oso bat dator burura. Gernika aipatzea, Otxandio, Durango eta Bilboko bonbardaketak gomutatzea da.
|
|
|
Oroz gainetik, bagenuen uste baino ezagutza zabalagoa geografiaren bitartez. Gure herrikoa txikia, nahi bada, baina
|
mundu
oso bat zen, hameka izenez osaturik. Horiek guziak guretako tokiak ziren bakarrik, ez baita lursailik nimiñoena ere izendatu gaberik:
|
|
2019
|
|
|
Korrika dela medio, euskara bere xokotik atera eta protagonismoa hartu duelarik, UPNk bere klika partikularra egin dio. Hamar egunez, harrigarria bada ere,
|
mundu
oso bat lasterka ibili da Euskal Herri osoa zeharkatzen. Tarteka, Luzaideko bolantak, Ibañetako elurra, bertsoak eta irrintziak bidaide izan dituzte korrikalari nekaezinek.
|
|
|
Ura dago milaka urtetan ezagutu dugun eta egun indarrean irauten duen munduaren erdigunean. Ur emarien suntsiketak
|
mundu
oso batena ekarriko luke. Ez soilik paisaia batena, ibaiena eta abar.
|
|
|
Nork norekin zertan jardun, zer neurritan eta nori begira? hor dago gakoa, hizkuntza faktorea aintzakotzat hartzekotan. hor eta, jakina, herri aginteen, lan munduko eragileen, finantza enpresen eta iritzisorguneen babes konkretuan, ulermen zintzoan eta inplikazio proaktiboan.
|
mundu
oso bat dago hor deskubritzeko, lantzeko eta garatzeko. aski esparru moderno eta erakargarria: euskaltzale bat baino gehiago harritzeko modukoa. esanak esan arnasguneak" lau baxerritar ezjakinen putzu zulo galdu" direla uste dutenek ez dakite jainko txikiaren berri.
|
|
|
Inork ez du hor inposiziozko hizkuntza plangintzarik antzematen: " nahi duenak hor dauka" lelopean,
|
mundu
oso bat eskaintzen zaigu erdaraz. euskaraz zergatik ez berdin jokatu, gure indarren, beharren eta gogo nahien neurrian? " zerbitzueta laguntza emaile" filosofiak etorkizun handia du, euskalgintzak aurrera egiten badu.
|
|
|
Hautaketa naturalen aurka egiten duten aldagaiak, alegia. Pilotu onak munduko txapelketa onenetara iristea baldintzatu dezaketenak; Amerikako Estatu Batuetan NASCAR a eta
|
mundu
osoan Bat Formula.
|
|
|
Baina, urteak idor igarotzen ziren. Charrière senar emazteak elkarren ondoan zahartzen ari ziren,
|
mundu
oso batek bereizirik, eta bisitari batek baino gehiagok lasaitasunezko hasperena egiten zuten etxe hartatik ateratzean, irudipena baitzuten hilobi itxi batetik ihesi zihoazela[...] Erlojuak tiki taka segitzen zuen, eta Charrière jauna matematiketan lanean aritzen zen, beheko aldean; irabiurren soinu erritmikoa goratzen zen bihitegitik[...] Biziak aurrera segitzen zuen, nahiz eta irabiurrez kendu... horra hor zertara iritsi zen, bada, txikikeria higuin zuen Zélide hura?.
|
|
|
Emakumearen bidez eta emakumeak duen onenaren eta txarrenaren bitartez ikasten du gizonak zer den zoriona, zer sufrimendua, bizioa, bertutea, gutizia, ukoa, sakrifizioa, tirania, eta haren bitartez ikasten du bere burua ezagutzen; emakumea josteta eta abentura da, baina baita proba ere; emakumea garaipenaren triunfoa da, baita gaindituriko porrotarena ere, garratzagoa hori; emakumea galeraren zorabioa da, kondenaren lilura, heriotzaren lilura. Badago esanahiz osaturiko
|
mundu
oso bat, emakumea dela-eta bakarrik sortua; emakumea da gizonen ekintzen eta sentimenduen funtsa, haien askatasuna eskatzen duten balioen hezurmamitzea. Ulertzekoa da gizonak, nahiz eta kondenatua izan errefusik krudelenetara, uko egin nahi ez izatea bere amets guztiak batzen dituen ametsari.
|
|
|
Beste gai askotan bezala, ikusezintasuna, debekatutako ahotsak, bueno, espazio publikoan ez zeuden emakumeak eta ezezagutza bat, ez dudana benetan gehiegi sakondu, esan nahi dut zer suposatzen duen isildu den
|
mundu
oso bat ehunka urteetan eta gero Historiaren bigarren parte bat bertso eskolak sortu zirenean[?] nik, egia esan, lehenbiziko zatiari buruz, ba bueno, ez dakit, ez dut feminismoak egin dezaken betiko Irakurketaz gain, ez dut, ez naiz gehiegi..., jarri[?] oso tristea, mingarria eta ez dakit, oso barrura iristen den gauza bat da (150109_ ET1_ E)
|
|
|
Damuak ez gaitu zorigaitzekoagoak egiten, ordea. Hitz egin gabe
|
mundu
oso bat konpartitzen dugula badakit. Gure artean, inor ez; soilik askatasuna deitzen duten elkarminaren antzeko sentsazio hori.
|
|
|
Hitzek usaina dute, sugestioa transmititzen dute. Magdalena bezalako hitz batek
|
mundu
oso baten ateak zabal ditzake hitza mamurtu berri duenaren baitan, baina, beste hitzen laguntzarik gabe, Proustek ezin zuen ezer esan magdalena hitzarekin bakarrik. Proustek, ordea, bere obra erraldoia eraiki zuen magdalenaren usainak zabalduriko hitzen buffet oparoari esker, hitzak hitzekin jostea bezalako mekanismo sotilarekin baino ez.
|
|
|
Ezin nuen jasan. Egia da, bai, Bertolt Brechtek poema batean idatzi bezala, tximinia bateko ke hariak bizitza eman diezaiokeela inguru geldiari, etxe bati, etxe inguruko aintzirari; baina balio bereko egia da ume baten antsiak
|
mundu
oso bat hondora dezakeela bere eguzki, zeru urdin, brisara, ardo eta kantu guztiekin.
|
|
|
Lan indarraren erreprodukzioa produkzio kapitalistaren erdigunean kokatzean, gizarte harremanen
|
mundu
oso bat azaleratzen da, Marxen obran agerikoa ez bada ere funtsezkoa dena lanaren esplotazioa arautzen duten mekanismoak bistaratzeko. Agerian jartzen du kapitalak langile klasetik ateratzen duen lan ordaindu gabea Marxek sekula imajinatu zuena baino askoz handiagoa dela eta bi alderdi dituela:
|
|
|
Nire ohean egiten zenuen lo baina
|
mundu
oso batek bereizten gintuen nire ohean egiten zenuen lo baina horma batek zatitzen gintuen nire ohetik joan zinen eta nire munduan sartu nire ohetik joan zinen eta arintasunak horma etzanarazi zuen.
|
|
2020
|
|
|
Ildo horretatik, dada arteak testuingurutik at ezartzen ditu bere ekoizpenak, kasualitatearekin jolasean betiere. Gizarte burokratikoaren eta moderniaren modaren aurrean dadaismoak objektu hutsak eskainiko ditu, bere baitan gogamenetik kanpo egon daitekeen
|
mundu
oso bati begiratu ahal izateko bidea emanez (M. Duchampen Roue de bicyclette n bezala, 1913). Ardatz horietan kokatzen dira Man Rayren argazkiak eta margoak.
|
|
|
Gehiegikeriarik gabe, tragediarik gabe, baina aldi berean garrantzirik kendu gabe. Haren filmetan, itxuraz gatazka ñimiño bat dena, pertsonaientzat
|
mundu
oso bat da. Dela soineko arrosa bat jostea graduazio dantzaldira joateko, dela piperra egin eta zuzendariari iskin egitea, dela larunbat goiz batez zigortua izatea.
|
|
|
Gertakizun larri larri baten inguruan informatzetik eta horri ikusgarritasuna ematetik morbo hutsagatik argitaratzera,
|
mundu
oso bat dago.
|
|
|
Gurasoek egurrezko sehaska bat kendu behar izan zuten gelatik; aitak arkuperako egindako bi eserleku txikietatik bat ere kendu eta sutara bota zuen; bientzat ziren arropak niretzat baino ez ziren gelditu eta, hala, absentzia nabarmen baten eta gehiegizko presentzia baten artean hazi nintzen Ochlockonee ibaiaren ertzean. Eta, orokorrean, bizitzak jartzen dituen probak errazak ez diren bezala, ez da erraza suertatzen bi punturen arteko oreka lortzen –eta absentzia eta gehiegizko presentzia haien artean
|
mundu
oso bat zegoen–, bizitza oreka baten gainean eraiki behar bada gutxienez.
|
|
|
" Ikus ezazu mundua guraso bakar batengan, eta infernu osoa haren begiradan...". Guraso bakar bat milaka artean, baina ez al zuen unibertsal bat,
|
mundu
oso bat, agerian uzten. Hori esan zidan nire memoriak, ezagutzen ditudan beste hamaika guraso gogoan hartuta.
|
|
|
Alabaina, ez diogu merezi duen besteko estimurik Xabier Leteren opariari. Bizitza argitzeko eta azaltzeko poesia erabili zuen; hitzak erregalatu zizkigun, eta hitzen bidez eraikitako
|
mundu
oso bat eskaini. Hor betirako finkatuta dagoen Bianditz mendiaren moduko poetika bat da Letek uzten diguna:
|
|
|
|
mundu
oso bat
|
|
|
Behar bat dagoenean, behar hori egiten dakien jendeagaz lan eginda, beste dimentsio bat hartzen du proiektuak. Gazte Konpainian ez naiz arduratzen aktore lanagaz bakarrik, eta horrek
|
mundu
oso bat zabaldu dit parez pare. Eta hori oso polita da, hortik asko ikasi daiteke eta.
|
|
2021
|
|
|
Malviviendo eta Que vida más triste ziren ezagutzen nituen bakarrak. Ez nekien mota horretako lanen atzean
|
mundu
oso bat zegoenik. Azken urteetan hazkunde garrantzitsua izan du fenomenoak, eta ez dirudi beherantz joko duenik.
|
|
|
–Iruditzen zait ate berdearekin izan nuen bigarren esperientziak
|
mundu
oso baten aldea markatzen duela haurraren aisia infinituaren eta eskola mutikoaren bizimodu lanpetuaren artean. Edonola ere, bigarren aldi hartan ez zitzaidan burutik pasa, une batez ere, zuzen zuzen bertan sartzea.
|
|
|
Kanpoan, udako arrats bat,
|
mundu
oso bat
|
|
|
Gogoan dut bizi ginen lekua munduaren akabera iruditzen zitzaizula. Nik, ordea,
|
mundu
oso baten hasiera ikusten nuen.
|