|
2000
|
|
|
Dakidan bakarra da, Ipar Irlandako gazteak drogetatik urrun mantentzeko lan egiten duen talde batekoak direla. Esan zidanez, hango gazteek nahiko bizi baldintza eskasak dituzte, eta horretarako dago talde hori, gazteak beste
|
modu
batean entretenitzeko. Helburu horrekin, txangoak antolatzen dituzte, xake txapelketak, futbola, igeriketa...
|
|
|
Ez. Azken hilabetean argi ikusi zuen urdanga bat zela, hitz gogorregia ez erabiltzeagatik, eta orain ez zuen beste
|
modu
batean pentsatuko. Gainera, Txemak onar zezakeen (kostata, minduta edo nahi den bezala, baina onar zezakeen) Eiderrek ez maitatzea, baina amorru berri bat piztu zitzaion konturatzean lagun bezala ere ezin izan ziola bere arazoen berri eman.
|
|
|
Zientziaren Eliza hura gehiago izan zen, beraz, gure isilpeko adiskidetasunari izena emaiteko
|
modu
bat, eta konplizitate keinu bat, etxeko bertze guztienganik bereizten gintuena, eta elkartzen... nahiz eta horrek ere ez zigun eragotzi egite guti batzuen aitzinatzea, zeinetarik pare bat bederen sonatuak baino sonatuagoak izan baitziren... zeren, komunionearen kontuan izan ezik, osaba Joanikot Lutheroren guragoa eta aldekoagoa baitzen Kalvinena baino eta, ondorez, gauzak gehiegi ez lotzearen ald... " Baldin satorren moduan ibili behar badugu, satorren moduan ibiliko gaituk, Joanes, lurpean, baina, haiek bezala, lurra ere jo diagu noizik behin, mutturraren erakusteko bertzerik ez bada ere".
|
|
|
Ez dakit arestian skribatua ez ote den zure azken gutunari ihardesteko bertze
|
modu
bat, zeren gutun hari zegokion ihardestea orain dela hilabete edo igorri bainizun. Gutun hartan, zeinaz bertze nonbait mintzatu bainatzaizu, Bruno eta Hobbes zenituen aipagai, baita Spinoza ere...
|
|
|
Eta erraiten zenidan: " Ez al zaizu iduritzen, Joanes, ezen erregeren egite hura bere boterea erakusteko
|
modu
bat zela, zeren erdi hilik zegoena piztu baitzen, eta zeren halatan eman behar baitzuen Jainkoaren iduria, zeina leku guztietan dagoen?"
|
|
|
HOR nonbait erran dizut ezen osabak superstizionearen eta sineskeriaren landarea zimendutik eta erroetarik erauztea zuela amets eta, xede hari buruzkoan, egitekorik egitekotsuenetan sartu zela; eta erran dizut, halaber, ezen gure Zientziaren Eliza hura gure isilpeko adiskidetasunari izena emaiteko
|
modu
bat izan zela, bertze deus ere baino gehiago... nahiz eta horrek ere ez zigun eragotzi egite guti batzuen aitzinatzea, zeinetarik pare bat bederen sonatuak baino sonatuagoak izan baitziren: lehena, ondotik doakizuna duzu, jaun André.
|
|
|
Ordea, adarretik adarrerat nabilkizu orain ere, eta ea betetzen dudan behingoz arestian eman dizudan hitza, bidaiari lotzekoa, aintzakotzat hartuz, lehenik eta behin, untziaren jaun eta jabea —Alessandro de Novara—, zeina baikenuen, aldi berean, kapitain eta bidaiburu, eta zeina baitzen genoarra sortzez, nahiz eta egun batean Veneziarat ezkondu eta han bizi izan zen handik aitzina. Baina" han bizi izan zelakoa" erraiteko
|
modu
bat bertzerik ez da, zeren Venezian hilabete inguru emaiten baitzuen urte osoan —egokitzen zitzaionean, itsasoaren eta negozioen arauaz—, eta gainerako hamaika hilabeteak Mediterraneo itsasoan barrena, handik Holandaraino eta Ingalaterraraino, Gibraltarko itsasartetik iragan eta Iberiar Penintsula inguratu ondoren. Bere ibilaldi edo itsasaldi haietan, zetak, oihalak, alfonbrak eta alkatifak kargatzen ohi zituen Turkian, gero Espainian, Frantzian, Holandan edo Ingalaterran deskargatzeko; eta Herri hauetan, berriz, bertze produktu batzuk untziratzen zituen —hauek artileari edo burdinaren eta altzairuaren industriari lotuak, eta haiek Ekialdeko Indietarik ekarriak— bertze portu batzuetan husteko.
|
|
|
—Matematikak dioena, ordea, berez eta halabeharrez gertatzen duk, eta ezin gerta daitekek bertze
|
modu
batean, zeren eta matematikak ez dik huts egiten. Edo ez al dakik matematikak egiten duela filosofia naturala bera ere naturaz gaindiko...?
|
|
|
Ordea, zer irri suerte zen hura? Aitak osabari bere estimua adierazteko
|
modu
bat ote zen, erakusten ari zen injenioarengatik, edo bertze zerbait ote zen. Baina, galdegite horri lotu aitzin, jakinen al nuke erraiten noraino eta zer puntutaraino estimatzen zuen aitak osaba Joanikot?
|
|
|
Zeren eta teleskopiotik izarrei beha gauak galtzea edo txakurrak horrela bataiatzen ibiltzea edo kakategiak asmatzea ez baitzitekeen bertzerik izan... Eta ez ote zen, bada, aitak osabari egin irri hura erranahi bikoitzekoa, izan zitekeelako, alde batetik, osabaren zorroztasunari eta haren buru-argitasunari ezagutza egiteko eta aitorra emaiteko
|
modu
bat, eta izan zitekeelako, bertzetik, osabari trufa egiteko modua ere...?
|
|
|
Eta mugimendu haiek ziren, ororen buruan, gorputz batek bertze bati dei egiteko
|
modu
bat, menbro bakoitzetik eta gorputz zati bakoitzetik: esku oinetarik eta gerritik, begietarik eta bularretarik, bihotzetik eta humoreen baitarik...
|
|
|
Eta beren festetan, edo ehiza on baten ondotik, dantza egiten zuten, eta haien dantzak izan zitezkeen beren bizigogoa agertzeko
|
modu
bat, edo izan zitezkeen, halaber, tigreen, kaimanen eta anakonden uxatzeko modu eta molde bat, edo oihanean ezkutatzen ziren spiritu gaixtoen ohiltzekoa.
|
|
|
Eta ulertzekoa zen: izan ere, nola gauak luzeak izaiten diren eta bakardadeak are luzeagoak egiten dituen, honelatan bada, nola ez zituen amorioaren atseginak eta amorioaren xamurrak,
|
modu
batean edo bertzean, amaren buru bihotzak ukituko!, nahiz eta amorio haren aitzinean kulpant eta hobenduri senti zitekeen, bertzalde, amorio suerte hura bere printzipioen kontra xuxen zihoalako, baita amak hain estimu handian zuen ordenaren kontra ere, ondorez.
|
|
|
Ikuskizun ikusgarria aitona erretzen ikustea...! Izan ere, haren erretzeko modu hura ez zen soil ke hartze eta ke jaurtikitze bat, mintzatzeko
|
modu
bat ere bazen. Zeren, noiz eta haserre baitzegoen, hodei tipi zurrunbilotsu bat egozten baitzuen ahotik, bere nahigabearen adierazteko; edo, aitzinean zuenari aurpegirat xuxen egozten zion, baldin hark haserrarazi bazuen, ke artean estali nahi balu bezala eta bere baitarik desagerrarazi; aldiz, noiz eta bertzeen arreta piztu nahi baitzuen, kokotsa jaso, ezpainak bildu, eta kezko eraztunak biribiltzen zituen, gero eta zabalago egiten zirenak beren gorako bidean.
|
|
|
ETA hala joan ziren minutuak eta orduak, egunak eta asteak... eta joan zen urte bat eta bertze bat... baina hori hitz egiteko
|
modu
bat da, zeren minutuak orduak bezalakoak egiten baitzitzaizkidan, orduak egunak bezalakoak, egunak asteak bezain luzeak... eta urteak mendeak bezalakoak.
|
|
2001
|
|
|
Horrela ez, haserretu da bere buruarekin, horrela ez. Beste
|
modu
batera esan behar du. Lasaiago.
|
|
|
Biblia irakurtzea. Biderik egokiena da, gainera, hirugarren
|
modu
bat ere badagoen arren: musukatzea, hain zuzen.
|
|
|
Baina igual arrazoia izango duzu, idaztea igual ez da hitz egiteko beste
|
modu
bat, baizik eta hitz egitearen ordezkoa, hitz egiten ahaztu dugulako. Eta lengoaia hau beste mundu batekoa izango da, hitz hauek itzulezinak izango dira, idiolekto honek itzelezko antza izango du isiltasunarena...
|
|
2003
|
|
|
Politikazko eskuliburu klasikoetan gobernu ezberdin motak bereizten ziren, bakarraren, zenbaitzuen ala herriaren eskuetan boterea emaiten zen arabera, hots, monarkia, oligarkia, demokrazia bereiziz; are, hiru aginte modu klasikoei eratxikitzen badiegu laugarren aginte
|
modu
bat, azkena eta menturaz orotarik txarrena, erran nahi baita Burokrazia, bazter guztietan sartzera utziz geroz belar gaiztoak bezala hedatzen dena eta maiz izenik gabeko izurrite anonimoa bilakatzen, ez gara horrengatik nehoiz aterako boterearen kontzepzio gaiztoenetik.
|
|
|
Normalean baino motelago pentsatu zuen, ordea. Horra buruari eragiteko hirugarren
|
modu
bat. Pentsatzea, baina motel pentsatzea.
|
|
|
Lotsatiek tarteka erakutsi ohi duten fanatismoarekin defendatzen zituen bere ideiak edo, hobeto esanda, bere autoreak. Adin horretan literatura bizitzaren aurrerapen izan ohi da, bizitzen ikasteko
|
modu
bat, baina neskato haren kasuan arima naufragoen helduleku ere bazela pentsatu ohi nuen eta bizia salbatu zioten autore horiek gurtu egiten zituen. Literatura sentimenduen erlijioa dela eta aldare horretan bizia emateko prest egon behar genuela esan zidan behin, gazteek, hitzez bederen, bizia emateko erakutsi ohi duten eskuzabaltasunarekin.
|
|
|
" Ez dago intimotasuna agertzerik literaturaren mozorropean ez bada. Intimotasuna literaturaren genero bat gehiago da, beraz, eta, ondorioz, fikzioa itxura egiteko, gezurra esateko
|
modu
bat", dio narratzaileak eta orrialde batzuk aurrerago nobelan egiak gehiago nabarmentzen direla dio eguneroko intimoetan baino, eta Teresaren egunerokoetara jotzen du hori frogatze aldera. " Poesiaren funtsa sentimenduak diren bezala edo nobelarena fikzioa, intimotasuna izan daiteke egunerokoen oinarria, baina zer da intimotasuna?", galdetzen du narratzaileak eta" Kanporatuz gero, besteekiko gure harremanak kolokan jar ditzaketen gure baitako egiek osa lezakete gure intimotasuna, baina eskandaluak, indiskrezioa eta exhibizionismoa, intimotasunaren alderdi zaratatsuenak hain indarrean dauden gizarte honetan, zer dago intimoagorik isiltasuna baino?", jarraitzen du galdera batekin berriro ere.
|
|
|
Agur esan aurretik konplimenduren bat egin nion bere soinekoaz edo bere janzkeraz. Inoiz baino ederrago ikusten nuela esateko
|
modu
bat besterik ez zen izan. Bera izan zen erlojuari begiratu eta presaka zebilela aipatu zuena.
|
|
|
Hirurak pozez gainezka zeuden, eta halaxe agurtu zuten elkar, Azpilek beren esku jarraituko zuelakoan,
|
modu
batean ez bazen bestean.
|
|
|
Zu ez zara aldatu behar den bakarra. Nik ere ikasi behar dut gauzak beste
|
modu
batera ikusten.
|
|
|
Nire gudaritza beste
|
modu
batekoa da. Beharbada, familiakorik edo lagunik preso ez dudalako, konforme.
|
|
|
Beharbada, familiakorik edo lagunik preso ez dudalako, konforme. Agian horregatik ez dut horrelako presiorik sentitzen, eta horregatik ulertzen dut beste
|
modu
batera gure herriaren askatasunerako bidea.
|
|
2004
|
|
|
Ni oso apartsua naizela esan didazu, eta ez dakizula aparraren azpian edaririk badagoen. Edo beste
|
modu
batera esateko, ez dakizula nire sexu eta erotismoaren azpian maitasunik badagoen. Horrelako zerbait zen, ezta?
|
|
|
Barkatu. Hitz egiteko
|
modu
bat da. Gainera, uste nuen gustuko zenuela nire begietako airea arnastea.
|
|
|
–Hitz egiteko
|
modu
bat besterik ez dela esan dizut, Aitor. Beno, utz ditzagun hemendik bi urteko kontuak eta egin dezagun arratsalderako plana.
|
|
|
Askatzailea izango da etorkinen eskubideak bermatzeko eta normaltzeko naziotasun finkatu eta argia duen estatu batean. Berriz, nazio minorizatuak dituen estatu unitario batean, naziotasuna eta herritartasuna gauza bera direla esatea minorizatuen eskubideak zanpatzeko beste
|
modu
bat da. Onar dezagun demokrazia dela gatazka konpontzeko bidea, baina ez dezagun ahantz arazoa nazio desberdinen artekoa dela?. 8
|
|
|
hizkuntza ez da gizarte errealitate horren baitako osagarria, horren eta hiztunaren arteko tresna huts baizik. Beste
|
modu
batera adierazita: hizkuntza ez da gizarte errealitateari berezko zaion elementu osagarria, horren eta subjektuaren artean bitarteko lanak egiten dituen sorkari sinbolikoa baizik.
|
|
|
Gizon izateko hemen hasi behar da gizon izaten. Hemen hori ez da toki bat bakarrik, izateko
|
modu
bat ere bada, hots, kultura bat?. 129
|
|
|
Hauek dira eredu egokiak gaur egun euskaldun izateko: munduan zehar ibiltzeko eta egoteko
|
modu
bat ere badela euskaltasuna adierazten dutenak?. 138 Ikusia dago ez dagoela hemendik ateratzea baino aukera ederragorik euskaldun izan eta halakoaren arabera bizi nahi duenarentzat. Jatorrizko lurralde honetan ez baitago halako pagotxarik euskaldunarentzako.
|
|
|
–Euskarak aniztasunaren irudia eskaini behar du. Aingeru Epaltza mintzo zaigu?, errealitatean izan horrela da-eta. Izateko, pentsatzeko eta bizitzeko
|
modu
batekin oso uniformatua eta lerratua ikusten da euskararen mundua eta hori ere euskarak duen arazoetako bat da. (...) Batasuna garrantzitsua da, baina une honetan gehiago kezkatzen nau euskararen inguruko aniztasunak batasunak baino.
|
|
|
estatu bakar bat, eta honen mendeko, hainbat nazionalitate. Beste
|
modu
batera adierazita: estatu bakar bat baina hainbat hizkuntza, hainbat kultura, hainbat lurralde, hainbat sentiera eta mundu ikuskera... haren suntsigai.
|
|
|
Ahozko egoera komunikatibo jakinari so,
|
modu
bateko edo besteko erregistroa zor zaio hizketaren abaguneari. Gazteen arteko solasari dagokion hitanotik trataera formaletan zurrunik zurrunena izan litekeen hartaraino badago non aukeratua, gazte hizkeraren araberako mintzamoldea larrugorritan dabilen arren.573 Berbaldiaren adar diren erregistroak aldian aldiko eta aldean aldeko bereizgarritasunera makurtzen dira, bereizgarri dituen ezaugarriak sortzeko eta forma zaharkituak bertan behera uzteko.
|
|
|
–Hizkuntzaren bizitasun semantikoa bizi soziologikoarekin erabat lotuta dago?. 576 Joxe Lizarralderen esaldiak gauza berbera beste
|
modu
batean azaltzeko balio izan digu, hizkuntzaren eta gizarte bizitzaren artean harat honat dabilen elkarrekiko eragina. Terminologiaren aniztasun honetan, guk geuk, lan honetan bertan, beste termino bat ere maiz erabili dugu hizkuntzaren barne garapenaren iturria izendatzeko:
|
|
|
Erdarazko abertzaletasunaren ideologian gauzak ez dira era horretan ikusten. Ezta abertzalerik gogorrena izanda ere.703 Euskal nazioaren kontzeptua beste
|
modu
batean eraikia dauka ideologia mota horrek, eta ez dator bat oroz gain euskaldun izan nahi duen abertzalearekin. Berak, hain zuzen, gauza guztien gainetik, kultura politikoaren balioa ezarriko baitigu euskaltasunaren balioa gutxietsiz.
|
|
|
Euskararen normalizazioa irudikatzeko behar ditugun lanabes teorikoen artean sartuko genuke, beraz, hegemonia adigaiaren azalpen indarra. Azalpen teorikorako gaitasun nabarmena baldin badu, kontraesanen baitako mundua ordenatzeko
|
modu
bat da berdintasunaren eskubidean oinarrituriko nagusitasuna ezartzea. Ez betiko gutxietsiak apaltzeko, apaletsitakoak handiesteko baizik.
|
|
|
hizkuntza oro, mintzabide huts izateaz gainera, kultura baten zati, kultura horren adierazpide eta are ikur ere badela sinesten dut nik, eta badakit sinesmen horretan ez naizela bakarra. Hizkuntza eta kultura lokarri sendoz estekaturik daudela uste dugunontzat, berriz, nekez hiztun talde batek bizi iraupenezko garapenik eskura dezake bere herri izatearen nondik norakoaz jabetu eta hori guztia gainerako dimentsio geo historiko eta sozio-kulturaletan itxurazko
|
modu
batean txertatu gabe?. 319
|
|
|
Horietako bat Jon Sarasuaren senari dario: . Langai dago beste eredu bat, hizkuntzaren ekologiaren planteamendu bat, lurraldetasuna ulertzeko beste
|
modu
bat, hizkuntzaren ahalmen sortzailean oinarritutako ikuspegi bat. Etorkizuna alde kualitatiboetan eta ez hainbeste kuantitatiboetan jokatzen ari garela ikusteko argitasun bat?. 328
|
|
|
Ez gaude beraz lehentasun irizpideak finkatzearen aurka, jakina. Guztiarekin ere, ordea, orain arteko eskarmentuaren argitan, zergatik ez pentsatu beste
|
modu
batera, beste ondorio batzuk erakarriz. Galdera bat datorkit burura:
|
|
|
gaitasun hori lorgarria ote da familia gisako esparru ez formal batean huts hutsik, gainerako esparru formalekin dituen harreman dialektikoak kontuan hartu gabe? Badago beste
|
modu
bat galdera berbera egiteko: etxe barruko hizkuntza erabilerak eskain ote diezaioke hiztunari, batez beste, honek bere bizitzako hizkuntza jarduera arruntetan duen trebetasun garapena?
|
|
|
–Me mola mogollon?: errealitatea bizitzeko beste
|
modu
bat, Argia, 2002/4/21.
|
|
|
posible al da irakaskuntza euskaraz burutzea, ikasleak jatorriz erdaldunak direnean? Beste
|
modu
batera adierazita, eredua erdal giroan aurrera eraman al daiteke. Pedagogi alorrean eta beste giza zientzia ugaritan gerta ohi denez, erantzun sinpleek ez dute errealitatearen aberastasuna jasotzen, ez dituzte azterketa zientifiko baten baldintzak osatzen.
|
|
|
Esango nuke, iritzi horien gibelean badagoela halakoxe ustekizun bat, zeinen arabera hizkuntzaren gizarte funtzioak ez duen zerikusi zuzenik hizkuntza horren nortasun garapenarekin. Beste
|
modu
batean adierazita: aitorpen horien argitan, hizkuntza jakite hutsak berekin dakar hizkuntza hori hiztunaren identitate osagarri bihurtzea.
|
|
|
Besterik uste dut, eta ondoko zentzu honetan oinarrituko nintzateke beste hori argudiatzeko. Oker ez banago, euskaldun abertzalearen salaketa ez datza batez ere euskaldun izateko eredu desberdinen auzian, euskaldun beste
|
modu
batean izateko eta sentitzeko tankeran, beste honetan baizik: alegia, beste eredu eta modu horiek ez direla funtsaren funtsean euskaldunak, espainolak baizik, eta beste fedegabe horiek euskaldunari ez diotela euskaldun gisa bizitzeko eskubiderik onartzen euren hizkuntzara makurrarazten gaituztenez gero.
|
|
|
–Euskaldunon Egunkariaren aldeko ekitaldi batean Kirmen Uriberen hitzok ezin hobeto adierazten dute: . Munduari begiratzeko
|
modu
bat. Ez onena agian, ez ederrena agian.
|
|
|
Eskuak aho inguruan jarri ditu bozgorailuarena egiteko, eta oihuka esan du bakoitzak boto bat, bakoitzak boto bat, bat bakarrik bakoitzak. Baina jendeak badaki hainbeste, ez baitute burua alferrik apurtu erantzun bakar baten bila, eta ondo dakite boto bakarra dutela edo, beste
|
modu
batean esateko, pertsona baten izena baino ezin dutela jarri papertxoan, nahiz eta askok nahiko lukeen bi edo sei izen jartzeko aukera ere izatea, baina kartelek eskatzen zuten pentsatzeko ba ote dagoen inor Mussolini baino garrantzitsuagorik, inor existitzen bada hain garrantzitsua.
|
|
|
Nahi baino gehiago, egia erran. Beste
|
modu
batez azalduko dizut: herrialde demokratikoek Euzkadiren independentzia behartuz gero, euskaldunok Frantziaren hegoaldeko mugaren zati baten segurtasuna bermatuko genuke.
|
|
|
Masailak sutan karrikan gora nenbilela, pentsatu nuen emakumeak izaki ederrak direla. Itsusietan itsusiena ere ederra da,
|
modu
batean edo bestean. Horregatik min ematen zidan inork emakumeak gauzakiak edo abereak balira bezala erabiltzeak.
|
|
|
Sarritan entzuna naiz maitemina gaixo egoteko beste
|
modu
bat dela, eta egi egia da, niri dagokidanez bai behintzat, bestela ezin esplika baitaiteke zer gertatu zitzaidan... absurdoa esplikatzea zail eta neke baita, zinez.
|
|
|
Bestetik, baina, denborazkotasunak, ez baliogabetu (edo baliogabetu bakarrik,
|
modu
batean hori ere egiten baitu), baliorik positiboenez betetzen du bizitzako une bakoitza. Denbora bizigintzako harria bezala da, harlandu ala harri mokor bilakatuko dena gure eskuetan, ala ezer ez, guk nola jardun.
|
|
2005
|
|
|
Ados zeuden. Desfilearen nolakoan, aldiz, iritzi kontrajarriak izan ziren, batzuek
|
modu
batean nahi baitzuten eta besteek bestean, harik eta gehiengoak erabaki zuen arte bikiniz jantzita egingo zutela; hartaz aparte, azalean margotuta, bi lelo eramango zituzten, bata aurrean, eta bestea atzean: –Errepresiorik ez!?, eta. Kontxi askatu!?.
|
|
|
–bakarrik zeudela? esatea hitz egiteko
|
modu
bat besterik ez da, jakina, kamera ezkutu ahalguztidun batek gainbegiratzen baitzituen bisitaren nondik norakoak.
|
|
|
–Positiboa?! Eta zer arraio da hori, baietz esateko beste
|
modu
bat, modernoagoa. Zergatik ez asmatu euskara jatorrean beste esamolde bat:
|
|
|
neska laguna izanda eta harekin, berak dakienez, sexu jardun nahikoa naroa izanik, zergatik behar du gizon batek kanpaia jo? Horrek, bere sexuaren aurkikuntzaz gain, lehengusua beste
|
modu
batean ikusarazi zion. Harrezkeroztik ez zen besterik gabe lehengusu atsegina, bizitzari begi zorrotz eta ironikoez begiratzen ziona, bere hamalau urteko buruaren aburuz dena zekiena, neurri batean alfertxo eta ahanzkorra.
|
|
|
esan zion ezin dela jakin nor den Europako ebanistarik onena, ez dagoela termometrorik horretarako. Mateok baietz, badagoela termometro
|
modu
bat. Kontatu zion Baloiri aitite Julianek konpetizio bat jokatu zuela, 1927an, Europako ebanistarik printzipalenekin, Europako ebanistarik handiena aukeratzeko.
|
|
2006
|
|
|
Hala ere, hizkera sinbolikoaren eta hizkera argumentatuaren artean nik uste dut egon daitekeela hirugarren erregistro bat, eta hori esperientzia haragituari legokiokeena da. Horrela, esperientzia bat (beti gogoeta alboan daramana) zehatz eta poetikoki konta zenezake, eta zeure buruari esan ez duzula hutsik egin, horrela behar zuela izan, hain zehatz, eta ez beste
|
modu
batean. Hori argitzeko, nere abestietatik bat aukeratuko nuke,. Agian?
|
|
|
H. Sistema
|
modu
bat ba al duzu?
|
|
|
Unamuno eboluzionatuz joan da – Unamuno-ren moduko eboluzioan: hots, laster iritsi da, ez iritziak aldatzera bakarrik, baizik interesen arabera kontzeptuak berak nahierara erabiltzera,
|
modu
batean ala kontrarioan, hemen bat baztertuz, han bestea iruntzitara maneiatuz. Pasea gaitezen haren testuetan, pasarte nabarmentxo batzuk han hemen buruxkatuz:
|
|
|
Argitu du nola ulertzen den gizon emakume batzuk –arrazak, kontinenteak– gizakiak izatea, eta ez izatea historikoak; zergatik eta nola diren horiek Izpirituak ezhistoriara baztertuak; nola pirritatzen den horien existentzia menderen mendetan, beti joaten eta beti leku berean. Soluzioa korrespondentzia
|
modu
bat da berriro, eta oraingoan bai, bitxiki, Herrien Psikologo mekanizisten maneran: herri ezhistoriko horiek, esango digu Ortega-k, lurraren produktuak dira zinez, eta ez lurra aldarazi eta ez historia egiten dute; hots, natura dira, ez izpiritu, ik." Abenjaldún nos revela el secreto", Oharrok, Ortega-rengan usu bezala, irakurketa berri baten karietara paratuak, Afrikako historiaren teoria saio bat dira, Ibn Haldun en() historiaren filosofiari buruzko aitzakiatan, Erdi Aroko historialari islamiar handiaren ideiak bere eskemetara ekarriz.
|
|
|
Ez dago Unamuno-ren entusiasmorik espainola eta espainolismoagatik (hura ere kontraesanik gabekoa ez den arren: baina Unamuno-k beste
|
modu
batera jokatzen du bere kontraesanekin). Baroja-renak etsipen mingots bat dirudi, erdeinu eta gorrotozkoa, kultura espainolaren maitasuna baino gehiago.
|
|
|
Eta, onestoki esan, arazoaren muina biotan ikusten da ongiena. Beste
|
modu
bat, abstentziozkoa edo duzu, eta dirudienez orain berak jarri nahi du modan. Hori ere bi eratakoa izan liteke.
|
|
|
Dagoeneko munduan Estaturik ez balego bezala hitz egiten dizute, edo egiazko arazoa honezkero Estatua ez balitz legez. Hori, bere moduan, ez da erabat gezurra; eta, beste
|
modu
batean, erabat gezurra, eta gezurra baino okerrago. Estrasburgoko parlamentarientzat egia izango da.
|
|
|
Damu bat bezala. Beste
|
modu
batera bizi izan banintz, neure buruari gustu gehiago eman izan banio. Lehenago komentatu dizudana.
|
|
|
Estutu egin zidan eskua eta estutu egin nion nik ere berea. Gure eskuak azkenik elkartu zirela sentitzeko
|
modu
bat izango zen, nahiz eta sakristiakoak bereizita geratu. Gure gorputzek bat egin zutela pentsatzeko era bat ere izan zitekeen, garbiketa saioetan bezala, nahiz eta bakoitza bere ohean geratu.
|
|
|
Azken batean, zure gutunak jasotzea bera halako estortsio bat zen niretzat, nahi ez nuen izorramendua, bilatu ez nuena, merezi ez nuena; haiek jaso aurreko garaira itzuli nahiko nukeen, eta zuk sekula idatzi ez izana iguriki. Dagoeneko gertatua aldatzea ez zegoen nire esku, bistan da, baina gertatu haiei ez jaramonik egitea izan zitekeen nire ondoeza azaltzeko
|
modu
bat: nik ez nuen zertan ezetz erantzun, zertan irakasle batekin gaitzitu, ordura arte maisu hura estimutan izan banuen.
|
|
|
Isiltasuna onartzen ez duen galdera
|
modu
bat da hori.
|
|
|
Gosearen hortzek haginka egiten ziguten urdailean, baina amodioaren hortzak ere ez ziren kamutsak. Beste gose
|
modu
bat ere sentitzen nuen nik: Mirraren gosea.
|
|
2007
|
|
|
–Zutaz ez nintzen ahaztu, eta oraindik ere nire barruan zaitut. Beste
|
modu
batera, baina nire barruan zaramatzat, Iker.
|
|
|
Eta orain gero eta amorru handiagoa daukat entrenatzeko. Buruan sartua daukat bizikleta gainean zaildu eta gogortzeak, aldez edo moldez,
|
modu
batean ez bada beste batean, Ibonen aurka mintzatzen diren aho handi horiei guztiei erantzuten lagunduko didala egunen batean. Eta fede horri eutsita entrenatzen segitzeko asmoa dut.
|
|
|
monogamian funtsatutako ezkontza azkengabea barne. Eta eskandalua franko sortuz, beste
|
modu
batera antolatu zuen sexuaren arazoa, funtsean poligamia praktikatuz.
|
|
|
Jünger ek egingo duen antzera, bide batez) 945 Alderdi politikoak apurketa eta kaos faktoreak baino ez dira: hordako existentzia
|
modu
bat ezalemana, ezgermaniarra, eznordikoa, bai judua, jopukeriazkoa.
|
|
|
ispilatzen dute. Baina lehoia,
|
modu
batean edo bestean, izpiritu nazional gehienen errepresentazioetan agertzen da.
|
|
|
Hizkuntzak lehenbiziko unetik osoak dira. Bakarrik, ez dira higiezinak, biziak dira, bizia (osoagotu gabe)
|
modu
batera edo bestera garatzen dute85 Eta biziak direnez, eta unibertsalak, edonondik hartzen dute beren bizi garapenerako ondo datorkiena. Ez da egon herri bere identitateaz jeloskorragorik erromatarra baino.
|
|
|
Honek, Mesopotamia eta Egiptoko geografia, klima? moduetan aurreneko esperientziak egin eta gero, Grezian beste kultura
|
modu
bat entseatu dizu arrakastatsu, etab.; eta azkenik, kulturak (kultura bera da subjektua, eta bera bere objektua ere), aurreko esperientzia guztiekin aberastua zetorrela etorri, esperientzia berrietarako iparraldeko klima eta izpiritua bilatu ditu, Shakespeare bat supiztuz. Gizadiaren kultura edo izpiritua, historia unibertsala?, bere burua egiten doala ematen du, orain Israelen, gero Grezian, lurraldez lurralde, herri gogoz herri gogo, lehenarekin geroa ernaltzen, oraina eraitsi eta biharra jaso.
|
|
|
Alegia, oro delako razionaltasunaren, izpirituaren? agerketa
|
modu
bat, bai mundua eta bai gizakiaren arrazoimena. Arrazoimena eta natura, biak arrazoimena dira (hots, biak izpiritua, izpirituaren gauzatzeko eta agertzeko bi modu ezberdin).
|
|
|
–Euskaldun ona? izateko
|
modu
baten historia, Irun 2003.
|
|
|
El método inglés y su orientación evolucionista constituyó la guía fundamental que siguió Antonio Machado y Alvarez, auténtico fundador de la disciplina folklórica en España(?). En estas bases, defendía unos planteamientos rigurosamente empiristas en la recopilación fiel y exacta de hechos, datos y casos folklóricos para ensayar después, siguiendo los métodos inductivos de las ciencias naturales, la formulación de generalizaciones, leyes y teorías? 246 Bigarren periodo hau positibista da (gomuta bedi, positibismoa gehienetan erlijio
|
modu
bat, ideologia guztiz militante bat izan dela), eta, herriaren izpiritu edo folklorea maitatu eta estudiatuz ere, mespretxatu egiten du erromantizismoa.
|
|
|
purismo linguistikoa zen. Garbizalekeria izan liteke literario linguistikoki motibatua, baina eskuarki nazionalismo edo abertzaletasun
|
modu
batek eragina717 izaten da: völkisch adjektiboa, kasu honetan, mugimendu nazional arrazista, antisemita batek bere ezaugarri eta, kode ideologiko?
|
|
|
Grazia egin zidan irakasleak hori tirabirak ekiditeko
|
modu
bat zela aipatu zigunean. Harmoniaren alde kulero zikinekin ibiltzen dira hemen.
|
|
2008
|
|
|
Haur gehienek gaurkoa dute heriotzarekin lehen esperientzia, eta susmoa daukat gerora ere beste
|
modu
batean ikusiko dutela. Gurasook, halako gehiegi ikusi ditugu; berandu da aldatzeko.
|
|
|
Edozein pertsonak edozein unetan esaten didan edozeren zergatia ulertu dezaket. Jende askok uste du besteekin ondo geratzeko nahia dela, edo eurak baino azkarragoa naizela erakusteko
|
modu
bat. Ez zaie gustatzen jarrera guztiak ulertzea.
|
|
|
baina ez erabatekoa, beharbada, sakrifikizioak berarekin ekarri ohi duen sariari uko egiten dion sakrifizioa da sakrifizio perfektua?, neurri batekoa baizik; esan nahi baita Nataliak sakrifizioa zuela buruan, bai, baina baita sakrifizio hari atera ziezaiokeèn etekina ere, pentsatzen baitzuen, oso litekeena da behintzat? ezen, Natividaden gaixoaldian sakrifikatzen bazen, ahizparen menera jarriz, honek noizbait agertu ziola bere esker ona
|
modu
batean edo bestean, ñabardurak ñabardura. Eta hala, pentsatua aurrera eramaten saiatzen zela, honela esan zion Natividadi:
|
|
|
bai, egia zen zaindu izan zuèn guztietan, ezin hobeto tratatu zuela, borondatetsu bezain mendeko, baina egia zen, halaber, Regina markesa anderearen alde lerratu zela unerik erabakigarrienetan. Nataliak, jakina, ezin ahatz zezakeen hura, eta horregatik, beharbada, horregatik, seguru?, edo begirada akusatzaileak zuzentzen zizkion, edo ez zion, besterik gabe, begiratu ere egiten, akusazioa akusazioago bihurtzeko
|
modu
bat ere izan zitekeèn jarreran, ez begiratze harekin zera esaten ariko balitzaio bezala: –Hara, Regina:
|
|
|
Ordura arteko solasetan, izan ere, kontsulak markes jauna zirikatzen zuen, erotismoarekin lotutako kontzeptu labainkorrak erabiliz, edo kontatzen zizkion aldian behin berdekeria gordinak, gatz eta piper, zeinei markes jaunak erantzuten baitzien edo karkaila batekin edo beste berdekeria batekin, hura ere ez baitzen kontu haietan herrena; kontsulak eta markes jaunak bideratutako solas haiek, baina, gehiago zuten jolasetik, txantxatik? eta desio erreprimitu onartutik beste zerbaitetik baino; horregatik, markes jaunak, kontu hari buruzkoan egin zezakeèn irakurketa ia bakarraren arabera, konbentzitua behar zuen kontsul jauna orduan ere txantxetan ari zitzaiola, kontsul jaunaren berrogei urteko ezkontza ustez sendoak ez zion markes jaunari, beharbada, beste
|
modu
batean pentsatzeko tarterik uzten?, baina hara: gauzak ez ziren ziruditena. Oscar Wildek zioen bezala, ez den munduan sartu berri ote zen, bada, markes jauna, eta ez zirèn gauzak ikusten hasia ote zen??, kontsul jaunaren urteetako ezkontza ez baitzen berak, markes jaunak?
|
|
|
–Hori hobeto zagok, Beñardo, eta, batean osaba izebei so egiten ziela eta bestean bere bi anaiei, gehitu zuen?: Izan ere, nik neure asmoak ditut, bai, baina neure ondoan nahi zaituztet guztiak,
|
modu
batean edo bestean: zu, osaba Bixente, ofizioa irakatsi eta zure bidez sartu baitzitzaidan burdinaren harra?
|
|
|
eta urtaro bati beste bat; baina hara: badirudi etxe barruan gauzak guztiz beste
|
modu
batean direla, lau urtaroek bat egin ez ote duten, hor ikusten baititut bi uso loretan, hegal bakoitzean udaberri bat daramatenak.
|
|
|
Berezkoa zuen estilo hura, Gerardorena baino akamedikoagoa, nolabait esatearren. Edo, beste
|
modu
batean esanda, ibai garbiaren ur garbia bezalakoa zen haren musika, akatsik gabekoa, nota bakoitza bere tokian eta denboran joa, interpretazio ezin gardenagoan. Esan nahi baita Ricardok, ibaiaren jabe zèn heinean, bere ubidetik eta bere ibilgutik zeramala ibaia, uraren goraldiak zein beheraldiak kontrolatzeko urtegi batzuk zituena, bere albate eta uhateekin, zeinak Ricardok ireki edo itxi egiten baitzituen, ur emanaren arabera, tentuz eta neurriz.
|
|
|
ezen Gerardoren irriak beste esanahi bat ere izan zezakeela: honek bere burua saritzeko
|
modu
bat izan zitekeen, adibidez, Ricardok egindako galderari Gerardok berak erantzun ezin zehatzagoa eman ziolako: –Hortxe bereizgarria:
|
|
|
...rotu zitzaizkiola buru bihotzetan Ernestinari, inoiz ez bezala, frai Millanen irakaspenak, baita aita karmeldarrarenganako adiskidetasun espirituala ere, bien arteko sentiberatasun antzeko batek sortua eta desterruak indartua eta areagotua; esan nahi baita frai Millanen absentzia etengabeko presentzia bihurtu zela Ernestinaren baitan; bazuen, gainera, fraidearen presentzia espiritualaz gain, beste
|
modu
bateko presentzia, presentzia fisikotzat ere har zitekeena:
|
|
|
–(?) Ai, ene ahizpatxo enetxoa! (?) Ulertzen dizut markesa anderearena, nahiz eta nik beste
|
modu
batean pentsatzen dudan. Zure gutunean, izan ere, Ama Birjinak babestu egin zintuztela diozu Guadabrezoko hartan, zalgurdia ere gelditu ez zitzaizuen, bada, enbor batzuen kontra, amildegiaren ertzean!
|
|
|
Baina Nazariok ere bazituen bere arrazoiak festara joateko: alde batetik, ongileari bere esker ona azaltzeko
|
modu
bat zen; bestetik, negozioak egiteko aukera paregabea, markes jaunak berak halaxe adierazia zion behintzat karta batean:
|
|
|
halakoetan, adin bertsuko emakumeekin edo gaztexeagoekin mintzatzen zèn aldi bakanetan? ...oiznahi urduritu eta lotsagorritzen zen; baina Nazario, beharbada, Beñardo bezalakoa zen alor hartan, jendaurrean bertsotan aritzeko gai zena ez zen atsegin zuèn neska bati maitasuna adierazteko gai izan, Beñardok berak bertso batean aitortu zuenez!?, nortasunaren gainerako ezaugarrietan arras desberdina zen arren; Honoratok, berriz, apaizgaitegirako bidea hartu zuen, emakumeei aurre ez egiteko
|
modu
bat ere izan zitekeena. Hala, bada, hiru anaiek berezko zerbait ote zuten, generen bat edo?, lotsarako joeraren markaz markatzen zituena, beste sexuarekiko harremanetan?
|
|
|
baita,
|
modu
batean edo bestean,
|
|
|
ahal den neurrian ezabatu beharra). Bertze
|
modu
batean erranda, nazionalismoa aldaketa sozio-ekonomiko batzuen ondorioz jaio zen, Europako estatuetako eliteek bulkatuta.
|
|
|
Ikuspuntu primordialistaren arabera ere nazioa definitu egiten du nazionalismoak, baina (teoria modernistan ez bezala) ezaugarri berezi multzo batetik abiatuta. Bertze
|
modu
batean erranda, nazionalismoa ez da edozein lekutan pizten ahal, baizik eta lehenagotik gizatalde berezi bat zegoen lekuan. Hots, nazionalismoa pizten ahal da eta piztu ere piztu da, adibidez, Euskal Herrian, Katalunian eta Bretainian (bertzeak bertze, hiruretan berezko hizkuntza dagoelako), baina ez, demagun, Sorian (jakina, balizko abertzaletasun soriar batez ari naiz, ez espainiar nazionalismoaz).
|
|
|
Justifikazio gisa, Nafarroa Gaztelarekin batzeko modua (aipaturiko konkista hori) akzidentetzat jo dute batzuek. Hau da,
|
modu
batean zein bertzean, Nafarroaren patu historikoa Espainian sartzea zen: Vianako Printzearen garaian, 15 mendean alegia, ezkontza baten bitartez gauzatu zitekeen Gaztelaren eta Nafarroaren arteko batasuna; alta, ez zen horrela gertatu eta, ondorioz, konkistaren bidez etorri zen Gaztelarekin bat egitea.
|