|
2001
|
|
|
negoziazio kolektiboari gaur egun duen arau juridiko maila kendu eta kontratu arrunta bilakatu, eta, horren ondorioz, «ultraaktibitatea» izenaz ezagutzen den konbenioen luzapen automatikoari bukaera eman; lan harremanen indibidualizazioa hitzarmen kolektiboari gailendu; negoziazio kolektiboaren aplikazioaren «malgutzea», eta abar. Hots, enpresarien interes esplotatzaileetara goitik behera egokitzea, langile mugimenduak mende osoan zehar lortutako
|
lan
eskubideak kolpean hankaz gora jarriz. Bestea, burujabetzaren aurkako erasoa:
|
|
|
Etxeko lanak egiten dituzten eta familiari laguntzen dioten emakumeen arazo asko, batez ere depresioak, jasaten duten presioaren ondorio dira. Gizartean funtsezko eginkizuna duen taldea da, eta, aldiz, babesik gabe dago. izan ere, ez dira langiletzat hartzen, eta, beraz, ez dute
|
lan
eskubiderik estresak eragindako istripu edo gaixotasunen aurrean. Mercé Jordi Emakumeari Laguntzeko Elkarteko lehendakariak salatu du orain arte ez dela inolako azterketarik egin etxekoandreek berezko gaixotasunik duten eta laneko gaixotasuntzat hartzen diren zehazteko.
|
|
|
Arrantzaleek jaten ematen ez badiete, ez dute arrantzarik egiten. Nonbait hegaztiok badakite kontatzen, zazpira arte bederen, eta beren
|
lan
eskubideak begiratzen.
|
|
|
Aldaketa garrantzitsuak egin ziren hedabideen antolakuntzan. " Erredakzio estatutu" batzuk eratu ziren, eta haien bidez arautu ziren kazetarien" informazio eskubideak", langile gisa zituzten kontratu eta
|
lan
eskubide eta betebeharretik berex. Izaera bikoitza zuen horrenbestez kazetari lanak.
|
|
2002
|
|
|
lan kategoria gehienetara hedatu da. Bestalde, kontratupartziala erabat desarautu da, eta denbora osoko kontratuarekiko alde bakarrak, ordainsari apalagoa izatea eta
|
lan
eskubideak mugatu izana dira. Lanordua, ordutegia eta orduen zenbaketa enpresariaren borondatearen esku utzi dira.
|
|
|
Zentzu honetan, kontuan hartzekoa da migraziohonek eredu oso finkoa zaintzen duela, eta herrialdeen artean zein aktibitatekonkretuen artean gertatzen den migrazioa dela (esaterako, emakume filipinarrakneskame lanetarako edo Marokoko gizonezkoak eraikuntza lanetarako...). Hortaz, 2000 urtetik aurrera Espainiako erresumak zenbait herrialderekin sinatu dituenlaneskuari buruzko hitzarmenei jarraipena egin zaie, lanesku fluxuenaraupeketak gizarte eskubideak eta
|
lan
eskubideak errespetaraztea dakarren edoetorrera oztopatzea besterik ez dakarren egiaztatzeko.
|
|
|
Arrazionaltasun prozesu desberdinen bidez malgutzen ari dira sistemaren hiru zutabe nagusiak:
|
lan
eskubidea, lanaren lokalizazioa eta lan ordutegia. Horien ordez, ekoizpen, lan harreman eta giza heziketa eredu berriak, eta lanaren antolakuntzarako eta lan enplegurako neurri berriak agertuko dira.
|
|
|
Lerro hauen bitartez, Euskal Herrian euskal sindikalismoak Aznarren Gobernuko giza eta
|
lan
eskubideen murrizketaren aurka deituriko greba orokorra sostengatu zenutenoi, gure esker ona azaldu nahi dizuegu.
|
|
2004
|
|
|
Euskal Herrian gertatutako beste birmoldaketa batzuek zenbaitek bere buruaz beste egitea eragin zuten. Orain dela 24 urte, greba orokorra eginez
|
lan
eskubideak defenditzen ari ziren beste bost langile akabatu zituen Gasteizen Fraga Iribarne eta Martin Villak zuzentzen zuten poliziak: Pedro M. Martinez Ocio, Romualdo Barroso, Francisco Aznar, Jose Castillo eta Bienvenido Pereda.
|
|
|
Gure
|
lan
eskubideak urratzen ari zara.
|
|
2006
|
|
|
Ia XIX. mende osoa eta XX.aren lehen herena etenik gabeko 100 urte baino gehiagoko borrokak sorrarazitako liskar eta mugimendu feministen lekuko izan ziren. Emakumeek euren jarrera pixka bat moldatu zuten eta boto, hezkuntza eta
|
lan
eskubideak lortu zituzten, muga handiak jarri bazizkieten ere. Baina historiak erakusten digu patriarkatuak ere erreakzionatu egiten duela gure aurrerapauso bakoitzean; aldiz, ez du egiten erraz sala daitezkeen arau idatzien bitartez, idatzi gabekoen bidez baizik, horiek erabateko zorroztasunez betetzen baitira, hitzik enuntziatu beharrik izan gabe.
|
|
|
«d) Lan jurisdikzioan, gainera, Gizarte Segurantzaren sistemako langile eta onuradunak, hala epaiketa defentsari begira, nola konkurtso prozeduretan
|
lan
eskubideak eragingarriak izateko akzioak egikaritzeari begira.»
|
|
|
Hori da fabriketako enpresaburuei eta langileei egindako elkarrizketa ugarietatik lortu zen testigantza ugarietako bat. Intermón Oxfamek txostenean zehar azpimarratu du garrantzitsua dela industriei laguntza teknikoa eta finantzarioa ematea,
|
lan
eskubideak babestuko dituzten kodeak aplika ditzaten, Erantzukizun Sozial Korporatiboaren eta erosketa iraunkorraren kontzeptuak susta ditzaten eta lan legeria aplika dezaten. Eta industria eta enplegua asko galtzen diren herrialdeak dira:
|
|
|
Genetikoki manipulatutako kotoiaren hazkunde izugarria eta pestiziden eta uraren neurriz kanpoko erabilera ere salatu zituen, baita egoitzak hegoaldeko herrialdeetan dituzten korporazio transnazionalen abusua ere, herrialde horietako legeen permisibitateaz, soldata apalez eta zerga salbuespenez baliatuta. Kanpainaren beste helburuetako bat giza eskubideen eta
|
lan
eskubideen errespetua sustatzea da, baita haurren lan esplotazioari aurre egitea ere. “Iparraldearen eta hegoaldearen arteko desberdintasunak arintzen saiatzen gara, langileen alde lan egiten dugu, baina zaila da, Estatu Batuak, Txina eta India bezalako herrialdeak baitira, lan eskubideekin arazo handiak dituztenak”, adierazi zuen SETEMeko Anni Yumi Johek.
|
|
|
Kanpainaren beste helburuetako bat giza eskubideen eta lan eskubideen errespetua sustatzea da, baita haurren lan esplotazioari aurre egitea ere. “Iparraldearen eta hegoaldearen arteko desberdintasunak arintzen saiatzen gara, langileen alde lan egiten dugu, baina zaila da, Estatu Batuak, Txina eta India bezalako herrialdeak baitira,
|
lan
eskubideekin arazo handiak dituztenak”, adierazi zuen SETEMeko Anni Yumi Johek. “Mundu osoari mesede egiten dion arropa” programak tokiko ekoizpena eta transgenikorik gabeko produktu ekologikoak sustatu nahi ditu.
|
|
|
Ezin da ahaztu, kanpainaren egileek gogoratzen duten bezala, gaur egun bai kotoi laboreak, bai ehungintzak eta bai bien merkataritzak ingurumen eta gizarte arazo larriak sortzen dituztela. “Sektore horietan salaketa ugari izaten dira giza eta
|
lan
eskubideen urraketei buruz. Hori guztia Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko desberdintasunei eta aberastasunaren banaketa bidegabeari laguntzen dieten politikek larriagotzen duten testuinguruan.
|
|
|
Bidezko merkataritza garapen jasangarriari laguntzen dio, merkataritza baldintza hobeak eskaintzen baititu eta produktoreen eta langile behartsuen eskubideak bermatzen baititu, bereziki hegoaldean. “Kontsumo arduratsu horri esker, Hegoaldeko 300.000 nekazari eta eskulangilek baino gehiagok soldata justuak kobratuko dituzte beren lanagatik, bizitza duina izan dezaten, eta beren
|
lan
eskubideak eta gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna errespetatu daitezen”, azaldu dute Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundeak. Ahaztu gabe – azpimarratu – produktuen kalitatea, ingurumena zaintzea eta artikuluen fabrikazioan haurren eskulana ez erabiltzeko bermea.
|
|
|
Asociación Grupo de Trabajo Redes (AGTR) erakundeak,
|
lan
eskubideen alde borrokatzen duen erakundeak, atzo jakinarazi zuen Perun etxeko langile gisa lan egiten duten 100.000 haurren garapen emozionalari eragiten diola gizarte eta arraza bereizkeriak, beste tratu txar eta gabezia batzuez gain. Blanca Figueroa AGTRko Zuzendaritza Kontseiluko lehendakariak esan zuenez, “adin txikiko horiek, gehienak emakumeak izanik, pairatzen duten arazo nagusietako bat diskriminazio soziala eta arrazakoa da”.
|
|
2007
|
|
|
Oinarrizko
|
lan
eskubide eta eginbeharrak
|
|
|
Hamarpuntu dira, lau arlotan: giza eskubideak,
|
lan
eskubideak, ingurumena eta ustelkeria.
|
|
|
“Kanguru gehienek prestasun partziala dute; badaude seme alabak hazi dituzten eta lanaldi osoan eskaintzen diren amak ere”, dio Jordi Martinek. Bere lan baldintza kaskarrak direla eta —ez beti
|
lan
eskubideen eta gizarte segurantzaren babesean—, zerbitzu honen eskaintza ezegonkorra da.
|
|
|
Repsol YPFren erantzukizuna Peruko Amazonian” zuzenean Espainiako petrolio ontziari dagokio. Txosten horren arabera, enpresak komunitate indigenek kontsulta egiteko eta erauzketa jarduerari ekin aurretik baimena emateko duten eskubidea urratzen du, baita
|
lan
eskubideak ere. Halaber, salatu du ez dagoela konpentsaziorik herri horiek bizirauteko duten komunitateari edo ingurumenari egindako kalteagatik.
|
|
|
Etxeko zerbitzuaren
|
lan
eskubideak
|
|
|
gaixotasunagatiko bajak (ezintasunagatiko prestazioa eskaera egin eta 29 egunera gauzatzen da); erretiroa (65 urte bete aurretik ezin da eskatu, baldin eta erregimen horretan kotizatu bada); edo baliaezintasunagatiko pentsioa (azken 10 urteetan 60 hileko kotizatu behar dira). Eskubideak eta betebeharrak Etxeko zerbitzuaren
|
lan
eskubideak eta betebeharrak Langileen Estatutuaren 1424/ 1985 Dekretuan daude araututa. Dekretu horretan, etxeko jarduera guztiak sartzen dira, hala nola etxea zaintzea eta familiako kideei edo etxean bizi diren pertsonei arreta ematea.
|
|
2008
|
|
|
90 egunez negoziatu ahal izango dute Parlamentuak eta Kontseiluak, eta akordiorik ez badago testua bertan behera geratuko da. Europako sindikatuek Bruselan manifestazioa egin zuten
|
lan
eskubideak mantentzeko eskatuz.
|
|
|
Oraingoz behintzat, haien planek porrot egin dute. Baina, kontuz, behin eta berriz itzuliko dira, eta desregularizatzen saiatuko dira, baita beste
|
lan
eskubide batzuk ere.
|
|
|
Amatasuna eta aitatasuna ere
|
lan
eskubideak dira
|
|
|
Horretarako, jarduera adinaren arabera bereizitako ikasketa komunitateetan antolatzen da. Proposamena ikasturtean sortu zen, eta ordutik hainbat gizarte arazo landu ditu, hala nola
|
lan
eskubideak, bakearen eraikuntza, pobrezia eta ur eskasia. 2008ko “Munduak lotzen” programan, mundu osoko 18 herrialdetako 312 ikastetxetako 15.694 ikaslek hartu zuten parte.
|
|
|
Hil eta 200 urte geroago, esklabotza oraindik ere errealitate bihurtu da munduan, NBEko giza eta
|
lan
eskubideetan aditu eta arduradunek adierazi dutenez, Esklabotzaren Abolizioaren Nazioarteko Eguna dela eta. Munduan 27 milioi pertsona baino gehiago dira praktika horren forma tradizional eta berrien biktimak.
|
|
|
Printzipioz, haiek lirateke gure mailara berdinduko liratekeenak. Baina benetako arriskua dumping soziala da, hau da,
|
lan
eskubiderik ez errespetatzeak kostuetan ekar dezakeen abantaila. Haurren lanarekin edo esklaboekin lehiatu behar badugu, noski gutxitu ditugula eskubideak hemen ere.
|
|
|
Izan ere, egunero, orduro, Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalak aitortutako eskubideak urratuak dira. 23, 24 eta 25 artikuluei buruz jardutea(
|
lan
eskubideenak) artikulu honen mugak gainditzera eramango gintuzke, areago bizitzeko, aske izateko eta segurtasunerako eskubidea bera (3 artikulua) urraketen artean larriena denean. Lantokietan edo bidean, hil edo zauri larriak pairatzen dituzten, edo gaitz profesionalek eraildako pertsonak.
|
|
|
Azken datua ikusita, epe motzean lehentasuna lan osasun eta segurtasun legedia betetzea bermatzea bada ere, lan istripuei buruzko eztabaida haratago eraman behar da, eta pairatzen dugun lan harremanen ereduaren muinean kokatu. Erakundeek
|
lan
eskubideen berme izateari uko egiten dietenean, sindikatuen negoziazio eta kontrolerako ahalmena gutxitzean, eta prekarietatea nonahi denean, ez da bidezkoa lan istripuak era isolatuan aztertzea. Eragile guztiek (gizarte taldeek, erakundeek,...) beharrezkoa den ausardia eta konpromisoa agertu ezean, istripuetan zauritu eta hilen zerrendaren hazkundea, zirkinik egiteke, ikustea baino ez dugu izango.
|
|
|
Prekarietateari aurre egitea ez da kontratuen iraupena luzatzea bakarrik. Baita tratu bera eskaintzea, soldata duinak eta
|
lan
eskubideak.
|
|
|
Estimazio batzuen arabera, Batzorde Antolatzailearen diru sarrerak 1000 milioi dolar baino gehiagokoak izan daitezke eta, jokoen panpina ofizialen salmentek soilik 300 milioi dolar baino gehiagoko irabaziak emango dituzte.Kirol jantzien industria da olinpikoaren beste protagonista bat. Adidas ek, adibidez, 70 milioi dolar ordaindu ditu Pekineko Joko Olinpikoen babesle ofizial izateagatik soilik.Bien bitartean, lizentzia olinpikoa daramaten artikuluak ekoizten dituzten fabriketan,
|
lan
eskubideen urraketa larriak daudela erakusten dute ikerketek.JOKATU GARBI 2008 kanpainak egindako ikerketek, Pekineko Joko Olinpikoetarako artikuluak ekoizten dituzten zenbait fabrika txinatarretan, lan arauen bortxaketak argitaratu dituzte. Soldatak, legeak eskatzen duen gutxienekoaren azpitik, 12 urte eskas dituzten langileak, atsedenik gabeko 12 orduko txandak, 80 ordu baino gehiagoko lan astea, Baldintza osasungaitzak eta segurtasun eza, sindikatu askeak sortzeko debekua... NORI DAGOKIO ARDURA?
|
|
|
Soldatak, legeak eskatzen duen gutxienekoaren azpitik, 12 urte eskas dituzten langileak, atsedenik gabeko 12 orduko txandak, 80 ordu baino gehiagoko lan astea, Baldintza osasungaitzak eta segurtasun eza, sindikatu askeak sortzeko debekua... NORI DAGOKIO ARDURA? Arazo hauen ardura, neurri handi batean Industriari (fabriketako jabeak, kirol marka enpresak eta txikizkako merkatariak) eta mugimendu olinpikoari dagokie.Kirol jantzien industriak ere, bere aldetik, gehiago jarri beharra dauka, euren mundu mailako hornikuntza kateetan
|
lan
eskubideak errespetatzen direla bermatzeko. Kirolari eta kirol taldeek ere paper garrantzitsua bete dezakete, batez ere kirol gaietako enpresen aldetik babesa jasotzen badute.HONEN AURREAN, ZER EGIN DEZAKEZU ZUK?
|
|
|
Laguntza eskaintzen duten erakunde horiek lortu duten zilegitasuna, immigranteen alde lan egin dutelako izan da, eta, horrezaz gain, beste bi faktore osagarri hauengatik. Batetik, euskal sektoretako eta euskal leialtasuneko sektoretakoek ez dutelako halako arazoekiko ardura hartu; eta, bestetik, Espainiako Estatuak immigranteen bizileku eskubidearekiko eta
|
lan
eskubidearekiko duen kontrolagatik. Azken arrazoi horren ondorioz, Euskal Herrian dauden baina Espainiako Estatuaren mendeko diren laguntzarako erakundeak Estatuaren eta immigranteen arteko" bitartekari" bihurtu dira.
|
|
2009
|
|
|
Patxi Lopez Lehendakariak esan duenez, sindikatu nazionalistek EAEn eta Nafarroan deitu duten greba guztiz errespetagarria da, baina arrazoi politikoez gain, ez dauka izateko arrazoirik. Izan ere, Euskadin ez da
|
lan
eskubide bat ere urratu, ezta babesik gutxitu edota lan erasorik jazo ere.Halaber, Lehendakariaren esanetan, ezker abertzalea greba erabiltzen ari da eremu instituzionalean ez duen presentzia eskuratu ahal izateko.Eusko Jaurlaritzak ez ditu datu orokorrak eman, baina bai sektorekakoak. Carlos Zapatero Enplegu sailburuordearen arabera, industriaren sektorean langileen %10 egin dute greba, %6 osasunean eta %10 administrazio publikoan.
|
|
|
Eta herrialdearen ekonomiaren goraldian, duela bi urte eskas, enplegu irregularra Europar Batasuneko Barne Produktu Gordinaren (BPG)% 19 zen, eta fakturazio nazionalaren% 23 Hala ere, espero izatekoa da aitortu gabeko lana nabarmen areagotzea krisiaren labore saldoak. Batzuek oinarrizko
|
lan
eskubideak galtzen dituzte ezkutuko enpleguan lan eginez, sektore batzuetako alternatiba langabezia delako Izan ere, gaur egun dauden postu askok ez dute legezko araudia betetzen. Kontraturik gabeko lanak eta soldata, nominatik kanpoko aparteko orduak edo gastu gisa egindako soldataren zatiren bat ordaintzea adosten dute, Gizarte Segurantzan altarik izan gabe, eta horrek pertsonen lan baldintzei eta, oro har, ekonomiari kalte egiten die.
|
|
|
Bost kontinenteetan milaka pertsona aterako gara kalera, egungo krisi kapitalista beharginon gain eror ez dadin exijituz. Alegia, oligarka eta goi mailako exekutiboen gure
|
lan
eskubideen murrizketan eragin dezaten ekiditea izango dugu helburu.
|
|
|
Baita enpresarioei ere: Errealitatea gordina izan arren, lan merkatua zurruna dela diote, eta neurri berriak eskatzen dituzte
|
lan
eskubideak murrizteko eta lan baldintzak okertzeko.
|
|
|
Aritz Romeok, Aralarrek aurkezten duen beste hautagaietako batek, nabarmendu du
|
lan
eskubideen defentsa aldarrikatuko dutela Europan. Izan ere, uneotan Europako Batasunean batez beste galdutako enpleguaren bikoitza suntsitu da Hego Euskal Herrian.
|
|
|
Izan ere, horrelako foroak sortzeko arrazoia sindikalismoa berezko duen zereginetik apartatzea izan da, eta funtsezko zeregin hori ez da besterik hau baino: langileak antolatzea,
|
lan
eskubideak zaintzeko moduan egon daitezen. Foro horietan patronalaren eta gobernuaren arteko aliantzarako mugak ezartzen dira.
|
|
|
Urrun ekoizten denari ateak irekitzeko bertako sare produktiboa hondatuz joan da. Sistema ekonomiko okerraren ondorioz
|
lan
eskubideak galdu ditugu langileok; lan baldintzak okertu egin zaizkigu, eta gure bizi kalitatea degradatu egin da. Kontsumo errazaren bitartez gauzen esklabo bilakatu gara.
|
|
|
Amaia eta Miren izen asmatuak haurdun geratzeagatik kaleratu zituzten. Batak zein besteak gogor borrokatu dute beren
|
lan
eskubideak defendatzeko, eta lan diskriminazio egoera horri aurre egiteko.
|
|
2010
|
|
|
Baina, Ya lah Gazte Ekimenetik gure indar guztiaz salatu nahi dugu saharar herriak urriaren 9tik, kanpamenduak altxatzea erabaki zuenetik jasaten ari den bortizkeria. Bigarren mailako hiritarrak dira beraien lurretan, hezkuntza, osasun eta
|
lan
eskubideak, bortxatu eta isildu dizkiete. Eta dena, sahararrak direlako, beraien lurra maitatu eta bertan bizitzen jarraitu nahi dutelako.
|
|
|
langabezia, gizarte babesaren eta zerbitzu publikoen galerak, mixeria,... " Eta orain gure
|
lan
eskubideak berriz ere zokoratuko dituen lan merkatuaren erreforma inposatu nahi digute" zioten.AlternatibakSindikatuaren ustez, eredu neoliberalak langileentzat alternatibarik eskaintzen ez badu ere, badago alternatiba, hain zuzen," lanaren eta aberastasunaren banaketan oinarritutako eta langileok eraiki beharreko alternatiba". Krisialdiari aurre egiteko kontuan izan beharreko lau ardatz aipatu zituzten LABeko ordezkariek prentsaurrekoan, euskal sektore publiko sendo eraginkor eta indartsuaren premia; lanaren banaketan oinarritutako enplegu estrategia orokorra; Babes Sozialerako sistema duina euskal pentsio sistema publikoaren alde eginez, eta azkenik langileek erabakietan parte hartzerik izan dezaten politika ekonomiko eta sozialak bertan erabaki daitezela.
|
|
|
Hain zuzen ere, pentsioetan eta
|
lan
eskubideetan murrizketa basatia egitea leporatu diote Zapateroren Gobernuari.
|
|
|
Hemen hasi da erreforma horren kontrako borroka sindikala, azpimarratu du Etxaidek, lan duina ordezkatuz eta
|
lan
eskubide ezegonkorragoekin eta ETTen bitarteko kontratazioekin lanposturik ez dutela sortuko gehituta. LABen ustez, erreformak lanpostu gehiago suntsituko ditu.
|
|
|
Adofo Muñoz ELAko idazkari nagusiak ziurtatu duenez, greba legezko defentsan egin dute,
|
lan
eskubideen kontrako prozesuaren kontra. Bere ustez, lan erreformak ez du lanpostu bat ere ez sortuko.
|
|
|
Erreformak
|
lan
eskubideen sarraskia ekarriko du, ELAren arabera
|
|
|
Adolfo Txiki Muñoz ELAko idazkari nagusiak kritikatu du lan erreformak
|
lan
eskubideen sarraski lizuntzailea ekarriko duela eta oso gogorra izango dela soldata bat baino ez jasotzen dutenentzat; hori dela eta, ekintza sindikalerako deialdia egin du jendea antolatzeko eta babestu ahal izateko.
|
|
|
Pentsa daitekeenez, egindako elkarrizketetan paragrafo honetan aipatutako ezaugarri hauek behin eta berriz salatu egiten dira, bertan hainbat elementu azpimarratzen direlarik:
|
lan
eskubideen falta beka kontratu hauetan, beken eskasia diru aldetik edota ikerkuntza enplegutzat ez jotzea, horrek dakarren eskubideen ukapena aintzat hartuz.
|
|
|
Neurri horien bidez, emakumeen pobrezia murriztuko litzateke, emakumeen langabeziaren aurkako borrokarekin eta lan aukera malguekin batera, hala nola lanaldi partzialeko lanpostuak eta lan partekatua. Hori bai, langile guztien
|
lan
eskubideak berdinak izatea eskatzen da, bakoitzaren erregimena kontuan hartu gabe.
|
|
|
Martxoaren 11n, osteguna, “Zure
|
lan
eskubideak ezagutzen dituzu? ” aholkularitza irekia Astillero plazan, 17:30etik 19:30era. Aldez aurretik triptiko batzuk banatuko dira.
|
|
|
Madrilen «isilpean» negoziatzen ari diren lan erreformak ere
|
lan
eskubideen murrizketak ekarriko dituela gogorarazi zuen Muñozek: «Kaleratzeak merkatu nahi dituzte, eta enpresei malgutasun handiagoa eman».
|
|
|
Abortatzeko baimena eman aurretik, emakumeei sobre itxi bat ematen zaie honako informazio honekin: haurdunentzako laguntza publikoak; seme alaben zainketarako
|
lan
eskubideak; sexu seguruari buruzko informazioa... Informazioa eman eta gero, hiru eguneko epea dute emakumeek erabakia hartzeko.
|
|
2011
|
|
|
«Negoziazio kolektiboaren erreformaren bidez langile klaseak dituen tresnak are gehiago murriztu eta mugatu nahi dituzte». «Patronalaren proposamenek negoziazio kolektiboa muturreraino ahultzea bilatzen dute,
|
lan
eskubideak kolpe batez ezabatzeko».
|
|
|
Zeinek kotizatu ditu 38 urte. Emakume langileon errealitatea benetan da larria eta horren adibide dugu emakume gazteon egunerokoa, zeinetan gure etorkizuna kolokan dagoen. Zailtasunak ditugu lan merkatuan sartzeko; gehienak merkatu ezkutuan gaude,
|
lan
eskubideak bermatu gabe, eta oso langabezi tasa handiak ditugu. Orain, gainera, pentsioen erreformak oinarrizko soldata gutxieneko bat ere ez digu bermatuko.Baina, prekarietateak eta eskubideen ukazioak ezaugarritzen gaituen arren, ekonomiaren subjektu moduan aintzat hartuak izateko lanean dihardugu.
|
|
|
Greba deialdia apirilaren 7an egin zuen Euskotreneko komiteak Euskal Autonomia Erkidego osorako,
|
lan
eskubideetan atzeraka egitearen aurka. Euskotrenek hiru lanpostu kendu zituen Gipuzkoan, horietako bi seme alaben zaintze aldera lanaldia murrizteko eskatu zuten bi pertsonarenak ziren, komiteak esan zuenez.
|
|
|
Sindikatuak kalera irtengo dira
|
lan
eskubideak aldarrikatzeko
|
|
|
ESK, CGT, CNT eta Solidari sindikatuak ere irtengo dira Euskadiko kaleetara
|
lan
eskubideak aldarrikatzeko. 11:30etik aurrera izango da Bilboko kale nagusiko 56 zenbakian.
|
|
|
Gobernuak dekretu bidez onartutako lan erreformak
|
lan
eskubideen murrizketa gehiago ekarriko dituela iritzi diote.
|
|
|
Gobernuak dekretu baten bidez onartutako lan erreforma
|
lan
eskubideen murrizketa berri bat dakar, ELAren arabera.
|
|
|
Pertsonen eskubideaklangile finkoen, behin behinekoen eta azpikontratatuen artean banatzen dira. DenekRadio Euskadirentzako lan egiten dute, baina ez dituzte
|
lan
eskubide, soldata eta lanbaldintza berak.
|
|
|
Gehienek 170 pertsonari ematen diete lana, eta “baliabide ekonomikorik gabeko emakumeak, irakaskuntza ertaina amaitu ez dutenak eta aurreko lanik ez dutenak” zehazten ditu. Tailer horietan, besteak beste,
|
lan
eskubideei edo emakumeari buruzko prestakuntza ematen da, eta ikasketa beken, etxebizitzen, kreditu kooperatibaren eta langileen bizi kalitatea hobetzen duten beste ekimen batzuen programak garatzen dira. Langileek berek erabakitzen dituzte ekoizpenari, tailerraren martxari, eskaera handiei edo diseinu aldaketei buruzko gaiak.
|
|
|
Familia etxean enplegua lortzeko, zuzeneko kontratazioa egingo da, edo enplegu zerbitzu publikoen edo behar bezala baimendutako enplegu agentzien bidez, eta bereizkeriarik ezaren berme osoa izango da (sexua, arraza edo etnia jatorria, adina). Langileen
|
lan
eskubideei buruzko informazio hobea egongo da, kontratua idatziz formalizatuko baita, hitzezko kontratuak baimentzen duen egungo erregulazioaren aldean. Urtean lanbide arteko gutxieneko soldata eskudirutan ordainduko dela bermatzen da, gutxienez.
|
|
|
Batez ere laguntza psikologikoa eta aholkularitza juridikoa. Gehienak
|
lan
eskubideen eta banaketen edo dibortzioen haritik datozkigu. Emakumezko nagusiak ere badatoz, urteetan tratu txarrak jasan dituztela esanez, eta orain, seme alabak helduak direlako, euren bizitza egitea erabaki dutela.
|
|
2012
|
|
|
Estatua erretiratu egin da lan mundutik; utzi egin dio eskubideak babesteari eta bitartekaritza egiteari, guztia enpresarien eta langileen eskuetan uzteko. Baina, alde egin aurretik,
|
lan
eskubide guztiak txikitu ditu, eta negoziazio kolektiboaren balioa eta eraginkortasuna guztiz baldintzatu ditu. Enpresariei botere osoa eman die, langileei buruzko erabaki guztiak alde bakarrekoak izateko.
|
|
|
Zer iritzi duzu lan erreformari buruz? Funtsean,
|
lan
eskubideen eta soldaten kontrako eraso gupidagabea da. Lan harremanak are gehiago desorekatu dituzte, enpresarien mesedetan, jakina.
|
|
|
Alderdi Popularraren gobernuak ezarritako lan erreformak ez dauka aurrekaririk Espainiako estatuko lan harremanak arautzeko markoan, grebara deitu duten sindikatuek behin eta berriro errepikatu duten moduan. Kaleratzea erraztu eta merkatu egiten du; kontratazio berriak egiteagatik hobariak jasotzen dituzte enpresek, baina langile horiek gero kaleratzea debalde da; behin behineko lan kontratuak mugarik gabe kateatu daitezke;
|
lan
eskubide kolektiboak murrizten ditu, eta enpresek ez dute derrigorrean negoziazio kolektiboan adostutakoa ezarri; lan malgutasuna areagotzen du, eta enpresek, arrazoi objektibo gabe, lan baldintzak modu arbitrarioan aldatu ahal izango dituzte; azken baten, negoziazio kolektiboaren ahulezia eta lan prekaritatea areagotzen ditu. Erreformaren xedea ez da enplegua sortzea; haren xedea da lan harremanen esparru murriztailea eta segurtasunik gabea sortzea, epe ertain eta luzean langabezia maila handiak egotea arrazoitzeko.
|
|
|
Rajoyren Gobernuak onartutako lan erreforma
|
lan
eskubideen kontrako eraso basati baten parte da, eta inolako sakrifiziorik ezartzen ez zaien enpresarien zerbitzura dago. Eraso horrek langabezia eta pobrezia handituko ditu eta negoziazio kolektiboari berezko izaera kenduko dio, sindikatuak ahulduz.
|
|
|
Errepikatzen den errealitate gordin horren sakoneko arazoak bi dira, eta errora jotzen ez badugu kapitalismoak sorturiko krisia bere horretan segiko du. Kontua da etxebizitza eta
|
lan
eskubideak ez direla errespetatzen, konstituzio orok exijitzen duen arren. Kapitalismoak bere erakundeak erreskatatzen ditu bankuak eta aurrezki kutxak, eta aldiz, langabeziara, miseriara eta etxerik ez izatera derrigortzen ditu milaka pertsona.
|
|
|
«Horrek zera dakar: langile publikoei aplikatzen zaizkien murrizketak ezartzen zaizkigula, baina ez ditugula haiek dituzten
|
lan
eskubideetako asko. Hori ez da bidezkoa».
|
|
|
Era berean, telebistan onartutako arauak salatu ditu; izan ere, Mariano Rajoyk Nodoa nahi du. Ildo horretan, LAB sindikatuak
|
lan
eskubideen eta eskubide sozialen murrizketek langileen zein enplegua galtzen duten pertsonen osasunean eragin negatiboa izango dutela esan du. LABen hitzetan, enplegua mantentzen dutenek ere pairatzen dituzte lan erreformaren ondorio negatiboak; izan ere, bajak hartzen dituzten langileak kaleratzea errazagoa da, eta, hortaz, langileak gaixo joaten dira lanera, beldurragatik, eta horrek lan istripu gehiago eta gaitz kutsakorrak" zabaltzea ekarriko ditu.
|
|
|
“Kafe on batez gozatzeko, ez da inor eho behar” kanpainaren bidez nabarmendu nahi da bidezko merkataritza “onuragarria dela kontsumitzaileentzat, kalitate handiko produktuak baitira, lehengai naturalekin eta prozesu ekologikoen bidez eginak”, Koordinakundea nabarmendu du. Haiek egiten dituzten pertsonei ere laguntzen die, haien
|
lan
eskubideak eta bizi kalitatea bermatzen baitira. Azkenik, bidezko merkataritzan “ez dago haurren lan esplotaziorik, eta emakumeak talde ekoizleen erabaki organoetan parte hartzea sustatzen da”, gehitu du erakundeak.
|
|
|
ELA sinkatuak uste du arrazoi ugari daudela greba egiteko. Besteak beste," denontzako
|
lan
eskubideak eta eskubide sozialak exijitzen ditugu, egungo politikek hondamendira garamatzalako eta errotik aldatu behar direlako", esan dute sindikatukoek kaleratu dituzten esku orrietan. Bestetik," lana eta negoziazio kolektiboko erreformaren aurka dauden langile klasea oraindik eta gehiago pobretu nahi dute", adierazi dute.
|
|
2013
|
|
|
Hauek zabaldutako idatziaren arabera Maiatzaren 30ean Greba Orokorra egiteko arrazoiak asko daudela azaldu zuten." Euskal Herriko Herri Epaitegiko 3 epaimahaiak ondoko epaia kaleratzen du: Gure Herrietako Banketxeak berehala isteko agindua ematen du, honako delituengatik: Giza eskubidea den etxebizitza eskubidearen urraketaren arduraduna izateagatik, milaka familia kale gorrian utziaz desjabetzeen bitartez. ...du bizimodu egokia izateko eskubidea, bai berari eta bai bere familiari osasuna eta ongi izatea bermatuko diena, eta batez ere janaria, jantziak, bizitokia, mediku sorospena eta gizarte zerbitzuak; eta baita lanik eza, gaixotasuna, elbarritasuna, alarguntasuna, zahartzaroa edo bizibidea nahi gabe galtzeko beste kasuren bat gertatzen denerako asegurua izateko eskubidea ere." Giza eskubidea den
|
lan
eskubidea milaka Herritarrei ukatzen dion sistema honen zutabe nagusia izateagatik" 23 atala Pertsona orok du lan egiteko eskubidea, lana aukeratzekoa, lan baldintza bidezkoak eta egokiak izatekoa, eta langabeziaren aurkako laguntza jasotzekoa." Giza eskubidea den gizarte segurantzarako beharrezkoa den diru publikoa xahutzeagatik erreskate bidez beraien pribilejioak mantendu eta gehitze... Hau ere ezin delako jasan eta arrazoiak soberan direlako."
|
|
|
Beste kontu bat da hori lortzeak zer sakrifizio eskatu dituen, eta zer ondorio izango dituen hurrengo urteotan, hamarkadetan ziur aski: finantzaketa mugatzen duten bankuak,
|
lan
eskubideen galera, soldaten jaitsiera, desjabetzeen izurritea, pobreziaren hedapena, zor publikoa %100 izateko bidean egotea... Eta inoiz ez dago sobran gogoraraztea Guindosen ardurapeko lurraldeetan 6.222.000 milioi langabe daudela, duela urtebete baino 560.000 gehiago.
|
|
|
Nafarroan herenegun egin zuten erregistroa, Iruñean; beraz, M Hego Euskal Herri osorako deialdia egin dute jadanik. «Ez dakigu zer utziko duten zutik
|
lan
eskubideen atalean», esan zuen Muñozek Jaurlaritzako Lurraldeko Enplegu ordezkaritzaren atarian. Erregistratu berria zuten greba orokorrerako deialdiak «hitz gutxirekin» azaldu daitekeela esan zuen jarraian.
|
|
|
Itun horren balioa defendatu eta auzitara jotzeko asmoa dute. Izan ere, salatu dute egun dituzten
|
lan
eskubideetako asko galduko dituztela. Mobilizazioak ere iragarri dituzte irailetik aurrera.
|
|
|
Asteon, sindikatuek 6.704 sinadura eman dizkiote Jaurlaritzari, eta langileei eragingo ez dien behin betiko konponbidea negoziatzeko «borondatea» galdegin diote. Sindikatuen iritziz, krisiaren aitzakiapean murrizketen «inposaketa» eta
|
lan
eskubideen «eraso izugarriak» pairatzen ari dira eskola hauetako langileak. Patronalek behargin ugariri dirua zor dietela eta, ordaintzeko eskatu dute.
|
|
|
Gipuzkoak
|
lan
eskubideak bermatuko ditu, foru arau baten bidez
|
|
|
Unai Sordo Euskadiko CCOO sindikatuaren idazkari nagusiak ohartarazi duenez, momentu honetan
|
lan
eskubideak ez ezik, gizarte eredua ere kolokan dago.
|
|
|
Gainera, Sordoren hitzetan, lan erreformak negoziazio kolektiboa kolpe batez akabatu nahi du, eta horrek soldaten beherakada ekarriko du. Egoera horren aurrean, sindikatuaren buruak mobilizazioaren eta elkarrizketa sozialaren alde egin du negoziazio kolektiboa mantentzeko, bestela, uztailaren 8an hemen 300.000 pertsonari
|
lan
eskubideak aplikatuko zaizkie, edo ez, auskalo zeren arabera. UGT
|
|
|
4·· ESKak gainditu egiten ditu legeak ezarritako gutxieneko baldintzak; beraz, ustelkeriaren aurka borrokatzeak bere jarduera esparrutik at egon behar luke.Zuzena al da baieztapen hori? Arrazoitu erantzuna.5·· Definitu ESKak
|
lan
eskubideetan (giza baliabideak) duen jarduera esparrua, eta aipatu hiru adibide, bakoitzak zerikusia izan behar du giza baliabideen sailaren zeregin batekin?.
|
|
|
Giza eskubideekin eta
|
lan
eskubideekin konprometitutako arropa
|
|
|
Bidezko merkataritzako jantziek eta GKEek diseinatutako beste batzuek langileen giza eskubideen eta
|
lan
eskubideen errespetua bermatzen eta aldarrikatzen dute
|
|
|
Aldi berean, kontsumitzaileen sentsibilizazioa areagotu egin da, eta beste aukera batzuk nabarmendu dira: mezuak dituzten jantziak, kontzientzia sortzeko mezuak,
|
lan
eskubideak betetzea bermatzen duen bidezko merkataritzako arropa, kontsumo arduratsurako GKEen aholkuak, eta markei konpromisoak eskatzeko parte hartu beharreko ekintzak. Artikulu honek kontsumitzaileentzako proposamen ezberdinak aztertzen ditu.
|
|
|
Osakidetzako garbiketako langileak protestak eta mobilizazioak egiten hasi dira, Garbialdi enpresarekin duten gatazka salatzeko eta euren
|
lan
eskubideak aldarrikatzeko asmoz. Hauxe da LAB sindikatuaren idatzia.
|
|
|
Hitzarmena sinatu eta ondorengo urteetan, Osakidetzako langileen
|
lan
eskubideetan aldaketak eman ziren baina hauek ez ziren gure hitzarmenean islatu lan baldintzak hobetzea suposatzen zuelako.
|
|
|
Osakidetzak enpresei exijitu behar die langileok eskuratu ditugun
|
lan
eskubideak bermatzea eta mantentzea eta hala egin ezean, eskubideak bermatuko dituen beste enpresa batera joko duela.
|
|
2014
|
|
|
12an erabakitzeko eskubidea, eskubide kulturalak, ingurumen eta lurralde eskubideak eta jatorri aniztasuna izango dira gaiak. 19an,
|
lan
eskubideak, eskubide ekonomikoak, aniztasun sexuala eta emakumeekiko indarkeria. 26an, aniztasun funtzionala, hizkuntza eskubideak, eskubide sozialak, bizitzaren mantentzea eta parte hartzea.
|
|
|
apustu egin zuen dendaritzat» baitauka bere burua. Ezbairik gabe, ibilbide ikusgarria egina du urteotan; negargarriro,
|
lan
eskubideen inguruan ezarritako guztia urratzearen urratzeaz: akabo gaixoaldiak, birkokatze bitxiak direla bitarteko, besoa hautsita edukiagatik, zilegi duzu zangoak erabiltzea lanerako?; soldata gero eta txikiagoak, prezio gero eta merkeagoak eskaintzeko; edonolako presioak, ekoizpena areagotzearren; ordainsaririk gabeko lanordu apartekoak, eguneko lanak amaitu arte ezin zara etxera joan, eta lanordu horiek musu truk dira?; sei hilabeteko probaldiko kontratuak, zeinetan funtsean zure mendetasun maila baino ez baita probatzen?
|
|
|
Anbroxiok bazekien nortasun handiko emakumea zela Elisa, bere printzipioak zituena. Bazekien, halaber, nagusiak lanetik bota eta langabezian zegoela, ez alferra zelako, baizik eta lantegiko buruari inork egin ez ziona egin ziolako, ez arrazoi tipiarekin, beharbada, hark, Elisarekin izan zuèn
|
lan
eskubideei buruzko eztabaida batean, bi eskuak barrabiletara eraman eta halaxe erran baitzion hondarrean: –Ez iezazkidan uki potruk?!?.
|
|
|
Bereziki, ingurumena eta laneko osasuna babesteko, lan merkatuan txertatzeko zailtasun bereziak dituzten pertsonen enplegua sustatzeko eta merkatu horretan emakume eta gizonen arteko desberdintasunak ezabatzeko, langabeziari aurre egiteko, lantokiko prestakuntza errazteko, edo kontratazio organoak egoki iritzitako beste helburu batzuetarako: Europar Batasuneko Funtzionamendu Itunaren 145 artikuluan zehazturiko enplegurako estrategia koordinatuari dagokiona edo ekoizpen katean zehar oinarrizko
|
lan
eskubideen errespetua bermatzeko, Lanaren Nazioarteko Erakundearen lan baldintzei buruzko 94 Hitzarmena eta 84 Gomendioa betearaziz.
|
|
|
Hala, etxeko langileen egoera" arintze aldera", etxeko lanen alorrean bitartekari gisa aritzen diren eta etxe garbitzaileei
|
lan
eskubideen inguruan aholku ematen dieten irabazi asmorik gabeko Bizkaiko erakundeek kontratazio guztietan errespetatu beharreko baldintzak ezartzen dituen hitzarmen bat adostu dute.
|
|
|
CONFEBASKek
|
lan
eskubideen galera besterik ez duela bilatzen esan du sindikatuak eta honen aurrean eta patronalaren blokeoaren aurrean mobilizatzen jarraituko duela adierazi du.
Bide honetan, gaurtik aurrera martxan jarriko dituen ekimen ezberdinen berri eman du eta gainontzeko sindikatuei sektoreko hitzarmenen defentsan era aktibo baten lan egitera eta enpresa eremuaren azpitik ez negoziatzera dei eg...
|
|
|
CONFEBASKek
|
lan
eskubideen galera ekarriko duten hitzarmenak soilik nahi ditu. Sektorean lortu ez duenez, orain enpresetan lortu nahi du.
|
|
2015
|
|
|
Enpresa batek, lan baimenaduen atzerritar bat kontratatu nahi izanez gero, Lan eta Gizarte Gaietarako Ministerioaren baimena lortu du aurretik. Ministerioaren baimena izan ezean, eta enpresariak langilea kontratatuko balu, langile atzerritarraren lan kontratua ez litzateke baliogabetuko eta lan kontratu horretatik ondorioztatutako
|
lan
eskubideek bere horretan jarraituko lukete.
|
|
|
Dinamikaren helburuak argi utzi dituzte, “enpresa horretan gazteon
|
lan
eskubideak, bizi baldintzak eta ikasteko aukerak eztabaidatuko genituen alternatibak eraikitzeko pausoak manifestu batean biltzeko asmoarekin”.
|