|
2010
|
|
|
Joseba hileta batean bezala dago", esan zion Martinek. Egiazki, besoak gurutzatuta zegoen, antzerki
|
lan
bat ikusten bezala. " Honek du erru guztia, Genevieve —jarraitu zuen Martinek ni seinalatuz— Zoragarri jotzen du akordeoia, eta inguruko asto guztiak erakartzen ditu, bi hankakoak eta laukoak." Andreak hatza erakutsi zion.
|
|
|
Bukatu zen arratsaldeko saioa jostundegian eta neska guztiak pauso bizkorrean abiatu ziren herriko plaza aldera, ilundu aurretik nahitaez egin beharreko
|
lan
batera bezala. Ezkutatu zirenean, berekin eraman zuten mugimendu guztia, eta Villa Lecuonako inguruak mortu geratu ziren:
|
|
|
Akitaniako kargudunak 1783 urtean Baionako merkataritzari buruzko
|
lan
bat aurkeztu zuen Bordelen. Bertan Lapurdiko egoeraren berri azaltzen du (irudian Baiona):
|
|
|
Lan hau egiteko Oihenartek ongi aztertu zituen dokumentu zaharrak; horretarako, adibidez, aski maiz ibili zen Iruñeko artxibategian, harik eta bertara sartzea debekatu zioten arte, Gaztelak Nafarroa konkistaturik mantentzearen kontrako
|
lan
bat argitaratu zuelako Parisen: Discoursconcernantl’usuipation de la Navarre.
|
|
|
Joanes Etxeberri() Sarako sendagile eta idazleak bere lanak argitaratzeko eta, gehiago dena, Euskara normalizatzeko laguntza eskatu zion Lapurdiko Biltzarrari, baina honek diruz eskas zela aitzakiukatu egin zion. Orduan plazaratu gabe gelditu zen
|
lan
batean (1712) hau zioen Euskararen lurraldeaz (grafia gaurkoturik):
|
|
|
Euskar
|
lan
bat ezin izenpetu nere izenorde begi begikoarekin. Eta ain maite nuela eta dutala!
|
|
|
—Ba, Platonek kontatzen du, Sinposiuma edo Oturuntza izeneko bere
|
lan
batean, gure mundua egin baino lehenago bazirela, Atlantida deritzan uharte batean, izaki batzuk, ez gizon ez emakume ez zirenak, edo gizon eta emakume batera, bi buru, lau beso eta lau hanka zituztenak. Hain eder eta indartsuak omen ziren izaki horiek, non jainkoen jelosia piztu zuten; eta, beraiei aurre egin ez ziezaieten, erdibitu egin omen zituzten izaki haiek, halako moldez non izaki bakoitzetik bi sortu ziren, buru bat, bi beso eta bi hanka zituztenak, erdiak gizonezkoak eta beste erdiak emakumeak.
|
|
|
" Kabroi batek baizik ezin du halako
|
lan
bat ondo egin", esan omen zuen Evelyn Waughek.
|
|
2011
|
|
|
Ontzi handixko bat emanik abeltegi xoko batean, emazu honetarat behar duzun ur hotza, eta behier edatera emateko orduan, ixur honi gainera ur irakina. Ez da hori
|
lan
bat luzea.
|
|
|
Gero, ez du urdandegiaren ardura garbitzen aritzetik,
|
lan
bat gutiago. Egia da lan horrek ez dituela anitzak kexatzen ez baitute batere egiten, edo bederen guti eta gaizki.
|
|
|
Horretako behar dituzu elkarretaratu. Iduri zaizu ematen dizudala hor, behin ere eginen ahal ez duzun
|
lan
bat. Eta ezin egina litzateke, baldin eskuz, banaka edo ahurra, betez behar bazenitu erleak kofoin batetarik bertzerat ekarri.
|
|
|
Agian, jarraitu zuen kazetariak, ez zenuke gure saltsan ogia busti behar baina.
|
lan
bat egiteko eskatuko banizu, zer esanen zenidake. Lan bat?
|
|
|
tira, ez dakit sinetsi egin behar dizudan ala ez, baina gaurkoz horrela utziko ditugu kontuak. Gaur, zuretzako beste
|
lan
bat daukat, badakizu nor iritsi den hirira. Ez dakit jauna, duda egin zuen Marcok.
|
|
2012
|
|
|
Eguberrietan ere Force Publiquek bakarrik idazten zion. Beraz,
|
lan
bat gutxiago.
|
|
|
" Hogeigarren mendea" Errealarenganako grina" [la passion du reei] duena bezala deskribatu du Alain Badiouk." 28 Beste
|
lan
batean zera dio:
|
|
|
Horrela esplikatzen zuen irakasle horrek berak bizi izandakoa: " otsailaren erdialdean amaitu nuen nire sei hilabetekoa matematika irakasten Londreseko institutu onenetako batean eta erabaki nuen jendeari erakutsi behar niola benetan zein gogorra den horrelako
|
lan
batean aritzea. Irakasle izan nintzen 1985etik 1990a arte beste lanbide batzuk hartu baino lehen eta ezin dut sinetsi zenbat okertu eta hondatu den ikasleen portaera harrez geroztik.
|
|
2013
|
|
|
Obituarioko poemak nahiago zituen, urrea baino, eguneroko gauzak, etxekoak, eta halako ikebana
|
lan
bat gauzatzen zuen haiekin, Patricia Ann Mariniren artista espirituarekin bat zetorrena. Eta besterik ez.
|
|
|
—Apaizen batek konbentzituko zituen esan nuen. Piarres Lafitteren antzerki
|
lan
bat neukan gogoan, Egiazko argia, Lehen Mundu Gerran Verdunera edo Salonikara ez joateagatik mendia zeharkatu eta Espainiara alde egin zutenen aurka idatzitako obra. Protagonistak fede krisi bat du, zeren emaztea hilzorian utzita abiatu behar izan baitu frontera, eta han, gasagatik, itsu geratu baita.
|
|
|
Nola, ordea? Lurralde pobre eta antzu hartan" ez egurrik zegoen, ez iltzerik, ez sokateriarik, ez galipotik, ez horrelako
|
lan
baterako beste inolako gairik; ez maisurik, itsasontzigilerik, zerraririk edo bestelako ofizialik; ez tresnarik, ez horrenbeste jenderentzat behar beharrezko janaririk". 64 Ezinezkoa zirudien, baina, Th. H. Hittellek dioen bezala, Ugarte bezalako batentzat ezinbestekoa zena ezin zen ezinezkoa izan.
|
|
|
2009an,
|
lan
baten enkarguz, euskal kulturgintzako eragile publiko nahiz sozialei birtualki proposatzeko beta hartu genuen Sorguneak taldean, eta hamar bat estrategia formulatu genituen laburki. Gutxiegi dira hamar, egiteko dagoen denerako.
|
|
|
Sukaldeko gailu multzoaren beharrez ari gara. Gainerakoaz aritzea, laugarren kapituluan esandakoez harago, beste
|
lan
bat litzateke.
|
|
|
Gazteen formazio soziolinguistiko eta polistikoa lantzeko ideiarekin bueltaka nenbilen joan den mendeko azken urteetan. Goñiko udalekuaren inguruan, adibidez, haurrentzako udaldiak antolatzeaz gain, beste
|
lan
bat ikusten nuen beharrezkoago: gazteentzako egonaldiak antolatzea.
|
|
2014
|
|
|
Uste dut barre hori arraileria dela. Nik miresmen berezia badut
|
lan
batentzat eta hau da Bordaxuri. Luzaz hil herrietako agerraldiak jenatu nau.
|
|
|
Xorrotxak ofizialeak ziren, laborantza munduak berak egiten ahal ez zuen
|
lan
batean gaitasuna zeukatenak. Harremanak ez dira laborantzan bezala, jakintza transmititzen da, baina larderia handia bada nagusi mutilen artean, erasiak gogorrak obra denboretan eta hau da eskarniatua:
|
|
|
Xanpun, Ezponda, Alkat, Mendiburu. Honek antzerki
|
lan
bat idatzi ere zuen. Hemen da bilatu behar gure ustez toberaren segida herrietan:
|
|
|
Bakarretan entzun dut azken urte hauetan publikoaren sinpatia edo enpatia ere turkoengana doala eta ez dela normal. Helburu abertzalea duten obraren muntatzaileek nekez jasan dezakete kontra efektua sortzen duen
|
lan
batean hainbeste denbora pasatzea. Alde batetik antzerki guzietan hala da, nahi bada luzitu, distribuzio egunean gaixtoaren larruaz jabetu behar da, Shakespearen Richard III da neurria horretan.
|
|
|
Transmisioa eten da Baxe Nabarren ere. Toberen xutik ezartzea, Baigorrin baita, ikerketa
|
lan
baten ondorioa da, lekukoak bizirik izanik ere. Ez gara inertzia batean ari izan.
|
|
|
Amikuzeko libertimendua muntatua izan da eredu honetarik. Garazin ikusi eta egin zuen Mattin Irigoienek Larzabaleko Erdozaintzi Etxart kolegioaren estrena kari molde horretako
|
lan
bat eta Amikuzen euskaltasuna berpizteko asmoz, Burgaintzi, Kitzikatzank taldeekin abiatu zen udaberrian irauteko xedez.
|
|
|
Herellen ildotik tobera antzerki deitua izan baita bederen, dantza edo beste zerbait izan zitekeen berdin berdina. Izan ere, iturri hauetan lehengo eta oraingo jakintsuek baliatzen dituzten taxonomiak indartsuak dira, inposatzen zaizkigu, holako
|
lan
batean behartuak bezala gara haiek bezala ikustea. Guilcherk, Herellek erraten dutelarik tobera dela antzerki irrigarrian helduena Baxenabarren, libertimendua horren higatze bat dela nork ukanen du mundu horretan kontra joateko belarra?
|
|
|
Ez da eneatu behar. Edo
|
lan
batek duen arriskua eneguaren sortzea da. Enegua hel daiteke lauhazka.
|
|
|
Goizaldi eta Ortzadar talde lagunak gomitatu genituen. Ezen, arte horretan
|
lan
bat abiatu genuen, besteen dantzak ematekotan behar zirela ontsa eman bederen. Arrakasta izan zen, baina ez zen nik behintzat amesten nuen hura.
|
|
|
Taulagainean elkarrekin ari izan garelarik antzezten, zailago zaigu sinestea joko kide ondoa beste pertsonaia dela, zaila zaio, halaber, jokalariari erran nahi dionari irudia ematea. (Artetik errateko, fenomeno honek esplikatzen du,
|
lan
bat eman ondoan taldeek berriz abiatzeko duten zailtasuna. Alde batetik arrakasta ukan duen lanaren ondotik proiektu guziak dira lanputs, baina, ene ustez, jokalarien artean ere, sentsazioak ez dira berriz hartzen, lagunak biluzteko zailtasunak ditu, horren azalean aitzineko pertsonaia zaigu mintzo, eta berriak boz torta dauka.) Naturalismoa ez da gehiago posible.
|
|
|
Egia erran, azken urte hauetan iparraldeko antzerkiak obra klasikoei dagokienez maiztasunean galdu du, baina denbora hori ez dut uste alferrik xahutua izan dela, ezberdintze edo bereizte
|
lan
bat egina izan baita: tobera kanpoko lanentzat, ezketxak (maleruski toberak izenarekin batzuetan), zalu, bipil egiteko, gertakizunei hurbil eta fite ahantziak izateko (baina efemeroz da publikoa egiten).
|
|
|
Candidaren bideoa June Crespo egiten ari zen
|
lan
baten erresonantzian grabatu nuen. Elkarrekin ikusi genuen Val del Omar zinegilearen Aguaspejo granadino filmearen eszena bat, Azalan, 2012ko udaberrian.
|
|
|
Han hartu nuen parte, lehen aldiz, antzez
|
lan
batetan. Jarri gintuzten eszenatokian dozena bat ikasle zirkulu erdi bat osatzen eta kantatu egiten genuen jendaurrean, piano baten laguntzaz, eskutan genuen buruzapi batekin jolasten ginen bitartean.
|
|
2015
|
|
|
Beste
|
lan
batean nioen bezala, Identitatearen logikak sasioreka edo sasibaliokideen mestizaia erabiltzen du anomaliak mendeko diferentzia bilakatzeko.215 Trikimailu psikopolitiko horrek determinazio soziopolitikoak ostentzen eta enoratzen ditu, Egituraren onarpen akritikoa bultzatze eta Identitatearen onura psikiko eta sozialak gozatze aldera. Trikimailuaren funtsa hierarkia eta asimetria ukatzea da, eta oso erabilia izan da mestizaia edo hibridazio auzietan.
|
|
|
Ez ditut ekonomia, azpiegiturak, sortzaile taldeak, kultura sareak, kontsumo tasak, eta abar, aipatuko; ez dira lan honetan agertuko. Alde horretatik, hau ez da kulturaren soziologiako
|
lan
bat. Asko mugatzen zaigu, beraz, lanaren aztergaia.
|
|
|
Ezm nuen gehiago jasan. Hemen behintzat
|
lan
bat topatu dut, platerak garbitzen bada ere. Saiatuko narz diru pixka bat bidakzen egunen batean, baina luze joko du.
|
|
|
Eta nobela bat? Eta saiakera edo ikerketa
|
lan
bat. Asmo etikoak betidanik erabili izan dira idazten ari den hori justifikatze nahiz prestigioren bat emate aldera.
|
|
|
Eta horrela izan zen, hiru urtez soldadu. Gero, han hemenka,
|
lan
bat edo beste. Anitzetan peoi ibiltzen nintzen eraikuntzan.
|
|
|
—" Bilbotar" deitzen duten hura Pasionariaren beraren laguna omen dci. Kolpe militarraren osteko egunetan Gasteiztik Bilbo cddera zihoazen soldaduei bidea moztu nahian, Bizkaia eta Araba arteko zubia zartatu behar zutenean harrapatu zituzten bilbotar eta haren taldea. ihes komitean ere baziren zubiaren egintza hartan parte hartu zuten Hnjzpcdciu preso, bcrita bilbotarraren konfiantzazk° beste lagun batzuk, baita
|
lan
baterako edo besterako baliagarri gerta zitezkeen zenbait preso ere. Denak lehenengo brigadan zeuden, lurpekoan.
|
|
|
Zaila da paper haiek oraindik kutxaren batean gordeta egotea; zaila oraindik inork erre edo apurtu ez izana, nahita edo nahi gabe, zaila desagertu edo desagerrarazi ez izana edozein garbiketa edo lekualdatze lanetan, edozein berritzeko obratan, edozein eraiste lanetan. Memoriaren eraiste
|
lan
batean.
|
|
|
Peter Kemp itzuli zen, Espainiako gerra zibilaren 45 urteurrenaren gaineko
|
lan
baten egitera. Sekulako interesa zeukan gaztaroko soldadukidearekin elkartzeko.
|
|
|
Vivianak beharbada izango zuela uste nuen, baina ez. Halako batean gazte batek eskua altxa du, nonbait unibertsitate batetik lau etorri dira
|
lan
bat egitera, eta entzule nasen artean daude nahasita. " Piztuta daukazu?
|
|
|
Bere estrategia defenditu nahian, Nafarroako Kutxak Emilio Ontiverosen AFI elkarteari
|
lan
bat enkargatu zitzaion 2012an: Nafarroako Kutxa bakarrik?
|
|
2016
|
|
|
Erdi lotsatuta Danutaren purrustadarekin, kazetarietako batek beragana etorri eta barkamena eskatu zion. Ez zuela kapritxoz egin, baizik eta bere arreba batek, Biologia ikasten ari zenak, azterketa ordeko
|
lan
bat egin beharra zeukalako.
|
|
|
Literaturan ez ezik, fisika eta psikologian ere lehen sariak irabazi zituen, baina errektoreak, aurrekoan bezala, sari horiek ere kendu zizkion. Arrazoia, nonbait, psikologia irakasleak klaseko
|
lan
batean kopiatzen harrapatu zuela, azterketan inolaz ez baina. Horren ondorioz sariak kendu zizkioten eta:
|
|
|
Auñamendi argitaletxearen burute sorki argitsuak ziren Estornes Lasa anaia izabarren uste makalean, frai Zelestinok ondu euskara ikasteko metodoa gehien erabilia izan ez bada, bai euskaldun oso gehien lortu dituena badela, horren aiserrez baina horren etekin nabari. Aldez aurretik, konjugazioari buruzko beste
|
lan
bat utzia zigun, La conjugacion baska: sumario de lo mdspreciso y prdctico de la conjugacion del euskera, Bartzelonako Caspe kaleko Perello Verges argitaletxearen eskutik karrikaratu zena 1914.ean.
|
|
|
Lehen eta behin, liburua definitzen duen adjektiborik zehatzena esan behar badugu huraxe, zalantzarik gabe, aberatsa litzateke, izan ere, luxuzko
|
lan
baten aurrean baikaude, berri iturri emankorra, zabala oso eta neurri batean, tamalez ordea, oraino handiegi datorkiguna. Bego berriz, bada, Urkizak egindako lana tresna baita, eta tresnak behar direnean erabiltzeko baizik ez baitira.
|
|
|
Honkailu berrien enthelegia ciberouko laborarier Baionan ageri zen aurretik aipatu etxean berean lau urte beranduxeago, 1904 ean hots. Esan behar da ordea Goienetxe mirikuak ere bazuela ongarriei buruzko
|
lan
bat egina, ez ordea Xiberoako laborariei soilik egina, Iparraldeko guziei baizik, Laborarier zonbeit kontzeilu berechi ongarri erremedio berriez, Baionan ere ageri zena, Lasserrerenean baina. Halaber eta pisuzko lan bat ez izan arren, ekar liteke hona Vinsonenean dagerkigun 456 sarrera, hau da, Mono phospho guanoaz:
|
|
|
Esan behar da ordea Goienetxe mirikuak ere bazuela ongarriei buruzko lan bat egina, ez ordea Xiberoako laborariei soilik egina, Iparraldeko guziei baizik, Laborarier zonbeit kontzeilu berechi ongarri erremedio berriez, Baionan ere ageri zena, Lasserrerenean baina. Halaber eta pisuzko
|
lan
bat ez izan arren, ekar liteke hona Vinsonenean dagerkigun 456 sarrera, hau da, Mono phospho guanoaz: argia angeles compania the biphosphatedguano Londresen Europa guzico saltze escua duena:
|
|
|
" Euskara galant eta errazean egindako Balendiñe anderearen olerkiak irakurtzea benetan atsegingarria da. Segur nago haren beste euskerazko
|
lan
bat ikusiko dugula. Balendiñe andre, har itzazu nere zorionak.
|
|
|
Hil ostean agerturiko bigarren
|
lan
bat ere karrikaratu zuten A. Foltzer etxekoek 1920.ean, hau da, Napoleon Bonaparteren pastorala. Gramatikan bezala, horretan ere, Daranatz ezpeletarrak eginiko atarikoa dugu, non Zuberoako pastualak zertan diren, azaletik bada ere, zehazten zaigun.
|
|
|
Coure elhe hori guerouan arra igaran niçun Jaun Archipretra martir hil denareki, eta harec erran, behar cela eguin isseiu bat çoure elhiaren eta gogouaren arabera. Hau duçula arren, ene Jauna, çoure handitarçunari ouhourescatcen dudan
|
lan
bat, escaz çoumbat nahi, ez ouste dudanaz çoure arrancura handia bardinturen diala; bena bai, nahiz eguin houngoua cerbait ene Ciberoutar laguner; çoure handitarçunac houn hartcen badu bere baimentiaren emaitia: hari berari eskentcen tudalaric, aphalmentureki, ouhoure barnenac".
|
|
|
Frantxikotarrek, nolabait gogorkiro beltz asaldaturik, Palacios aitari erregutu zioten erantzun baten emateko, eta ihardespen hori bera gorago aipatu idazkia dugu. Nahiz eta gaztelaniazko
|
lan
bat izan, Zarautzen bertan dauden Palacios aitaren eskuizkribuen artean badira Gipuzkoako euskaraz eginiko poliki sermoi ugari, zeinetan gaia modu batez edo bestez, artez edo moldez, agertzen baita.
|
|
|
Beraz, izenburua barrenekoarekin bat ez etortzearen kariaz, aratz begizta daiteke
|
lan
bat baino gehiagoren egilea genuela, eta ez bata ez bestea argitaraturik izan ez ziren arren, bazuen bere garaian karrikara jaulkirikorik, zertaz eta San Migeli buruz: Compendio de la Historia de la aparicion de San Miguel de Excelsis en el monte de Aralar, jurisdiccion de la villa de Hugarte Araquil en el Reino deNavarra, Iruñeko Franzisko Erasun Radaren moldiztegian, 1828 urtean, alegia.
|
|
|
Lehenbiziz Zaragozan arituta, 1750.erako Deban genuen osagile tituludun. Orduan aprobetxatu zuen onduriko
|
lan
bat mediku lehiaketa batera aurkezteko, bigarren saria irabaziz: florque siendo el regular domicilio de las lombrices el canal intestinal produce picazon en las narizes?
|
|
|
Duda izpirik gabe, herriz herri eginiko lana ezin baliotsuagoa gertatu zitzaion Zabalari bere ekoizpen idatzia ontzeko. Bizi zela
|
lan
bat ere agertu ez bazuen ere, ondu zituen euskal lanak ugariak izan ziren. Bere lanik gutiziatsuena hil eta zortzi urtetara agertu zen, El verbo regular vascongado del dialecto vascongado, Donostiako Barojarenean.
|
|
|
Gure Alexander Tapia, oraino gutxi ezaguturiko olerkari ahantzia 1899ko abuztuaren 11n jaio eta 1957ko maiatzaren 21ean zendu zen Iruñean. Taxuzko olerkaria, fina eta naroa, gutxienez antzerki
|
lan
bat idatzi zuen, ezagutzen dugun bakarra, Jose Maria Satrustegik Kaldereria karrikako Areta liburu dendan idoro zuena eta Egan aldizkarian 1985ean argitara eman zuena. Gauza jakina da 36ko gerrateak erabat moztu zuela Tapiaren ekoizpen literarioa, eta Tapiaren eskuizkribuak gerra ostean topatu baziren ere, pentsatzekoa da Nabarreria karrikako gizonak 1936an baino lehen izkiriatuko zuela bere Kattalin umezurtza.
|
|
|
Alabaina, bere lan poetikoaz landa beste zerbait ere utzi zigun, berbarako Sabin Arana Goiriren antzerki
|
lan
baten euskarara iraulitako itzulpena. Horixe Jelalde ezizenez 1903.ean Bilboko Tipografia Universal delakotik argitara ilkiriko Libe:
|
|
|
Sohutako erretorea izatera iritsia, baita Zuberoko ofizialea eta bikari orokorra ere. Euskaraz izkiriaturiko
|
lan
bat utzi zigun: Catechima laburra eta Jasu Christ goure ginco jaunaren eçagutcia salvatu içateco Çuberoa herrico uscaldunen eguina, Pauen ageri zena, Jerome Dupouxen baitan, 1696 urtean.
|
|
|
Halaber antzerki
|
lan
bat ere ondu bide zuen, lore jokoetan aurkezteko asmoz, baina damurik antza, ez zuen parte hartu nahi izan sariketan eta egun arras ezezaguna jazo zaigu nonbaiten galdurik darraiena.
|
|
|
Akatsak akats, irakurtzen ari zaren hauxe, hain zuzen ere. Modu horretan, eta osotara, artikulu bilduma soila baino gehiago, kontsulta liburu edo manual izaera ere hartuko lukeen
|
lan
baten aurrean geundeke, edozein motatako irakurlearentzat interesgarria litzatekeena, noski, baina balio berezia izan lezakeena, adibidez, irakasle, idazle, ohiko irakurle edo literatura eta hizkuntzan kuriositatea duen ororentzat. Baina asmoa, besteren gainetik, liburu erabilgarri bat osatzea izan da, maiz kontsultatzen den horietakoa, eta liburutegietan, eskoletan, unibertsitateetan eta abarrekoetan presentzia nabarmena izan lezakeena.
|
|
|
Sekulakoa izan zen sorpresa: diskete horretan bazen KBAK sailaren edizio
|
lan
bat hasia, ez tamalez bururatua, baina bai asmo garbi bat erakusten zuena. Bi ondorio baikor atera genituen aurkikuntza hartatik:
|
|
|
Lakuntzar honek izkiriatu, sariketetan aurkeztu eta zenbaitetan saritu zizkiotenen artean antzerki
|
lan
bat badugu, Aña Mari: misiotako antzerkia hain zuzen.
|
|
|
Bestela ere, Astigarraga edizio kopuru itzela eta 1935 urte bitartekoan 44 edizio hain zuzenpairatu zuen beste
|
lan
baten egilea izan zen, Diccionario manual bascongado y castellano y elementos de gramdtica para el uso de la juventud de la M.N. y M.L. Provincia de Guipuzcoa, con ejemplosyparte de la doctrina cristiana en ambos idiomas izenburupean azaldu zen liburuarena, estreinakoz 1825 urtean Tolosako Lamarenean agertu zena. 1840.ean argitara emaniko hirugarren edizioa ukitu hainbat nahiz gehigarri zenbaitzuz horniturik azaldu zen," aumentado con varios ejemplosy unas conversaciones familiares muy utiles para la enseñanza de la lengua castellana".
|
|
|
Alabaina, ginateke lan horrek uxatu dituen ezjakintasunak onartuko ez bagenitu. Jose Ignazioren izena daraman sariketa berean irabazle, Pello Joxe Aranbururen taldeak beste sariketa
|
lan
baten ardatza izan du Gerriko, eta horri zor behar zaio segurarraren gaineko argi ilunak gutxiz gehien garbitzea.
|
|
|
galdeac ta eranzubac ceñetan Espaiñiaco uritarrai eracusten zayon bere gobernu legue edo constitucioac aguintcen dien bearric edo obligacioric aundienac, Tolosan ageri zena, J.M. La Lamaren moldeetan hain zuzen, 1820 urtean. Euskaltzale frantziarrak, berriz, ezin izan zuen ber urteko beste
|
lan
baten berri eman, izan ere, agertu ez baitzen, horretarako guziz atondua egon arren, eta eskuidazki bat bezala mantendu behar izan da ia gaurdaino.
|
|
|
Miarritzetik Donibane Lohitzunera jo zuen, eta handik Sarako erretoretzara 1882 urtean, non Lehenbizkaiko Bexienian eta Krespoenian segituan bizi izan zen 1907 urtean zendu arte. Erlijioaz
|
lan
bat baino gehiago utzi zizkigun, esaterako 1889.eko" Hebraizantes portugueses de San Juan de Luz en 1619", Madrileko Historiaren Erret Akademiaren aldizkarian, 1892.eko" A protestant church in the Pyrenees", Londoneko The academy aldizkarian, 1900.eko" Les basques difendus en 1788par un anglais contre les calomnies d’un espagnol eveque et cardinal", Baionako Art... Halarik eta guziz ere, euskaldunoi lan horiez gainerakoak interesa zaizkiguke gehien, hots euskal kulturarekin zuzen zuzenean zer ikusirik duten horiek guziak.
|
|
|
Ipuinok 1957.etik 1961.era bitartean Herria, Gazte, Gure Herria eta Panpin aldizkako paperetan plazaraturiko kontakizunak dira, bai Etxepareren izenean, bai noiz edo noiz Jatsukoak erabili Ihizgorri edota John de Cize ezizenen azpian. Guzien izendatzeko hautaturikoa Euskal Kulturaren Alde erakundeak 1959.ean saritutako
|
lan
baten izenburua dugu, Marijane Minaberri eta Julene Azpeitia gailenkideen lanen aitzinetik, haur ipuin lehiaketan lehenbiziko sariduna suertatu zen" Mendekoste gereziak" alegia, nazioarteko usadiozko ipuindegian arras ezaguna den" Txokolatezko etxetxoa" horren aldaera xarmagarria hots:
|
|
|
Alabaina, sekula ez da gertatu Gerrikori gertatutakoa, inoiz euskara bera zentsuraren arrazoi bakarra suertatu ez baita. Nolatan uler liteke euskara zentsuragarria dela
|
lan
baten argitalpena ukatzeko lain?
|
|
|
Barruko zarata puñeteroagoa da, emozioak, pentsamenduak beti daude hor, soseguari erasotzen. Meditazioarekin, azkar samar, eguneroko bizitzan patxada handiagoarekin jarduten da, kontzentrazio hobearekin baita ere, paretari begira kontzentrazio
|
lan
batean ari garelako, mila despisteren kontrako ahaleginean, eta hori igarri egiten da edozertan kontzentratu behar izanez gero.
|
|
2017
|
|
|
Arrazoi duzu, geoestrategia oso inportantea da Nafarroako historiaren bilakaera ulertzeko. Nik neuk badut horri buruzko
|
lan
bat. " Sagarroiaren geopolitika" izendatu dut.
|
|
|
Ama langabezian, berriro, eta ahizpa, laster Unibertsitatera! Ea
|
lan
bat sortzen zaidan!
|
|
|
Bizitzako uneak bere azken urteetako lan autobiografikoan garrantzi handiko galdera bat utzi zion V. Woolfek etorkizuneko irakurleari" Zer adierazten du nire historia azaldu izanak? Zergatikbihurtu ziren lan hartan (amarekiko nire sentipenak) argitu ondoren nire ikuspegia eta emozioak ahulago eta xareago?" Virginia Woolfek bere beste
|
lan
batean argi esana zuen Farorantz idazterakoan bere amarekiko bizipenak utzi zituela liburuan," psikoanalistek bere gaisoekin egiten dutena" eginez. [Bosqutjo de vida]
|
|
|
" Xabier Gereño idazle zintzo ta argiaren
|
lan
bat irakurri det. Euskaldun bertsolariak ez omen dakite gaurko problemak erabiltzen. Euskaldun abeslari berriak ari omen dira, zorionez, bertsolarien utsunea betetzen.
|
|
|
lehenengoak denborarekin du zerikusia. Langile hipermodernoak epe laburreko harremanak kudeatzen jakin behar du,
|
lan
batetik bestera, jarduera batetik ezberdin batera etengabe pasatzen jakin behar du ezinbestean. Enpresek jada ez dute betiko lana bermatzen, ezta betiko lan berdina egingo denik ere eta, horrezkero, langileak ikasi du etengabe berriztatzen eta egoera berrira behar bezala egokitzen.
|
|
|
Normalean berez gertatzen den gauza da, komunitatea bizirik bada, ezker eskuin heldu diren elementu berriak hartuz eta egokituz. Hiztun batzuek beren lanbideko alorrean egokitze
|
lan
bat egiten dute beti eta emeki gizarte guztira zabaltzen da. Zenbait kulturatan lan hau hizkuntz akademiek burutzen dute, nahiz eta normalean gizartean egosten dena onartu baizik ez duten egiten.
|
|
2018
|
|
|
euskararen aldeko apologian eta euskararen erabilera praktikoan, eliz lanetan batik bat. Larramendik Iruñearekin izan zuen lotura eskasa izan zen, ordea, eta ez zuen, esaterako,
|
lan
bat ere Iruñean argitaratu: De la antiguedad del vascuence en España (Salamanca, 1728), Elimposible vencido (Salamanca, 1729), Discurso historico sobre la antigua famosa Cantabria (Madril, 1736), Diccionario trilingue del castellano, bascuence y latin (Donostia, 1745).
|
|
|
Sartu aurrean, 1883, Ivan Tourgueneff poeta errusiarraren
|
lan
baten itzulpena, Euskara aldizkarian.
|
|
|
Azken nafartarrak, Campionen
|
lan
baten itzulpena, Euskara aldizkaria, 1878.
|
|
|
Serafin Baroja Zornotzak (Donostia, 1840), Pio Baroja idazle famatuaren aitak, antzerki
|
lan
bat eta Bai, jauna, bai izenburuko astekari elebiduna atera zituen Iruñean bizi zela. Argitaratu ziren zenbakietan Tormesko lazarotxoren bizia eta Zalameako alkatearen pasarteak agertu ziren, eta baita honako idazleen lanen itzulpenak ere:
|
|
|
1933, Olabe patronatuak antolatua. Ez zen sariturik egon, alabaina, Alegriak aurkeztu zuen
|
lan
bat (Atsegina).
|
|
|
122. Portzentaje hauetatik kanpo daude erakunde militar, erlijioso edota benefikoetan bizi ziren pertsonak. XVIII mendeko datua Mikelarenak emandakoa da (1994), eta XIX. mendekoa nire beste
|
lan
batean aurki daiteke (2002). Bi ikerketa hauetan topa dezakegu zerbitzarien ezaugarriei buruzko informazio gehiago.
|
|
|
Eta margolariari buruz kontatzen dena, trama poliziako baten barnean kokatzen da, margolaria hil eta mende bat beranduago gertatutako lapurreta batean txertatuta. Puntu honetan, errealitatea eta fikzioa batzen dira, 1982an Albiko museoan Toulouse Lautrecen koadro bat lapurtu baitzuten eta benetako egoera honen gainean fikziozko
|
lan
bat sortu zuen, bertan errealitatea, fantasia, nobela beltza eta entsegua maisuki nahastekatuz.
|
|
|
Garrantzi handikoak izan ziren Joxe Agerre eta Alexander Tapia Perurena idazleei buruz egin zituen azterketak eta antologiak. Halaber, XX. mendeko nafar kazetari euskaldunei buruzko
|
lan
bat plazaratu zuen eta beste bat Sakanako idazleen inguruan. Horretaz gainera, Euskaldunon Egunkariaren Nafarkaria gehigarrian euskal literaturaz aritu zen, eta han Tapiaren lanaz gainera, gerra aurreko antzerkiaren egoeraz mintzatu zen, eta halaber hainbat idazleren lanaz ere; honako hauek esaterako:
|
|
|
Harbelex Akitaniako jainko baten izena da, erromatarrak Euskal Herrira iritsi ziren garaikoa. Nik urte batzuk lehenago izen hori bera erabilia nuen Iruñeko udalerako egin genuen
|
lan
batean, eta maite nuen arbelaren eta klarionaren jainko hura, idazketarena izan zitekeena. Josu Jimenez Maiak euskal jainko zahar horren ageriko gurtzari ekin zion berehala, egiantzeko euskal mugimendu nafar indartsu baten kide bezala, eta maisutasunez erakutsi zuen erdal jendeak zein gutxi ezagutzen zuen euskal mundua.
|
|
|
Ama italiarra zuen eta komediante moduan irabazten zuen ogia. Periko seriotasun handia eskatzen zuen
|
lan
batean aritzen zen, udal pregoilaria baitzen, baina ez zen lan horregatik ezaguna, bere mozkorti, erreboltari eta alfer famarengatik baizik.
|
|
|
Frankismoaren esploratzaile ekologista senaz idatzitako beste
|
lan
bat, En el bosque Fang, saritua izan zen eta Plaza y Janes argitaletxeak inprimatu zuen. Poesian ere barneratu zen eta olerki bilduma batzuk argitara eman zituen 1950ean Madrilen, Jura argitaletxean:
|
|
|
Hurrengo urteak funtsezkoak izan ziren, garrantzi handikoak. Horiek guztiak aztertzeak beste
|
lan
bat egitera behartuko gintuzke, ordea. Beraz, Iruñea historian zehar Jardunaldietan antolatu eta eman zen bezala uztea erabaki dut.
|
|
|
Baina erdiek baino gehiagok pertsonaiarik maitatuenak eta gertakari historikoak jaso zituzten, etorbide nagusitik hasita (Karlos Ill.aren etorbidea). S. Leonek nabarmendu du" bere osoan hartuta, Bigarren Zabalguneko izen historikoek Nafarroa bere bizitza historikoan dakarkigutela gogora, Campionen
|
lan
baten izenburua erabiltzeagatik: hau da, erresumaren hastapenak (Gartzia Ximenez, Aralar, Orreaga) eta dinastia frantsesak (Teobaldoak), erresumak goia jo zueneko garaia (Antso Handia) eta gainbeheraren hasiera (Vianako Printzea), erakunde nagusia (Nafarroako Gorteak), merindadeak...".
|
|
|
Ildo horretatik, gerra zibilean eta frankismoan zehar gure hirian giza eskubideak urratu izanagatik kereila bat aurkezteko udal akordioak aukera eman du gai honi berriz ere heltzeko. Iruñeko udalak eta UPNA NUPek sinatutako akordio bati esker, unibertsitateko Recuperando Memoria Berreskuratzen ikerketa taldea izan zen izaera historikoko peritu
|
lan
bat egiteko ardura jaso zuena aipatu udal akordioa bete ahal izateko.210
|
|
|
Horietatik guztietatik gertatutakoaren zati txiki bat baizik ez dugu islatu, handia baita egiteko dagoen ikerlana. Iturriek adierazten dituzten errepresio kategorietan bildu ditugu, behin ongi egiaztatuta bildu ere, errepresio mota horietako bat jasan zuten auzoak, gisa honetako
|
lan
batek eskatzen duen zuhurtzia guztiarekin. Ikusirik errepresioaren irismen handi hori, Iruñeko udalbatzari ohartarazi nahi diogu premiazkoa dela hiriburu honetan izandako errepresioari buruko azterketa zehatza eta globala egitea, mesede handia egingo litzaiekeela gerra zibilean eta diktaduran zehar gertatutakoaren egia jakinaraztea eskatzen dutenei, eta mesede handia egingo litzaiekeela, era berean, aldi horretako historia ikertzen dutenei, gerra zibilak Nafarroan eta bereziki Iruñean izan zuen eraginari buruzko interpretazio berriak garatzeko dokumentazio eta informazio berria eskainiko baitu.
|
|
|
Ene lan hau ez da, beraz, ikerketa berria, dibulgazio
|
lan
bat baizik, Iruñeari buruzko bertze ikertzaileek aleturiko datuak bildu eta sailkatzeko. Irakurketa errazteko asmoz ez ditut jarri oharrak datu bakoitza nondik lortu dudan adieraziz:
|
|
|
Horrek urratuko luke Frantziaren egalite printzipioa. Euskara ofiziala balitz Euskal Herri kontinentalean, Frantziako eta Euskal Herriko biztanleak ez lirateke baldintza beretan,
|
lan
bat bilatzeko tenorean. Legez, Lilleko herritar batek ezin du Bidarraiko herritar batek baino eskubide gutxiago eduki Basusarrin lan egiteko, frantses hiritar batek Frantzia guztian eduki behar lukeelako lan egiteko eskubide bera.
|
|
|
Lurralde batasunak ez du balio, ordea, euskaldunentzat. Etxalarreko herritar euskaldun batek ezin du
|
lan
bat aurkitu Senperen, frantsesik ez badaki. Irisarriko euskaldun bat egoera berean legoke, espainolik jakin gabe Iruñean lan egin nahi balu.
|
|
|
Aurkitzea Euskal Herri penintsularreko eskola guztietarako frantseseko irakasleak ala Euskal Herri kontinentaleko eskola guztietarako euskarakoak? Ikusiz zenbat euskarako irakasle edo irakaslegai dagoen zerrendetan edo
|
lan
baten zain, bigarren hori da aterabide praktikoena. Erabaki politiko bat aski litzateke hurrengo ikasturtean berean hasteko eskola guztietan euskara irakasten.
|
|
|
Ikertu dute noren artean osatuko litzatekeen erakundea, zein egitura lukeen, nola funtzionatuko lukeen, zein diru iturri lukeen eta abar. Ederra litzateke epe motzean
|
lan
bat hasiko balitz helburu horri begira. Erakunde politikoen inplikazioarekin aiseago litzateke; dena den, ez badute inplikatu nahi ere, ordu da zerbait sortzeko.
|
|
|
Ez zen etsitu behar. Sentsibilizazio
|
lan
bat egiten zen ikastoletan, bertso paperak lantzen ziren eta zenbait aldiz 14 urteko bertsolari gazteak ekartzen zituzten kantatzera, Maialen Lujanbio edo Aitor Mendiluze bezala. Eskolarteko final batzuetara ere joan izan ziren ikastoletako haurrak, Xabier Euzkitze nerabea zen garaian.
|
|
|
Horrelako
|
lan
batek komunikazio kanpaina bat ere eskatzen du, erabiltzaileek jakin dezaten euskarazko azpitituluak eta bikoizketa badituztela, eta ohitura har dezaten eduki horiek euskaraz edo euskarazko azpitituluekin ikusteko.
|