|
2000
|
|
|
Elkarlanean etxearekin argitaratu zituen bost liburuetatik 31 ibilbide aukeratu eta bildu ditu lan honetan Juanma Sotillos mendizale, kazetari eta Luis Pedro Peña Santiagoren lagun minak. Berezia da Peña Santiagoren idazkera, ibilbideen xehetasunak emateaz gain ingurumari horretako antzinako bizilagunen aztarnak, kultur adierazpenak, ondare historikoak,
|
jendearen
kontakizunak eta abar jasotzen baititu. 31 ibilbide hauek Miguel Anguloren mapek osatzen dituzte.
|
|
|
Begi berezia zuen Tillac ek
|
jendearen
ezaugarriak jasotzeko. Beti elebiziz eta keinu malguz.
|
|
|
Muga Gipuzkoa zen, baita Araba ere, baina garai hartan Pirinioak ez ziren inongo muga. Hango
|
jendearen
artean, halaber, jauntxo tiki anitz zegoen eta une horietan, zergatik ez badakigu ere, Nafarroa Garaian horietako leinu historiko anitz desagertu zen, bertze horiei tokia hartzeko aukera emanez. Batzuk Korte berrirat joan ziren, bertzeak herrietarat.
|
|
|
. Helena irrikitan dago
|
jendearen
erreakzioa ikusteko.
|
|
|
Azkenean literatur zaleak eta igande arratsalde batean gustuen liburu bat irakurtzen igaroko dutenak beste inorekin kalera joan gabe, edo mendira joan gabe, gutxi gara, sekta bat zentzu batean. Gutxi gara eta gainera gure zaletasuna guztiz zaharkitua da, aurreko mendeko zaletasun baten atzetik gabiltza, baina
|
jendearen
bizitzan lehen, sortu arte, literaturak zeukan gaur ez duen garrantzia. Orduan, pertsona batek bere bizitzaren atal bat kontatzerakoan erreferentzia bat behar bazuen, ba liburua izango zen, antzerki obra bat agian.
|
|
|
azaltzen digu Iñaki Pangua «Zine oro» saioko zuzendariak. Oraingo ekimenak hala ere, gazteria erakarriko du batik bat, oso zaila baita filmak erdaraz ikusteko ohitura duen
|
jendearen
|
|
|
Jendeak dio, Zuberoa denetatik urrun dela, Pauetik zein Baionatik, Euskal Herriko bihotz ekonomikotik ere; baina frogaturik daukagu enpresak sortzen, arrahartzen eta biziarazten ahal ditugula Zuberoan. Dena
|
jendearen
borondatean oinarritzen da. Hori azkarra izanen den heinean, azkarrak izanen dira enpresak
|
|
|
Bai, posible bai. Askotan
|
jendearen
heziketa eta jarrera zaindu behar izaten dira ingurune hauetan. Edozein modutan, egiazko planak egin behar dira.
|
|
|
Uste dut oraingoan ia 900.000 pertsona izan direla hemen botoa ematera joan ez direnak eta uste dut, baita ere, kopuru hori handitzen joan daitekeela, baina ez EH k joera hori aholkatu duelako edota hurrengo batean ere aholka dezakeelako, baizik eta jendea aspertzen eta nazkatzen hasia dagoelako aspalditik edozein partidutaz (eta EH beste partidu bat gehiago da). Hemen konbentzitu egin behar da, hemen partiduek konbentzitu egin behar dute... politika eginez, hau da, soluzio zehatzak lortuz
|
jendearen
onurarako. Minimo batzuen babesean bildu behar gara berehalaxe (beti ere bakean, elkarren arteko errespetuan, inolako indarkeriarik gabe) euskal herria eta euskal kultura maite dugunok, zeren, iruditzen zaidanez, nazionalismo espainolaren oldarra indartsu baitator oraingo honetan
|
|
|
Eskual Etxea hainbat moldetan bizi izan dut; hastapenean oraiko ez den beste molde batez. Eskual Etxea ez da kanbiatu, baina
|
jendearen
bizimoldea biziki kanbiatu da. Duela 40 urte eskualdunek berek galde egiten zituzten gauzak ez dira gaur egun galde egiten.
|
|
|
Estreinaldi ofiziala uztailean Donostiako Antzerki Ferian egingo bada ere,
|
jendearen
harrera ikusteko asmoz obra taularatzen hasiak dira. Hurrengo emanaldiak Euskal Herrian honako hauek izango dira:
|
|
|
Enekok berak euskaratu du korapilo franko zuen testua, euskara hurbila erdietsiz. Aipatzekoa da, bestalde, Jose Ibarrolaren eszenografia, kolore neutroak erabiliz,
|
jendearen
irudimena ez lausotzearren. Halaxe, Tolosako Leidorren bildutako publikoak amaieran eskaini zien txalo zaparrada luzeak (agurtzera hiru aldiz atera zitezen behartuz) lan honek izango duen ibilbide distiratsuaren tamaina ematen digu
|
|
|
Orain, amaitu berri den lehen fasearen azterketan murgilduta daude, egindako hutsak bigarren ekinaldian errepika ez daitezen. Hain zuzen,
|
jendearen
erantzuna ez da espero bezain ona izaten ari. Kanpainak oihartzuna ukan duen arren, ez dute jendea hunkitzea lortu Botzari laguntza eman diezaion.
|
|
|
Hemengo giroa,
|
jendearen
kemena; gure" kausa" ere liluragarria izan da beti. Hemengo bizi kalitatea aipatzekoa da, afarietan denak elkarren ondoan mahai luze horietan eseri eta kantatzen hastea.
|
|
|
Dena den, hurrengo urtean Euskadiren berragerpenak geldialdia ezagutu zuen, Mendizorrotzan jokatutako norgehiagokaren arrakasta askoz murritzagoa izan zelako, bai kirolaren aldetik (1 Hungariaren aurka) zein
|
jendearen
erantzunaren aldetik.
|
|
|
Nik genero horren garapena
|
jendearen
askatasunari lotuta ikusten dut. Gizarte honek gauza askotan murriztu eta hegoak moztu egiten dizkigu, eta zer esanik ez, sexu kontuetan.
|
|
|
Bukatzeko, asteburuan bueltatuko zara kantxetara urtebete eta bederatzi hilabete eta gero. Zein harrera espero duzu
|
jendearen
partetik?
|
|
|
Gaikako kateak eta Interneten bitartez, gaur egun dugun eskaintzaren merkatua eskari merkatua bilakatuko da, zeinean ikusleak" eguneko menua" jatetik" kartara" aukeratzera pasako diren. Kate uholde horren erdian baina, berri lokalek aise atxikiko dute
|
jendearen
, ez baitago satelite bidezko saiorik herriko kontuen tiradizoa gainditu dezakeenik. " Teknologia arloan gainera, duela 10 urte pentsaezina zena egingarri bihurtu da gaur egun. Garbi daukagu bide berri hau urratu beharra dagoela, eskualdeak tamaina egokia baitu elkarlanean aritzeko".
|
|
|
Trantsizio urtea izango da aurtengoa Goitbn. Astean 30 ordu emititzera helduko bada ere," gure asmoa ez da emisio ordu guztiak betetzea, guretzat ezinezkoa delako
|
jendearen
zeharo asetzea" dio Mikel Irizarrek.
|
|
|
Hizkuntza gutxituen aldeko
|
jendearen
artean elkartasuna egon ohi bada ere, zenbait gunetan benetako ezinikusia sortu da asturleoneraren eta galizieraren aldekoen artean. Hizkuntza bien garapena begiratuta, Penintsulako gainontzekoen antzekoa dela ikus daiteke:
|
|
|
Oiei erantzun behar die, beraz, dezakeneraiño. Ez da punta puntan dabillen
|
jendearen
kezkeri erantzuteko" eta" orregatik ez da aldizkari onen asmoa sakabanatzen gaituzten alperrikako eta kaltegarrizko ika mikei su ematea".
|
|
|
Ekimenaren helburua, presoen eta kanpoko
|
jendearen
artean irrati bidezko komunikazioa eskaintzea da, eta horri begira hainbat ekintza burutzen dira: presoen inguruko asteko gertakariak bildu, agurrak elkarri igorri, elkarrizketak egin, giltzapetuek idatzitako olerkiak, liburuen pasarteak edota gutunak irakurri, beraiek grabatutako kaseteak entzun... azken finean espetxeratuek eta beren ingurukoek parte hartzea.
|
|
|
Noski, beti saiatzen zara lehengoa behintzat mantentzen, baina disko asko dago eta guztiak ezin dira erosi. Neuk gehienbat
|
jendearen
erantzuna zuzenekoetan sentitu dut. Diskoak saltzea oso ondo dago, baina batek erosten badu eta hamar lagunei grabatzen badie, bere lana ere egin du.
|
|
|
Telebistaz lehengo bertsogintza emango balitz, publiko berria ez litzateke etorriko eskaintza horretara. Publiko berria etorri zen bazegoelako belaunaldi oso bat ordura arte bertsolaritzara hurbildu gabeko
|
jendearen
mezuak era txukun batean eman zitzakeena. Arrakasta horregatik izan zen.
|
|
|
Baina
|
jendearen
kulturan ikaragarri sartu da irudiaren kultura. Telebista egunero ikusten dugu, eta telebistan barne erritmorik ez da ikusten, baina dekorazio eta errealizazioa dena bai.
|
|
|
Diskurtso ofizialarekiko desobedientzia modu bat bazen hura ere eta jende askok onartua. Jaialdi eta Txapelketetako
|
jendearen
erantzuna arrakastaren adierazle.
|
|
|
Liburuaren aurkezpenean bertan,
|
jendearen
iritziz behintzat, agian bi toki diferenteetan egon gaitezkeen Koldo Izagirre eta biok egotea niretzako oso inportantea izan zen. Iruditzen baitzait gero eta gehiago gabiltzala bakoitza berean, eta ematen du kokapen ideologikoak eragin erabatekoa daukala, edo pasatu dugun urte eta erdi lasai horren ostean berriro ere dena hondatzeko arriskua dagoela, ez bakarrik goi mailakoa, baizik eta maila pribatuan ere bai.
|
|
|
Juan Carlos Berrio tafallarra drogomenpekotasunaren aurka diharduen profesionala dugu. Egunero ikusten du drogek eragindako kaltea eta haien menpe eroritako
|
jendearen
sufrimendua. Halere, edo horregatik hain zuzen ere, ez dago prest drogen inguruan eraiki diren iruzur engainagarriak salatu gabe uzteko, jakin badakielako gezur horiek gizartea kontrolatu eta milioi askotako irabaziak lortzeko asmatu direla.
|
|
|
Laiaren helburu nagusia jartzen zaizkigun oztopo akademikoak alde batetara utzi eta interesgarri zaizkigun gaietan sakontzea izango litzateke, hau da, Euskal Herriari buruzko jakintzetan. Beharrezkoa iruditzen zaigu geroa oraindik eraiki gabe duen herri honetan
|
jendearen
jakin nahia asetzea, beste herrialdeetako ikasgaiekin batera gureak ere baliogarri suerta daitezkeelakoan.
|
|
|
Izan dira orain arte eta izanen dira etorkizunean egoera zailak, gora eta beheranzko aldaera eta joerez beteak. Pazientzia behar dugu beraz, eta ongi jakin gaurko gizartean aurrera egiteko
|
jendearen
borondatea irabazi behar dela eta hiritarren gogoak erakarri; hori lortuko dugu bakarrik, guziekiko begirune haundiz, jakinduriaz eta guztiz jarrera demokratikoen bidez jokatzen badugu. Nik uste honela izanen dela edo ez dela izanen.
|
|
|
EITBren barruan dauden emandegien nagusitasuna agerian uzten duen herrialdebakarra da Gipuzkoa. Gainera, bertan gehiago dira euskaraz aritzen direnen presentziaeta, oro har, baxuagoa, bere nagusitasunean, Madrildik emisioek lortzen duten
|
jendearen
arreta. Hona hemen audientzia datu nagusienak.
|
|
|
Konstituzioak idatzita ala idatzi gabekoak izan daitezke. Azken hauen eredugardena Erresuma Batuko konstituzionalismoan aurki daiteke, non Cromwell engaraietatik() estatu barneko botereen banaketa eta beraien arteko adostasuna ezinbesteko bihurtu zen bertako
|
jendearen
babesa bermatu ahal izateko (constitution, commonnwealth, pact, bill of rights, rule of law...); izan ere, testurikgabeko zuzenbide sistema ere badago han (konstituzionalismoa deritzana), Estatuaren indarrak egin ditzakeen gehiegikeriak debekatzeko.
|
|
|
Alain His-ek biltzaile modura argitaraturiko Communication and multimedia for people liburuak, informazio autobidearen bidezko
|
jendearen
indartzea du helburu. Bertan, joera guztietako dokumentuak azaltzen dira (Bangemann en txostenetik Dandjinou bantu liderraren testigantzara) [His].
|
|
|
Bi lehen hileetan gorde ginen, han hemenka, Iparraldeko
|
jendearen
artean.Pariserat joan ginen gero eta bertan geratu ere Jose Mari Benito, ingeniaritza etxebatean. Hendaiako adiskide abertzale sutsu zen Paul Legarralde k, bere autoa utziz, Brusel eraino iritsi ginen bertze hirurok.
|
|
|
Basoanetzanda, txingurri, kakalardo eta beste mila xomorroren lan eskergak ikusten dituharat honat, belar artetik irten, belar artean atzera galdu, beren eginahal itsu inkontzienteetan denak ahalegintzen, ez zergatik ez zertako, zentzurik gabeko existentziak, inguratzen duen zentzubako, munduaren irudi bikaina??. Kierkegaard-ek Iraultzaondoko Europako errestaurazio giroan idazten du, eta
|
jendearen
apatia bera kritikatzendu. Liberalismoaren kritika hau Iraultza ondoren berehalaxe agertu zen Europan etanolabait aro berriaren errotiko kritika izan zen.
|
|
|
Zinema berriko bigarren proiekzio makina erositakoan, behialako bizpahiru atsedenalditxoak erebakar bat izatera igaro ziren, juxtu
|
jendearen
premia fisiologikoak betetzeko pentsatua, eta normalean, ordu eta erdiko iraupeneko pelikuletan, bobinaren bukaeran.
|
|
|
Horrek guztiak, jakina, eragin handia izan zuen
|
jendearen
izaera moldaketan eta, aldi berean, asko lagundu zuen bertako gizataldearen bizitza eta iraupen sistematradizionala babesten.
|
|
|
Kaletarren artean ere, hasieran batik bat, ume, gazte eta, gehienez, berrogei baturteko helduen kontua izan zen filmak sistematikoki ikustearena. Salbuespenaksalbuespen, adineko
|
jendearen
artean ez zegoen fideltasun handirik asmakizunberriaren besoetan erortzen hasteko.
|
|
|
bi monetak produktu baten forma hutsaren (M?) eta forma betearen (M??) antzekoak dira. Kontu unitateak ezin dira ordainketetan egon; eta ordainketa unitateen indar askatzailea ez datorkie
|
jendearen
konfiantzatik, oraingoz maizentzuten den moduan, objektiboki beraiek edukitzen duten produktutik baizik.
|
|
|
Afari batean entzun nuen, ustekabean. Ez naiz kulturako
|
jendearen
jaietarajoateko zalea, baina harakoa hutsegin ezinezko konpromisoa izaten zen, gure herrikoelkarte batek, bertako kultur astean aldez edo moldez lagundu ohi genuen guztioieskerrak emanez, arkume jate batera gonbidatzen baikintuen urtero: aurrena pikatxatortilla eta tripotxak, ondoren arkume errea entsalada ugariarekin eta, menu beti berdina bukatzeko, mamia.
|
|
|
Gaurkotasun informatiboa duen gai batekin zerikusia duten pertsonaiak elkarrizketatzen dira: atentatu bateko lekukoak, gai batean adituak direnak etab. Oso komenigarria da
|
jendearen
manifestazioak, in situ hartzea, baita hainbat arinen hartzea ere.
|
|
|
b) Adina: estadistikek diotenez,
|
jendearen
adina beheraka joan arau, FMren aditzea goraka doa; aldiz, jende nagusiak UEa (Uhin Ertaina) nahiago omen du. Informazioan espezializaturik dauden irratiei dagokienez (Catalunya Informació, France Info, Radio 5/ Todo Noticias?), adina faktore nagusia dugu, entzule indizeetan faktore hori ageri baitzaigu nabarmen:
|
|
|
Hurbiltasuna: nahiz eta mundu mailan gertatzen diren jazoerak
|
jendearen
interesekoak izan, ekintza edo gertakizuna zenbat eta entzuleengandik hurbilago egon, hainbat eta handiagoa da interesa, salbuespenak gorabehera. Gertaera Japonian gertatzeak ala gure herrian bertan izan dela jakiteak interes maila desberdinak sor ditzake.
|
|
|
sarritan notiziak dramarekin egoten dira erlazionaturik. Istripuak, atentatuak, hilketak, gerrak, lurrikarak eta abar
|
jendearen
gogoaren pizgarri izaten dira. Hortaz, esan dezagun dramatik etortzen dela albistea.
|
|
|
Bestalde, II. Mundu Gerrak irratiaren beste ezaugarri bat jarri zuen agerian: irratibidea egokia izan zitekeen
|
jendearen
animoak eta pentsamenduak aldatzeko edo berrindartzeko. Beraz, irrati informazioak zentsura ezagutu zuen.
|
|
|
Hego Euskal Herriko irratietan, Espainiakoetan bezalaxe, lehiaketak, disko eskainiak,
|
jendearen
estudioetan eta irrati serialen arrakasta gertatu ziren. Kirol irratilarien sasoia (SER ek Carrusel Deportivo irratsaioa sortu zuen 1953an) eta ahots oneko hizlari aurkezle eta aktoreen garaia ere izan zen.
|
|
|
Periodo honetan irratigintzan ideia berriak sortu ziren: gero eta pertsonalizatuagoa zen hedabidea dugu irratia, eta informazioaren esparruan kaleko
|
jendearen
problematikara hurbiltzeko saioak egin ziren. Mariano Cebrián ek dioen bezala, garai horretan, notizia eta laguntasun irratia?
|
|
|
Soinuaren bidezko komunikazioak sortzen zituen problemak emeki emeki gaindituz joan ziren XIX. mendearen azken hamarkadetan, eta, euskaldunon irrintzia eta afrikar
|
jendearen
tam tama historiara paseak izanen ziren aurki. Gizakiak bitarteko hobea asmatu zuen urrunetiko komunikazioa ahalgarri egiteko:
|
|
|
Urte haietan, informazio irratiaren alorrean jazoera sonatua izan zen David Sarnoff ek, hogeita bat urteko irratilariak, 1912ko apirilean 62 orduz etenik gabe Titanic en hondoratzea erretransmititu zuenekoa. Sarnoff ek profesionalki lan egin zuen, itsasuntzi erreskatatzaileetako jendea elkarrizketatuz, bizirik atera ziren pertsonen izenak batuz eta
|
jendearen
arreta irratibidean ipinaraziz, erantzukizun handiz eta irratia gertaera informatiboen berri emateko bitarteko dinamiko eta egokia zela agerian utziz. Titanic en hondamena Marconi-ren familia osoaren akabera izan ahal izan zen, konbidatuta baitzeuden bidaia hartan Titanic itsasuntzian Atlantikoa zeharkatzera.
|
|
|
Suitzako lagunek edo hiritarrek bide demokratiko bat dute bertako telebista eta irrati federalen aurka joateko. Helvetiar herrian, botere politikoaren menean ez dagoen Epaimahai bat dago, non
|
jendearen
protestak entzun eta aztertzen diren. Kontseilu honetan ez dago funtzionario bat ere ez, ezta parlamentaririk edo irrati telebistako pertsonarik ere.
|
|
|
Honen arrazoia haran honen isolamenduan bilatu behar da; izan ere, herrigune handietatik urrun, industriagunerik gabe eta garraiobide gutxirekin, ez da harritzekoa isolatuta gelditu izana. Dena dela,
|
jendearen
aisialdirako joera gero eta gehiago natur inguruneetara bideratzen dela ikusita, Karrantzako Udala eta Enkartazioetako Mankomunitatea turismoa suspertzeko ekintzak burutzen hasiak dira, ondo kudeatutako turismoa haranerako diru sarrera garrantzitsua izan daitekelakoan. Horrela, gero eta gehiago dira turismotik irabaziak ateratzen dituzten karrantzarrak.
|
|
|
Bada garai bat
|
jendearen
bizitzan,
|
|
|
Baina bestalde, beti izaten baita beste alde bat, gida honek ez dit bere orrialdeetako hizki potoloetan aipatu hiri honetan jendeari erreparatu behar zaiola beste ezeren gainetik. Argazkiekin fidatzen naiz askotan, eta berorien bidez ikasi dut
|
jendearen
espresioa dela ikus daitekeen monumenturik benetakoena, Tibeten, Perun eta Sevillako Triana auzoan. Eta Dublin ere, inork ezer esan ez didan arren, aurpegi erraldoi bat da, hiri bat baino gehiago.
|
|
|
Bada garai bat
|
jendearen
bizitzan,
|
|
|
Zeren, batzuei entzunik, baitirudi ezen bizitza osoan harriak jaurtikitzen ibili zela, eta hori ez duk egia. Baina badakik nolakoa den
|
jendearen
jokabidea, baita zenbait biograforena ere, sainduei buruz eta gizon handiei buruz ari direnean, eta nola haien egite handiak are handiagotzen dituzten eta exageratzen. Eta, baldin Galileorekin horrela hasten bagara, nork daki non akaba dezakegun:
|
|
|
Ilunabarrean ostaturat gindoazela, ordea, gitarra jotzen zuen mutil hura ediren genuen, plaza bazter batean kantari. Ongi jotzen zuen, ongi kantatzen eta, apal jantzia zihoan arren, ongi hezia eta ongi ikasia zela igar zitekeen, bere manerengatik eta
|
jendearen
aitzinean egoiteko moduagatik. Dozena bat entzule zituen inguruan eta, kanta akabatzen zuenean, mugimendu neurtuz eta begirune osoz pasatzen zuen kapelua, bat bederak, gogara edo ahalatara, eskupekoren bat eman ziezaion.
|
|
|
...bada ere eliztarrek harekin irri egiten zutela —eta ez guti—, egia da, halaber, ez ziotela hari irri egiten; eta nola, bertzalde, ateraldi haietarik haratago, gizon seriosa baitzen, herritarren zerbitzuan bizi zena, haien behar spiritualei buru egiteko edo baserri urrunenetako eriei ere astoaren gainean bisita egiteko disposizionean beti ere, hala, don Frantziskok aldeko zituen, oro har,
|
jendearen
maitasuna eta onespena.
|
|
|
Turutak iragarri zuenean ezen Villagrandeko dukea tribunan azaltzeko puntuan zela, guztiak zutitu eta isildu ziren, eta kapela edo sonbrailua jarria zutenek burutik kendu zuten, dukeari zor zioten begirunea zela kausa. Dukeak, bere aldetik,
|
jendearen
abegi ona eskertzeko, eskua luzatu zuen baterat eta bertzerat eta, noiz eta ikusi baitzuen ezen bere tribunako lagun adiskideak nor bere lekuan zeudela, eseri zen eta gorako mugimendu bat egin zuen eskuaz, festa hasteko. Eta, jendearen txaloek eta oihuek airean bat egiten zutela, turutots bat aditu zen.
|
|
|
Dukeak, bere aldetik, jendearen abegi ona eskertzeko, eskua luzatu zuen baterat eta bertzerat eta, noiz eta ikusi baitzuen ezen bere tribunako lagun adiskideak nor bere lekuan zeudela, eseri zen eta gorako mugimendu bat egin zuen eskuaz, festa hasteko. Eta,
|
jendearen
txaloek eta oihuek airean bat egiten zutela, turutots bat aditu zen. Haren jarraikian, galaz jantzi bi algoazil tribunarantz abiatu ziren, emeki, gibeletik Mantillanako kondea zutela eta festa hartan parte hartu behar zuten bertze bi toreatzaileak, bakoitza bere zaldiarekin eta bere peoiekin eta morroiekin.
|
|
|
Bazihoan zezenarenganat zaldi gainean lasterka, bazetorkion zezena eta, uste genuenean ezen zezenak betean eta ezinbertzean harrapatuko zuela, aitzitik, toreatzaileak zezenari burtzia sartu, eta zaldiak, bizpahiru jauzi bizkorretan, zezena saihesten zuen eta harenganik alde egiten eta urruntzen. Eta, noiz eta burtzia sartzen baitzion zezenari, burdinazko puntari zetxekiòn makila hausten zen krak eginez, eta, krak harekin batean,
|
jendearen
bibak eta oihuak ziren hedatzen, esku zartadak eta txalo zaparradak aditzen. Eta burtzi baten eta hurrengoaren artean, peoiek paper gorriz apaindurikako hagatxoak sartzen zizkioten... eta burtzikada haietarik batean, zezena zerraldo erori, eta halakoa izan zuen heriotza eta azken fina.
|
|
|
Kontakizunaren akabatzeko, ordea, derradan ezen ikusleek bi zezen haiek izan zituztela sari, hain izan zen perfeta eta akasgabea
|
jendearen
lana, zeren, alde batetik, plazarat biluzgorri sartu ziren bi zezen haiek are biluzgorriago utzi baitzituzten hondarrean, eta, bertzetik, zeren ez baitzegoen zalantzarik ezen zezen bi haiek akabatu zituztela, osorik ez ezik puskaz puska eta mokoz moko ere bai, atomoz atomo, frogatzen zutelarik, modu hartan, ezen Demokritoren teoria atomista egiazkoa bezain errefutaezina zela. Baina urbiaindarrok filosofiaren historiari egun hartan eginikako kontribuzionea eta ekarpena handia izanik, are handiagoa izan zen Dionisos edo Bakoren omenez ondoren egina, zeren, zezen haiek atsegin sari zituztela jakin bezain fite, burdinak eta harriak, ikatza eta egurra eraman baitzituzten ikusleek plazarat, eta han berean erre eta xispildu zituzten bi zezenak.
|
|
|
Jaun André: mundutik ibilia naiz eta ongi bai ongi dakit zein diren, kontu horretaz denaz bezainbatean,
|
jendearen
azturak eta ohiturak, zeren behin baino gehiagotan egokitu izan baitzait hango eta hemengo hirietan ibiltzea eta jendea karriketan ikustea, pixa egiten etxeko pareten kontra, edo kaka egiten ere bai karrika bazterren batean, tokian tokiko usantzen arabera. Eta gure etxean ere ohiturak ez ziren hain diferentak, zeren eta oraindik ere oroit baitezaket aitona Nikolasen iduria, tximiniako zuloaren gainean bere premiazko egitekoak egiten.
|
|
|
Ostatua ordaintzeko hainbat diru bederen emaiten ziguan, eta zertxobait gehiago ere bai. Domenicok bazian bertze laguntzaile bat, Luca zeritzana, lagun min izan nuena eta oraino ere lagun dudana, zeren, harengatik ez balitz eta
|
jendearen
erremusinengatik ez balitz, ostaturik gabe bainengoke mementu honetan, gaueko izar hotzak ene loaren begirale... Eta Lucak behin batean erran zidaan:
|
|
|
—Badakizu ezen
|
jendearen
kontuak eta ipuin gehienak superstizioneak direla, baina leize hau izugarria da, eta infernuko ahoa ere izan daiteke...
|
|
|
Misione hartan ere bi kaputxino daude, eta haietarik bat ene lagun mamia da: aita Humberto, bihotz oneko indiar batzuekin lan egiten ari dena, eta zuek bezalako
|
jendearen
beharrean dagoena, bere asmoen aitzina eramaiteko. Nahi baduzue, gomendiozko karta bat skriba diezaioket... zeren, baldin hark nahi duena zuek baduzue, eta baldin zuek nahi duzuena hark badu, harri batez jo baititzakegu bi txori...
|
|
|
...zen erranez ezen amets ezin ederragoa izan zuela, zeren eta jauregiko arrano inperiala ikusi baitzuen hegaldaka, atzaparretan jauregia zeramala, gora eta gora, harik eta han goian urrezko eguzki errainuen artean galdu zen arte... eta erran zigun, halaber, segur zegoela ezen amets hura presagio onekoa zela... eta kontsultatu zion Ubarneko dama Sagrario Landaluzeri, zeina baitzen, aurkientza hartako
|
jendearen
erranetan, jakintasun suerte hartan gehien zekiena, eta hark berdintsu eta orobatsu erran zion, egun ezin hobeak zetozkiola, ez zuela zalantza izpirik, zeren eta ametsa ere halakoa izan baitzen, argia eta aratza...
|
|
|
Eta, andaluzak erran bezala, etxeko edozein katuri emaiten genion tratua emaiten geniola, gurekin lasai eta gozo egoiten zen hura, jauregiko gela bateko zein bertzeko alfonbren gainean, etxeko
|
jendearen
eta bertako bizilagunen lagun. Eta egia zen arren txakurrek urduri jartzen zutela, egia zen, halaber, ezen etxe barrenean genituenen konpainia —zeren eta aitak eta osaba Joanikotek nork bere txakurrarekin ibiltzeko ohitura baitzuten— ontzat hartzen ikasi zuela, desgogara izan bazen ere eta haiekin nehoiz nahastu izan ez bazen ere, zuek hor eta ni hemen.
|
|
|
Eta itsutua nengoen festa haren handitasunarekin eta, osaba Joanikotekin izan nezakeen adiskidetasunetik harat eta agramondarren eta beaumondarren arteko sasoin bateko liskarretarik harat, harro nengoen etxean hain jende kontuzkoa eta kontuan hartzekoa geneukalako, haien handitasunak ni ere handi eginen banindu bezala. Zeren eta halakoak baitziren
|
jendearen
egun haietako harat honatak, gela guztiak apaindurik eta sukaldeko arasak hegaztiz eta bertze hamaika ehizakiz beterik, hauek apal batzuen gainean, haiek gako batzuetarik dilindan... Hargatik, osaba kexu eta arranguratsu sumatu nuenean, erran nion:
|
|
|
Baina aita ez zegoen, ez, bakarrik, zeren ama baitzuen, ohi bezala, bere alde, eta, horrela, noiz eta aita osaben arteko ihardukiak eta eztabaidak aitzina egin baitzuen, amak, oharturik ezen mokokaldiaren funtsak eta mamiak lehentasunezko auzi baterat jo zuela, zeren eta osabak erraiten baitzuen ezen
|
jendearen
eskubideak zirela lehenik, eta aitak, aitzitik, ordena zela lehenbizi, erran zuen azkenik:
|
|
|
—Ordena da, ordea,
|
jendearen
lehen eskubidea, zeren ordenarik gabe ez baitago ez erlijionerik ez bizitza moldatzerik.
|
|
|
Zeren eta, egia bada ezen arraina burutik galtzen dela, berant baino lehen joanen baitzaigu jauregia hankaz gora...". " Iduria ongi zaintzen dut nik, Graziana, sehiek eta menekoek didaten errespetua eta begirunea lekuko; eta bertze zer horiek, berriz... horiek
|
jendearen
asmakizunak dira eta atso zaharren erran merranak..." Eta hura erraiten ari zela, ate kolpe bat entzun nuen, kanpoko atearena, segur; eta, hura entzun bezain fite, jauzi batean zutitu eta pasabidean barrena kanpo alderat egin nuen, lasterka eta oihuka —dinbi danba, punp eta punp! —, kanoiarekin jostetan ariko banintz bezala, disimulatzen, ohi nuen moduan; segidan, Felisa ikusi nuen... " Zer arraio habil, Joanes?" Jiratu nintzen eta aita amak ikusi nituen.
|
|
|
Eta aitak amari erran zizkion hondar hitzak oroitu nituen: " Iduria ongi zaintzen dut nik, Graziana, sehiek eta menekoek didaten errespetua eta begirunea lekuko; eta bertze zer horiek, berriz... horiek
|
jendearen
asmakizunak dira eta atso zaharren erran merranak..." Ez dakit zergatik, baina ez nizkion aitari hitz haiek sinetsi... zeren eta bertze fabore haiek bainituen buruan, eta hiru hitz haiek arras betetzen zuten ene buru barrena, kontsolamenduzko hitz bakar batendako ere tokirik uzten ez zutela... Eta bai, banekien zer nolakoak izan zitezkeen bertze fabore haiek, kontu haiek ordu arte kezkatu eta antsiatu ez ninduten arren, osaba Joanikoten munduarekin eta jaun Marcelenarekin aski eta sobera nuelako artean, bertze nonbait erran dizudan bezala...
|
|
|
Eta,
|
jendearen
alabantzak eta laudorioak berretzen eta emendatzen zirela, segidan iritsi zitzaizkion Ubarnekoari enkarguak, etxe batetik eta bertzetik, eta Pedro gero eta hobeki sentitzen hasi zen...
|
|
|
Eta ni, berriz, egoera haren aitzinean, inkomodaturik sentitzen nintzen anitzetan. Baina, nola zuhaitz berekoak baikinen, bertzalde, hala, sentimendu horrek elkartzen gintuen, batik bat bertze etxe edo bertze jauregietako
|
jendearen
aitzinean, hala nola Ezpeldoiko jauregirat joaiten ginenean.
|
|
|
Eta musika akabatu, eta geletarat zihoan
|
jendearen
urratsak aditu nituen, irri batzuk ere bai, eta gero isiltasuna, anaiaren aztarnarik ez...
|
|
|
Eta are gehiago mindu ninduen
|
jendearen
jokamoldeak, zeren urliak irri egiten baitzion osaba Joanikoti, sandiak irain, eta berendiak hatza luzatzen zion, mairu herriko mairu beltza baino mairuago eta beltzago balitz bezala eta, ondorez, bi aldiz herese. Eta haiek guztiek osaba akusatzen eta kondenatzen zuten, eta nik akusatzen eta kondenatzen nituen haiek guztiak, eta akusatu eta kondenatu ez ezik, behin eta berriz maradikatu ere nituen, zeren biktimen biktima izan zen Kristoren izenean guztiak borrero bihurtuak baitziren orduko, bago erorirat egurkari guztiek laster...
|
|
|
Eta istant bati bertze bat zerraion, eta, osabak oihu egin bezain fite, berretu eta emendatu ziren
|
jendearen
irriak, irainak eta laidoak... harik eta begiak oro bertze toki baterat beha jarri ziren arte: behatu nuen nik ere harat, eta ikusi nuen ezen saskitik Luthero ateratzen ari zirela, eta egur metarantz zeramatela.
|
|
|
Hamalau filmetan ikusita ere, batere eskarmenturik gabea nintzen autoz
|
jendearen
segika ibiltzeko lanbidean. Luze gabe ohartu nintzen ez zela Holywoodeko ekoizpenetan bezain aise.
|
|
|
Beharbada horregatik, gaur egun, goiz beiletako bisitari ditudan irudi edo burutapenek eskas dute sofistikazioa, lehenagokoen aldean:
|
jendearen
begietan irrigarri gelditzeko hamaika maneren artetik zein hautatu dudan bart; zertaz izanen den lantokian eginen didaten hurrengo zerrikeria; edo zergatik utzi diodan harako tailer hartako nagusiari ziria sartzen, eta autoaren motorrean nola halako konponketa egiteagatik hamar milako lau eramaten, kasurako. Nerabezarokoak ez bezala, horrelakoak erdipurdiko abiaburu dira, giza arimaren joan etorri bihurriez gogoeta handien bidaian hasi nahi izanez gero.
|
|
|
—Aise oroitzen zara
|
jendearen
graziaz.
|
|
|
Lehen esturekin batera,
|
jendearen
buru mekanismoak martxan jarri dira. Arrazoi bila ari dira guztiak.
|
|
|
" Hormak, bai, hormak, militar kabroi hauek ezarri dizkigutenak". Eta, pixkana pixkana, argia egiten hasi da
|
jendearen
begietan, eta indartu egin da Konplotaren eta Konfabulazioaren teoria.
|
|
|
Entzuleek, bere baitan bizi diren edo hiltzen ez direlako hiltzen ote diren eztabaida  tzen ari direla, bat batean, argi zerutiar orlegi moduko bat ikusi dute ate zirrikitu batetik sartzen. Poliki hurreratu dira atera; irekita dago; kezka eta zalantza dator berriz ere
|
jendearen
gogoetara: " Nork ireki ditu ateak?
|
|
|
Hara. Ni hantxe nengoen,
|
jendearen
artean, gora begira, zeru hain urdinerantz, eta, halako batean, Marius Lippiri egokitu zitzaion txanda. Buzo txuria zeraman, edo beltza, eta kaskoa eta anteojoak.
|
|
|
Nora joan ote zen? Asetuko al du egiak
|
jendearen
irudimen sukartsua. Isilduko al ditu egiak esames gaizto burugabeak?
|
|
|
Eskuz esku pasatu zuten beso iletsua, ikusleriaren onespena jaso zezan. Alfredo Iradierrek pozik jaso zuen
|
jendearen
txalo zaparrada. Baina poz axalekoa zen hura, antzematen zitzaion.
|
|
|
Une hunkigarria izan zen hura, egun pare batean ahazten ez den horietakoa. " Negarrez ari naiz", idatzi zuen orduan bere kasa Ana Morenak, harentzat mihia zen arbelean, eta
|
jendearen
begiek eztanda egin zuten, emozioari ezin eutsirik, eta uholde gezi bero bat sortu zuen. Behean geundenoi aterkiak ekarri zizkiguten prestu asko, busti ez gintezen.
|
|
|
Tom ez da hotelean geratu eta honezkero Mexikora bidean da. Niri haren betaurrekoak eta sonbreirua janzteko eskatu dit, eta etengabe taldekideen ondoan egoteko, horretara zelatan egon zitezkeenek,
|
jendearen
joan etorriekin, gaua eta lainoaren laguntzaz, ni bera nintzela pentsatu, tiro egin ezin, eta aireporturaino etorri zuten. Baina hona etorri bezain laster, komunera sartu, bertan aldatu, eta zelatariak kanpoan geratuko ziren sekula agertuko ez den Tomen zain, ze Tomek, benetako Tomek, guk hoteletik irten bezain laster lagun batengana jo du, eta hark hilkutxa baten barnean eramango du, ezin lasaiago, Mexikoraino.
|
|
|
" Oraindik ezin dut ezer argitu". Eta horrek, noski, areagotu egiten zuen
|
jendearen
berezko. Baina atzo, azkenean, gelan telebista apur bat ikusten ari nintzela, X en adierazpenak entzun ahal izan nituen:
|
|
|
Ordu ttikiak zirenez eta oso nekatuta geun  denez, aurkezpenak gaur goizerako utzi, fardelak denon artean ekipaje tokira igo, eta furgonetara sartu ginen. Ni atzealdean eseri nintzen eta handik erraz erreparatu ahal izan nion
|
jendearen
ikusminari: irrikatan zeuden hiriko eta iragarki neonargitsuak ikusteko.
|
|
|
2000 urtea (ikusle gutxi ohi dituen) antzerkia eginez hasi zen euskarazko kulturarentzat, eta Mari Sorgin deituriko lan berria taularatu zuen Taupada taldeak Elgoibarren. Ezin zitzaion egokiago eman hasiera milurtekoari, ezen, metafora arrunt bat paratuz, antzerki, errepresentazio, edo itxuratzea baita maiz gure kulturako
|
jendearen
izanaren ezkutune eta babestoki. Bigarren kultur ekitaldia bertsolaritzaren bidetik joan zen Zumaian, omenaldia ongi merezita zuen euskaltzale bati bertso aste osoa eskainiz, bazkaria barne.
|
|
|
Liburueta fondo bildumak garrantzi handikoak dira kultura ondarearen alorrean, gizakiari eta bere inguruari buruzko zehaztasun ugari eskaintzen dituztelako, era ordenatuan jasorik jartzen baitira
|
jendearen
erabilgai, herritarrak informatzeko, komunikatzeko eta hezteko xedearekin. Helburu horiek behar bezala lortu nahi baditugu, beharrezkoa da zabalkundea egitea eta bilduma propioak eta kanpokoak kontsultatzeko aukera ematea, eta, horretarako, informazio sistema komun bat eratu behar da teknologia berriek eskaintzen dituzten abantailez ahal den neurrian baliatuz.
|
|
|
"(...) Nilo Garaiko zenbait tribuz esan zaigunez, ez omen dute erregerik, errege hitzaren adiera arruntekorik bederen; halakotzat dauzkaten pertsona bakarrak euriaren erregeak dira, Mata Kodou; behar den garaian, hau da, euriteen sasoian, euria eragiteko ahalmena onartzen zaie. Euria egiten hasi aurretik, martxoaren hondarrean, herrialdea basamortu idor eta elkorra da; eta aziendak,
|
jendearen
ondasun nagusia, akabatu egiten dira larrerik ezean. Beraz, martxoaren azkena iristean, familiburu bakoitzak euriaren erregeagana joan eta behi bat eskaintzen dio, zeruko ur bedeinkatua larre gorri zimelduetara isur dezan.
|
|
|
24 Frazerrek hurrengoa dio: "(...) etxeko sutegiko sua laguntza suaz berpiztu bezain laster, urez betetako lapikoa jartzen zen gainean, eta hala berotutako ura izurriren bat zuen
|
jendearen
edo baztangak jotako ganaduaren gainean zipriztintzen zen gero".
|
|
|
hau da, gizon batek halako jaiak ez dituela, nolabait esan, hola edo hala asmatu, baizik eta oinarri handiagoa, are handiagoa, behar dutela jaiek luzaroan iraun dezaten. Jai bat asmatu nahi izango banu, hau oso azkar hilko litzateke edo
|
jendearen
joera zabaldura egokituz moldatu litzateke.
|
|
|
gogo oneko
|
jendearen
beldurren zakua zarelako.
|
|
|
Itzultzekotan joan arren, bertakotu ere egin nintzen apur bat. Venezuelako
|
jendearen
apaltasunak eta xalotasunak arreta erakartzen zidan; gustukoa nuen jende hura. Hala ere, injustizia soziala higuingarria zen, batzuen aberastasun gehiegizkoa eta besteen txirotasun larria.
|
|
|
– Hemezortzi urte hauetan asko aldatu da kartzeletako egoera, bai
|
jendearen
izaera bai jende modua bera. Baina denboraren bereizketarik gabe ere, egoera oso ezberdinak aurkitzen dira espetxe batetik bestera.
|
|
|
Bentzutuen sindromea eta autozentsura uste baino barrurago sartuta zeukan jendeak, eta entzun ere ez zuen egin nahi izaten politika konturik edo antzekorik. Futbola zen
|
jendearen
hizketagaia eta kezka nagusia, futbola gora eta futbola behera, nazkatzeko moduan. Hartarainokoa zen jendearen amnesia eta kontzientzien ezabaketa.
|
|
|
Futbola zen jendearen hizketagaia eta kezka nagusia, futbola gora eta futbola behera, nazkatzeko moduan. Hartarainokoa zen
|
jendearen
amnesia eta kontzientzien ezabaketa. Langileen arazoez, arazo sozialez, eta horrelakoez zerbait aipatzen banuen, berehalaxe erantzuten zidaten lagunek ohiko arrunkeriaren bat:
|