|
2004
|
|
|
Eta egia zen. Gainerako guztia pixka bat gehiegizkoa iruditzen zitzaidan, baina urkatzearen kontu
|
hura
ez zegoen gaizki— Oso urruti gelditzen al dira India eta Pakistan? —galdetu nion, hortzaundiak gogoan.
|
|
|
—Altzurukun bizi nintzelarik, Piarres gure hauzoak murru bat egin gogo ukan zuan gure baratzaren kantian. Ene aita zenak, debrukeria
|
hura
ez beitzen ahal, aitzurra, pala eta pikotxa kendu zeiotzan gau batetan, eta gorde lurpean. Piarresek, orduan, aitzur, pala eta pikotxa berriak erosi zituzun, baina haiek ere nire aitak gorde lurpean.
|
|
|
Baina berehala konturatu nintzen gertatutakoaz. Nik ikusitako La Vache qui Rit
|
hura
ez zen egiazko behia, baizik eta haluzinazio baten ondorio. Sahara, Gobi eta beste desertuetako behi edo gameluek espejismoak ikusten dituzten bezala, eta espejismoetan beraiek gehiena desio dutena, ur putzua edo palmondoen itzala, Bakardade bezalako desertuetan ibiltzen diren izakiek lagunak ikusten dituzte.
|
|
2010
|
|
|
Unibertsitatetik egotzia protesta politiko baten ondorioz, Cesarren ateraldiak benetako kezka baten oihartzuna zeukan: auzi
|
hura
ez ote zen txartuko, ez ote zitzaion polizia bila etorriko. Redinen poza bezala, kezka hori ere antzeman egiten da argazkian.
|
|
|
Denborarekin beti gertatzen da bazterrean utzitakoarekin, infernuarekin ere gertatuko litzaiguke—, kolegioko bizimoduaren mira ere sortu zitzaigun, eta neskak, berak batez ere, eta nesken artean Susana gehiena," aurreko ikasturtean pasatako memento onak" aipatzen hasi ziren, eta igandeetan Donostiara joaten convivencias cristianas esaten zitzaien ikasle bileretan ezagututako mutilekin egotera. Baina joera
|
hura
ez zen gailendu, ez ginen inoiz damutu aldaketaz.
|
|
|
Auto barruan gelditu bazen, axolarik ez. Baina bidean galdu bazuen, edo bailaran bertan, eta patruilaren batek aurkitzen bazuen, etxe
|
hura
ez zen hain babes ona izango. Patruiletan zebiltzan asko nekazariak ziren, bazuten gordelekuen berri.
|
|
|
Kaliforniara joan nahi badu, utz ditzala hoteleko dantzaldiak eta joan dadila. Bake gehiago izango dugu hemen." Ni Kaliforniara joateko kontua uda guztietan sortzen zen, osaba Juan han gelditzen zelako Espainiako gobernua Salbuespen Neurriak ezartzen hasi zenez gero, baina proiektu
|
hura
ez zen behin ere mamitzen. Eta urte hartan ere ez zen mamitu.
|
|
|
Eta Raquel Welch eta bere zaldia biluzik atera zitzaizkian egun hartakoa, zer? Hura ere tristea izan al zen?" Ezezkoan hasi naiz,
|
hura
ez zitzaidala niri gertatu. Baina ordurako hegan zebilen gezurra egongelan, eta alferrik zen azalpenak ematea.
|
|
|
Horretaz gain bera pertsona serioa zen, nola izaten diren serio 28 edo 38 urtekoak eta ez berak orduan izango zituen 18koak. Beti zuka hitz egiteko bere joera
|
hura
ez zen hutsalkeria, baizik eta bere nortasunaren zeinu. Hala eta guztiz ere, bere erreakzioa neurrigabea iruditu zitzaidan.
|
|
|
Begiradaz agurtu ninduen, nahiz guganaino etorri ez. Seguruenik Koldorekin nengoelako eta
|
hura
ez zeukalako inondik inora ulertzerik ere, Txaro eguneroko autobus erabiltzailea da eta.
|
|
|
Hamar urte lehenago goraino egongo zen, baina jendeak utzi dio poteoan ibiltzeari. Egia esan ez zait gaizki iruditzen,
|
hura
ez zelako batere ohitura sanoa.
|
|
|
Itsasori erantzun nion giltza
|
hura
ez zela ezer berezirik gordetzeko, enborrak mozten ibiltzen diren langileetako bati eroriko zitzaiola seguruenik.
|
|
|
Chiarak ez zuen ezer esan, ez baitzien ezertan lagundu nahi itsasoko gaizkile haiei; alabaina, txoko batean dardarka zegoen agure konkortu hari galdezka hasi eta, zimitarrarekin mehatxu handirik egin beharrik gabe, azkar asko jakin zuen Bizargorrik dama gazte
|
hura
ez zela ez edozein, ezpada Veneziako Dogoaren alaba.
|
|
|
Lehenik eta behin, Chiarari argi geratu zitzaion zokormazo huts batekin ezkondu zela, eta Simeon
|
hura
ez zela, ezin zitekeela izan, bera liluratu zuten gutun haien idazlea. Aldian behin agertzen zitzaion senarra, gehienetan gauez, bere senar eskubide omen zirenen eske; hortik kanpo gutxitan ikusten zuen, eta kasik nahiago, ohartua baitzegoen inongo jendetasunik gabeko basakristau bat zela, zibilizazioaren usadioak hastio zituena, jan edana eta ehiza beste kezkarik gabea.
|
|
|
" Jendeak zerbaiten alde borroka egin eta batailak galtzen ditu, helburura heltzen direnean, suerta daiteke
|
hura
ez izatea haiek nahi zutena, orduan beste batzuek egingo dute borroka haiek sinesten zutenagatik, eta helburuari beste izen bat emango diote beharbada". 1283
|
|
|
Europako estatu modernoen formazio prozesuan nekeza eta mingarria zen muga oskol hori finkatzea.1098 Deabrua mugaz bestaldean bizi zela ere esan behar izan zen, zentzu bietan. Mugaldeko jendea, artean, moro desterratuen moduan bizi zen jende
|
hura
ez zen, bistan denez, batere fidagarria. Deabruarekin zebiltzan tratuan edo laster izango ziren, dudarik gabe.
|
|
|
Mustafa Kemal zeritzan, baina denek zekiten
|
hura
ez zela egiazko izena.
|
|
|
Entzutearekin, mahaietara ziren bezero guztiak, denak batean oihuz eta besoak inarrosiz,
|
hura
ez zela pintore erraten hasi ziren, bai ordea, gaixo ilusitua eta kaskatik arindua.
|
|
|
Behin batean, Mosul go ehuleen auzora joanik, segizio bitxi bat Mustafa Al Saaf en lantegiaren aitzinean baratu zen. Bere izatez
|
hura
ez zen notatzekoa, non Mustafa-k bazuen ehule antzetsu ospe merezia, haren botigatik ilkiak baitziren, Samarcanda eta Kabul-ekoaz beste, Damasko-ko meskita eta jauregietako zoruak estaltzen zituzten oin oihal miresgarriak.
|
|
2011
|
|
|
Gure eskualdeetan diren suge mota guztietarik ez da bat baizik pozoidunik, eta mota hura orotarik xuhurrena da. Bertze alde, suge pozoidun
|
hura
ez da jendea ardura dabilen lekuetan laket, den gutieneko harrabotsak ihesi darama, eta ez zaio jendeari oldartzen non ez dion honek, uste gabean, lo dagoelarik, zangoa gainean ematen. Banago behin ere ikusi ote duzunez suge pozoidunik.
|
|
|
Ikusi dukezu sagar adar batean mutxidura bat bezala, xuri xuria, gune bat guztia hartaz hartua. Mutxidura
|
hura
ez da bertzerik baizik aipu ditugun ihizi horietatik keta bat.
|
|
|
Nonahi ager dadin, ahalik eta lasterrena behar gatzaizkio oldartu, eta ez uko egin non ez gatzaizkion osoki nagusitu,
|
hura
ez baita uko joanen bizi deno.
|
|
|
Ez diegu, beraz, zeren eskerrik ukan, ez bailukete gure eskerraz zer egin, baina, zuzen baizik ez da esker onak eta hoberenak bihur ditzaizkiogun haiek diren bezalako egin dituen Jainkoari,
|
hura
ez baita uste gabetarik ari, baina, bai jakinera, eta gure ongia nahiz. Nork erran behar zuen, ezin ikusizko ihizi horiek emanak zituela hor lurpean gure hazteko?
|
|
|
Aipatu dugun legar horrekin batean, ez ahantz oiloek nahi dutela beti ura beren menean. Ez dira edale handi, baina, baldin behar duten izari
|
hura
ez badute ukaiten, gaitzi zaie, ez baitukezu zuhaurentzat hobe. Gauza xeheak horiek, baina, onerat eta gaizkirat ondoriotsuak.
|
|
|
Eman daiteke edo lurrean, taula batzuen gainean, edo zehe bat edo bi lurretik gorago, oiloa erraxki helduko ahal den leku batean. On litzateke ohantze
|
hura
ez dadin izan sobera itoa, oiloak har ahal dezan ausarki hatsa, eta berri dakion airea. Ohantze hura izan daiteke bai belarrez, bai lastoz eginik.
|
|
|
Emaiozu bere tegian leku idor eta garbi bat, han eginen du bere etzangia. Badaiteke etzangia
|
hura
ez dela luzaz kukusorik gabe izanen, baina, ikusiko duzu jabeak begiratuko baitu beti garbi.
|
|
|
Hurbilik behatu eta ikusten zaie gibelean ilea bezalako buztan bat. Buztan
|
hura
ez dute edergailu, ez eta euli haizatzaile; badute haren beharra bi lan handiren egiteko. Lehenik hartaz dute zilatzen arrautza errunik ezarri nahi duten lekua.
|
|
|
Hazkurri
|
hura
ez dio amak emanen ahora, bertze asko kumeek ukaiten duten bezala.
|
|
|
Barandiaran
|
hura
ez da, jakina, kobazuloetan Aranzadirekin ikertzen ari dena, ezta hamarkada batzuk geroago Ataungo Sara etxeko ikasmahaian patxadaz irakurtzen edo idazten ari den agure jakintsua ere. Lerro haien idazlea Gasteizko Seminarioko errektore-orde dugu, Espainiar bigarren errepublikaren hasieran.
|
|
|
Aste Santuko parentesi laburrak eragin sakona utzi zuen geure bizitzan, nirean behintzat. Itzulera eguneko bake tristeak berak ongi erakusten zuen lagun talde
|
hura
ez zela astebete lehenagoko berbera. Hori bezain argi zegoen ustekabeko albiste ikaragarriak txikiak ez ezik, helduak ere kolpatuak zituela.
|
|
|
Markelaingo baso batean egin zidatela, eta hargatik ezkontza atzeratzekotan ibili ginela. Ezkondu berrien kontu
|
hura
ez zitzaion batere gustatzen. Zeharka azaldu nion ez genuela etxerik Irinak eta biok eta ostatuak eta hotelak zirela gure bizilekuak.
|
|
|
Esana dugu haustura
|
hura
ez zela soilik hitzen mailakoa izan. Hitzen kalitate aldetik, asko ziren ordurako Europan edo Hego Amerikan —guretzat ezagunagoak ziren inguruetan— maila lortutakoak.
|
|
|
Gogo onez inguratu nintzen hondartzara, baina nahiko izan ziren Laboaren lehen minutuak, lekuz kanpo zegoen zerbaiten aurrean nengoela jabetzeko. Ene baitarako,
|
hura
ez zen modua ibilbide bakan eta harrigarri emankor bati azken unea eskaintzeko. Ez behintzat gorde nahi nuen irudia.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, Isabellak ez zuen etsi nahi; artean pentsatzen zuen Nassim Perez Habib
|
hura
ez zela parte onekoa, eta hura frogatu arte ez zegoen amore emateko prest. Ziur zegoen idazlearen itxura eta nortasuna hartutako kriminal bat zela, eta krimenak burutu baino lehen fikziozko itxurapean estaltzeko trikimailu hura alibia besterik ez zela.
|
|
|
Isabellak bere koaderno oharrez betea itxi zuenean, lehen aldiz sentitu zuen gizon
|
hura
ez zela zehazki hasiera batean irudikatu zuen bezalakoa. Artean ez zekien bihozkada hura zein zuzena izan zen, ez eta gizon hartaz irudikatutakoak nolako norabide berezia hartuko zuen.
|
|
2012
|
|
|
Kenneth Gergenek liburu nahikoa saldu zuen Nia harremanez lepo zegoela esplikatzen, batzuek pentsatu zuten Niak harreman libratzailea zuela, beste batzuek, ordea, bestela ulertu genuen Gergenen tesia: Niak harreman iragankor eta prekarioz gainezkaturik egon beharra zuen bere baitan lehengo barne psike pertsonal
|
hura
ez zegoela ezkutatzeko. Bestela esan, parametro modernoen araberako nortasunik ez duela ostentzeko.
|
|
|
Oro har, protokoloak inhibizio eta desinhibiziorako diseinatu dira; sozializazioeta hezkuntza instituzio modernoen gainbeheran plan argirik eta proiektu handirik gabe geratu den jendea paraliza ez dadin. Jende
|
hura
ez dago prest halabeharrezko biziaren bilakaerari aurre egiteko, lan itzela izateaz gain, arriskutsua da oso. Eta halako beharrean nork bere burua konprometitu behar du.
|
|
|
Nolabait, modernoak badaki gizarteak emandako leku zein portaera eta berak bilatutako izaera eta aukera hautazkoak izan daitezkeela. Jakite
|
hura
ez da merkea. Milaka istorio, eleberri eta poema idatzi dira bidegurutze horren ataka gaiztoaz, haietako protagonista nagusia dilema modernoa da:
|
|
|
Bigarren pentsamenduak poz izpi bat eman zion. Agian horregatik zegoen Lalande Biran haserre, maxa
|
hura
ez zelako azken batean hain tiratzaile ona suertatu behar zen tokian, oihan sakon eta arriskutsuan. Izan ere, gauza bat zen diana bati lasaitasunez apuntatzea eta bestea, oso desberdina, elefante haserretu bati aurre egitea.
|
|
|
Hitz haien atzetik Van Thiegelen eta Lalande Biranen barreak etorri ziren, eta berak segituan susmatu zuen kontu
|
hura
ez zela parte onekoa eta, seguru asko, burla egin nahi ziotela Chrysostomeri, eta ez laguntza eman, zioten bezala. Edozein kasutan, oker zeuden Yangambiko buruzagiak.
|
|
|
Maxa tankera hartu zion, eta ideia bat etorri zitzaion burura, alegia kaomo batek ezer gutxi aurkituko zuela harengan. Iritzi
|
hura
ez zen, ordea, bere ahoraino iritsi. Lalande Biranek ez bazuen hartaz hitz egiterik nahi, ez zuen hitz egingo, eta kito.
|
|
|
Zaplada bat eman nahi izan zion masailean, baina subofizialak ekidin egin zuen, eta, amorraraztearren, sabela ukitzen hasi zitzaion zilborraren inguruan igurtziak emanez tripako mina arindu nahi balio bezala. Berak ez zeukan, ordea, tripako minik, eta gainera esku
|
hura
ez zen epela bere amarena bezala, eta bigarren zaplada eman nahi izan zion, indar handiagoz oraingoan. Baina subofiziala zimela zen pertsona gutxi bezala, eta hutsean galdu zen kolpe hura ere.
|
|
|
Ez XIX. mendera itzultzeko; aspaldi jada han ez gaudela salatzeko baizik, eta badakigula, oso modernoak direlakoan, beraiek han geldituak direla nonbait ez dakitenen kontrara. Estatuaren eta ordenaren defentsa hoberik ez dago
|
hura
ez ikustea baino; eta manupekotasun biribilagorik ez, manupeko denik ez jakitea baino. Dominazioaren akabatua.
|
|
|
egilea banan banan joan zen bertara bildu ziren entzule guztiak agurtzen, eskua ematen, muxu eta besarkadak partitzen, eta nabari zitzaion benetan zegoela txoratuta egoera harekin. Liburuan bertan idatzita utzi baitzuen inoiz gehiago ez zela Tolosara itzuliko berak, 17 urte zituela eta gerra zibila piztu zenean alde egin behar izan zuenean, jaioterriari buruz zeukan irudi eder
|
hura
ez hondatu eta itsustearren. Baina azkenean editorialeko arduradunek konbentzitu zuten Tolosan bertan baino inon ezin zitekeela aurkezpen ederragorik egin eta Eizagirrek gustura eman zuen amore.
|
|
|
Burubeltz, Pombo fite joan zatekeen handik, baina bere baitarik zekien gerla
|
hura
ez lezakeela huts egin, alde batera lerraturik ala bestera; eta espainolen aldera lerratzea ez zegoen pentsatzerik ere! Agramont-ek* zuhurki begiratzen zion heroien zerutik!
|
|
|
Weyler ek kasu guti egiten zuen,
|
hura
ez zelako gertatzen armada gorputzean, baina hegaletako gudarosteetan. Egun batean, ordea, Cauto eta Jatibonico ibaiak bat egiten diren lekuan manbisek garaitza odoltsua erdietsi zuten, sobera leku meharrean juntatu baitziren Kapitain Orokorraren gudarostea eta Jeneral Echaguek agintzen zuen ezker hegala.
|
|
|
Gizona alga biltzailea zen, Nuevitas eko portutik ilkirik, cayoz cayo bere potinean kostalde hura ardura korritzen zuena. Erran zuenez, zinez egun sargori batean, astoa uretara sartu eta edaten hasi zela ikusi zuen, halatan jakin ere iturriaren berri; baina
|
hura
ez zela bakarra erran zigun, cayo anitzetan bazeudela itsaspetik jalgi iturriak, casinba deitzen zituztela eta marinelek aspaldidanik zekitela haien berri.
|
|
|
" Eguna argitzearekin ikusi ditugu konboi ontziak mendebalderantz nabigatzen; ohiko kanoi ontziez landa, lerroan bazihoazen hiru garraiontzi ere bai, bata Espainiako banderarekin, besteetatik, estatubatuar bailandra tipi bat, eta pakebote zahar bat, brasildarra; gutun agiriekin heldu den arrantzalearen araura haiek dira Weylerrek La Habanara deituak, kapitaintzan konplitu duen lehen urteko ospakizunetako behar dena daramatenak;" postariaren" ustez, bailandran bolbora eta lehergailuak omen doaz, handik tiratzen baitu su jolasak prestatzen dituzten Californiako txinatarrak izan daitezkeela armadoreak; ontziak Loto Blue du izena. Espainiako banderadun ontzian, berriz, Mazantini toreroa bide doa dozena pare bat zezenekin; eta brasildar belaontzian, batek daki zer libertimendutako artistak, non
|
hura
ez baita portura sartu, baina, itsaso handian beste ontziak igurikiz, lerroari juntatu zaio. Alde bederatan, Legazpi eta Gran Capitan gerla ontziak zihoazen konboi zaindaritako."
|
|
2013
|
|
|
Huts bat, zalantzarik gabe, erabaki okerra. Baina huts
|
hura
ez zuen aitonak berak ordaindu, baizik eta nire aitak. Hamar urte zituela, eskolatik atera eta, frontoira edo plazan jostatzera joan ordez, zentralera itzuli behar izaten zuen oinez, makinen lana zaintzera.
|
|
|
Bestalde medikuetako batek arkatzarekin seinalatu zizkidan—, justu etenaren gainetik hiruzpalau zain txiki ernetzen ziren, tarte batez luzatu eta zain femoralera itzultzen zirenak, hain zuzen ere odolak, bide nagusia galarazita aurkituta, aurrera egiteko modua bilatzen zuelako aukeran zeuzkan zain guztiak bizkortu eta lanean jarriz. Hala ere, nire aitaren kasuan
|
hura
ez zen nahikoa. Hodi bat jarri beharra zegoen zain nagusiaren etena gainditzeko.
|
|
|
Urrea eta zilarra aurkitu zuten Soshone Range mendien hurbileko desertuan, eta" Berlin" deitu zioten meatzeari. Baina leku
|
hura
ez zen inoiz izan Virginia City edo Tonopah adinakoa, eta galdu ere haiek baino askozaz lehenago galdu zen. Earlek adierazi zidanez, XX. mendearen hasieran gelditu zen biztanlerik gabe eta ghost town bihurtu.
|
|
|
Udako gau eder ederra zen, halako eztia eta aratza non ilargiak berak ere geldotasunez argitzen zuen basoa. Lasaitasun
|
hura
ez zen iristen, ordea, zuhaitz artean zihoan gizonarengana. Ingurukoari arretarik jarri gabe ematen zuen pausoa, pentsamendu bakar bati atxikita:
|
|
|
Hala behar ere:
|
hura
ez zen OK Corral edo Shinbone, Virginia City baizik, Lurreko lekurik aberatsena XIX. mendean.
|
|
|
Sermolariak zioen Kristok hilzorian botatako garrasi
|
hura
ez zela desesperaziozkoa izan, otoi egiteko ahalegina baizik. 22 salmoa zeukala gogoan:
|
|
|
Kontua da begiak erreta emakume hari so nengokiola kliska egiten ausartu gabe, haren modura ederra zen aurpegi zurbil
|
hura
ez ote zen bat bateko belztasunean desagertuko.
|
|
|
* Vizcainok isildu egiten du hemen erasoaren benetako arrazoia, kolkoan zeramatzan perlak kentzeagatik jo zuela soldaduak emakumea. Indietako Kontseiluak hala aginduta, Vizcainok erregeordearen errieta jaso zuen soldadu
|
hura
ez zigortzeagatik.
|
|
|
Erantzun zuten hark ematen ziela mantenua, eta euria egiten zuenean zerutik jaitsi eta pitahayak* eta medesea** ekartzen zizkiela, eta zerura itzulia zela jadanik. Soldaduek
|
hura
ez zela ona esan zuten, hark ez ziela ezer ematen; Gurutze Santua zela ona, hark ematen ziela janaria eta ekartzen zituela itsasontziak. Eta" jentilek" orduan:
|
|
|
Mexikoko ipar mendebaldeko kokaleku eta meatze zelai pobreenetan pionero familiak* konbentzitzea izan zen zailtasunik handienetakoa. Kaliforniako lehen kolono bilakatzeko kontu
|
hura
ez baitzen printzipioz batere erakargarria Kalifornia hitzak ez zuen gaur duen lilura ahalmenik, jendeari eremu basatiak eta ezezagunak ekartzen zizkion gogora, eta bi urteko soldata, bost urteko errazioak, arropak, ganadua, armak eta abar agindu behar izan zitzaizkien animatzeko.
|
|
|
Eta igande
|
hura
ez zen berehala bukatu.
|
|
|
—Ez dakit ziber taiaren aro berria noiz iritsiko den, eta agian guk ez dugu ezagutuko, baina aurrerantzean, betiere, itxi egin dugu Oraneko atea esan die amona Xudrak: Ameriketara joan zen seme
|
hura
ez baita jada itzuliko.
|
|
2014
|
|
|
Galarreta kapitainak, berak egiten baitzuen buru, gizon kaskazuriaren ezaguera eman zuen don Ignacio zela esanez, gure lagun bat. Ordurako bistakoa zen Saldiasentzat gizon
|
hura
ez zela meza ematera etorritako apaiza, bera bezalako gezurti bat baizik.
|
|
|
Kondearen ezpatari sona ezagutu zuenarekin batera, Lacostek interes handia erakutsi omen zuen Plateria kalera alda zezaten. Ganbara
|
hura
ez zen noski esgrima areto baten pareko, baina, behinik behin, kondeak San Faustotik bueltan ezagututako kalabozoa baino hobea zen.
|
|
|
Gertatu zen emakume
|
hura
ez zela benetan emakumea, gizonezkoa baizik. Hasieran ez nintzen ohartu, baina hitz egiten hasi zenarekin batera ez nuen zalantzarik izan.
|
|
|
Hura hemen, hori hara, zuek lekuz truka, goratasuna, pare pollitak egiteko, dantzan egite dutenak elkarrekin ezarriz, ezkerraz hobeki ari dena hara igor, eta memento batez guri buruz itzuliz: " hantxetako neska
|
hura
ez basa andere pollita?" neska beltxaran luxe eta zalua zen. Basandereek, euskaldunak sorginak ematen dituzte mutikoekin eta ez da batasun problemarik behar.
|
|
|
Jaime Font i Andreu zuen izena, baina etxean Santi Iturri esaten zitzaion, frankista amorratua omen zelako. Halaxe zen ere sasoiko Aita Santua, baina
|
hura
ez zuten kritikatzen, ez gure aurrean behintzat.
|
|
|
Ondoren, zabaldu zuen liburua gizon bibotedunaren orrialdetik. Gehitu zuen" una, grandey libre" omen zen nazio
|
hura
ez zela gurea, ezta bandera gorri horia ere. Noski, ez dut aitak esandakoa hitzez hitz gogoratzen, baina jakin badakit jangelatik naziorik eta banderarik gabe irten nintzela, ez baitzuen esan guk beste nazio bat genuenik.
|
|
2015
|
|
|
Bizi praktika horiek bestelako bizimoduen disdirak dira, ariaren ariaz Identitatearen mendeko diferentzia izateari uko aktibo eta berritzaileak. Izan ere, Identitateak beste oro mendeko diferentzia baliagarri bihurtzen saiatuko denez, queer jendeak, diferentzia
|
hura
ez bezalakoa izate aldera, harago jo behar du, etengabeko autoasmatzeari ekin behar dio, ikonoetatik ihes egiten, eta aldaketa endogenoari eusten. Izan, ahalegin hori da queer.
|
|
|
han bizi zirenek benaz izango zuten zer edo zer identiko. Jakina da, eta azpimarratu nahiko nuke nire honetan, identikotasun
|
hura
ez zela inoiz oso eta erabatekoa izango, ezta egonkor eta aldaezina ere, prozesu soziala zen aldetik, aldi oro eraldatzen ibiliko zen. Baina garai horretan aldaketak sinkronizatuagoak egongo ziren.
|
|
|
Harrizkoa omen zen euskal Zera, jario gaseoso baten modura eskapatzen zaigu. Alabaina prozesu
|
hura
ez da izan lineala, ezta erantzun gabekoa ere, kontradikzioak eta anbiguotasunak ugari izan dira. Prozesua bera izan da euskal bizi mundu ahul, zatikatu eta sakabanatuen iraupenerako giltza, han ahaldundu behar izan baitzuen bere burua euskal jendeak.
|
|
|
Aurkez izateak ezarri du legea eta moldea: aktore sozialek, beste nonbait den zerbaiten ordez ari direlakoan dihardutenean ere, bai antzez, bai irudiz, badakite praktikan izan behar dutela, eurak izan barik izate
|
hura
ez dela izango. Praktika hori ez da bere baitan itxitako auto erreferentzia, baina auto erreferentzia da praktikaren praktika delako, izatearen izatea delako.
|
|
|
Ekainberrik ez zuen ostendu eta betiko ezkutatu Ekain zaharra, guztiz alderantziz, Ekain kobaren ateak itxi ziren egun berean zabaldu ziren haren barru simulatuak masa ikuskizun arora. Ekainberri ra doanak ondo daki
|
hura
ez dela jatorrizkoa, ordezko bat dela, eta hala ere, irudikapen hori egiazkotzat jotzeko prest da, egiazko esperientzia izatera doa: " zirraretan oinarrituriko esperientzia bat bizitzera" dio web gune ofizialak.145 Halakorik sentitu ahal izateko kolusio berezia behar da, inguru eta bisitariaren arteko kolusio bat, kolaborazio bat, haren oinarrian beste jatorrizko aren ahaztura dago.
|
|
|
Bourdieuren hitzetan, beraz, elkarte orok badu bere burua irudikatu, begitandu eta asmatu beharrik, baina lan
|
hura
ez da beti agerikoa eta oharrez egin beharrekoa, beti ez zaio arizaleari atxikimendu gehigarririk eskatzen. Berez doazen gauzetan bizi denik ere badago, berak kolusio nabari eta esplizituaren ordez egituratzeari darion konfiantza izaten du.
|
|
|
Baina esan bezala, edozein praktika bihur daiteke ikuskizun pornografikoa, gaitasun
|
hura
ez dago praktikaren forman eta izaeran soilik, sentiera da gakoa. Euskaraz hitz egitea, esaterako, lizun eta nabariegia izaten zaio askori.
|
|
|
Bestetasun
|
hura
ez da soilik ukazioa, Identitatearekiko harreman negatiboa, badu bere baitan izaterik eta berezkotasunik. Hori, baina, ez termino esentzial edo transzendentaletan, ez baitu bestalderik, ez haraindikorik, aitzitik, praktika intentziodunetan du berezkotasuna.
|
|
|
Bular pareraino altxatuta zeukan maletan sartzen zuen alde batetik, eta gero, eskuineko behatzak agerian utziz, bestetik atera. Ordea, esku
|
hura
ez zegoen hutsik. Zerbait ernetzen zitzaion.
|
|
|
Gogoratu: gizarte
|
hura
ez zen burgesa, ezta burges txikia ere. Nekazariz osatua zegoen, baina bazituen fabriketako langileak ere bere baitan; ofizinistarik, berriz, ia batere ez.
|
|
|
hemengoa, horkoa eta hangoa. Historia amaitu behar bazen, Huxleyk deskribatu zuen mundu zoriontsurantz erremediorik gabe lerratuz goazela egia bada, goiz
|
hura
ez zen egunik egokiena horrelakorik sinesteko: aski zen, aski da gaur sagutxoaren erakuslea pantailan beheiti albisteen gainean labainaraztea.
|
|
|
Ez,
|
hura
ez zen egunik aproposena lurreko biztanleen batez bestekoa baino etsiago sentitzeko. Egia da egunkarien irakurketak behar duela, gero eta gehiago, aurretiko entrenamendu gisako bat, bai gogo arloan bai moral arloan; aldartea prestatzeko muskulazio ariketa zail bat, alegia.
|
|
|
Zer egin nezakeen Elsa Artzeren liburuarekin? Onena ez irakurtzea zen, seguru asko nobela gustatuko zitzaidan eta
|
hura
ez irakurtzea haren gurpilen azpian harrapatua ez erortzeko era bakarra izanen zen. Artzek bildu eta ikasi zuen gertaera haiei buruzko eskura dagoen dokumentazio gehiena, baita horren eskura ez dagoen zenbait paper; ihesaldiaren ikertzaileekin eta ihesalditik bizirik atera ziren preso batzuekin mintzatua zen; bere orrietan ihesaldiaren protagonista anitzen izenak agertzen dira, hau da, iheslariek euren ahotsekin hitz egiten dute.
|
|
|
Artzek bildu eta ikasi zuen gertaera haiei buruzko eskura dagoen dokumentazio gehiena, baita horren eskura ez dagoen zenbait paper; ihesaldiaren ikertzaileekin eta ihesalditik bizirik atera ziren preso batzuekin mintzatua zen; bere orrietan ihesaldiaren protagonista anitzen izenak agertzen dira, hau da, iheslariek euren ahotsekin hitz egiten dute. Nobela
|
hura
ez irakurtzea nire egitasmoa bertan behera ez uzteko modua zen; are gehiago, grabitatearen legea saihesteko era bat. Erabaki hura hartu ondoren telebistan ikusi nuen zinema zuzendari bat, nobela ospetsu batean oinarritutako film bat aurkezten ari zelarik.
|
|
|
Baina hilabete batzuen buruan, zientzialariak ondorio ezberdin batera heldu ziren: Otzi deitu zuten gizon
|
hura
ez zen hotzez hil. Gorpua izoztu aitzin, beste gizaki batzuekin borrokan ari zela hil zen, edo beste jende batengandik bere burua babesten ari zela hil zen, hobeki esanda.
|
|
|
Kazetari batek galdetu zidan ea liburu hura idazteko dokumentazioren bat erabilia nuen; ezetz erantzun nion; nire euskaldunen historiaren ezagutza eskasarekin nahikoa izan nuela; maila animiko eta emozionalean garatzen baitzen nire ikerketa poetiko hura. Beste batek itaundu zidan ea gai
|
hura
ez zen egokiagoa nobela bat idazteko. Irrati estudio batean geundenez, zuzenean ezin nion erantzun poesia epikoaren eta Hiada ren erretolika osoa botaz; hots, poesia gerlak kontatzen jaio zelako eta abarreko kontuak; horregatik erantzun nion finean poesia oro esperimentala dela; poesia idazten duen hori aldiro zerbait ezberdin egiten saiatzen dela; poesiaren idazketa lurralde ezezagunak zanpatzean datzala.
|
|
|
Sentitzen zuten. Poesia mota
|
hura
ez zen euren gustukoa. Ez.
|
|
|
Badira tankera hartako hamaika pasadizo. Ezagunena, agian, Andre Gidek Prousten lehenengo liburukiari egindako kritika, Gallimard argitarazaileari" dukesaz betetako" eleberri luze luze astun
|
hura
ez publikatzea aholkatzen ziona. Bere sakelatik ordainduko zuen Proustek Swannen bidetik.
|
|
|
—Ez, ordurako ez zen elurra, baizik eta zuritasun hutsa. Baina
|
hura
ez zen ezta kolore bat ere; zuritasunak pantaila betetzen zuen, nire gogo osoa hartzen zuen. Eta ez zen ametsa.
|
|
|
Nik nahi nuena bestelako egoera aurkitzea zen; lehen esan dizudan hutsune hura zen. irrealitatearen zentzu hori. Kartzela benetakoa ez zela neure buruari konbentzitzea, hango egoera
|
hura
ez zela gertatzen ari; baina ideia haiek ere gogatu gabe, sentituz soilik.
|
|
|
Jainkoaren graziaz. Baina garailearen harrotasun
|
hura
ez da betiko, garaile egoskorren kasuetan izan ezik, eta horietakoak ere badira anitz, izan ere. Urteen joanarekin, hala ere, gizaki onen eta gaiztoen arteko muga lausotzen hasten da.
|
|
|
Izan ere, ezin izanen gara betiko hemengotarrak. Hiri leialaren seme alabek hemengo gauzez hitz egitean adierazten duten segurtasun xalo
|
hura
ez da inoiz gurea izanen. Hemengo errituak, usadioak, ohiturak, pasadizoak, ez dira berdin izanen guk kontatzen baditugu; hemengo esamolde eta hitz bereziak gure ahotsetan desegokiago entzuten dira.
|
|
|
Gainera, bizar sasi baten atzean eta betaurreko lodi pare batekin erdi mozorroturik nengoen. Aspaldiko bezeroa nintzela argitu gabe, beste pertsona bat izatearen jokoa segitu nuen; anonimatu
|
hura
ez zetorkidan gaizki. Era hartan ez nengoen inon.
|
|
|
Ez nion zeratu nahi gaurko politikariak oraindik Forteko historia ezkutatzeko egiten ari diren tranpak. Ez nekien horren berri zuenetz, edonola
|
hura
ez nion aipatu behar.
|
|
|
—Preso batzuk ordu txikietan esnarazi eta sarrerako burdin sare ondora edo bideko bihurgune batera eramaten zituztenean, boluntarioek zurrupada pare bat ematen zieten tiroa egin aitzin. Pattar zikin
|
hura
ez zen honelako koñaka, ez hauxe.
|
|
|
Horretaz jabetu nintzen aste pare bat geroago, jada handik urrun. Nola nekien nik ikusi nuen gizon
|
hura
ez zela nire laguna. Ez nekien deus andrearen senar hari buruz.
|
|
|
Eta hori kasurik onenean: oroimenean daukadan argazki hura behin ikusi nuen irudiari benetan baldin badagokio; gordetzen dudan gomuta
|
hura
ez bada urteetan zehar memoriak landutako faltsifikazioa.
|
|
|
" Idatzita utzi nahi dut aitorpen bat, intimoa eta aldi berean orokorra izanen dena, gizaki bati gertatzen zaiona, gizaki guztiei gertatzen baitzaie". Baina berriki haren poesia osoaren liburukian egiaztatu nahi izan nuenean zitaren zehaztasuna, ikusi nuen esaldi
|
hura
ez dagokiola estreinako liburu hari. Idatzi ere, eskaintza hura helduaroan idatzi eta poesia osoen liburuaren sarrera gisa jarri zuen.
|
|
|
Amets arrunt batetik esnatzean zoriontsu zinen leku batetik infernura itzultzen zara. Ni itzultzen nintzenetik lekua ez zen ezer,
|
hura
ez baitzegoen inon; inor ez izatetik nentorren, deus ez egitetik. Ezdeusetik nentorren.
|
|
|
—Jakin,
|
hura
ez zen Isidoro eta Luzinda elkartzen ziren lehen aldia zehaztu zuen Sansineneak.
|
|
|
Tongo! Uzkuduni
|
hura
ez zitzaion batere gustatu, berak bete zuelako txapeldun handi bati eska dakiokeen modura. Ginga, bere onetik erabat atera zuena, biharamunean suertatu zen, Hotel Sevillako jangelan gosaltzen ari ziren bitartean, adiskideetako batek komentario bat egin zionean bertako kirol kazetari baten kronika irakurtzen ari zela, aipatzen baitzuen boxeolariaren irribarre berezia, azpimarratuz goialdeko masailezurrean preso batzuk bezala ilaran sartuak zizkioten urrezko hortz bitxi haiek.
|
|
|
Probaturik, zati batean behintzat, Straussek aurkezturiko denuntzia, garrantzi handieneko inplikatuak apartatu egin zituzten zeuzkaten kargu ofizialetatik, kasua pasatu zelarik epaile berezi baten eskuetara zegokion sumarioa burutzeko aginduarekin. Hala ere, erabakitako soluzio
|
hura
ez zen guztiz oposizio taldekoen, ez ezkerreko ezta eskuinekoen, gustukoa izan, denek bat egin baitzuten hauteskunde berriak eskatzeko unean, pentsatuz hura zela bide bakarra Daniel Straussen erruletak sorturiko krisiari irtenbidea emateko.
|
|
|
Egia bazen ere Mary zela bietan gazteena eta, zirudienez, nortasun handiagoa zuena, bere iritziz Chantal zen ederragoa. Antoniok, isilik jarraituz, pentsatu zuen biek izan zutela zori ikaragarria, eta
|
hura
ez zela unerik egokiena eztabaidan hasteko bi neska haietatik nor izan zitekeen ederrena.
|
|
|
Julia Inuntziaga, Bilbokoa, Tolosako festak pasatzera etorri zen bere lagun Begoña Loizate eta Luisa Lamikizekin. GU klubeko lagunek gonbidatuta zetozen, eta
|
hura
ez zen hirira etorritako lehen aldia. Zenbait urte lehenago, Ladis Goitik, Dionisio Arkautek eta Jeromo Sansineneak osatutako taldeko lagunak bilakatu ziren.
|