|
2000
|
|
|
Estreinakoa, agure adiskideaz arduratzea izan nuen; huraxe, hilotz aurkitu nuena bi ilara harantzago, irribarre idor bat zuela aho zilarrezkoan. Niregana erakarri nuen bortizki, kemenez, soil soilik lo zegoela pentsatu nahian, eta konturatu nintzen, nire ezusterako, bagoiaren zoru grisean zetzan gorpu
|
hura
ez zela gizon bat, trapuzko panpina bat baizik, izugarri ongi egina, hori bai, baina zainetan odol arrastorik ere ez zuena. Trapu eta zerrauts besterik ez, oro gezur, eta min eman zidan arimak eta irainak.
|
|
|
Eroarena egin nuen, jakina; areago oraindik: bagoian bizi genuen barne giro sasimistiko hura aprobetxatuz, erabaki nuen zigarrokina itsuaren esku batean itzaltzea, argi jakin zezan nork agintzen zuen han; eta halaxe egin nuen;
|
hura
ez zen zipitzik ere kexatu, eta, beraz, nik pentsatu nuen edo gogo ahulekoa zela oso, edo bestela niganako mendekotasun erakusgarri gisa jokatu zuela hala. Itsu hura masokista nazkante bat ere ondo asko izan zitekeela gogoan neukan, ordea.
|
|
|
Jada ezin nion ikuskizun hari ihes egin: nola ez nin  tzen ohartu
|
hura
ez zela istripu lizun kontaezin bat izan, desestekatze xume baina izugarri bat baizik. Ez al nintzen bada ordurako konturatu agure maingua panpina gaizto bat besterik ez zela?
|
|
|
Zergatik ez zeraman inork ekipajerik? Ba ote zekiten tren
|
hura
ez zihoala inora. Zergatik esan zidan txartel saltzaileak zeina, izan ere, ez baitzen betikoa, beste bat baizik, garaiagoa eta lotsagabeagoa eta libertinoagoa inondik ere, nik ordura arte sekula ikusi ez nuena bidaia on bat izan nezala, ez baninduen ezagutzen?
|
|
|
" Esku horiek etorri dituk, bai, berena zenaren bila; baina, eta nire eskubideak?; eta nire eskuak?; non daude nire eskuak?". Galdera jaulki zuen, arestiko garrasia baino leunago hala ere, eta bakarrik
|
hura
ez zitzaion parte onekoa iruditu. " Zergatik aritu galderak egiten, bakar bakarrik baldin banago?", galdetu zuen orain bere baitarako Brown jaunak, batere ironiarik gabe.
|
|
|
batzuk bere horretan jartzearekin konformatu ziren, bestetzuk mozorroa kentzea agintzen zuten, gizaseme gaizkilea nor zen jakitearren. Eta halaxe sortu ziren berriz ere komeriak zoritxarrez, ezen, nik zuzen antzeman bezala, hiena
|
hura
ez baitzen gizaseme mozorrotu bat, benetako hiena bat baizik. Eta, mozorroa kentzea erabaki zutenean, bada hiena gizajoak alferrikakoak izan zituen giza ahotsa imitatuz bota zituen silaba bakar gero eta larriagoak.
|
|
|
Eta, mozorroa kentzea erabaki zutenean, bada hiena gizajoak alferrikakoak izan zituen giza ahotsa imitatuz bota zituen silaba bakar gero eta larriagoak. Ni, egia esan, ahalegindu nintzen hienaren alde egiten,
|
hura
ez zela mozorro bat esaten, baina ahots hari ahul eta beldurti bat besterik ez zen irten ene eztarritik. Larrutik larrutu zuten.
|
|
|
Berririk aurreratu ez, baina nahikoa da begien bistan degoena irakurleari azaltzearekin: argi dago programa
|
hura
ez zela epai bat, edo, hobe oraindik, ni ez nintzela kondenatua izan; zeren, bestela, nola arituko nin  tzen ni orain lekukotza idazki hau zirriborratzen. Zorte hobea izan nuela nik haiek baino?
|
|
|
Irribarretsu hurbildu zitzaidan, mihi gorria kasik ezker gingileraino luzaturik. Argiak piztu ziren orduan, argi guztiak, eta oinaztarri batek oinaztarri artifizial baina ekologiko batek, dudarik gabe zerua bitan ebaki zuen; gero eztanda egin zuen trumoiak ala lehenago izan zen?, eta danbatekoarekin kili kolo zegoen gargola bat lurrera jausi zen abaila beldurgarrian; baina ez zen mila zatitan txiki txiki egin, gargola mitologiko
|
hura
ez zelako harrizkoa, nik errezeloa egin bezala, kartoi harrizkoa baizik. Beraz, ez zen huraxe eliza gotiko bateko patioa, dena kartoi harri huts hutsa baizik.
|
|
|
Zer onura ekarriko zidan salaketa horrek? Zertarako esan behar nien aurkezle zein ikusle astazakil haiei hiena
|
hura
ez zela hienaz mozorroturiko gizaseme bat, bene benetako hiena bat baizik. Merezi al zuen orain xehetasunak zehatz mehatz azaltzen hastea?
|
|
|
Jolas huts gisa ulertu genuen hura guztia, xalo arriskurik gabea. Baina ene baitako mintzoak atezu jarri ninduen; eta, ahots txikiak emandako argibideak zuhurki jarraitzera deliberatu nintzen; bide hark erakutsiko zidan, estreinako ondorio gisa, aldaketa saio
|
hura
ez zela, inondik ere, xalo txoro bat; hura guztia estrategia ezinago ongi taxutu bati zegokion. Ez nien noski gainerako gonbidatuei ene beldurren berri eman.
|
|
|
Eta niri zalantza sortzen zait. Alde batera, Patxi ezkontzekoa dela jakin dudan honetan, jelosia doi bat ere sentitzen dut; funtsean atsegin nuela, pentsatzen dut, Patxiren setio galaia; eta zalantza egiten dut ea Patxirekiko josteta moduko
|
hura
ez ote dudan alferrik iraunarazi, hari ezezko borobila ematera guztiz ausartu gabe. Baina bestera, Rubenek ere kezkatzen nau:
|
|
|
Eta nik ez dakit pasadizo
|
hura
ez nola argitu ez nola amaitu zen. Nik bakar bakarrik dakit amona katu berpiztua ikustean geratu bide zen bezalaxe sentitu naizela, nor eta Dabid, non eta Golden Gate entzutetsuan topa  tzean.
|
|
2001
|
|
|
Eusko Ikaskuntzak, hona bestea, goian aipatu ditudan hitzak zituen armarrian. Herri elkarte izan zen
|
hura
ez zuen inork, oraindik orain besterik idatzi bada ere, debekatu, izendatuki bederen. Lazaroren gisa lurpean egona dugu, soil soilik, horrenbeste urtez.
|
|
2002
|
|
|
Halako batean, izen hark Kafkarekin zerikusirik bazuelako susmoa erneko zitzaigun barrenean. Susmo
|
hura
ez zen hutsetik sortutako irudipena izango, baizik aurretik irakurritako zerbaiten oihar  tzuna. Bat batean idazlearen bizitzako xehetasun batzuk gogoratuko genituen, nola abokatua izan zen ogibidez, nola bizitza guztia  bulego batean jardun zuen lanean, eta nola izugarri sufritu zuen idazteari emana bizi ezin zuelako.
|
|
|
Asteroko hitzordura garaiz iristen segituko genuen; ohitura
|
hura
ez genuen sekula galduko. Eta estudiante gipuzkoarrekin bat egingo genuen autobusei itxaroten.
|
|
|
zuhurregia zen egia izateko. Eta susmoa hartu nion txakurren beldur
|
hura
ez ote zen beste beldur sakonago baten oihartzun. Beste beldur bat, iraunkor eta orokorragoa alegia, haren nortasunaren muin muinean kokatua, eta izen koipetsu samarra ez izatera, beldurraren beldur izendatu zitekeena.
|
|
|
Hori ere ohikoa zen; anaiak ahoa zabaldu orduko, haiek prest zuten komentarioa. Egun
|
hura
ez zen salbuespena izan. Luze gabe elkarri mokoka ari ginen.
|
|
|
Eta baita nire han egoteko eskubidea zalantzan jarri izanak ere. Inorena baino eskubide handiagoa zen nirea; egia da lurrean zetzan gizon
|
hura
ez nuela ordu arte sekula ikusi, baina hiltzen ikusi izana lokarri etenezina zen niretzat; ni izan nintzen haren azkeneko begiradaren lekuko bakarra; umea izango nintzen ertzain estrabikoarentzat, baina nirea izan zen, ez beste inorena, hildakoak ikusi zuen azken begirada; hildakoak nire begirada izan zuen, eta ez tiroa, bere mundualdiko giza bizipen azkena. Eta huraxe egiten ari nintzen neu ere han:
|
|
|
Behin, gogoan dut, Bilboko alkate nazionalistak opari bat egin zion Euskaltzaindiari eta eskuratu zion oroigarriko testua erdara hutsean jarri zuen, euskaraz bakarrik jarri izan balu Euskaltzaindia hango hitzak ulertzeko gai izango ez zelakoan, segur aski ere. Alkate
|
hura
ez zen euskararen aldeko, hori argi dago. Agian uste zuen, eta horretan ez da bakarra, euskara ez dela" hizkuntza" bat, baizik" eskubide" bat.
|
|
|
Kilometroa bukatu zenean, lekukoa Athletic en arduradunari eman nion, eta hark, nik eskua eman bezain laster, txalo beroak hartu zituen. Lasterketa
|
hura
ez zen, ez, nik dakidala, hain gaizki ordainduak dauden futbolarien aldekoa, ez zen gure jokalari euskaldunen harrobiaren aldeko lasterketa, ez. Horretarako ere egiten ahal dira lasterketak, baina hura ez zen hartako.
|
|
|
Lasterketa hura ez zen, ez, nik dakidala, hain gaizki ordainduak dauden futbolarien aldekoa, ez zen gure jokalari euskaldunen harrobiaren aldeko lasterketa, ez. Horretarako ere egiten ahal dira lasterketak, baina
|
hura
ez zen hartako. Nik dakidala, euskararen aldeko zerbait zen.
|
|
2003
|
|
|
Aliritzira. Gau
|
hura
ez zen existitu. Eta erakutsi nion, eta irakurri egin zuen:
|
|
|
Atseden txikiaren ondoren, keinu xume bat egin nion apaizari, segituan ulertzen jakin izan zuena. Ziztu bizian irten ginen telefono publiko baten bila, kasu honetan ziztu bizian esa  tea guztiz gehiegizkoa bada ere,
|
hura
ez baitzegoen ja erakustaldi fisiko handietarako artrosi  apur bat zeukan, hark berak geroxeago kontatu zidanez, eta ni berriz, apaiza baino nahikotxo gazteago nintzena, gaixotasun larri batetik sendatze bidean nengoen (ondorioak: burrunba desa  tsegin bat belarrian, zorabioa eta ibilian ibiltzeko ezegonkortasuna).
|
|
|
Esandako maldizioak, egindako ahaleginak, dena alferrik; kaka palanka
|
hura
ez zen mugitzen eta kaka artean segitzen nuen.
|
|
2005
|
|
|
Gertaeraren arrastoa ez zen nire oroitzapenen lehen planoan geratu, nire buru samurrak ez baitzuen ezer larririk sumatu, deabrua eskolara etorri zela kenduta; hala ere,
|
hura
ez zen bereziki larria, auzoko edozein bazterretan ager baitzitekeen Marro, eskolan baino beldurgarriago; izan ere, eskolan, ama ahuntzaren babesean geunden antxumeak.
|
|
|
Anak, orduan, esan zigun ezen, denok batera ez baginen salaketa jartzera joaten, bera bakarrik joango zela,
|
hura
ez zegoela jasaterik, morroi hura norbaitek geldiarazi behar zuela, zoritxarren bat gertatu baino lehen(" Marrok ekarri du lehendik ere zoritxarrik, Ana", egin nuen neure kabutan). Denok hurrengo egunean ertzainen kuartelera joatekotan geratu ginen.
|
|
|
yoga ariketa hinduak egiten dituela, barauak egiten dituela, buruz ikasten duela teosofia, munduko idatzietako testu mistikoak hartzen dituela otoitz egiteko... eta hori guztia egiten du, ez omen delako gai bere buruarekin aurrez aurre jartzeko, eta ez duelako uste bere arimatik ezer baliagarririk irten dakiokeenik. Jung en hitz horiek, haatik, ez dira Adelarentzat, ezen
|
hura
ez zihoan forma hutsen atzetik, hura ez zihoan bere burutik ihesi; alderantziz: bere buruarekin aurrez aurre jartzen zen etengabe, eta horren lekuko izan nintzen behin eta berriz.
|
|
|
yoga ariketa hinduak egiten dituela, barauak egiten dituela, buruz ikasten duela teosofia, munduko idatzietako testu mistikoak hartzen dituela otoitz egiteko... eta hori guztia egiten du, ez omen delako gai bere buruarekin aurrez aurre jartzeko, eta ez duelako uste bere arimatik ezer baliagarririk irten dakiokeenik. Jung en hitz horiek, haatik, ez dira Adelarentzat, ezen hura ez zihoan forma hutsen atzetik,
|
hura
ez zihoan bere burutik ihesi; alderantziz: bere buruarekin aurrez aurre jartzen zen etengabe, eta horren lekuko izan nintzen behin eta berriz.
|
|
|
Idoiak zabal zabalik zeuzkan begiak; jakin min handia azaldu zuen, eta galdetu zion Albertori ea zer nolako ekintza humanitarioak egiten zituen Elizak Hego Amerikan, Afrikan nahiz Asian. Alberto Indian bizi izana zen, Kalkutako Ama Teresaren fundazioan lanean; garai hartan, moja
|
hura
ez zen hain ospetsua ere; urte batzuk geroago gertatuko zen hori. Alberto suharki mintzatu zen emakume haren maitasun baldintzagabeaz, kalean edozein bazterretan hiltzen ari ziren behartsu eta gaixoentzat eraikia zuen ospitaleaz.
|
|
|
Ezuste
|
hura
ez zen izango hainbestekoa, hobeto ulertuko nuen, baldin eta aldez aurretik Idoiari halako aldentze bat edo nabaritu izan banio, ni ez onartze bat, edo txortan egiteko gogorik eza, edo nik ahal dakit zer; edo, bestela, muturreko jarrera feminista erakutsi balu, ezen garai hartan feminismoak berebiziko indarra hartu zuen, eta ez zen batere arraroa emakume zenbaitek bikotea antzarak ferratzera bida... Hori ez zen, ordea, Idoiaren jokabidea.
|
|
2006
|
|
|
Elkarrekin endredatuta ibili ziren garaian halako gosariak egiten baitzituzten Edurnek eta biek; bazekiten zein hoteletan zeuden buffetik oparoenak, eta bertan hartzen zuten ostatu, elkarrekin egoteko premia sentitzen zutenean. Hotel Suizo
|
hura
ez zuten inoiz probatu; auzo hartara, egia esateko, ez ziren askotan hurbiltzen, Antonioren etxerako bidetik gertuegi zegoelako ziurrenik.
|
|
|
Baina alderantziz ere arrazoitu daiteke: nik bizarra kentzen badut,
|
hura
ez litzateke cromlecha izango.
|
|
|
Der Freiheitskampf. Egunkari
|
hura
ez zen gure etxean sartzen. Nik atsegin nuen.
|
|
|
Eztula egin zuen berriro. Gizon
|
hura
ez zegoen taberna baterako moduan, eta esan ere halaxe egin nion. Poliziari deituko niola ospitale batera eraman zezaten.
|
|
|
ez zekien arrazoi gorde batek bultzatutakoa. Baina emakumeak erakusten zion erreparo
|
hura
ez zitzaidan arrotza, geltoki aurreko tabernariak prebentzio berarekin tratatu baitzuen Umberto ni Triestera iritsi nintzenean, eta baita haren tabernan ordubete lehenago egin genuen bazkaria zerbitzatzerakoan ere. Liburu dendan Umbertok eskua hartu zidanekoaz eta akzio xume hark sortu zidan zirraraz gogoratu nintzen eta baita Lina emazteari buruz esan zituen hitz misteriotsuez ere:
|
|
|
Nahi dutena esango dute italiarrek, deituko diote Fiume guretzat beti Rijeka izan den eta izango denari, d. Annunzio bezalako poeta kaskalek eskainiko dizkiote uzkira etorritako bertso putz guztiak Fiume izeneko gezur handiari, barkatu gordinkeria, baina
|
hura
ez da Italia eta ni ere ez italiarra.
|
|
|
Onena, ahalik gutxien hitz egitea eta handik lehenbailehen desagertzea. Nora, ez nekien, baina
|
hura
ez zen leku segurua niretzat.
|
|
|
Kamarero
|
hura
ez hintzen hi, jakina,
|
|
|
Bat eta bi nahasten zituen lagunak. Lagun
|
hura
ez zen poltsikoko telefonoen garaia ezagutzera iritsi.
|
|
2007
|
|
|
Neskari udaletxe aurrean eusten zioten, begitik odola borborka zeriola, heriotzara ginderamatzan kamioi haren atzetik arrastaka joan ez zedin. Paseo
|
hura
ez zen berarentzat, ordea. Familia onekoak garenon suertea.
|
|
|
Txoperako bazter
|
hura
ez zuen arrotz. Udaberriko lehenengo beroekin batera hara joaten hasi zen, Paularen liburuak eta eskutitzak besapean harturik.
|
|
|
Iduri zuen hondartza ezin bururatua zela, bizkitartean, azken zokora heltzean, ohartzen ziren
|
hura
ez zela hondartzaren hondarra, haitz apal eta beltzen gibelean bazela bertze bat, hain luzea. Eta segur aski haren ondotik bertze bat...
|
|
|
Eta haiek berriz gibelera itzuli ziren, ezkerrera so, eskuinera so, berriz ezkerrera, ea kamioneta
|
hura
ez ote zitzaien ustekabean aterako nonbaitetik...
|
|
2008
|
|
|
Hamabosten bat minutuz egon ginen telefonoz hizketan, eta azkenean, gau hartan bertan zurekin afaltzera joateko gonbita egin zenidanean, ez nuen bi aldiz pentsatu baietza ematerakoan. Xabier lagunekin zen afaltzera joatekoa, eta" nahi baduzu gurekin etorri zaitezke"
|
hura
ez zen oso konbentzigarria izan, nik uste berak nahiago zuela aspaldiko partez mutilen arteko parranda horietako bat egin, eta, beraz, ni ere ez nintzen gehiago tematu. " Lasai, zuk ondo pasatu, nahiago dut gau lasai bat izan.
|
|
|
Haur bat izan nahi genuen eta bost axola zitzaigun Parisetik zuzenean etorri edo Bogotako aireportuan eskala egin ostean iri  tsi. Pozik egon behar nuen, bai, baina
|
hura
ez zen erabakitakoa. Eta poza iritsi bazen ere, apur bat berandutu zen.
|
|
|
Ez zuen, ordea, motibo berezirik bi herrialde haiek aipatzeko unean. Indiarekiko halako miresmen bat baino ez âdetaile garrantzitsua da hala ere, komeni baita zure seme alabaren lurraldearekiko zerbait sentitzeaâ eta Kolonbian adopzioak ondo funtzionatzen zuelako ustea âaipa dezagun, bidenabar, uste
|
hura
ez zela ustela, adopzioari dagokionez Kolonbian gauzak mantso baina txukun egiten baitituzteâ. Niri bi proposamen haiek ez zidaten ezer berezirik eragiten, ez bero eta ez hotz, baina Kolonbiak hizkun  tzaren arazoa konpontzen zuen.
|
|
|
Eta zein lurraldetan adoptatu behar genuen erabakitzeko bidaia hartan, Intxaurrondoko NAEL batera hurbildu ginen Bulgariari buruzko informazio eske, oker ez banago. Haatik, nago aukera
|
hura
ez zela oso erreala izan," bada ez bada ere" bat baino ez.
|
|
2009
|
|
|
Ez zaude minduta, Clara? Badakizu ez dudala munduan zutaz beste inor maite; emakume
|
hura
ez zen, ordea, besteak bezalakoa. Zu, Clara, eta gure haurra kenduta, emakume haren eta orain arte ikusitako guztiaren arteko aldea, zeruaren eta lurraren artean dagoen berbera da.
|
|
|
–Epikuro
|
hura
ez al zen ateoa? –kexuka hasiko zitzaion berehala Claudio, amuari kosk eginez.
|
|
|
eskuizkribua ez zuten Heidelbergen aurkitu, Königsbergen baizik. Eta
|
hura
ez zen akats bakarra, baziren beste batzuk, baina ulertzekoa zen, literatura hutsa baitzen Petrusena.
|
|
|
Morasà ¡ nek, berriz, EspÃndolaren berri eman zion gizonari. Honek EspÃndola
|
hura
ez baina abizen bereko harakin bat ezagutzen omen zuen, bere etxe azpian bizi zena. Negozioa etxadi gutxira zuen:
|
|
|
Ordea, apaizgaitegitik kanpo zeramatzan lau urte haietan ez zuen ezein neskarekin harremanik izan. Ezin esan, beraz, neskazale amorratua zenik, eta argi geratzen zen gutun harremanaren kontu
|
hura
ez zela apaiztegia uzteko benetako arrazoia izan. A la versión de los frailes yo le otorgaba una importancia enorme ante mi madre, a la que querÃa demostrar que era falsa.
|
|
|
Beste behin, berriz, Carlosek tirabira gogor bat izan zuen Txikirekin, hau hitzordu batera oso berandu ailegatu zelako. Txiki bere haurdunaldiko seigarren hilabetean zegoen, eta haserre
|
hura
ez zitzaion berehalakoan pasatuko, ezta erraz ahaztuko ere. Beste alde batetik, iraultzari zegokionez, Txikik aurreratu bezala, borrokaren planteamenduak aldatuz zihoazen.
|
|
|
Gauza jakina da, urte bitartean, Eibarko biztanleriak hazkunde izugarria izan zuela eta hazkunde
|
hura
ez zela gertatu, emakume eibartarrei bat batean umeak ekartzeko gogo zoro bat piztu zitzaielako barrenean, baizik eta kanpo herrietatik giza oldeak etorri zirelako bertara. Gauza jakina da, halaber, Eibarko etorkinen jatorria ez zela bakarra izan, baizik eta askotarikoa, eta Gaztela, Extremadura edota Galiziatik ez ezik Euskal Herritik bertatik ere. Gipuzkoa eta Bizkaitik, bereziki?
|
|
|
Baina hara baino lehen, Olga Arizmendiri telefonoz hots egin eta bilerara elkarrekin joatekotan geratu ziren. Marioren dei
|
hura
ez zen desinteresatua. Galdera zehatz bat egin nahi zion Olgari, ea prest zegokeen ezkutuko lagun bat denbora batez bere etxean hartzeko.
|
|
|
Arantzazura ezkutuan itzulita, emaztea erditzen hasi zelarik, Inaziok estasi mistikoa bizi izan zuen, aldez aurretik astrologiaren bidez iragarritako leku eta denbora zehatzak betetzen ari zirela ikusirik; Oñatiko emagin batek lagundu zion, eta gertaera
|
hura
ez zuen gizakiaren eskuak ez aurreratu ez atzeratu.
|
|
|
Abiatu ginen, bada, leizearen ahora, eta oraingoan
|
hura
ez zen urrundu. Pozarren begiratu nion Mirentxuri, eta ez dut ba musker bihurturik ikusi!
|
|
|
Halako batean, baina, osabak aditzera eman zidan erretratatzeko makina
|
hura
ez zela niretzat.
|
|
|
Gauzak okertu egin behar zuten seinaletzat hartu nuen nire bihozkada
|
hura
ez zen, izugarria izanagatik ere, gertatzen ari ziren eta gertatzeko ziren joan etorri guztien neurrikoa izan, ezta hurbiletik ere. Nola pentsatu behar nuen nik halakorik zutaz?
|
|
|
Zeozer egiteko asmoa izango zuela jabeak otu zitzaidan lehenengo. Ondo pentsatuta, baina, berehala konturatu nintzen
|
hura
ez zela denda edo bestelako ezer irekitzeko leku egokia. Zeuoi bizilekua apurren bat txukuntzearren egin izan zezaketela ere pasatu zitzaidan burutik.
|
|
|
Trankildu egiten nintzen proak itsasoa erdibitu, eta urak alde batera eta bestera nola botatzen zituen ikustean. Batzuetan artega jartzen nintzen egunen batean itsasontzi
|
hura
ez zela portura etorriko imajinatu hutsaz, edo itsasontzia bera bai baina aita uretan galduta etor zitekeela pentsatzen nuenean. Aita itsasoan zegoela eguraldi txarra egiten zuenean etxeko pertsiana guztiak ixten nituen, haizearen eta euriaren zaratarik ez entzuteko.
|
|
|
Ez dakit zer erantzun nizun. Gogoratzen naizena da, oraintxe bertan ikusten egongo banintz bezala gainera, goiz osoa eman zenuela amaraun
|
hura
ez ukitzeko eskatzen edo... Uste dut berba egokia ez dela" eskatzen"," agintzen" baino.
|
|
|
Uste dut berba egokia ez dela" eskatzen"," agintzen" baino. Esaten hasi naizen moduan, ba, ondo gogoan daukadana da goiz osoa eman zenuela amaraun
|
hura
ez ukitzeko agintzen guztioi: etxekooi eta pasatu ziren bestaldekoei.
|
|
|
Une luze batez isil isilik begira geratu ostean, ea kilkerrak non bizi ohi ziren galdetu zenigun. Erantzuna entzun eta berehala, Teresari esan zenion
|
hura
ez zela, beraz, kilkerrarentzako kaiola egokia; lurra zeukan kaiola batean sartu behar zuela argitu zenion, edo, osterantzean, harrapatu zuen lekuan bertan askatu, gustura bizi zedin. Nork pentsa zezakeen zuk halako ateraldirik izan zenezakeenik kilker bat kaiolan ikusita!; Teresak inork baino gutxiago.
|
|
|
Begiak itxi, eta eskuekin tapatu nuen aurpegia. Ikusi nuen
|
hura
ez zitzaidan benetakoa iruditzen. Buruan geratu zitzaizkidan ikusi nituen sastarrak, zikinkeria, arropa zarpailduak, xiringak, iluntasuna, kiratsa, gaixotasuna, hotza, hezetasuna, bakardadea... eta miseria haren guztiaren erdi erdian zu, nire alaba.
|
|
2010
|
|
|
Horren ondoren tribunalari beste aukera bat eman zitzaion erantzuteko, baina ez zuen inork ezer gaineratu. Bukatzeko azken hitz batzuk esan nituen, nahiz eta arriskua egon zitekeen gaizki uler zitezen, baina ekitaldi
|
hura
ez nuen berriro nire bizitza osoan egingo, eta agian zeharo zuzena ez izan arren, niretzat hura ez zela doktorego tesi huts bat esan nuen, omenaldi bikoitza baizik. Alde batetik Saizarbitoria omendu nahi nuen, literaturarik gabe ez baitago ikerketarik, eta nire ipuin eleberriak idazteko ere irakaspen asko aurkitu nituelako haren obran.
|
|
|
Horren ondoren tribunalari beste aukera bat eman zitzaion erantzuteko, baina ez zuen inork ezer gaineratu. Bukatzeko azken hitz batzuk esan nituen, nahiz eta arriskua egon zitekeen gaizki uler zitezen, baina ekitaldi hura ez nuen berriro nire bizitza osoan egingo, eta agian zeharo zuzena ez izan arren, niretzat
|
hura
ez zela doktorego tesi huts bat esan nuen, omenaldi bikoitza baizik. Alde batetik Saizarbitoria omendu nahi nuen, literaturarik gabe ez baitago ikerketarik, eta nire ipuin eleberriak idazteko ere irakaspen asko aurkitu nituelako haren obran.
|
|
|
Orduan lehenengoz, eta Mikel Azurmendik telebistako programa batean" arrazista" deitu zionean bigarrenez. Euskal kulturaren egoera kaskarrean literatur aldizkaritxo bat atera nahi zuen gazte talde bat sasoi hartan aurkitzea mirakulua iruditu zitzaion Joxe Azurmendiri (ziur aski Jakin aldizkariaren hasieran bera eta bere lagunak izan ziren idazle taldea gogoratu genion, hortik konplizitatea), eta Obieta erdaldun hark
|
hura
ez ulertzeak sutan jarri zuen. Oso tipo desatsegina zen Obieta, eta oso atzerakoia, aurrekoa ez bezalakoa (Juan Plazaola historialaria, Juanolo ikasleontzat).
|
|
|
Handik urteetara, Karlosekin komentatu huen gertaera hark hiregan utzitako arrastoa; bera ere oroitzen zunan kasuaz, eta biharamunean Isabel Allenderen liburu bat eskuetan agertu zitzainan, hamaiketakoaren orduan. Eva Luna irakurria huen, baina Eva Lunaren ipuinen bilduma
|
hura
ez, eta ez huen lotu bezperako elkarrizketarekin. Eta ez huen lotuko, gainera, harik eta De barro estamos hechos zirraragarria irakurtzen hasi, eta Azucena ezagutu huen arte:
|
|
|
Atea irekitzean Sara Xian izan zen aurkitu nuen lehenengoa. Ikusten zen etxe
|
hura
ez zitzaiola arrotza, naturaltasun osoz bultzatu baitzuen atea kabina barrutik ateratzeko. Ni ikustean, ordea, moztuta gelditu zen, amak ezezagun bat aurkituko zuela abisatu ez balio bezala.
|
|
|
Gero eta garbiago ari nintzen ikusten etxe hartan nagusi sentitu arren, Teresak ez zuela inongo pausorik emango, nolabaiteko pudore batek eragotziko ziola lagunen etxea nirekin lagun artekoa baino haragoko enkontrua izateko eta horretara iristekotan, beste noizbait izan zuela. Ez dut ukatuko topaketa haren aurretiko neure fantasietan behin baino gehiagotan pasatu zitzaidala arratsalde hartako egoerak baldintza guztiak betetzen zituela lehenengo sexu saio baterako, baina denbora aurrera zihoan ahala, Teresak ate hori itxita zeukala ikusten nuen, duplex xarmangarri
|
hura
ez zela berarekin izan nezakeen lehenengo topaketaren eszenarioa izango. Han ginen biok, inork ez gintuen ikusten, munduak ez zigun inolako eragozpenik jartzen nahi genuena egiteko, ohera salto egin besterik ez genuen behar eta han zilipurdika hasi barrunbeetan irakiten ari zitzaidan energia hura askatu eta festa gogoangarri bat antolatzeko, baina aldean neukanaren aldetik ezerk ez zidan adierazten momentua iritsia zenik eta neure buruari eutsi behar izan nion une egokia iritsi arte.
|
|
|
Elkarrekin egote
|
hura
ez bukatzeko balioko balu bezala, hizketarako gai baten atzetik beste bat atera nuen eta koadroarena bien arteko erregalia izatea ondo pentsatzeko esan nion, ez nuela nire ideiarekin behartuta sentitzea nahi, beharbada Sukruren beste koadroa edo beste edozeinena izan zitekeela. Eta berak ahal zuenean etxerako ere arte lan batzuk erosten joango litzaiokeela erantzun zidan, honetarako neure laguntza estimatuko zuela, prest baldin banengoen, behintzat.
|
|
|
Paulino begira begira neukan ofizialen hitzak entzuten zituen bitartean. Nire aurpegian zerbait nabaritu zuen, zerbaitek esaten zien
|
hura
ez zutela sinetsi behar. Beste biek alde egin zutenean, ziega zulo hartako atea ixteko agindua eman zidan Antxonek, bai eta bere aurrean egin ere.
|
|
|
Ez bakarrik haserre, zeloek janda ere bazegoen. Ezinezkoa zitzaidan ulertzea zertara zetorren erreakzio hura, Maitaneren aldean Teresa ez zegoelako jartzerik, abenturatxo sexual
|
hura
ez zegoelako berak ematen zidanarekin konparatzerik. Baina hurrengo batean gainditu behar ez zen mugak non zeuden ari zitzaidan adierazten.
|
|
|
Ardoa ugari edan genuen baina ez han egon zitekeen zerbait ez ikusterainoko neurrian. Eta, gainera,
|
hura
ez zen pertzepzio ariketa bat, ulermen ariketa baizik.
|
|
|
Robertorenera deitu nuen, leku eske. Deitu ahala pentsatu nuen
|
hura
ez zegoela ondo, jana ezin zela alferrik galtzen utzi. Eguerdian jaten ez banituen, gauean are gutxiago, eta hurrengo egunean geldituta nengoen Juana Marirekin kanpoan bazkaltzeko, beraz, inork ez zituen jango dilista haiek.
|
|
|
Nicolas logelan biluzik egoteak abantaila ematen zion. Luzatzen ari zelako behera jaistea bururatzen baldin bazitzaion, kalera ateratzeko ez zuen asko behar eta
|
hura
ez zen bere atzetik pertsekuzioan ausartuko larru-bizirik.
|
|
|
Akilesen iritziz,
|
hura
ez zen bidezkoa. Greziarren historia ez zen bidezkoa.
|
|
|
Baina merezi zuen proba egitea. Elkarrizketa
|
hura
ez genuen noski Vaticano Irratian eman.
|
|
|
Baina, ez zen erraza izan gure artean euskara batua sartzea. Esan ohi zen, idatzietan erabiltzen hasi ginen zorioneko" h"
|
hura
ez zela kristaua, marxista baizik. Eta euskara batuak euskalki guztiak hondatuko zituela, eta abar.
|
|
|
Gaur ere, nahiz eta orduko ikastetxea, maisuak, lagunak, hango giroa maite izan, ezin dut onartu nire nagusien burugabekeria eta gogorkeria hura. Nire lagun
|
hura
ez nuen gehiago ikusi. Baina mutikotan niri gertatutako hori, neure baitan daukat gorderik.
|
|
|
Askoz gehiago dira beste teoria guztietan azaltzen diren zuloak. Berez, gazte
|
hura
ez zen oso orekatua eta aurretik ere izan zituen bere arazoak. Gau hartan, beretzat gehiegi izan zen, berak hain maite zuen promozioa eta kategoria ez lortu ahal izatea hurrengo egunean.
|
|
|
Hain zuzen ere, neska mutil haiek, gazteak zirelako, ez zekiten zer izan zen komunismoa eta zein zaila zen komunismoa utzi ondoren bide berriak urratzea. Argi eta garbi esan behar zitzaien gazte haiei,
|
hura
ez zela turismo bidaia atsegin bat: komunista izandako nazioen egoera larria ezagutzekoa baizik.
|
|
|
Hain zuzen ere, bitxia da benetan zer esan zuen Auzitegi Konstituzionalak Kontsulta Legea zela eta. Demokrazia batean, herritarrek parte hartzeko tresnak dira kontsultak eta, gainera, kontsulta
|
hura
ez zen loteslea. Auzitegi Konstituzionalak nola esan dezake soilik Espainiako Gobernua dela nor, euskal gizarteari galdetzeko?
|
|
2011
|
|
|
Annak ez zuen gustuko Ciberkiller en" umore" berezia. Behin edo bitan errieta gertatu zen haien artean hori zela-eta, baina
|
hura
ez zen unerik aproposena bisitarien hitz jarioa mozteko.
|
|
|
Tenplu hori luteranoek eraiki zuten 1613an; baina zazpi urte geroago, katolikoek Mendi Zuriaren bataila famatua irabazi, eta garaipena ospatze aldera, Erregeak protestanteei eliza kendu eta karmeldarrei eman zien opari gisa. Annak bazekien
|
hura
ez zela San Nikolas eta Pragako beste tenplu askoren modukoa: Garaipenaren Andre Mari elizan mezak ematen ziren egunero; hara joanez gero, agian lagunduko zioten testuen esanahia argitzen eta, batez ere, irudiak identifikatzen.
|
|
|
Liburua egoera onean zegoen, baina bistakoa zen
|
hura
ez zela bildumagile baten kapritxo hutsa: maiz erabiltzearen ondorioz, orriak higatuta zeuden; dena dela, Franek ez zuen bestelako markarik edo azpimarrarik ikusi.
|
|
|
Aldameneko bikote batek aurpegi txarrez begiratu zien,
|
hura
ez zela solasean egiteko tokia leporatu nahian bezala.
|
|
|
Judasen izena entzun eta zurtuta geratu zen bikotea, aurrean zeukaten gizon
|
hura
ez ote zegoen burutik galdua pentsatuz. Paradisuko sugea, Jesukristo, Judas... denak lapiko berean.
|
|
|
Atzaparretan tinko eusten zion Joseph zaharrak utzitako eskopetari. Arestian prest zegokeen mundu guztia suntsitzeko aurpegi hain triste
|
hura
ez ikustearren.
|
|
|
–Bai, aspalditik zetorren gauza da. Hala, aurreko batean, egizu kontu, Maudek esan zion bere lagunaren zain zegoela, badakizu, zaharra, ezkondua, Roubaixekoa, hilean bi aldiz etortzen dena... lodia ez... badakit norengan zauden pentsatzen...
|
hura
ez, bestea, zaharra, hain adeitsua, hain jatorra den hura... Jakina, Hubert, normala denez, ez zen batere fidatzen eta gauaren erdian gauza zertan zen ikustera joan zen.
|
|
|
Baina handik ordubetera, militanteen bilera batetik irten eta afiliazio txartela puskatu omen zinan denen aurrean. Nahikoa izan omen zizkinan bilerako lehen hamar minutuak
|
hura
ez zela bere lekua erabakitzeko. Poeta fin fina dun, elkartasunari buruz irakurri ditudan hitz ederrenak idatzitakoa:
|
|
|
Azkenean Otañezek hanka sartu zuen Otanen hanka bien artean eta hura trabatuta lurrera botatzea lortu zuen. Bere hezurrak lurrean ikusita, haserre altxatu zen Otan,
|
hura
ez zela izan indarrez botatzea, trikimailua erabilita baizik, hitzartutako borrokan arauz kanpokoa, alegia. Hanka trabatzearen trikimailua erabili zuenak, Otañezek, proposatu zion orduan korrika apustua egitea, zein arinago iritsi halako tokiraino.
|
|
|
–Mutiko bat ere ikusi diat eta
|
hura
ez duk guztiz indiarra. Mestizoa begitandu zaidak.
|
|
|
Aurkitzen zutena hartu eta, ezer aurkitu ezean, etxeak erretzen, tenpluak desegiten, gure idoloak apurtzen, herriak hondatzen eta bertako bizilagunak hiltzen asetzen zitean euren haserrea. Jokabide hori ikusita konturatu zituan
|
hura
ez zela Quetzalcoatl, Espainiatik etorritako Hernán Cortés baino.
|
|
|
Arriskatu nuen eta ongi suertatu. Nire lagun
|
hura
ez zen berriz ere nirekin etorri!
|
|
|
Aitak pasatu zuen maleta
|
hura
ez zen bakarra izanen. 1957ko urtarrilaren 17an, zera esan zion Francok bere lehengusu Franco Salgado Araujori [94]:
|
|
|
Azindak ateri eta
|
hura
ez.
|
|
|
Eta ederki ikasi ere, berak kontatzen baitzuen bera izan zela behin sarjentuari zor ziotena ordaindu ez zion bakarra. Eta
|
hura
ez zen jolasa, Altzibar auzotik entzuten baitziren udaletxeko ziegetan sarjentuaren atzaparretan erortzen zirenek botatzen zituzten garrasiak.
|