|
2004
|
|
|
Eszena hura arratsero berritzen zen, eta arratsero izaten nintzen ni publikoaren artean. Eta balkoiko itzal
|
hura
ere han izaten zen. Baina, nahiz gizon puskak behin ere baino bizkorrago eta sentituago kantatu zu zira zu ekhiaren paria, liliaren floria, itzalak ez zion amorerik ematen.
|
|
|
Hutsik zegoen, egun hartan ez genuen pentsurik izango. Eta ez zuen konprenitzen,
|
hura
ere ez zuen konprenitzen.
|
|
2010
|
|
|
Pistola utzi eta soldadu kaskoa hartu nuen. Garbi eta distiratsu zegoen
|
hura
ere. " Aitagana joan nintzen Gregoriok hau erakutsi zidanean, Gregoriok erakutsi zidala esan gabe, noski, bestela nire enamoratu hori txikituko zuen —belauniko jarri eta arma txikia zorroan sartu zuen.
|
|
|
Mesedez!", eten nuen. " Arrazoi duzu, nahikoa da", eman zuen berak amore, eta kaxan utzi zuen gutun
|
hura
ere. Gero, plastikozko poltsa bat hartu eta Dunhill tabako pakete bat atera zuen handik.
|
|
|
Zerrenda hark, nire zerrenda sentimentalek ez bezalako sakontasuna zuen. Teresak erakutsi orduko finkatuta gelditu zen nire oroimenean; zizelkatuta,
|
hura
ere, nola" beste" izenak monumentu berriaren marmol beltzean.
|
|
|
Besarkada aundi bat ire anayarenpartetik". Nahi gabe ere, hitz haiek Ubanberen edo Opinen doinuarekin entzun nituen nire baitan," nekazari zoriontsuen" azentuarekin, eta kosta egin zitzaidan
|
hura
ere onartzea; nik ezagutzen nuenetik Berlinok erdara erabiltzen zuen ia beti.
|
|
|
Wi nni peg! ohizkoa baino lau edo bost aldiz biziagoa zen konpasean. Errepikapen hura bere arnasaren hotsarekin nahasten zitzaion, eta hots
|
hura
ere gero eta larriagoa zen. Baldarki egiten zuen lasterka, baina bere adineko zeinahik egin izango zukeen bezain azkar, edo are azkarrago; bere 115 kiloak 95 edo 85 bihurtu izan bailiran.
|
|
|
Nahi zuen gordeleku hartaz haratago pentsatu, atera espirituz zulo hartatik eta sinetsi salbabidean zegoela, bizitza luzea izango zuela heriotzari ihes egin ondoren, eta eutsi egin behar ziola, baina gogoak ez zion obeditzen, eta bere burua hil izan balu agian hobeto egongo zela adierazten zion. Aukera
|
hura
ere galdua zuen orain, gordelekurako bidean Juanek pistola eskatu ziolako harri zulo batean ezkutatzeko. Antsia egin zuen berriro, pentsamendu haiek min ematen baitzioten.
|
|
|
Eta Teresa eta Martin zure lagunak dira". Arrazoi
|
hura
ere ez zen borobila, baina onartu egin nuen. Ez nuen hartaz gehiago pentsatu nahi.
|
|
|
Eta inolako kulparik gabe fusilatutakoak, Ramuntxok beti aipatzen zituen Obabako maisuak eta gainerako guztiak. Eta Lubis, gure lagunarteko lehen martiria,
|
hura
ere plastikozko poltsa batekin itoa. Eta beste asko.
|
|
|
Baina ezetz esan nien. Kastigu
|
hura
ere beharrezkoa zela esan nien, ez zela bestela nire arima sendatuko. " Ez egin ezer —eskatu nien— Utz diezaiogun tximeletari bere etxera itzultzen."" Oparituko al didak esaldi hori poema baterako?", galdetu zidan Etxeberriak.
|
|
|
Monarcha bat. Lizen urtebetetzean iritsitakoa izango zen
|
hura
ere, lehengoan hilerri txikian ikusitakoa bezalaxe. Edo, agian, huraxe bera.
|
|
|
Bere aberritik urruti dago." Ezkutuka, Maribelek keinu bat egin zigun: ezetz,
|
hura
ere ez zela arrazoia, ezta inondik ere. Geroxeago, platerak garbitzen lagundu bitartean, Josebak gaiari ekin zion.
|
|
|
Oso hornitua zegoen
|
hura
ere, harlauzaren gainean basaloreak eta belar freskoak zituela. " Zer moduz hago, Lubis?", xuxurlatu nuen hurbildutakoan.
|
|
|
Zergatik atera hindudan hi Virginiaren ohetik zulo berera bultzatzeko. Horregatik idatzi behar diat liburua." Nire memoriala aipatzeko aukera ona zen
|
hura
ere, baina pasatzen utzi dut. " Nik horrelako zerbait egingo banu Angeli eta Lubisi buruz idatziko nikek —esan diot— Zirkunstantziak aztertzea beste biderik ez zegok." Berak baietz egin du buruaz, baina kortesiaz.
|
|
|
" Basoaren goiko aldera iritsiko gara gaur", esan zidan Lubisek hamar bat egun pasatakoan. Eta lortu genuen helburu
|
hura
ere, batzuetan zeharka aurreratuz, inolako biderik gabe. Handik aurrera askatasun osoarekin mugitu ginen, Iruaindik urrundu eta ezezagunak zitzaizkigun parajeetan ere sartuz.
|
|
|
Deustu osaba Juanek gehienik estimatzen zuen unibertsitate pribatua zen,
|
hura
ere jesuitena, eta hara joan izango nintzen hasiera hasieratik baldin eta amak," bera bakarrik ez gelditzearren", aurreneko urteak Donostian egitea proposatu izan ez balit. Maite nuen ama, ez nuen Villa Lecuonan bakarrik utzi nahi.
|
|
|
Eta etxea ere bai, osaba Juan kanpoan zelako ia beti, Miarritzen edo Donostian. Lubis bera ere gutxitan hurbiltzen zitzaidan, anaiagatik, Pantxok —zenbat eta hurbilago Obabako festak, orduan eta okerrago— uko egiten ziolako zerrategiko eginbeharrari, eta Lubisek hartzen zuelako ardura
|
hura
ere: Moro astoa lagun zuela, goizero eramaten zien janaria basoan ari ziren zerrategiko langileei.
|
|
|
Bigarrena, berriz, bere anaia Jose Francisco, Pantxo, Maderas de Obaba zerrategiko langile xumea, basomutilei otorduetako janaria eramatea beste ardurarik ez zuena. Eta Lubisen eta Pantxoren ondoren, jaiotako baserriaren arabera Ubanbe esaten zioten mutil erraldoia zetorren, Maderas de Obabako langilea
|
hura
ere, hemezortzi urte bete baino lehen, 1,90eko luzerarekin eta ehun kilo inguruko pisuarekin, zerrategiko" aizkorarik" hoberenaren ospea zuena. Hiru nekazari, beraz, zerrenda sentimentalaren buruan.
|
|
|
Zenbat eta hurbilago kolegiora itzultzeko eguna, orduan eta isiltasun handiagoa sentitzen nuen inguruan, eta —gauaren ilunari itxoin gabe— nire Bigarren Begiek kobazulo iluneko errainuak erakusten zizkidaten inoiz ez bezalako zehaztasun batez, osaba Juanen joatearekin berpiztu egin balira bezala: hantxe zegoen, lehen bezain beldurgarri, Martinen eta Teresaren aita, Berlino Begigorriya; hantxe, Iruaingo gordelekuan egondako amerikanoa, edota Susanak aipatutako fusilatuen taldea; hantxe, beti bezala, azken errainu
|
hura
ere, Angel, nire aita. Aldika, Lehen Begiek ikusten zutena bat egiten zen Bigarrenek ikusten zutenarekin, eta dena nahasten zitzaidan buruan:
|
|
|
Nire adiskidea lo zegoen betiko. Bere ondoan,
|
hura
ere lo, osaba Juan zeukan. Eta Henry Johnson ere lagun zuen.
|
|
|
Ezustean Itsaso pasatu zitzaidan hanka tartetik,
|
hura
ere telebista helburu.
|
|
|
Bah,
|
hura
ere laster ikusiko genuen zulo beltzera amiltzen, inoiz bultzatu izan diren euskararen plan estrategiko guztiekin gertatu den moduan (zenbat diru alperrik botata).
|
|
|
Gure kulturaren saltzeko, baskoak edo euskal herritarrak euskaldun sentiarazteko beharrez dira ateratzen Batek mila bezalako gauzak, eta bistakoa da helburua dela erdaldunek ez dezaten deus gal. Taula gaineko den mendreneko ahapaldia itzulia da, beraz euskarak ez du deus erraten, euskaldunak harria bezala eneatzen direlarik butiga horren aitzinean. C n egin zen Dale recuerdos
|
hura
ere aski pitoreskoa izan zen. Hitz emana izan zitzaien erdaldunei dena ulertuko zutela.
|
|
|
Edozein gogoeta, espektakuluaren osagarri da. Behiala hainbeste planteatzen zen konpromiso literarioaren eztabaida
|
hura
ere itxuragabea da, berdin delako eskuin zein ezker. Dominazio sistema ez da hor erabakitzen, beste plano batean dago.
|
|
|
Alta gizon zentzatua zen, segur ez zen ergel horietarik... Bainan
|
hura
ere ehotu zen. Harkiak789 deitu zituen, biltzen ahal zituen soldado eta aintzindari guziekin.
|
|
|
Espero den baino apur bat beranduago edo apur bat lehenago heltzen den gerla horietakoa zen
|
hura
ere.
|
|
|
Fika etorri, ibili
|
hura
ere inguruka, ukitu ere bai, baino ez eraman. Hurbildu zen uso txuri bat eta hark eraman zuen Axularren bihotza zeruan goiti".
|
|
|
Norman Angellen liburuaren tituluarekin presoei buruzko film eder bat egingo zen gero. Hurrengo gerla handiaren bezperan,
|
hura
ere: Jean Renoir, La Grande Illusion, 1937.
|
|
|
Haserre, Timur Lengek beste piku bat hartu eta
|
hura
ere bota dio.
|
|
2011
|
|
|
Jakin behar da oilategi hura gibelez lurrari dagoela eta baduela handik leihotto bat, nondik baitoaz oiloak barnerat. Sagarroiak atzemanik bide hura egin zuen oiloek bezala, eta sartu zen
|
hura
ere barnerat: nondik zukeen arrautza jaterik gogoan; baldin bazen ere han arrautzarik, ez bide zeuden lurrean, haren menean.
|
|
|
Zer jaten du, bada, sagarroiak? Jaten du sagu, larri eta xehe, orobat sator eta sahatsuri, har mota guztietarik, erran nahi baita,
|
hura
ere gure alde ari dela lanean, gure gauzer hobenik batere egin gabe.
|
|
|
Bertze alde, badakigu ere, hazkurria ez duela kabalak beretzen ahal irensten duen bezala, hala nola, zaldiak zaldarea. Egia da zaldare hura ahoan apur bat gozatzen edo xehatzen duela, baina, erdia bederen osorik dago, eta xehatua den
|
hura
ere ez du beretzeko heinean. Irensten duenean zaldarea badoakio lehen sabel batetara:
|
|
|
Bertze zaldi bat edanarazi du, eta eman dio zaldare izari bera. Oren bat bazuen jana zuela, noiz hiltzen baitu
|
hura
ere, eta ikertzen. Zaldare guztia sabelean zuen, eta hango urak lotuak zitzaizkion jadanik azkarki.
|
|
|
Sagarrak bildu eta martxora arte horretan, landarearen zangoko eta adar lodietako axal erdi altxatuak eta, haiekin batean, hari dauden goroldio eta belarkiak karrakatzen ohi dituzte eta oihal batetara biltzen, gero errearazteko. Eta nola lurrean hedatu oihalarengatik, landarearen zangoari behera erori baitaiteke ihizi gaixto horietarik zenbait, ororen atzemateko, lana egin eta, kentzen dute aitzur batekin, inguruan, lur axala bere zohiarekin eta
|
hura
ere errearazten.
|
|
|
Bertze alde, sinesteko litzateke deabru zenbaitek erran diola satorrari noiz den laboraria lanez gainditua, ezen orduan da
|
hura
ere ari azkarkienik bere lan tzarrean.
|
|
|
(ezinezkoa zirkunstantzia haietan eta AEBetako legearen pean). Kontatu beharra dago beste
|
hura
ere, ETAk Amerikanoen artean dirua biltzera bidali zituen bi ekintzaile frustratuena. Boisen nabarmenki huts egin zuten eta lur jota zeuden, han aurkitutako indiferentziarekin eta are kontrako jarrerarekin.
|
|
|
Akats
|
hura
ere ondorengoek onartu behar izan zuten. Baietz asmatu noiz... bai, handik berrogei urtera, gizakia lehen aldiz ilargiraino heldu zen egunean, hain zuzen.
|
|
|
Grabagailuak jasotako anabasatik gutxieneko koherentzia duen idazkia egiten jakin duen kazetariaren meritua handia izanagatik ere, nekez entzunen du laudoriorik. Ez irakurlearena, elkarrizketatuaren adimen mailaren berririk ez dakielako; eta ezta protagonistarena ere,
|
hura
ere Panikerrekin bat datorrelako: auskalo zer idatziko duen.
|
|
|
Zer esanik ez dago: haur haien begietan marisarjento
|
hura
ere aldatua zegoen, lehen aldiz gugandik hurbil edo sentitu baikenuen, gutako bat izateraino ere heldu zela esanen nuke. Hamabi urteko mutiko haiek apirileko egun batean jakin zuten heriotzaren berri.
|
|
|
" amaren bularrak ebaki zituen kutxiloaren ertzak erdibitu egiten du semearen bihotza ere erdibituriko bihotzetatik sortzen dira dere sehaskak zapuztuko dituzten hauster txoriak zapuztu diren sehasketan bizi dira dere kutxilo zorroztaileak begira ezan begere oinazearen urek landa
|
hura
ere estaltzen dinate aldare oro erori den erore belaunaldiak lore beltzez katiatuz birkatiatuz lore beltzez eta iltzez lore".
|
|
|
Lete izan zen salbuespen. Ordorika gero, baina
|
hura
ere, plazara ateratzeko igarobaimenik balu bezala, Atxagaren poesiaz osaturiko disko batekin estreinatu zen. Gertaera horrekin, euskal poesiak sekulako erakusleihoa aurkitu zuen, eta beste modu batera inoiz izango ez zukeen hedapena (Leteren 1974ko disko hartatik 35.000 ale saldu izanak zerbait esan nahi du garai haietaz eta bertan lirikak izan zuen funtzioaz).
|
|
|
Eta handik gutxira korrika azaldu da Bernard. Nik uste nuen, ni bezalaxe,
|
hura
ere harrituta geratuko zela bere aurrean ikusirik horrelako triku puska handia. Ba, ez.
|
|
|
Atzo izanen balitz bezala gogoratzen dut Via Rasellako ekintza eta zein ederra zeunden egun horietan. Carciofi horiek afaltzera gonbidatu ninduzun, gau
|
hura
ere zaila da ahazten, eman nizun lehendabiziko musu herabe hura. Gau horretaz, esan zuen Carlak, ni ere sarritan oroitu naiz eta, Rosariorekin ongi egon arren, aitortu behar dizut badaudela ahazten ez diren uneak, badaudela ahazten ez diren oroitzapenak, lehenengo musu hura bezala, carcicfi goxo horiek bezala.
|
|
|
Sindonari dagokionez, 1986an zianuroa hartuta hil zen kartzelan,
|
hura
ere" suizidatua".
|
|
2012
|
|
|
Baina hizketaldi haien guztien azpitik, beste hitz
|
hura
ere bazebilen," maxa", pede; hostotzaren azpitik arrastatzen ziren mamba sugearen kumeen moduan, ibili ere. Poliki poliki, Yangambi osora hedatu zen, eta ez zen arratsalde pasarik Club Royalen norbaitek xuxurlaka aipatzen ez zuenik.
|
|
|
Donatienek zerbait esan zion Gobernu Egoitza seinalatuz. Van Thiegelek ulertu zuen
|
hura
ere. Kafea prestatua zeukala jakinarazi nahi zion.
|
|
|
Nahiz eta aldamenean eserita egon, botak janzten
|
hura
ere, Van Thiegelek ez zuen poz jario hura entzun ere egin. Kezka batek hartzen zion burua; ez zati bakar bat, den dena baizik.
|
|
|
Saiheska jarri zen, egonezinik. Poema
|
hura
ere ez zetorrela ondo erabaki zuen, eta hobe zela hitz haiek baztertzea eta Le Soireko artikuluan ikusitako zenbakiak gogora ekartzea, batez ere kaobaren eta marfilaren igoera adierazten zuten bi haiek, 3,3 eta 3,7.
|
|
|
—esan zion Richardsonek. Esna zegoen
|
hura
ere, eta koñaka jartzen ari zen kopan— Azpiko lurra sutu izan balitzaizu bezala jaiki zara.
|
|
|
Richardsonek berak aitortzen zuenez, benetako poeta baten txokoa ematen zuen, liburuz betetako armairuekin eta kaobazko eskritorioarekin. Eta bileretako mahai borobila,
|
hura
ere kaobazkoa, aparta zen. Mahai haren inguruan eser zitezkeen erregea, Toisonet eta denak.
|
|
|
Sentimendu
|
hura
ere barru barrutik ezagutzen zuen. Arratsalde askotan, eta gau batzuetan ere bai, ametsetan, saguzarrak ikusten zituen plazako palmondoaren inguruan jiraka.
|
|
|
—Zuek kobazuloan ikusitako gizon hura zen Michel, sifiliarekin gaixotutakoa —azaldu zuen erretoreak— Eliza honetan ibili zen
|
hura
ere, askotan hartu zuen ogi santua nire eskutik. Gero soldadu joan zen, eta bere sasoiak etxe zikinetara bultzatu zuen.
|
|
|
Chrysostomek baietz egin zuen, eta arrautzatxo bat bezala gorde zuen hitz
|
hura
ere, pollutio, bere bihotzean. Gero, erretorearen atzetik, besapean mosketoia, sakristia zaharretik atera zen.
|
|
|
Yangambiko soldadurik hoberena sentitzetik azken morroia sentitzera pasatu zen. Kontatu nahi izan zion
|
hura
ere erretoreari, baina halako lotsa ematen zion degradazio hura aitortzeak, ezin izan zuen lerrorik osatu. Norbaiti azaldu behar, hala ere, eta Livori azaldu zion.
|
|
|
Berak ez zeukan, ordea, tripako minik, eta gainera esku hura ez zen epela bere amarena bezala, eta bigarren zaplada eman nahi izan zion, indar handiagoz oraingoan. Baina subofiziala zimela zen pertsona gutxi bezala, eta hutsean galdu zen kolpe
|
hura
ere. Tarte batez, esku hotzak izterrean eta belaunetan egin zion fereka, eta gero berriro sabelera igo zitzaion.
|
|
|
Argazki bat egiten ari zen bere Kodak makinarekin. Maxa galanta,
|
hura
ere.
|
|
|
Tximu batek garrasi egin zuen hondartzatik oso hurbil. Baina
|
hura
ere indiferentziaz jaso zuen lehoiak. Gorra zegoela ematen zuen.
|
|
|
Arbolapean lehoi arra eta lehoi emea daude; haien atzean, lasai lasai, etzandako bi idi. Eta oreina ere han dago,
|
hura
ere lasai. Jakina da:
|
|
|
Orduan ulertu nuen zein zen benetako arrazoia, bere buruaren barrukoa kanporatzeari zion higuina. Denbora luze joan zen eta halako batean, espero ez nuenean, elkarrizketa luze bat egiten utzi zidan baina gerora nik idatzitakoa errepasatzen utzi nionean, ez zidan inoiz bueltatu eta beste elkarrizketekin batera
|
hura
ere inprimategira eramateko azken epea amaitu zenean ez nuen Oteizaren erantzunik jaso".
|
|
|
Ramon Bareak erakutsi duenez, Bilbo aldean hain ezaguna egingo zen Lipperheide
|
hura
ere SSetako kide izan zen. Henri Delfanne belgikar nazia izan zen erresistentzia kide harrapatzailerik famatuenetakoa.
|
|
|
Bada, alga biltzaile
|
hura
ere desagertu egin zen; cayora joan zen egun batez gero, Nuevitasen ez zuten berriz ikusi. Alga biltzailearen anaia bere semearekin menturatu zen itsasertz hartan, ea zer jakin lezakeen.
|
|
2013
|
|
|
Angela, Dennis, Earle, mahaikide guztiak, isilik eta Mannixi begira geunden. Salan, umeak ikusten ari ziren filmaren soinua baizik ez zen entzuten, eta
|
hura
ere nahiko motel. Filma Ratatouille zela iruditu zitzaidan, Sarari eta Izaskuni bolada hartan gehien gustatzen zitzaiena.
|
|
|
Jo genuen barandara —batzuek paisaiari begira jartzeko, beste batzuk petrilean eseri eta deskantsatzeko, eta Arduradunak, Psikologo Ohiak, Senar Zoriontsuak, hitza zuzendu zigun petrilera igota. Bere alboan,
|
hura
ere petrilera igota, fraide gazte bat zegoen, oso gauza gutxia. Argal argala, gorputz kaskarrekoa.
|
|
|
Ilunpea zen nagusi aretoan ere, eta dotore luzitzen zuen, dena zetazkoa bailitzan, eszenatokiaren atzealdeko pareta guztia hartzen zuen barra eta izarren bandera erraldoiak. Argi indartsu bakarra, noski, Barack Obamari zuzendutakoa zen, baina
|
hura
ere, agian zetazkoa ez, baina kotoizkoa zen, goxoa, lanpara zaharrek izaten dutenaren tankerakoa. Goxoak ziren haren janzkeraren koloreak ere:
|
|
|
Adrianek barre egin zuen, algara etsi bat," zer mundu absurdoa, zer jende absurdoa" adierazten zuena. Kolegio garaikoa zen barre egiteko modu
|
hura
ere, bere ezaugarri bat.
|
|
|
Adrianek bere Leku Nagusian eraikitako pabiloiak sukaldea, logela eta salatxoa zeuzkan tailerraren ondoan, eta udako egun askotan hantxe gelditzen zen gaua pasatzera altzariren batekin edo jostailuren batekin lanean aritu ondoren. Gaua beroa baldin bazen, utzi babes
|
hura
ere, eta Zuhaitz Okerraren azpira jotzen zuen tapaki batekin, eta han etzaten zen, geldi geldirik, hotsak entzunez: gau-txorien txistu hotsa, presaren zirrikituetatik alde egiten zuen uraren txirraia, zuhaitzen hostoek haizearekin sortzen zuten zurrumurrua, apoen kantua.
|
|
|
Oso argal zegoen. Bestalde, zigarro bat zeukan eskuan, eta aldaketa zen
|
hura
ere. Nik nekiela, L. ez zen inoiz erretzailea izan.
|
|
|
Anaia zaharrenak
|
hura
ere pentsatua zeukan, eta zalantzarik gabe erantzun zion.
|
|
|
Gaixo jarri zen garaian, ia laurogeita hamar urte zituela, etxea txukuntzera etortzen zitzaion andreak elorri adar bat ekarri zion apaingarri,
|
hura
ere basaranez betea, anaiak hilobi gainean utzitakoa bezala. Amak ale bat hartu eta andrearengana jo zuen irri batekin:
|
|
|
Electroshock. Hitz
|
hura
ere nire gogoan barneratu zen, eta Antoine, pilule, Monoprix eta halakoekin osatzen hasitako lexiko berriari batu zitzaion. Gitarra jotzen ikasten banuen, eta talde bat sortu musika berria jotzeko, izen huraxe jarriko nion.
|
|
|
Bere erantzun
|
hura
ere lelo bihurturik zegoen aspalditik.
|
|
|
Martxoaren 2a asteazkena izan zen, egun hotza
|
hura
ere otsailekoak bezala, eta don Santiago txaletaren salako leiho batetik hasi zen Lopez, Ganuza, Aguiriano, Leblanc eta Vergararen korrika saioa jarraitzen. Hamar minutu geroago, ordea, balkoira aterata zegoen eguraldi hotzaren axolarik gabe, Aguirianorengana zuzenduta prismatikoak.
|
|
|
lehenbizi, anaia, eskuetan burdinak zituela; gero, hiru guardia metrailetekin eta laugarrena paperez betetako kartoizko kaxa batekin; azkenean, bera. Keinu egin zion sukaldeko guardia gazteari, eta
|
hura
ere ilaran jarri zen.
|
|
|
Atzean utzi genuen jaioterria. Atzean, heriotzak eskainitako leku aparte
|
hura
ere. Lehengoak ginen berriro.
|
|
|
Azkenean, erretiluak garbitzen ari zen neska batengana hurbildu ziren. Neskak kide bat seinalatu zuen, gure alboko gizon handiarekin hizketan aritutakoa, eta
|
hura
ere seinalatzen hasi zen, baina kanporantz.
|
|
|
Aldamenekoan 30en bat urteko gizon gazte bat zegoen. Hispanoa zen
|
hura
ere, eta moztaka: 120ren bat kilokoa eta ez oso altua.
|
|
|
Beste rancheria bat aurkitu zuten, errekaren bi ertzetan zabaltzen zena. Baina
|
hura
ere hustuta zegoen, bezperakoa bezala. Hondartza aldera jo zuten atzera.
|
|
|
Koral puska bat erakutsita, handik gertu hartutakoa zela esan zien indio nagusietako batek, marea jaistean hondarretan aurkitzen zituztela. Zilarra erakutsita,
|
hura
ere erraz non aurkitu esan zieten. Indioek bazekiten arrotzek zer entzun nahi zuten, eta huraxe esaten zuten, haien aberastasun nahia hauspotuz.
|
|
|
Baina, itsas mapen arabera Rica de Orok egon behar zuen latitudera heldu zenean, norabide guztietan bilatuta ere ezin izan zuen aurkitu, eta ez zela existitzen ondorioztatu zuen: " no se pudo hallar la dicha Isla por donde se entiende no la haver". 11 Rica de Plataren bila abiatu zen jarraian, baina ahalegin guztiak eginagatik ezin izan zuen
|
hura
ere topatu, eta aurreko ondorio bera atera zuen: " no la deve de haber, sino que alguno por oidas le mandaria pintar en su carta".
|
|
|
Cortesek beste espedizio bat bidali zuen 1533. Bi ontziz osatuta zegoen
|
hura
ere: San Ldzaro eta Concepcion.
|
|
|
1842an San Luis Rey misiora aldatu zen Zalvidea, han hobeto zainduta egongo zelakoan. Baina
|
hura
ere erreka jota zegoen. Mofrasek 1841ean bisitatu zuenean, hango fraide adinekoa, Francisco Gonzalez de Ibarra nafarra, urte batzuk lehenago Estenagarekin batera itsasontzia hartu eta bere postutik desertatu zuena, h l' etat plus deplorable aurkitu zuen.
|
|
|
Haren besoak, eskopeta arin kargatuz eta deskargatuz, limosnak jasotzerakoan baino bizkorrago mugitzen ziren, eta horri esker indioek atzera egin zuten eta bera arkuperaino atera zen. Han konturatu zen indio bat, fusil batez armaturik
|
hura
ere, zelatan zeukala zutabe baten atzetik. Bera beste baten atzean babestu, eta elkarri zelatan egon ziren biak.
|
|
|
Baina espainiar agintariek ez zuten ezer egin, edo ez zuten ezer egiterik izan, 1810etik arreta eta funts guztiak Mexikoko iraultzara zuzenduta zeuzkatelako. Ahalegin
|
hura
ere zen ondo atera, ordea. 1821ean, errege armadako koronel batek, Agustin de Iturbidek, Acapulcon matxinatutakoak azpiratu ordez, zegokion bezala, bat batean iraultzaren bandera goratu, eta burujabetasuna eman zion Nueva Españari.
|
|
|
Oparirik gabe —eta laster bukatu ziren, xarma guztia galdu zuten fraideek. Indioen haserre nabariaren aurrean, oparietarako 300 peso ziztrin eskatuz idatzi zuen Garcesek; baina
|
hura
ere ukatu egin zioten. Gainera, Teodoro de Croix ek, Salvador Palma Yumen buruzagiari egindako galdeketa, hark bataioa eskatu ondoren (1776).
|
|
|
Baja California pobreegia zen San Diegoko eta Monterreyko kokalekuei inolaz ere laguntzeko, eta Loretotik San Diegora arteko hirurehun legoako bidea luzeegia eta zailegia zen erabilgarri izateko. Itsasoko bideari zegokionez,
|
hura
ere ez zen batere erraza. Gainera, San Blasko ontziak txikiegiak ziren familia osoak garraiatzeko, eta, ondorioz, San
|
|
2014
|
|
|
Portugalgo erregearen eskariz, Coimbrako UniberAzpilkuetaren estatua tsitateko katedradun aritu zen (1538). Bere nafar hiritartasunak(" Aprendi la gramatica en Navarra") gertuko sentiarazten zuen portugaldarra,
|
hura
ere Espainiaren mende egongo baitzen gerora(). Urte haietan, San Frantzisko Xabierkoa Lisboan zen; India, Japonia eta Malasiara misiolari lanetan joan aitzin().
|
|
|
Agian egingo zuten poliziek datuak lortzeko ahalegina zaurituaren zamarreko poltsikoak arakatuz; baina gida txarteleko izena ez zen" Thomas Edward Lawrence", benetakoa, ezta soldadu garaiko" John Hume Ross"
|
hura
ere, baizik eta asmatutako hirugarren bat," Thomas Edward Shaw", eta ezezaguna egingo zitzaien. Gero imajina dezagun istripuaren atestatua osatu beharrak Clouds Hill eraino eraman zituela—, etxea ikusi eta jakin mina handitu egingo zitzaien.
|
|
|
Arabiako desertuan erabilitako jantziekin jarri zuten Lawrence hilkutxan, Mekako Feisal emirrak oparitutako zeta zuriko galabeia rekin eta kordoi gorri zein doratuz lotutako kafiyeh bat buruan zuela; gerrian, daga eder bat,
|
hura
ere urrez hornitua. Nahiz nabarmena izan, janzkerak logika betea zuen.
|
|
|
Kanposantu atzeko belazean zegoen astoa arrantzaka hasi zen. Lehen momentuan haserretu egin nintzen, egunaren sosegua hautsi zuelako; baina
|
hura
ere" dibertsioa" zen. Haserrea desbiderik onenetakoa da heriotzaren orduan.
|
|
|
Ezdeusak eta egungo joan etorrien kezkek, preseski, ez dute elkar batere ongi eramaten. Konparazione, hutsaldi edo hutsune edo den delako ez zera ezinago tipiño hori aldamenetik igaroz gero, ez ikusiarena eginik, korri segitzen dut kale jendetsuan barna, estropezuka eta arrapaladan arituz, ez dakidalarik
|
hura
ere beti nirekin datorrela arin arinka, hari mehe edota sendo batez niri lotua.
|
|
|
Ezen beldur naiz ez ote diren hona heldu artista batzuk modaz pasatuak direlako beren sort auzoan., dantza maite dutenen artean zahartzen ari baita moda hori? Egia da, unibertsaltasunaren izenean nahi dena egiten ahal da, inuit bat gomitatzen ahal da maskaradara, humanoa denaz gain edo kanguru bat Jaragoienek baino gorago jauzi egiteko,
|
hura
ere Jainkoak egina baita. Baina hau ikerketa dei daitekea?
|
|
|
Ene arimaz ez dira sekulan jabetu. Gorputzaz ba, baina
|
hura
ere orai kentzen diotet. Margarita zaude zu ere beti libro.
|
|
|
18. Lana. Egiten dut
|
hura
ere, bere tenorez. Oraino iguzkiak badu zer argi.
|
|
|
Testis unus Testis nullus? Kantuz ari zen Bettiri batekin, Pagalzetarra
|
hura
ere, Jakesene bezala. Hau Eñaut Etxamendiren amaren anaia.
|
|
|
Ba, nik ere maite diat ba andrea. Ez duk bada
|
hura
ere, herabe hetarik! Badik harek ere larderia etxean.
|
|
|
Gainerakoetan trajea eramaten zuen ia urte osoan. Korbata eta txapela,
|
hura
ere ziklo batean sartua. Berriena igandeetarako, bestea eguneroko eta azken degradazioa, arrandegirako.
|
|
|
Gogoan dut maiatzaren lehen batean, Boulevardeko kioskoari bueltak ematen ari ginela, apenas bizpahiru dozena lagun, ikusi nuela aita han zegoela, gabardina soinean, txapela kaskoan. Ikusi ninduenean etorri zen niregana, seinalatu zidan han inguruan zebilen gizon bat,
|
hura
ere gabardinaz jantzia eta buruan txapel txikia. Esan zidan hura Manzanas zela eta ez nuela aurpegi hura sekula ahaztu behar.
|
|
|
Gero, Madriletik anaiarentzat bizikleta etorri zenean,
|
hura
ere sartzen zen jolasetan. Auzoko haurren artean txirrindu bakarra zen gure anaiarena, guztiz preziatua.
|
|
|
Hirugarren pisuko eskuinean beste familia bat: aita Diputazioko guarda eta etxekoandrea, Nafarroako hegoaldekoa
|
hura
ere, gu oraindik haur ginela Jehovaren lekuko bilakatu zena. Handik gutxira Cristina eneara joan ziren bizitzera, goiko parteko guarda etxera.
|