|
2000
|
|
|
Makilatxoa bota, distantzia neurtu, makilatxoa bota, distantzia neurtu:
|
hura
ere, bizitza bezala, entropia hutsa. Inertzia.
|
|
|
Orain basiliskoa!", egin zuen orro jendetzak txalo zaparraden artean; eta basiliskoa, inon agertzen ez. Baina harrapatu zuten
|
hura
ere halako batean, kiribil kiribil eginda, emakume baten lepoan kamuflatuta, eta, harrapatu ahala, txikitu nahi izan zuten zinpeko zaintzaile astapotroek. " Ez horrela!
|
|
|
Gero anabasa etorri zen, eta beldurrak dakarren irri negar urduria, eta pixalarria. Ez zen, baina, gauza gehiago okertu;
|
hura
ere, noski, aurrez prestatuta zegoen. Halako efektu kolpe bat, ikuslearen arreta gehiago erakartzeko, eta gonbidatuon erresorteak eta kirioak airean atxikitzeko.
|
|
|
Noizbait ere edariak lortu, eta bazter batera inguratu gara. Gugandik urrun, Luis Laurarekin dantzan ari zen, eta Dan Adelarekin (zalantzarik gabe,
|
hura
ere gidari hobea da dantzaria baino).
|
|
|
Oraingoan ere zirkinik egin gabe, Danek furgonetatik Chicagoko mapa atera, eta hoteleko kalea topatu du, hirigunetik urrun samar
|
hura
ere. Orduan matxinada erabatekoa izan da eta, nekez bada nekez, azkenean erabaki hau hartu dugu:
|
|
|
c.2 Adelaren ahaleginek nekez izango dute emaitza onik eta pozten naiz, eta pozten naiz. Izorra dadila
|
hura
ere.
|
|
2001
|
|
|
Oihal mugagabeko txatalak eduki nahiz  ez eduki, luzarora, josten den gauza oro zaharki  tzen dela irudituko zaizu. Begitanduko zaizu, gaztea zinenean pozik eta ilusioz estreinatu zenuen halako soineko
|
hura
ere gastatu, higatu, zulatu edo modaz pasatu zaizula.
|
|
|
Bai. Soinekoak, alkandorak, jertseak, berokiak, gabardinak... itxiduradun gauza guztiekin gertatzen den bezalaxe itxi zen aldi
|
hura
ere.
|
|
|
Iraganaren oihalean begiratu nahi dute, baina
|
hura
ere zail: amamak gizonaren larrua birjosten nahikoa lan.
|
|
|
Erants dezadan halaber badituela beste bi ale, bigarren mailako liburua eta ariketak dakartzana. Harako beste
|
hura
ere, Euskal aditza: batua?
|
|
|
hobetua izatea, azalean (barrengo bigarren azalean) dioenez. Hitzak aldaturik, bigarren argitaraldia (hobetua
|
hura
ere) hartu dute gidari, lehenbizikoa, Agirrerena berarena, hartu beharrean.
|
|
|
Ahoz  koetarik, gainera, ederki gorde zaizkigu honelakoak, beste ezer baino ederkiago. Ez naiz hemen horien formaz (axaleko eta barrengo formaz, Humboldt-en harako innere Form
|
hura
ere kontutan hartzen dugularik) hasiko hizketan, ez bainuke berehalako batean bukatuko. Oraintsu jaso dut Terence H. Wilbur ek," The grammar of the Basque proverb" izenarekin, Montrealeko Lacus Conference zelakoan iaz aurkeztu zuen idazkia.
|
|
2002
|
|
|
Jarraian, Tabirako auzo eta ikastetxe banatan hazi eta heziak zirela argudiatu zuen. Baina
|
hura
ere argudio hutsala iruditu zitzaion, segituan. Toki Onatik hurbil jadanik, adiskide hitzak ez zuela beraien arteko harremana ongi izendatzen deliberatu zuen.
|
|
|
Hau beraren herria duk, parajea  ondo ezagutzen dik, eta laguntasunik ez zaiok faltako. Besteak nora joko zuen ez zekiat, baina, pentsatzekoa duk,
|
hura
ere beraren herrian utziko zutela.
|
|
|
Astelehena duk noski. Haren aurretik pasatzean, Riberako merkatua etorri zaik gogora, han Bilboko Zazpi Kaleetan, eta
|
hura
ere itxita egongo dela egiten duk hausnar. Eta Riberako azokatik hire alaba Nerearengana alde egiten dik gogamenak.
|
|
|
Bertatik, agure bat jaisten da, beltzez jantzirik. Haren atzetik, emakume bat,
|
hura
ere edadetua eta beltzez jantzia. Emakumeak besotik oratzen dio gizonezkoari.
|
|
|
Kale kantoiko bi ertzainek eta lorategian zeudenek oihuak datozen alderantz hartzen dute bizi bizi. Ez dakit nondik agertu den argazkilaria, baina
|
hura
ere oihuen  aldera doa saltaka.
|
|
|
Gezurra dirudi hain deuseza den zerbaitek holako zarata ateratzea. Baina
|
hura
ere noizbait konpondu zen, eta hor hasi ginen guztiak, elkarren artean hobeki ulertuko genuelakoan edo, erabaki ortografikoak hartzen. Eta nola aurreratu dugun!
|
|
2003
|
|
|
Eschyle, Sophocle eta Euri  pide. Peloponizako gerla denboran bakezaleen aldera sutan errabiatu zen Aristofanes
|
hura
ere! Segur naiz Elpidesek, eztabaida honen osagarri, bere adibideak ekartzen ahal dituela.
|
|
|
Maisuaren ustez, ez da halabeharra existitzen, kausalitatea baizik. Polliki errepasatu nuen aforismoa, tentuz eta artaz; puxka baten ondoren, susmatu nuen argentinarrak neu bezalaxe, liburuzain eta idazle
|
hura
ere ordurako nahikoa begietatik jota behar zuela egon. Ez zela halabeharra existitzen?, galdetu nion neure buruari erretorikoki eta suminduraz beterik.
|
|
|
Gehientsuenak burugabeak iruditu zitzaizkidan, baita barregarriak ere, eta nik ere pentsatu nuen hondamendi hura koor  dinazio polizial eskas baten ondorio baizik ezin zitekeela izan. Baina argumentu
|
hura
ere ez zitzaidan onargarria iruditzen. Zerbait egiantzekoa, errealitate izpi bat bilatzen ahalegindu nintzen amesgaizto makabro hartan.
|
|
|
Xabier Maria Munibe Peñafloridako kondeak, Narrosko markesak eta Inazio Altuna zaldunak. Zentzu horretan, euskal Ilustrazioa Espainiako Ilustrazioarekin bat zetorren,
|
hura
ere, Karlos III. erregeak eta bere ministro nagusiek bultzatua, aristokratikoa eta despotikoa baitzen. Adiskideen Elkartea hiru probintzien batasun politikoa suspertzeko erabakia hartu zuen lehenengo erakundea izan zen (Irurac bat ikurritzaren pean).
|
|
2005
|
|
|
Marroren etxeordera sartzeko, oiloak barruratzeko eta kanporatzeko garai bateko zuloa baliatua nuen; Marroren aitak zaintzen omen zituen oiloak, ni jaio gabea nintzen garaian, baina minbiziak eraman zuen gizona, artean Marro haurra besterik ez zela. Hurrena, berriz, ama hil zitzaion,
|
hura
ere minbiziarekin, eta bakarrik geratu zen Marro nerabea, gurasoen etxe zaharrean, etxeordea eta baratzea ere beretzat zituela.
|
|
|
–Juaninek potroak ditu, behar denean, sartu zen Idoia, giroa baretze aldera
|
hura
ere.
|
|
|
Pertsonaia ospetsuak miresten ditugu, onenean ere gizadiari mesede handiren bat egin diotenak, eta okerrenean, berriz, beren ergelkeria besteren lelokeria pizteko erabiltzen dutenak, lelokeria hori giza arimaren bazterrik ezustekoenetik agertzen baita. ...hobe deritzot gertuko pertsonak miresteari, bizitza eta arima nirekin partekatzen dutenak alegia; miretsi, esate baterako, Anaren langiletasuna eta irmotasuna, Joxe Mariren kemena, aitak amari eta niri zigun maitasun isila, zenbat eskertu nion plazako besarkada estu hura, hainbeste denbora haren gorputzean ezkutaturik egon eta gero!?, amaren bizi gogoa, Albertoren bihotza eta gaztetasuna, azkenean
|
hura
ere miresten hasia nintzen?, Marisaren eztitasuna, Idoiaren maitasun betea, Adelaren gizatasuna eta amatasun beroa. Adelaren gizatasunak, hain zuzen, barru barruan zizelkaturik utzi zidan arrastoa, nire izen ezkutuan.
|
|
|
Egunero zelatatu nuen, baita larunbat zein igandeetan ere, lan asko neukan aitzakian. Idoiari ez zion axola ez irteteak eta nire gelan egoteak,
|
hura
ere lan askorekin zebilen eta; ikasten nekatzen zenean, pintatzen hasten zen, eta, batzuetan, ohera eramaten ninduen; horrelakoetan baino ez nuen uzten nire begiralekua. Oso samurai baldarra nintzen, jakina; samurai batek ez du begiralekua uzten, hilik ez baldin bada.
|
|
|
POUM zeritzan alderdian sartu zen, ezker muturrekoekin; frankistek errepublika suntsitu zutelarik, ez zen geratu alderdi haren aztarrenik ere. Faxistak Bartzelonan sartu zirenean, Adelaren aita ihes egiten saiatu zen, familia eta guzti, baina, zer diren gauzak, beste maisu batek saldu zuen; maisu
|
hura
ere Institución Libre de Enseñanza erakundekoa zen, eta PCkoa. Adelaren aita, POUMen ibili aurretik, PCn ibilia zen, eta ordudanik ezagutzen zuten elkar.
|
|
|
Ziur zegoen ez zuela inor hil, bala galduren batek jota ez bazen. Aurrez aurre zeuzkaten lubakietan mugitzen ziren itzal urrun haien artean, anaia zaharraren aurpegia ikusi uste zuen etengabe,
|
hura
ere izuturik, bera bezala.
|
|
|
Ikuskaria etorrarazi zuten; hark errieta egin zion Juliori, erabat beheratu zuen maisua, nahiz eta lehen, Francoren garaian, ikuskari hark berak oso bestelako legea betetzeko agindua zion. Ikuskari
|
hura
ere, beste asko bezala, demokrata zen orain, magiaz, eta aire berrien bultzatzailea. Juliori esan zion ezen, auzo hartan lanean jarraitu nahi bazuen, euskaltegira edo akademia batera joan zuela, auzoko haurrek euskaraz hitz egiten baitzuten etxetik.
|
|
|
Pistola kargatuari bi hatzekin heldurik, uretara erortzen utzi nuen; hondoko hotsak unetxo bat pasatu zuen nire belarrietara iritsi aurretik. Gero, poltsikotik erlojua atera nuen; han joan zen
|
hura
ere. Putzuari begira geratu nintzen une batez, ilgoraren argitan; kutxa zaharrean topatutako prismatiko hautsiak oroitu nituen.
|
|
|
Eta auzotar ugari. Denen artean, hantxe bereizi nuen, beraren gorputzaren luzeragatik, garai batean ORTkoekin berebizikoak izaten zituen abertzale luzanga sesiozale
|
hura
ere. Adela eta Alberto ere ikusi nituen, besotik helduta; nire maistra argaldua zegoen; haien ondoan, Joxe Mari eta Ana zihoazen.
|
|
|
Pentsatu nuen, berebat, erlijio batean sartzeak (Idoia nuen buruan, Indiara joana), ez modu arrazionalistan, nire maistrak budismoa bizi zuen bezala, baizik eta modu mistiko batean, fede bati erabat atxikirik, goitik behera alda ziezaiokeela barrua, eta egoera hartatik irteten lagundu. Haatik, burutazio
|
hura
ere alde batera utzi nuen, Adela adimentsuegia eta intelektualegia baitzen begiak itxita ezein federi atxikitzeko.
|
|
2006
|
|
|
Biolina jotzen ikas nezala nahi zuten gurasoek. Niri, ordea,
|
hura
ere ez zitzaidan erakargarri. Irakaslearen etxera joan beharrean, haitzetarako bidea hartzen hasi nintzen.
|
|
|
Ama, zuk aitortu ohi duzu agnostikoa zarela; Wittgeinstein ek esan zuenari kasu eginez, nahiago duzula ez dakizunari buruz hitzik ez esatea. Unamunoren
|
hura
ere gustatzen zaizu: " Arrazoimenak ez du frogatzen Jainkoa existitzen denik, baina ezta existitzen ez denik ere".
|
|
|
Gorriari ere eman genizkion buelta ba  tzuk. Biziegitzat jo, eta
|
hura
ere baztertu egin genuen, bere tonu guztietan. Aukerak murriztu eta murriztu, azkenean urdinez margotu genuen, urdin argitxoz, pastel kolorez.
|
|
|
Begira, egia da!, hauxe da muga: itsasoak eta lurrak bat egiten duten gunea, eta handiko
|
hura
ere bai. Muga da espazioaren protagonista, dena eta ez dena bereizten dituena; eta orainaldia denborarena, bertan egiten baitute bat iraganak eta geroak.
|
|
|
Paraninfoan eman zuen hitzaldian MartÃnez de Herediari entzun nionean metro koadroak aprobetxatzeagatik egiten zirela pasillorik gabeko etxebizitzak eta gehienetan auzo pobreetan eraikitzen zirela horrela antolaturiko etxeak, harrotu edo egin nintzen nire arkitekto senagatik, Arkitektura Eskolan sartu baino askoz lehenago nuelako nik hura hautemana. Baina Iñigoren etxeko atondoa etorri zitzaidan bat batean gogora, eta MartÃnez de Herediaren iritzia, arkitekto handia izan arren bera, ez zela zuzena konturatu nintzen, ezta nire arkitekto senak eraginda onduriko uste
|
hura
ere. Iritzi hau behin eta berriro berretsi dut ospitaleratua izan naizen guztietan:
|
|
|
Lantzean behin, ni nengoen aldera begiratzen zuen. Lapitz bat hartu zuen, auskalo zenbatgarren aldiz
|
hura
ere, telefono mahaitxoaren gainetik, eta zerbait idatzi zuen paper mutur batean. Buru mugimendu txikiak egin zituen beste aldekoaren esanak onetsiz.
|
|
|
Gortina lizundu bat korritu nuen dutxatzeko. Tutua herdoilduta zegoen eta dutxaren zorua, zikina; nahiago izan nuen, bada, aurpegia eta hortzak konketan garbitu, nahiz
|
hura
ere zikina zegoen eta bertako tutua, herdoildua.
|
|
|
Nire hitzak irriño ziniko batez entzuten egon ondoren, labana bat atera zuen gerritik zintzilik zeraman larruzko poltsatxo batetik. Ireki zuen labana eta, ohiko legez, xafla baten ahoari hats egin eta galtzetan igurtzi zuen distira ateratzeko; gero beste aldeari hats egin eta galtzetan igurtzi zuen
|
hura
ere.
|
|
|
Ez zena erakusten ahalegintzen zen, bere homosexualtasuna sala zezaketen etsaiak ginen gu. Horregatik jokatzen zuen hain uzkur gurekin, eta nire idazlanaren azpian idatzi zuen hurkoekin eramangarria izateko ohar
|
hura
ere halaxe ulertu behar da: berarekin ere eramangarri izateko eskaera baten gisa.
|
|
|
Hermannek, ohi zuen legez, bere labana ireki zuen eta odola zioen xaflaren ahoari hats egin eta galtzetan igurtzi zuen distira ateratzeko, gero ohorea zioen beste aldeari hats egin, eta galtzetan igurtzi zuen
|
hura
ere. Hiruzpalau aldiz egin zuen gauza bera.
|
|
|
Ezagun batzuk uzten zidaten lolekua. Loleku baino ikasleku bihurtu nuen
|
hura
ere.
|
|
|
Makina bat zeharkako begirada eta ahopeko kontu ikusi eta entzun zuen denak ohitu ziren arte. Eta orain arte konturatu gabe zegoen abilezia
|
hura
ere ez zuela egin bere gogoz.
|
|
|
Dirua handik denbora batera iristen zen: trenez
|
hura
ere. Eta alanbreari esker ordaintzen zituzten esnea eta ogia hileko bosgarren egunetik aurrera.
|
|
|
" Ba, ez dakit; amona bakarra ezagutu nuen, eta
|
hura
ere ni oso ume nintzela hil zen".
|
|
|
Euskaltzaindiaren begi zorrotzak agudo aski antzeman du zein diren gaurko euskaldunaren beharrak, eta denetara iristea ezin eska dakiokeen arren, gutxienez lehentasunezkoak asetzeko neurriak hartu ditu; aita santuen zerrenda, horren frogagarri. Hurrengoa, akaso,
|
hura
ere ezinbestekoa eta premiazkoa, Vatikanoak eguneratutako bekatuen zerrenda euskaraz ematea!
|
|
|
Ez dugu egin nahi, noski, zuzentasunik gabeko testu edo jarioaren apologiarik. Zuzentasunak badu zentzua, eta
|
hura
ere zaindu behar da. Baina beste gauza bat da zuzenkeria, edo, nahi bada, muturreko zuzentasunzaletasuna (hau da hau asmakizun baldarra!).
|
|
|
Salto egin dugu, ondorioetan pentsatu gabe esaldian abiatu gara, eta ezin dugu atzera egin. Handik edo hemendik gainditu dugu ataka, eta solaskideak ez du barkatzen;
|
hura
ere zure ezinaz ohartu da, ez dago zalantzarik, eta zain dago zuk korapiloa nola askatuko.
|
|
2007
|
|
|
Hire aitona zenak ikusiko bahindu, arraioa! Baina
|
hura
ere ez ditek aurkituko hilerri ondoko paretaren ondoan, ez horixe! Ez ehun metrora ere!
|
|
2008
|
|
|
Astelehenekoaren berdina. Boligrafo beltzez idatzia
|
hura
ere. " Gaur iluntzean, 7: 30etan, bila pasatuko natzaizu etxera.
|
|
|
Gutun azal bat dakar eskuan. Hitz bakar bat ageri da gutun azalean, open, beltzez eta hitz larriz idatzia; bi lerroko azpimarra, beltzez
|
hura
ere.
|
|
|
Emakume bat zegoen hurrengo kale bazterrean, zutik, zigarro bat erretzen, geldi. Haren aurretik pasatu nintzenean, disimuluz begiratu nion aurpegira, eta
|
hura
ere niri begira ari zela konturatu nintzen. Irribarre egin zidan.
|
|
|
Aitaz akordatu naiz. Behin behinekoan,
|
hura
ere.
|
|
|
Destiny koloniaren iragarkia etorri zait gogora, neska gaztea ohe porrokaturantz sakrifizio baten modura. Eta gero aita etorri zait,
|
hura
ere sakrifizio batean, eta Rei Kawkoren hitzak: " Izan Antigona!".
|
|
|
Aita barandan bermatu da,
|
hura
ere ur berunkarari so.
|
|
|
...xetik alde egin zuten, eta autoen gurpil hotsak sentitu nituen berriro, eta gurekin gelditu zen polizia forala, zorrotza eta ezpainestua bera, galderak egiten hasi zitzaidan berriro, etxekoandrea haserretzea lortu zuen arte, ez ahal zuen ikusten zein egoeratan nengoen, ordubete lehenago senarrarekin afaltzen goxo goxo, eta orain berriz..., eta etxekoandrea, esaldia bukatu ezinik, negarrez hasi zen
|
hura
ere, ez diot sekula behar bezala eskertuko hain ondo portatu izana nirekin, eta hartan geundela, bi emakumeok zinkurinka eta polizia ezpainestua, berriz, begirada zorrotzez, ordu laurden bat lehenago doi alde egindako poliziek telefonoz deitu zuten, auto bat ikusi zutela amildegian, eta Audi bat zela esango zioten telefonoaren beste aldetik, Audi bat al da?, galdetu baitzidan gurekin gelditu zen ...
|
|
|
Rosa agertzen da poliziak lagundurik. Emakumeak ez darama soineko gorria, handi samar geratzen zaion gona beltz bat baizik, eta brusa zuri bat,
|
hura
ere handi samarra. Takoirik gabeko zapata baxu batzuk ditu oinetan, eta belaunak eta garbi garbi dauzka.
|
|
|
(Geroztik jakin dut Erramu egun batean Ipurtzulua itxi ita, hamar egunia an... hasten den inauterietako kantua kantatzen ibili zela erramuarekin honako hau ere, edo honako hau izatera iritsi zen ume
|
hura
ere. Ezin dut sinistu).
|
|
|
Ez gaude akrata izateko eginak. Juizioko haginik ez dakit daukadan, baina errealismokoa uste dut ari zaidala ateratzen, eta orain, zerbait izate aldera, hipokrata naizela deklaratzen dut eta hipokraziaren aldekoa, hau da, boterea bai baina ahal den gutxiena, gero eta gutxiago, eta pixka
|
hura
ere ezjakinen eskuetan eta hola. Hipokrata izan gintezke, onenean ere.
|
|
|
Aurreko guztiak bezalaxe, bilera
|
hura
ere Txaran egin zen, eta gogoan dut bikote mordoa bildu ginela. Bikote bakoitzak bere beldurrak eta desioak eraman zituen bilerara, bikote bakoitzak amets bat zeraman begirada urdurietatik iragazten zena, nork bere zalantza, nork bere galdera, nork bere istorioa.
|
|
|
Hor geratzen da. Psikologoak azaldu zuen
|
hura
ere, desatsegina izanik ere, adopzioa da. " Abandonatu" aditza ere adopzioa da.
|
|
|
" Ze, oso urduri?". " Beno, pixka bat" izan zen gure erantzuna, jakinda
|
hura
ere gezur txiki bat zela, beste eufemismo bat, urduritasuna baretzeko trikimailu bat besterik ez, ezpainetan goizetik marraztuta genuen irribarre hark kontrakoa baitzioen. Jacky Changen mikrobusean sartu eta gure alabenganaino eramango gintuen azken bidaia hartatik bi dira oroitzapenen ganbaran gorde ditudanak.
|
|
|
Izan ere, bizitzak etengabe egiten du aurrera, eta batzuetan" kaixo" esan behar den bezala, besteetan" agur" esan behar da. Beijingeko aireportuan Oliviari esan genion agur eta une
|
hura
ere berezia izan zen. Jacky Chang i bezala, Oliviari ere kariño berezia hartu genion.
|
|
|
Bidaiaren bukaeran jakin nuen ile apaindegiak zirela neska haien negozioak... Paseo
|
hura
ere eguneroko ohitura bilakatu zen niretzat eta ez dut ukatuko, handik pasatu nintzen lehenengo aldian seko beldurtuta nengoen, baina ohituraren ohituraz gustua eta guzti hartu nion bidezidor hari. Kale hark hiribide handi batean zuen bukaera.
|
|
2009
|
|
|
Haren deitura, Asfar, kartagoarra jatorriz, zabaldua dago oraindik gaur egun Ekialde Hurbilean. Arabieraz" bidaiari" esan nahi du, baina beste figura unibertsal
|
hura
ere badakarkigu gogora: Ahasverus, Judu Herratua, gerra arteko eleberri iruditeriako eta historia garaikideko pertsonaia klabea bera, hala erakusten baitu Saint Louis eko odisea tragikoak, hango bidaiari askok, Atlantikoaren alde bietan gaitzetsiak izan ondoren, nazien kontzentrazio esparruetan amaitu baitzuten.
|
|
|
–Behin, orain dela hamar urte, zure lankide batek, zu bezala atzerritarra
|
hura
ere, honelaxe egin zuen: gaixotasun alu bat nuen... eta larria, orain bezala... txerto bat jarri zidan, estriknina, kafeina, zer dakit nik... zaldientzakoa edo izango zen, baina hori zuen kontua da.
|
|
|
Zorionez, konortea galdu zuen orduantxe zaurituaren oinen pean, berriro zorabiatu baitzen
|
hura
ere.
|
|
|
Etxera sartzen zenean, Dariok hitzik egin baino lehen, irribarre egiten zion Clarak berehala. Erritu bat zen
|
hura
ere, Clarak sekula utziko ez zuena. Ondo zihoan dena orain; bazuten aterpea, bazuten ogia, baina sekula ez zitzaizkion orduko gau haiek ahaztuko, ogi zati bat bera izaten ez baitzuten, ezta ikatzik ere berotzeko.
|
|
|
Atzetik joan zitzaion Dario. Hain zegoen nahastua, ez baitzuen ezer ikusten, ez hotel zaharreko patioa, ez galeria, ezta saloitzar ilun eta hotz
|
hura
ere. Azkenik, Sylviek gelaxka argi batean sarrarazi zuen eta hantxe utzi zuen bakarrik.
|
|
|
Ezagutzen zuen; ikusia zuen Mouravinetarren etxean. Mozkor plantak egiten zituen;
|
hura
ere ogia irabazteko baitzegoen han, hurkoa losintxatuz irabazi ere.
|
|
|
Irene literatur zalea zela jakitean, Valentinak liburu hau eta hura irakurri ote zituen galdetu zion. Itxuraz,
|
hura
ere jantzia zegoen letra kontuetan. Irenek bere zaletasunak azaldu zituen ahal bezain labur.
|
|
|
aspaldidanik yogaren bidez saiatzen ari zen bideari gizarte zabalkundea eta zentzu historikoa nahiz transzendentzia arnasa emateko aukera. Iñigoren eta Mirentxuren eragina ere ez zen txikia izan; beren bizitzako pasarte sinestezin haiek kontatu zituztenean, Anandak ahozabalik entzun zien, ergel baten pare, dena sinetsiz, Hiru Erregeen oparien ipuina sinesten duen haurraren antzera; eta ilea urdindurik zeukan gizon aditu
|
hura
ere, Xabier, hain zuhurra eta ikasia, halako istorio bati sinesgarritasuna aitortuz...; hark logia berri bat eraiki nahi zuen, inoiz ez bezalakoa, eldarnioak jotako bi pertsona haien haurtzaroko istorio fantastikoan eta Iñigoren aitak utzitako dokumentu hala holakoetan oinarriturik... Sarak ezin zuen sinetsi ikusten eta entzuten ari zena.
|
|
|
Iñigo zu bezalakoa zen, Ananda, amarik gabeko umea
|
hura
ere; istorio sinesgaitz bat kontatu zigun, haurtzaroko leize bati buruzkoa, ez dago jakiterik zer zen errealitate eta zer ametsaren eragin, eta zuk, Ananda xalo horrek, zeure jakintza eta guzti, hitzez hitz hartu guztia, azken batean alegoria bat zena apika, edo beharbada neba arreba nerabeen intzestu kontuak. Ez zinen jabetzen, azken batean, sorgin orgia hura berritu nahi zutela Mirentxuk eta Iñigok, beharbada zertan ari ziren ere konturatu gabe.
|
|
|
Bat etorriko lukek Nietzsche nirekin. Eta, bestela, popatik hartzera
|
hura
ere.
|
|
|
Eta gure Sara tartean; horrek izorratzen nindian. Eta beste bat, Lidia, bistaz baino ezagutzen ez nuena, neska puska, aingerua ematen zian, nire arrebak bezala,
|
hura
ere zoro horiekin nahastuta. Beste emakume bat ere bazegoan, Mirentxu izenekoa, sendokotea, baserritar itxura petokoa.
|
|
|
Eta zuk, Sara, baietz baietz zenion, zorion malkoak isuriz, eta ni orduan espirituak hartua sentitu, eta, harrigarriki, lurretik hamar bat zentimetrora aireratu nintzen; ni hala ikusirik, santoia aurrean belaunikatu zitzaidan eta buruaz lurra joka hasi, maisu deika niri, eta zu zeu ere maisu deika..., Namaste, Namaste," Zure baitako jainkoa agurtzen dut", Namaste, Namaste" nire barruko alderik jainkozkoenak zure barruko alderik jainkozkoena bedeinkatzen du", Namaste, Namaste," Unibertso osoa zeure baitan duzun leku horri, ohore", Namaste, Namaste... baina ez zenuen ezertxo ere ulertu, une hartako liluraren mende erori besterik ez, zeren, handik urte batzuetara, zu zeu izan nahi zenuela esaten hasi baitzinen, ni neu izan nahi dut, Ananda, ez al duzu ulertzen, esaten duzun hori guztia ederra da, baina ni neu izan nahi dut, ezin naiz ibili bizitza osoan zure atzetik, txakurtxo bat bezala, neure erabakiak hartu nahi ditut, nahiz eta akatsak egin, horixe esan zenidan, Sara, eta bihotza erdiratu zenidan, ez al zara konturatzen nire indar guztiak zugan duela sorburu, zure maitasuna eta leialtasuna dituela abiapuntu, baina ez, zu zeu izan nahi zenuen kosta ahala kosta, zeure itsumenean iraun nahi zenuen eta inkontziente erkidearen mende jarraitu, ez zenuen ezertxo ere ulertu, Sara, hutsaren mende utzi ninduzun, akabo zure maitasuna; horixe maite zintudala, Ananda, eta maite zaitut oraindik ere, baina ni neu izan nahi dut, eta zinezko maitasuna eskaini zuri; hori al da benetan maitatzea, Sara, traizio egitea, leialtasuna zikintzea, gizakiak lur honetan asma dezakeen asmorik eder eta gorenetakoa zapuztea, kosmosak agindu digun betebeharra pikutara botatzea, baina oraindik ere garaiz gaude gauzak bideratzeko, oraindik ere hazi garbi bat ernal dezakegu, hutsetik abiatu berriro, elur aratzetik, gure orbanik izango ez duten umeak ekarri, berek egin dezaten gu zure itsumenagatik egiteko gauza izan ez garena, zergatik ez zinen nire besoetara etorri, Sara, fedez eta eskuzabalik; zu zara ulertzen ez duena, Ananda, ni neu izan nahi dudala, ostia, ergela zara ala; halaxe hitz egin zenidan, Sara, emagaldu batek bezala, zure etsipena eta desoreka niri leporatuz, biraoka, mari purtzil baten antzera, bazenekien zer nolako mina egiten zidaten zure hitz zatarrek, irainek baino areago, zure kabendiosek arima erdibitzen zidaten, izan ere elurra bezain aratz mintzatu behar du arraza berriak; zer arraza eta zer ostia, Ananda, zergatik ezin gara pertsona normalak bezala bizi, kaka eginez eta gaixotuz eta buruko minak jasanez eta arazoak konponduz, beste guztiak bezala, santua zarela uste duzu ala, jainkoa zarela, ba hara, gorotz hutsa zara, zintzoarena egiten duen kakati bat, bai, badakit, ahalmenak dituzu, lebitatzeko gai zara, baina hori fakir askok egiten dute, eta eskizofreniko batzuek ere bai, meditazioan orduak eta orduak irauteko gai zara, larruazalean iltzeak sartu eta odolik ez isurtzeko ahalmena duzu, baina barru barrutik fatxa hutsa zara, sadiko ustel bat, eta masoka kaka bat batez ere; horrela hitz egiten zenidan bakoitzean, Sara, zeure onetik aterata, minez hilko nintzela uste nuen, zergatik, zergatik, ez al zenuen ikusten loto lore garbi garbiak ari zitzaizkidala loratzen gorputzaren zazpi chakra irekietan, eta zuk gorotza bota behar gainera, aldi berean zeure burua ere zipriztinduz. ...baino ez zinen garaitik, ikasketak alde batera utziak zenituen, kontzentratzeko gaitasunik ez zenuen, dislexia arazo handi bat... eta nik sendatu zintudan, barru barrutik lasaitzen erakutsi nizun, polaritatea landu genuen, buruko bi hemisferioei sakonetik eraginez, eta bizkor bizkor irakurtzen eta ziztu batean idazten ikasi zenuen, eta behin apaletik hartua zenuen Yoghi Ramacharakaren liburu zail
|
hura
ere ulertzera iritsi zinen; ni halako gauzak erakusten, eta zu, berriz, ezkutuan, neba Kandido ustel horrek utzitako barrabaskeriak irakurtzen, horixe egin zenuen orduan ere: Kafka begetariano bai baina ezkor eta etsiaren hitzak irakurri, zibilizazioaren porrotaren irudi galgarri den hori irentsi; nolatan egin zenidan hori, Sara, espazioa eta denbora zeure esku jartzen ari nintzen aro berean; egia da, Ananda, dena zuri zor dizut, jantzita daramatzadan kuleroak barne, zure hatz trebeei esker sentitu dudan orgasmo bakoitza barne:
|
|
|
Gustura onartu zitean. Nire lagun bat ere etorri zuan gurekin, Mario,
|
hura
ere yoghi zaharraren ikasle izana.
|
|
|
Orduan, berak kontatu zidanak ileak laztu zizkidan, eta ordura arteko atsegin guztiak izu laborri bihurtu; adierazi zidan beste gizon batek ere horixe bera egin nahi izan zuela, ihesi abiatu, eta berak sator bihurtu, hala bizi zedin bere denboran, lur azpitik irten gaberik, itsu. Eta beste bat ziraun bihurtu zuen, lurrean arrastaka ibil zedin,
|
hura
ere itsu. Alabaina, berarekin gizon portatzen zirenak, haietaz nahikoa gozatu eta gero, askatu egiten zituen, eta uso bihurtu, edo aztore, edo kuku, izaeraren arabera, libre eta alai aireratu zitezen.
|
|
|
...ireki begi horiek, begira errealitateari, uste duzu santua izan zela zure aita, ez al dakizu zer nolako esamesak zebiltzan hari buruz auzo guztian eta yogako ikasle ohien artean, zure aita ere desioaren mende erori zen, guztiok bezala, eta okerrago da onartu nahi ez izatea, errealitatearen zentzua galtzen baita eta psikopaten bidetik abiatu, esna zaitez, zure aita besteok bezalakoa zen, haragizkoa
|
hura
ere, irritsez betea; nire aitaz horrelakorik esaten ez dizut utziko, zuk ez zenuen ondo ezagutu, ez duzu ulertzen haren jokabidea, nirea ere ulertzen ez duzun moduan, santua zen hura, zuk ez dakizu ezer, benetan ezagutu izan bazenu ez zenuke horrela hitz egingo; ba hobe ez ezagutu izana, Ananda, bestela agian ni ere" argitzen" saiatuko zen, biluzik besarkaturik, nebak kontatu zidan gust...
|
|
|
Inork ez zuen ulertu aita, ni neu ere besarkatzen ninduen biluzik, baina ez zegoen ezer itsusirik hartan; batzuetan, elkarrekin egiten genuen lo, eta berak laztandu eta besarkatu egiten ninduen, baina kontaktua bihotzetik sortzen zitzaion, mugarik gabeko gupidaz, Gandhijiri bezala,
|
hura
ere neska gazteekin etzaten omen zen, maitasun unibertsalak eta bateratze gupidatsuak soilik bultzatuta. Inork ez zuen ulertu nire aita, mendi irteeretan neskekin eta mutilekin etzatea sentipen gardenez egiten zuen, eta ur jauziaren azpian banan banan sartzera gonbidatzen gintuenean ere berdin jokatzen zuen, bera hantxe zain, ur garbigarriaren jauzipean, gu noiz besarkatuko, mantram doinuan bilduta; esperientzia mistiko ahantzezinak izan ziren guztiontzat, baina mingain gaiztoek asmo lizunak ikusi zituzten maitasun unibertsala besterik ez zegoen hartan; adin txikiko mutil baten aita bere semearen bila agertu zen halako batean, esamesak entzunda, nire aita jipoitu zuen, eta aitak ez zuen kolperik itzultzeko keinurik ere egin, gizon hark salaketa jartzeko mehatxua egin zion, baina ez zuen egin azkenean, semea eskandaluan ez nahastearren eta familiaren izen ona babestearren, horrexek baino ez zion ardura, eta hartantxe geratu zen kontua, gazteak zentrotik aldendu egin ziren, nire aita itxi ez itxi egon zen, beste hiri batera joatekotan, baina ikasle heldu batzuk geratu ziren eta gero beste auzoetako jende berria ere hasi zen...
|
|
|
Dendaren akabura ailegatu nintzenean, beste buelta bat ematea pentsatu nuen, ezer ez zitzaidala ahaztu begiratzeko edo. Eraman behar nuen pisua ez zela hainbestekoa ikusita, bizkotxo biribil bati bota nion begia;
|
hura
ere etxeaz gogora zintezen, seguruenik. Duda egin nuen fruta lekura ailegatu nintzenean, ez baitzegoen haginik gabe eroso jateko ezer.
|
|
|
Mingostu egin zitzaidan berriro barrua sasoi hartan, urte eta hilabete gutxi garrenean, eta harrezkero ez zait egundo pasatu bihotzerrea. Nik ez nuen hurbiletik ezagutzen Mikel; lagun sareginekin batera batu nuen informazioaren arabera, droga munduan sartuta ibili izan zen
|
hura
ere lehenago, eta, elkarrekin bizitzen joateko zineten sasoi hartan, trapitxeotik ateratzen zuenarekin bizi zen zurrumurrua zegoen zabalduta herrian.
|
|
|
Basa Jaunak bahitu egiten du
|
hura
ere eta zerbitzari hartzen.
|
|
|
Kontu seguruagoa zen tanto
|
hura
ere anaiak egitea, une hartan hantxe bertan anaia seko gelditzea baino, baina dakarkidan asmoa ez da nire baldarkeria eta Jainkoaren boterea lehian jartzea. Elizaren itzal luzea zoko eta bazter guztietara iristen zen garaiak ditut hizpide.
|
|
|
Juan Ramón Jiménezek, erbestean zegoelarik, ez zuen ingelesez jardun nahi izaten," ez kaltetzeko nire gaztelania". Pedro Salinasek, erbestean
|
hura
ere, erantzuten zion berak ez zuela ingelesez hitz egiten" ingelesa ez kaltetzeko".
|
|
|
Huts tipografikoren bat topatzen badut, erraiak erre beharrean jarri eta ez dut hura zuzendu arteko onik izaten, berdin dio zein hizkuntzatan ari naizen?, eta aldean ez badut arkatzik, akatsa ageri den orriko punta doblatzen dut, etxera iritsitakoan okerra zuzentzeko. Esan gabe doa akats literarioren bat aurkitzen badut (egiturari, koherentziari, sinesgarritasunari dagokiona),
|
hura
ere azpimarratu egiten dudala, eta notak ere idazten ditut in margine.
|
|
|
Baina benetan markatu ninduena ez zen filosofo bat izan, Beckett dramaturgoa baizik,
|
hura
ere Artamendik ekarria Paristik. Antzerki talde txiki bat sortu zuen irakasleak eta, hilabete batzuetako saio ia klandestino batzuen ondoren, ni baino apaizgai zaharrago batzuek Godoten esperoan antzeztu zuten, Estatu osoan lehendabiziko aldiz.
|
|
|
Hala, errepresioaren eta indarkeriaren zerizanari buruzko errepikapen diskurtsibo batetik urrun, gorputz torturatu batek agerian uzten du hori mundu guztiaren aurrean, eta gorputz konkretu hori kantatua baldin bada, are gehiago. Orduan da haragitzen nazioa, orduan ditu izen abizenak hartzen, eta paira lezakeen martiritzak garbiago ikusarazten digu fisikoki zein emozionalki zaindu beharreko gorputz bat dela
|
hura
ere. Horrela errazagoa egiten da nazio komunitate batetik dolu komunitate baterako igarobidea, zeinaren defentsarako espazio moralaren arabera, indarkeriaren erabilera bat baitator biziraupenarenarekin.
|
|
|
Bagenuen bat, tipoa, noski,
|
hura
ere, isilean asko gordetzen zekiena, ahotik mintzo ozenik ez bazen ere, bixajea medio, imintzio eta keinu, mañukortatzen abila guztiz... tarteka algara batean leherrarazten gintuena. Filosofia ikasleak izaki, Nafarroako Erriberriko zelai eta mahasti emankor haien artean, eguzki galgatan gure abitu marroi eta guzti, eskola ematen zigun maisuetako batez geniharduen.
|
|
2010
|
|
|
Saizarbitoria eta Izagirreren aurrean hori esatea ere. Ez zen enfant terrible makala
|
hura
ere.
|
|
|
Eta ez huen lotuko, gainera, harik eta De barro estamos hechos zirraragarria irakurtzen hasi, eta Azucena ezagutu huen arte: Omayra erreala bezalaxe, lokatzetan leporaino Azucena lili buztinezko
|
hura
ere, bizibeharraren basatzan katigatua. Eta Omayrarena munduari beste inork baino hobeto jakinarazi zion Frank Fournier argazkilariaren partez, Rolf Carlé pertsonaia, argazkilaria kazetari, ipuinean?, Eva Lunak telebistatik jarraituko duen kazetaria; eta hori ere, trantzetik aterako bazen, Fournier bezalaxe barnealdaturik ateratzera kondenatua, ezinbestean.
|
|
|
jelosia izango dun, beharbada, biderik susmagaitzenak hartzen baititu sentimendu zital horrek; auskalo?. Edozein pasio bezala, baina,
|
hura
ere konpreniezina, bizi ez duenarentzat, pasioak ezin dira buruarekin ulertu, haiek geure esku baino geu baikaude haienean, belaontzi kaxkarra haizetearen edota paper idorra sugarrenetan bezain.
|
|
|
Ezin zuen beraz susmorik izan nor izan zitekeen gizon hura, alegiazko lehiakideen aurkako lasterketetan, irteera nahiz helmuga puntua seinalatzeko harri bat erabiliz, bere zalutasuna eta trebetasuna proban jartzen zuena. Ikusmena nekatuta izatearen ondorioz seguru asko, denbora bat behar izan zuen ohartzeko gimnasta eder hark zerabilena ez zela harria, ikusi baitzuen
|
hura
ere mugitu egiten zela, mantsoago bazen ere, hondar gainean.
|
|
|
Ez gaituzte aurkituko inposizioaren, inkomunikazioaren edo esklusioaren lubakietan. Ezta ezeren edo inoren kontrako lanean ere; gaztelania maite dugulako eta errespetatzen dugulako,
|
hura
ere euskaldunon hizkuntza baita; frantsesa maite dugulako eta errespetatzen dugulako, hura ere euskaldunon hizkuntza baita. Baina, euskararen alde.
|
|
|
Ez gaituzte aurkituko inposizioaren, inkomunikazioaren edo esklusioaren lubakietan. Ezta ezeren edo inoren kontrako lanean ere; gaztelania maite dugulako eta errespetatzen dugulako, hura ere euskaldunon hizkuntza baita; frantsesa maite dugulako eta errespetatzen dugulako,
|
hura
ere euskaldunon hizkuntza baita. Baina, euskararen alde.
|
|
|
Batasuna EAE ANVren bidez aurkezten zen udalerri askotan (beste askotan zerrendak legez kanpo utzi zituzten), eta, prozesua hautsita egon arren, bake prozesua sendotzeko botoaren eske zebilen. Eta
|
hura
ere, kezkatua egon zitekeen su etenaren amaieraren iragarpenak nolako eragina izango zuen emaitzetan.
|
|
|
Egoera berean zegoen RodrÃguez Zapatero ere,
|
hura
ere auzipetzeko eskatu zuten ETArekin negoziazioak hasi zituelako. Baina, bitxia izan arren, justizia bera izan zen bestelako epaia eman zuena:
|
|
|
Lehendakari izan naizen urteetan ezagutu ditudan bi presidente espainiarrek, biek negoziatu dute ETArekin. Lehendakariorde nintzela, Felipe González izan zen presidente, eta
|
hura
ere ETArekin negoziatzen ari zen nik ezagutu nuenean. Aznar Moncloara iritsi zenean, ETArekin zabalik zuen bidea erakutsi zion Felipe Gonzálezek; Bakearen Nobel Saridun Adolfo Perez Esquivel zen Gonzálezen bitartekaria ETArekin hitz egiteko.
|
|
|
Nere bihotzeko igandebeltx
|
hura
ere han ageri zaizu urterik urte. Nik, gizajo ezjakin honek, askoz lehenago galdutako aurkikuntza uste nuena [300]:
|