|
2000
|
|
|
Siadeco k inkesta
|
hura
egin eta 5 urtetara, 1995ean hain zuzen ere, hiru irrati euskaldunek 70.000 pertsonako entzuleria zuten (biztanleriaren herena ia). Gainera 130 kolaboratzaile zituzten, Iparraldeko hainbat herritako berriak emateko, eta hamahiru lanpostu finko hiru estazioetan.
|
|
|
autobusetik. Zeren, kauenlaletxe, Eiderrek inoiz ez zion aipatu bidaia
|
hura
egin zuenik, eta hara non artxiboa ireki eta aurkitu zuen bere neskak jende ezezagunaren autoetan eman ziola bira Irlandari. Egia esateko ez zitzaion batere gustatu Eiderren jokaera, eta denbora luze samar batez egon zen muturtuta, harik eta berriro konturatu zen arte hildako batekin zegoela haserre.
|
|
|
Eta Pitagorasen teorema esplikatu eta ongi esplikatu arte, ez zidan bertze galdegite
|
hura
egin:
|
|
|
Eta, esperientzia mingarri haren ondorea erakutsi nahian edo, komentario
|
hura
egin zenidan, izenaren eta izanaren ingurukoa, jaun Marcel eta osabaren arteko bertze komentario haiek oroitarazi zizkidana, noiz eta aitak amari esmeralda bat erregalatu eta gai hartaz aritu baitziren; baina zure iritzia bertze ikuspuntu batetik zen, zeren eta zuk katoliko eta protestanten arteko borroka izugarri haiek baitzeneuzkan buruan, Zuberoako lurretan lantuak eta hil kantuak baizik utzi ...
|
|
|
Eta istant hartan amari behatu nion nik ere, eta irri
|
hura
egiten ikusi nuen, onespenez gain mirespen puntu bat ere erakusten zuena, marmolaren izotza ezpainetan urtu balitzaio bezala.
|
|
|
Eta amak irri zabal
|
hura
egin zidan, ezin uler daitekeena jakin gabe zein zen amaren orduko egoera, amak berak bere azken aitorrean adierazi zidana, zeren eta baitakizu zein den, etxeko auziaz denaz bezainbatean, etxeko jaun eta etxeko andereek izan ohi duten pentsamoldea, etxearen eta leinuaren irautea guztiaren gainetik jartzen dutela. Eta, hala, bada, iguriki zitekeenaren kontra, amak irri hura egin zidan, eta irriarekin baterat halaxe mintzatu zitzaidan:
|
|
|
Eta amak irri zabal hura egin zidan, ezin uler daitekeena jakin gabe zein zen amaren orduko egoera, amak berak bere azken aitorrean adierazi zidana, zeren eta baitakizu zein den, etxeko auziaz denaz bezainbatean, etxeko jaun eta etxeko andereek izan ohi duten pentsamoldea, etxearen eta leinuaren irautea guztiaren gainetik jartzen dutela. Eta, hala, bada, iguriki zitekeenaren kontra, amak irri
|
hura
egin zidan, eta irriarekin baterat halaxe mintzatu zitzaidan:
|
|
|
Haatik, zein ote zen kontu hartan amaren egitekoa? Amak bere egiteko
|
hura
egin ondoren gertatu ote zen Maddalenen ihesa. Hala zirudien, bertze arrazoinik ezean.
|
|
|
Irakurtzearen inportantziaz ari zinela ekarri zenigun gogorat: Homo fit sapiens bis non, sed saepe legendo.20 Eta, hartaz ari zinela, bertze komentario
|
hura
egin zenigun: " Liburu bat bi aldiz irakurtzen duenak bi liburu irakurtzen ditu", zeren ez baitzen berdin liburu bat irakurtzea bazkal aitzinean edo bazkal ondoren, eri egonik edo osasuntsu... eta zeren eguraldiak ere bere eragina izan baitzezakeen, halako moldez, non orzkarbiak, bertzerik gabe, arrai eta alegera jar baikintzakeen, eta lainoak triste, oraingo arraitasunak eta geroko tristeziak, bakoitzak bere oinatzak eta aztarnak utz ziezazkiokeelarik irakurleari, bere irakurbidean.
|
|
|
—Eta prozesione
|
hura
egin zen, eta sainduaren erlikietako odol xortak urtu ziren, eta hala akabatu zen izurri izugarri hura —finatu zuen napolitarrak.
|
|
|
Eta osabak oihu egin zuen: " Non hago, Herensuge?", eta, sokan beheiti eta leizean beheiti zihoala, piztien habia iduriko hartarantz, irrintzi izugarri
|
hura
egin zuen, eta, irrintziak edo irrintziaren oihartzunak uxaturik, ez dakit zazpi bele edo baterat jalgi ez ote ziren leizetik, nahiz eta neuri zazpi mila iduritu zitzaizkidan mementu hartan... baita gurekin etorri ziren sehiei ere, agi denez, zeren haiek guztiak ihesi baitzihoazen, korrika eta lasterka, oinazturak harturik bezala, zalgurdietarantz...
|
|
|
" Ez dut ulertzen! Ez dut sinesten!" Osaba Joanikotek behin eta berriro oroitarazi zizkidalako ote da, noiz eta, Pisarat iritsi ondoren, paseo luze
|
hura
egin baikenuen, Galileo ibili tokietarik. Zeren eta Veneziarat heldu, eta...
|
|
|
Mattin ere, Villagrandeko dukearen palazioan hiru urte eskas egin ondoren, etxean genuen; edo, xeheroago eta zehatzago erraitearren, gure etxean aitaren berrogeita hamargarren urtebetetzeko festa ospatu zenetik genuen Mattin etxean —erran behar ote dizut, jaun André, ezen nehoiz ez bezala ikusi nuela Mattin nigarretan, noiz eta, festaren ondotik, Villagrandeko dukearen semea Madrilerat itzuli baitzen, Mattin Urbiainen utzirik? —, zeren aitak nahi baitzuen, alde batetik, Mattin negozioen munduan gero eta gehiago sartzea eta trebatzea, eta hargatik erraiten zion: ...k ere badaukak zer ikasirik negozioen mundutik, zeren, biharko egunean markes izanen bahaiz ere, eta, halatan, trabailuaren neketan higatuko ez bahaiz ere, ez zaik gaizki etorriko jakitea zein diren diruaren bideak, heure ondasunen hobeki enplegatu ahal izaiteko", eta hargatik ere zuen donejoanetarako prestaturik eta istalgaraturik bidaia bat, harat eta honat; eta nahi zuen, bertzetik, bidaia
|
hura
egin baino lehen familiakoak elkarrekin egoitea, zeren hura ere ez baitzen egunoroz egin genezakeen gauza, aitaren etengabeko bidaiekin eta anaiak Madrilen egin izan zituen egonaldiekin.
|
|
|
Eta irri
|
hura
egin zidan.
|
|
|
Halaxe ihardetsi nion, bai, jaun André, erran biribil harekin...! Baina erran hark bazuen esplikazionerik, zeren, nola bainekien kasik segur ezen osabak galdegite
|
hura
eginen zidala, hala, osabak eta napolitarrak hitz egiten zuten bitartean, prestatzeko eta asmatzeko denbora izan nuen, buruko eltzean neure pentsuak eta neure injenioa egosten jartzen nituela, harik eta buruan egosia egotzi nion arte. Eta ez nuen, agi denez, gaizki asmatu, zeren Jainkoak asmatzeko dohain horretaz bederen hornitu baininduen, eta zeren esplikazione harekin kontent utzi bainuen, itxura batean, osaba.
|
|
|
Baina derradan ezen, Pedro Huizik bere fresko
|
hura
egiten eman zuen denboraren azken partean, aita eta Mattin harat eta honat ibili zirela, anaia negozioen munduan treba zedin eta aitzina; ni, berriz, kasik ez nintzen denbora hartan jauregitik atera, eta osaba are gutiago bere dorretxetik: horregatik, aita etorri zenean, eta erran zuenean ezen freskoaren inauguraziorako osaba Joanikot ere gonbidatu behar zuela, urduri jarri nintzen.
|
|
|
Eta, hitz haien ondotik, amak irri
|
hura
egin zidan, zeina baitzen aterbe bat, norat egin bainuen segidan, baina ez baldintasun bat ipini gabe:
|
|
|
Eta hala igorri nion egun batean Maddaleni gutun hura —zeren bainekien ezen osaba Joanikotek irakurtzen irakatsi ziola—, non osaba Joanikoten heriotzarekin mehatxatzen bainuen, baldin honen dorretxetik alde egiten ez bazuen. Eta
|
hura
egin nuen eta are gehiago eginen nuen, baldin egoerak hala eskatu izan balit, zeren Jainkoa eta Erroma baitzeuden jokoan, Erroma eta Jainkoa, eta Jainkoaren borondatea baitzen Ha ren ohorearen izenean nork bere ohorea ere galtzea, baita hartarakotz betiko laguna salatu behar bazen ere, heresea zelako —eta, isilune baten ondotik hats hartzen zuela, erran zuen—: Gero, badakizu, aita hil zen, Mattin hil zen, eta zuk Iruñako jesuiten kolejiorako bidea hartu zenuen.
|
|
|
Eta, hitz haiek erran bezain sarri, Rosak irri
|
hura
egin zidan, zeinak baitzuen alegrantziatik etsipenetik bezainbat. Gero, hala erran zidan:
|
|
|
egun batean, jaun Ricardo Menesesekin ezkondu nintzen, bizi izan nintzen harekin sei urtetan seme alabarik izan gabe, alargundu nintzen..." Eta, isilune baten ondotik, erran zidan: " Beraz, badakizu ezen emazteki ezkondua izan nintzela eta ez zarela, halatan, ene bihotzeko ateak irekiko dituen lehen gizona izanen...", eta bertze irri
|
hura
egin zidan, zeinak baitzuen esperantzatik zuhurtziatik bezainbat. Eta nik, irri hartan harrapaturik, ihardetsi nion:
|
|
|
Eta iturburuko ur garden haien lohitzeko beldur nintzelako; edo azken urteen ondotik, zeinetan plazerraren plazerrez nardatu eta gogaitu bainintzen, bertze bide batzuk —spiritualagoak, nolabait erraitearren— urratu nahi nituelako, eta Jainkoari promes
|
hura
egin niolako, zeina Antonio Ibarbiarekin batean berritu bainuen, biok zin egiten geniola elkarri ezen guztiz entseiatuko ginela, han geundeneino, mundu ustez lohigabe haren ez kutsatzerat, ez likisterat, eta ez hidoiztatzerat; halatan, bada, ez nuen emazteki haietarik bat bera ere ukitu, haiekin iragan nituen hiru urte luze haietan.
|
|
|
Ongi oroitzen dut nola ibaian goiti abiatu ginèn lehen egun hartan, arratsa gainean genuela, ibai ertzerat egin genuen, gauaren iragaiteko asmoz, eta nola goizean goiz jaiki zen Antonio, eguzkiari orazino
|
hura
egiten ziola.
|
|
|
Baina bada bizitzan epe bat eta aro bat, zeinean haurra apurka gizontzen den, eta bertze aterbe batzuk bilatzen dituen, ohartu ere gabe batzuetan, baina baita ongi oharturik ere bertzeetan, nola izan baitzen ene kasua. Eta, hala, osabak jauregiko ziegetarat ustekabeko bisita
|
hura
egin zidanean, ene baitan zerbait hautsi, eta haustura hark marra hura eta zigilu hura eragin zizkidan denboraren bidean, aditzerat emaiten zidatenak ezen epe bat akabatu eta bertze bat hasterat zihoakidala. Eta bi aro haien arteko muga eta zedarria sekeretu bat zen, osaba Joanikotek jakinarazi zidana!
|
|
|
Baina osabarekin bizi izan nituen egun gogoangarri haiek guztiak, nekez gerta zitezkeen, baldin osabak ziegarako bisita
|
hura
egin izan ez balit, eta baldin, bisita haren karietarat, elkargo sekeretu moduko hura sortu izan ez bagenu, bere eraikuntzan eta bere historian bi mugarri eta bi data jaingarri izan zituena.
|
|
|
Eta mugimendu gaixto harekin gaua gainerat erori zitzaidan, eta are urduriago jarri nintzen. Eta so egin nion Alain Coup d’Œil i, eta irri hura egin zidan, istant hartan ezin maltzurragoa iduritu zitzaidana, zeren eta, irriarekin baterat, begi keinu
|
hura
egin baitzidan, aditzerat eman nahi balit bezala ezen keinu hartaz sinatu zuela ene heriotzako sententzia. Eta neure burua galdurik ikusten nuen, guztiz galdurik... eta burua makurtzerat nindoan, noiz eta Alain Coup d’Œil ek enea baino mugimendu gaixtoagoa egin baitzuen bere damarekin, ene harridurarako...
|
|
|
Eta mugimendu gaixto harekin gaua gainerat erori zitzaidan, eta are urduriago jarri nintzen. Eta so egin nion Alain Coup d’Œil i, eta irri
|
hura
egin zidan, istant hartan ezin maltzurragoa iduritu zitzaidana, zeren eta, irriarekin baterat, begi keinu hura egin baitzidan, aditzerat eman nahi balit bezala ezen keinu hartaz sinatu zuela ene heriotzako sententzia. Eta neure burua galdurik ikusten nuen, guztiz galdurik... eta burua makurtzerat nindoan, noiz eta Alain Coup d’Œil ek enea baino mugimendu gaixtoagoa egin baitzuen bere damarekin, ene harridurarako...
|
|
|
Izan ere, nik baino hobeki dakizu, jaun André, aitzakia eta desenkusa bikaina gertatu zitzaiola Montaigneri bere galdegite hura, handik harat bere buruaz mintzatu ahal izaiteko, entseiuz entseiu. Eta nik ere ezin hartu izan dut, funtsean, bertze biderik, zalantzarena eta galdegitearena baizen... zeren eta erran baitezaket, neure buruaz ari naizela, ‘ni han izan nintzen eta nik
|
hura
egin nuen’: ordea, zer da ni hori?
|
|
|
Handik aitzina, kontzientziaren harra ausikika hasten zitzaidanean, otoitz
|
hura
egin, eta otoitz hartan hartzen nuen bertzela nekez hartzen nuèn sosegu eta kontentamendu apurra.
|
|
|
Orduak eta orduak egin genituen... harik eta txakurrek zaunka berezi
|
hura
egin zuten arte.
|
|
|
Eta, hala eta halatan, osaba mutur batean zegoen, Pedro Huizi bertzean, eta egun batean diskusione bat izan zuten, noiz eta Pedro Huizi, amaren manuz, santa Klararen koadro
|
hura
egiten ari baitzen, eta handik gutirat akabatuko ziren bien arteko harremanak.
|
|
|
Eta, Piarres Oihartzabal kapitainaren suzko hitzekin suturik, oroitu nuen neure Italiarako itsasaldia, ezin bareagoa eta ezin jabalagoa, eta erran ere hala erran nion kapitainari. Eta, irria ezpainetan, gainetik so egiten zidala, kapitainak komentario labur
|
hura
egin zidan:
|
|
|
Biharamunean, berriz, trabailari batzuk etorri ziren —Ofizio Sainduaren erranetarat haiek ere—, gurdi batean taulak eta oholak zekartzatela, baita iltzeak, uhalak eta lokarriak ere, zeinekin eraiki baitzuten, dorretxearen aitzinean, txabola bat: galdetu nion trabailari buruari ea zertarako ari ziren txabola
|
hura
egiten, eta hark ihardetsi zidan ezen bera eta bere trabailariak bertze batzuen manuko zirela eta haien manuen betetzerat etorri zirela, eta ez zekitela bertze deus ere. Eta orduan pentsatu nuen ezen hura sorpresarekin lotua egon zitekeela, eta, halatan, mila burutazio izan nituen, guztiak ere alferrikakoak, zeren eta handik astebeterat etxeko kanoi zaharra —ehundabatgarrena— jaitsi baitzuten jauregitik, dorretxeari beha ipintzeko.
|
|
|
Baina urte batzuk badituzu, eta zuk ikusiko duzu zer egin... Zoaz haren etxerat nahi baduzu eta mintza zakizkio, baina jakizu ezen, ardi galdua salbatu nahi izaiteagatik, zuhaur ere gal zaitezkeela, eta hala balitz, izugarria izanen litzatekeela... bai zuretzat, eta bai enetzat ere, enetzat bere batez —eta keinu
|
hura
egin zidan, lehenago nehoiz ikusi izan ez niona, barrendik jaten zuen gorroto sendo haren azpian zerbait haustera balihoakio bezala.
|
|
|
Eta handik gutirat Ofizio Saindukoak dorretxerat heldu, eta hala eraman zuten osaba... eta hura eraman zutenean, ez dakit zer gertatu zitzaidan, barrenean huts
|
hura
egin baitzitzaidan, erraietarik haragi puska bat kendu balidate bezala.
|
|
|
Eta nik, gertaki bat bertze batekin lotzen nuela, xehero esplikatu nion guztia, Kattalinek jatekoak ekarri —barazki batzuk eta legatz errea—, eta guk, jatekoarekin batean, bi pitxer arno husten genituela. Eta, bazkaria akabatu ondoren, utzi nion kapitainari osabak enetzat utzi zuen gutuna, eta hark harako komentario
|
hura
egin zidan, irakurri bezain fite:
|
|
|
Eta tigreak, bat batean, orro izugarri
|
hura
egin zuen, burua goiti mugitzen zuela... eta orduan morroi guztiak izutu ziren, eta batzuek gibela egin zuten eta bertze batzuek ihes.
|
|
|
Ordea, galdegite bat nuen ezpainetan, eta galdegite
|
hura
egin nion osabari:
|
|
|
...en joan etorriak nahi bainituzke kontakizunaren ardatz—, Hanburgoko porturat lehenik eta Lübeckekorat gero, non, ahantzirik hilabete batzuk lehenago Amsterdamen egin nuen promesa, Ama Birjinari eta saindu guztiei xuxendua —zertarat behartzen ninduen, izan ere, promesa hark, baldin ez Ama Birjinari ez sainduei ez erretauletako imajinei debozione partikularrik ez banien, eta baldin promes
|
hura
egin banien, bertzalde, ez konbentzimenduak konbentziturik, baina beharrak beharturik? —, pentsa dezakezun bidetik bideratu bainituen neure poltsako sosak eta gainezka nituen indarrak, Bako eta Venus gidari nituela berriro ere, kurkaz kurka eta haragiz haragi. Eta lagunek, jakinik ezen, geure Amsterdameko egonaldian, ez nintzela Mignonekin baizik ibili, eta hitz eman nuela eta zin egin ezen ez nintzela bertze nehorekin ibiliko hare kin baizen, ikusten zutelarik hitza guztiz jan nuela, berriro hasi zitzaizkidan zirikatzen handik eta hemendik, erraiten zidatela:
|
|
|
Inori kontatu ez nion bidaia bat ere egin nuen, hango osaba izebei ere kontatu ez niena. Apaiz euskaldun baten bitartez egin nuen ibilaldi zoragarri
|
hura
egiteko modua; Orinocotik gora Rio Negroraino, Caño Casiquiaretik igarota. Apaiz euskaldunak egin zizkidan antolaketak:
|
|
|
Etxetik irten eta Zudairera joan nintzen, nire arrebaren senarraren izeba baten baserrira, han baitzegoen arreba abuztuko egun batzuk pasatzen. Arrebari esana nion bidaia
|
hura
egiteko irrika nuela, baina koinatuak esaten zion ez nuela egingo, ez nintzela kapaz izango bidaia modu hari ekiteko. Gero jakin nuen arrebak eta koinatuak apustua egina zutela; errendituko nintzela koinatuak, ezta pentsatu ere arrebak.
|
|
|
Alabaina aitatxik maitekiro begiratzen zion orain. Salaketa
|
hura
eginik indarrez hustu balitz bezala zen, areago, berak ez balu bezala inoiz halakorik esan; ez balu bezala, orain, Xan ezagutu ere egingo. " Lazaro hemen balego", esan zuen amatxik.
|
|
2001
|
|
|
«Lehenik eta behin, argi gera bedi gure lana irabazi asmorik gabekoa dela, zinez maite dugulako eta
|
hura
egiten gustura sentitzen garelako aurrera jarraitzen dugu jarduera bitxi honekin. Eta zer egiten dugu?
|
|
|
Bakarrik lan egiten ohitua nengoen eta pertsona ezezagun bat aurrez aurre izatea deserosoa egiten zitzaidan. Are gehiago mutiko gazte
|
hura
egiten nengoena zehatz mehatz aztertzen ari zela jakinik. Kontua da behin baino gehiagotan trabatu zitzaidala haria, eta egindakoa desegin eta berriz hasi beharra izan nuela.
|
|
|
Nik, aitortzen dut, une haietan beste muturzikin hari nire mutilarekin ligatzen saiatzeko gogoak kenduko zizkion belarrondokoa ematea baino ez nuen desiratzen. Ea orduan barre ergel
|
hura
egiten zuen Aitzolek hitz egiten zuen bakoitzean, arkume aurpegi faltsu harekin.
|
|
|
Orduz geroztik ez dut, esatekoz, eskutitzik idatzi. Amaiari bat edo beste, koadrilako nire lagun onenetakoa denari, zuzenbide fiskaleko master
|
hura
egiten Madrilen pasa zuen udan. Postal pare bat lagunei, familia osoa Galiziara joan ginenean oporretara, eta Aitzoli bestea, Bilboko lehengusuarekin Portugalera egin nuen bidaiatxo organizatuan, berataz asko gogoratzen nintzela esateko.
|
|
2002
|
|
|
IkerketaAndoaingo Antzinako Erregimeneko emakumeen egoerari buruzkoa zen. Lehenhurbilketa
|
hura
egin genuenean, zenbait aurreiritzi genituela aitortu behar dugu.Emakumea, gizabanako emakume izateagatik, gizonarekiko guztiz menperaturikegongo zen gizarte bat aurkitzea espero genuen; eta generoari zegozkion roletanpentsatzean, gaur egun etxekoandre hitzarekin ulertzen duguna aurkitzea esperogenuen. Baina garaiko dokumentuek beste errealitate bat erakutsi ziguten:
|
|
|
Sant Joan koka (San Joan katalanez) Katalunian ohiko gozokia da eta, sutan eta petardoetan bezala, udako solstizioaren ospakizunean parte hartzen dute. Postre tipiko hori bizkotxo bat da, eta
|
hura
egiteko pastel krema erabiltzen da. Aurten, Gironako Torroella de Montgríko Sant Joan dantzaldia amesgaizto bihurtu da, herri horretako biztanle askorentzat eta bisitarientzat.
|
|
|
Edozein modutan, ezin nuen jakin laguna zein mugataraino ari zen brometan galdera
|
hura
egin zidanean, baina aurretik gaiari buruz hitz egiterakoan eta momentu hartan erakutsitako seriotasunak eta eman zidan segurtasunak nire sekretutxoarekin jarraitzea zentzugabekeria zela sentiarazi zidan. Horrela, nire homosexualitatearen bigarren etapa beteko zuen kanporatze aldiari hasiera ematea erabaki nuen.
|
|
|
Hori esan zidan berak behintzat, handik hilabetera, kontsultara etorri zitzaidanean... zeren nik, ohi bezala, ez bainuen hitza bete. Hipokratesen baimen berezia bainuen, bekatutxo
|
hura
egiteko.
|
|
|
1981eko urtarrileko goiz hotz hartan, Altzako anbulatorioko egongela batean zegoen Sara Huarte, medikua noiz itzuliko zain, bere iragana oroitzen zuen bitartean: ...armelerekin, baina baita egun zoritxarrekoak ere, edozein gaitzen eraginpean egin zituenak bereziki, baita griperik arinenarekin ere, gaitzak sortzen zion egoera orokor tamalgarriaz gain, Erramun Ibargoien herriko medikuaren injekzioen beldur izaten zelako; auzoan igarotako eskolako egunak, eta mojen ikastetxekoak, nondik bota baitzuten, Formación del Espíritu Nacionaleko señoritari azio sonatu
|
hura
egin ziolako; estudioak bukatu ondoren lanean hasi zen lehen eguna, eraikuntza enpresa batean, idazkari gisa; bere harremanak mutilekin: Edurekin... baina batez ere Sergiorekin eta Emmanuelekin, Granadako Alpujarretan, harik eta zorabio batean sartu zen arte, drogaz drogarako ibilaldian murgildurik.
|
|
|
Ohart zaitez, esate baterako, zer gertatzen den hiriburuetan kulturaren inguruan egiten diren inaugurazioekin. Batzuetan irakur daiteke egunkarietan ekitaldi hau edo
|
hura
egin dela, Guggenheimen inaugurazio bat, lekuko, edo beste gizarte jai horietako bat, eta han, besteak beste, kultura munduko jendea elkartu dela, gente de la cultura badakizu, eta ehunka inguratu direla. Eta zuk diozu, bada, ez nekien nik horrenbeste jende arduratzen zenik gizarte honetan kulturaz, baina gero hasten zara izenak begiratzen eta politikoak edo enpresarioak kenduta (normala da han ordezkari horiek egotea, horiek babesten dituztelako erakusketak), nor dira gainerako guztiak?
|
|
2003
|
|
|
Gai honetaz egiten dudan bigarren liburua da. Lehendabizikoan, ikerketaren irakurketa estatistikoa agertzen nuen, eta oraingoan, estatistika
|
hura
egiteko erabili nuen materiala, uste dudalako inportantea dela haurrak nola espresatzen ziren agertzea, beren hitzekin (hau da, beraiekin egindako elkarrizketak), eta baita ere beraiek egindako marrazkiekin.
|
|
|
Ondoren Madril eta Bartzelonara joan, eta bertan, antzerkiko jende asko ezagutu nuen, oso jende interesgarria. Oroitzen dut Adolfo Marsillachi ordezkapen bat egitea ere egokitu zitzaidala," Marat Sade" ezagun
|
hura
egiteko. Madrilen Los Galiardos taldearekin topo egin nuen gero, garai haietan Madrilen antzerki munduan asko mugitzen zen taldearekin.
|
|
|
horretaz oroitzean, geroztik mundu osoan Justiziaz eta Bakeaz arduratu behar izan den ezpeletar adiskidea dolutu ote den, baina nik, hasteko, ez dut behin ere den mendreneko urrikirik izan, pietatezko? urrats
|
hura
eginik.
|
|
|
CEITeko ikertzaile taldeak, TECNUN Nafarroako Unibertsitateko Ingeniarien Goi Eskolako irakasleekin batera, izotzaren kristalizaziorako baldintza egokietan lan egiten du
|
hura
egiten den unean, ahosabaiarekin harremanetan jartzeko testura atseginagoko izozkiak lortzeko. Ikerketa CEITen eta Unilever multinazionalaren arteko lankidetza hitzarmenaren barruan kokatzen da, eta CEIT eta TECNUNeko zientzialariei tenperaturaren muturreko baldintzetan dauden izotz partikula txikien (milimetro hamarren baten inguruan) portaera aztertzeko aukera eman diezaieke.
|
|
|
Zalantzarik izan ez dezagun, jakin behar dugu eskubidea dugula konponketaren prezioa zehazten duen aurrekontua emateko. Baina gero konponketarik ez egitea erabakitzen badugu, aurrekontua egin zuen zerbitzu teknikoari ordaindu diogu
|
hura
egiteko ezarritako tarifa. Gainera, gure etxetresna elektrikoak konpontzeko lana errazten diguten beste aholku erabilgarri batzuk ere badaude:
|
|
|
Tunel hauek egiteko gorriak eta beltzak pasatu behar izan zituzten. Laster, Zegama aldean, tunelik luzeena zeharkatuko dugu eta,
|
hura
egiteko, nahitara, ingeniari italiar bat ekarri zuten; antza, mendiaren bi aldeetatik zulatzen hasi ziren, egunen batean bi zuloek bat egingo zutelakoan, noski; baina, eguna joan, eguna etorri, eta zuloek ez bat egiten; orduan, etsipenak harturik, ingeniariak bere kalkuluak erratuak zeudela onartu, eta bere buruaz beste egin zuen. –Eta Teresaren arreta behingoz erakarria nuelarik, begiak begietan, bere bihotza hunkituko nuelakoan, honela amaitu nuen?:
|
|
|
Argi zegoen neska hordagoka ari zela, azken egunetako adar-jotzeek utzitako sumindura berdindu nahirik edo. Jonek bazekien berari zegokiola lan
|
hura
egitea, Mikelek, jada nahiko erreta buruzagien iritziz, gutxiagotan agertzeko aholkua jaso berria zuen-eta. Oraindik ez daki nolatan eman ote zion Idoiari ametoa.
|
|
|
Kazetariek berriz balentria
|
hura
egin zuen gudaria ezagutu nahi izan zuten. Fusil tiroz hegazkin bat bertan behera!
|
|
2004
|
|
|
Bi auzokideren eskaintzak eta beharrak uztartzen ditu denboraren bankuak. Eskaintzen edo eskatzen den
|
hura
egiteko behar den denbora da trukatzen den bakarra.
|
|
|
Egungo begiekin begiratuta, zail da irudikatzen zer nolako oztopoak gainditu behar izango zituen eta zenbateraino borrokatu behar izango zuen desio zuen
|
hura
egiten utz ziezaioten. Gainontzeko artistentzat, gizonezkoentzat, garrantzirik gabeko kontuak zirenak, izugarrizko traba ziren emakume batentzat.
|
|
|
Ni, uste dut, ezer ezer egin gabe egon nintzen bi urtetan heldu egin nintzela. Hamasei hamazazpi urte izango nituen, dirurik batere ez, ezin beti parrandan ibili, ezin hau edo
|
hura
egin, eta denbora askoan aspertua egon behar izan nuen, baina burua ez da pausean inoiz egoten. Norbera ezagutzeko kristoren bidea da hori, eta norbera ezagutzea da lehenengo gauza, besteak ezagutzen hasteko.
|
|
|
Ordu bat eta erdi zegoela esan zidan nirekin taxian zihoan batek. Gidariaz aparte, hiru pertsona gindoazen autoan, bi gizon eta ni, hiru pertsona baino gutxiago debekatuta zegoelako taxi baten bidaia
|
hura
egiteko. Eta kasualitatez edo, hirurok ginen atzerritarrak eta hirurok osasungintzan jarduten genuenak:
|
|
|
erosle interesdun izan daitezkeenek artikuluaren alde egiten duten erosketa sistema da. Artikuluaren prezioa izanen da enkantean jasotako eskaintzarik onena, eta eroslea izanen da
|
hura
egin duena. – “Market place” ak:
|
|
|
Gazta urtua erdigaingabetua, ur gehiago egoteagatik gantz eduki txikiagoa izateaz gain, kaloria gutxiago ditu eta krematsuagoa eta bigunagoa da ahosabaian. Produktu hau kaltzio iturri egokitzat jotzen da, esnetik eta
|
hura
egiteko erabiltzen diren deribatuetatik datorrena. Kaltzioa mineral garrantzitsua da elikaduran, funtsezkoa baita hezurrak eratzeko eta garatzeko, baita osteoporosia prebenitzeko ere.
|
|
|
Ebazpenaren testuaren arabera, Vigoko (Pontevedra) Auzitegi Nazionaleko A.M.S. aretoan berraztertzeko errekurtsoa jar daiteke APDren aurrean edo Arvato Services erakundeari 2002ko azaroan salatu zien, hirugarrenei datuak lagatzeagatik eta haiek erabiltzeagatik. Salatzaileak APDri jakinarazi zion 2002ko azaroaren hasieran finantza erakunde baten publizitate bidalketa bat jaso zuela, hau da,
|
hura
egiteko zerrenda Bertelsmann Direct enpresak egin zuela, eta hara jo behar zuela datuetara iristeko, haiek zuzentzeko eta ezabatzeko eskubideak erabiltzeko. Enpresa horrekin harremanetan jarri ondoren, jakinarazi zioten datuak Irakurleen Zirkuluak eman zituela, berak baimenik eman ez arren.
|
|
|
Zerbitzua eginen da kontsumitzaileak dokumentua sinatzen duenean, eta haren kopia bat emanen zaio. Aurrekontua onartzen ez bada,
|
hura
egitea kobratzen da, baldin eta emaileak agiri bidez frogatzen badu hura eskatu aurretik ordaindu behar zela jakinarazi zela. Gainera, garrantzitsua da jakitea joan etorrietako gastuak behin bakarrik kobratu ahal izango direla, nahiz eta aurrekontua egiteko hainbat bidaia egin diren.
|
|
|
Kitto haserre, triste, okaztatua eta urduri zen. Baina nork ote zuen munstrokeria
|
hura
egin. Zergatik?
|
|
|
–aitak ustekabeko zartakoa jaso duenaren aurpegia zuen, mindua eta heriozko txundidura batek hartua. Galdera
|
hura
egin bazuen ere, ezagun zuen ederki ulertu zuela.
|
|
|
Zuzeneko saioa zen eta, estudiora sartu bezain laster, elkarrizketatzailea betiko topikoekin aritu zitzaidan hasieran –ea nongoa nintzen; ea zer esan nahi zuen niretzat Erreala bezalako ekipo apal batetik Barçara etortzeak; ea nolakoa zen futbol izar baten eguneroko bizimodua, eta abar–, harik eta bere beste galdera
|
hura
egin zidan arte:
|
|
|
Espero nuen galdera
|
hura
egitea, eta aldez aurretik pentsatutako erantzun ausarta eman nion, ausart jokatu behar nuela iruditzen baitzitzaidan:
|
|
|
Pazientzia eta trebetasun handiz ene hitzaldia irakurri zuen Markos Zapiain filosofo bikainari ene eskerrik beroenak bihurtzen dizkiot berriro. Orobat Ekai Txapartegiri eta bere lankideari izkribu
|
hura
egiteko eman zidaten aukeragatik. Izkribu haren mamiari dagokionez, entzule bat baino gehiago harriturik gertatu zen hura bukatzeko idatzi nuen azken esaldiagatik, edo hobeki esan, berariaz erabili nuen adjektibo bakar batengatik," etika ebanjelikoa" aipatu bainuen, soilik aipatu ere!
|
|
|
Zenbat ilusio galdurik. Esti irudikatu zuen koadrozko maleta txiki
|
hura
egiten. Armairu gainetik hartu, koadro arrekara haiei hautsak astindu, gider hedagarria eta gurpil beltzak oihal busti batekin garbituko zituen.
|
|
|
Aurpegiera nabarmentzeko urruti bazeuden ere, biek, bai Harakinek bai Bazterrek, bazekiten elkar ikusi zutela, bat koka kola kaxa eskuan, bestea Estiren sorbaldatik helduta, karrikan behera. Lasaiago itzuli zen atzerako keinu
|
hura
egin ondoren Estirengana, eta orduan esan zizkion gertatzen ari zitzaienari buruzko lehendabiziko hitzak kronika moduan, ordurako, Bazterren ikuste hartan bien arteko harremanaren onartzea izan balitz bezala.
|
|
2005
|
|
|
Hori oso kontuan hartzekoa da. Espainiako Konstituzioaren onarpen arbuiatzearen inguruko eztabaida oraindik ere bizia da erreferendum
|
hura
egin eta 27 urtera.
|
|
|
Horren argitan ulertzekoa da justiziaren alderdi sinboliko eta komunikatiboa inoiz baino gehiago present egotea, delituak jendearengan pizten duen haserrea beren beregi eta konplexurik gabe adierazten delarik. Herriaren justizi egarria bideratzeko tresna nagusietako bat politika kriminala dugu, dagoeneko adituak eta teknikoak politika
|
hura
egiteko orduan kanporatuak izan direlarik. Zuzenbide penal berria herriakgehiketa zero berak biktimaren izenean egiten du, biktimaren interesa eta herri interesa nahasturik, haserre sentimenduak eta mendekugriñak bultzaturik.
|
|
|
Bat bateko gosearen adibide argienetako bat ariketa fisikoa egitean, txirrindulariek ez dute behar adina jaten etaparen aurretik, eta, gainera, ez dira behar bezala hornitzen.
|
hura
egin bitartean. Zer gertatzen da kasu horietan?
|
|
|
–Baina inoiz probatu dudan tenpura rik onena zeuk prestatu zenuen, zure pisuan afari
|
hura
egin genuenean.
|
|
|
Hogeita bi urte joan dira doktorego agintza
|
hura
egin nuenez geroztik, gezurra baderitzot ere. Orain aukera izango ote?
|
|
|
lur azpiko tunela nola egin zuten, Carrero Blancoren curriculum beltza, autoa teilatu gainean airean... Zenbait zokotan, goraka aritu zen jendea,
|
hura
egin zutenak txalotuz, heroitzat hartuz; handik denbora batera, festetan modan jarriko zen kanta bat, ekintza hura zeharka adierazten zuena, eta, kantaren erdian, dantzan zebilen jendeak" iup, lara!" kantatzen zuen, jertseak gora botaz eta Carrero Blancoren autoa eztandarekin gora igo zenekoa antzeztuz. Harekin guztiarekin, Adela triste jartzen zen, ordea.
|
|
|
Mendeku saio
|
hura
egin eta gero, barruan gatazka ibili nuen: alde batetik, piztia haren kontra zerbait egin beharra zegoen; bestetik, zintzotasun budistari eutsi behar nion, Adelak erakutsi bezala.
|
|
|
Zirok jantzi txikia eman zionean txikia zenari, berea izan ez arren, eta handia handiari, maisuak errieta egin zion: bakoitzari komeni zaiona zehazteko, nork bere burua arartekotzat jartzen duenean, horrela jardun behar du, Zirok egin zuen bezalaxe; baina jantzia noren jabetzapekoa den jakin behar denean, edukitzarik zuzenena bilatu behar da, besteari kendu zionarena, edo
|
hura
egin edo erosi zuenarena.
|
|
2006
|
|
|
Bi zenbaki egin genituen. Apaiz bat genuen aldizkari
|
hura
egiten, baina gotzainak ez zion horretan utzi. Gero, Imanol Berriatua ezagutu nuen, frantziskotarra.
|
|
|
CNTra zure konbentzimendu pertsonalez sartzen zara, ez dizu inork esaten, «hemen apuntatu zaitez, hau eta
|
hura
egin, eta honi eman botoa...». Hemen zeure ideia eta bide propioa landu behar duzu, eta pixkanaka gizartea aldatu.
|
|
|
Eta pentsatzen duzu: â?. Bueno,
|
hura
egin beharra zegoen, eta egin egin genuenâ?. Atzetik lanean aritu zirenei esker lortu dugu flota handi bat, Europan erreferentzia eta guzti bihurtu dena.
|
|
|
Bahitzaileenartean nire haurtzaroko lagun minena zegoela jakingo nuen urte batzuk geroago, eta baita Arnaldo Otegi ere. Nire osaba hori Gasteizko Michelin fabrikako zuzendaria zen bahitu zuten garaian, eta greban zeuden langileei laguntzearren erabakizuen ETA politiko militarrak ekintza
|
hura
egitea. –Abaitua al paredon?
|
|
|
Ondorioz, ekintzaren baitansartuak egon direnen hari psikologikoak agerian geratzen dira bi eleberrietan.Zergatik egin zuten egin zutena? Nola iritsi ziren
|
hura
egitera. Bestela esanda, egileei interesatzen zaiena da gatazkaren baitan daudenen funtzionatzeko era.Psikologia.
|
|
|
Gauzak okertzen ari ziren, bai... Eta hara non Zeruak opari
|
hura
egin zion!
|
|
|
Buruan sartu zitzaion txarkeria
|
hura
egiteko mozorrotu egin zen Loki, eta horretan oso abila zen. Mozorrotuta, Friggarengana joan zen, galdetuz ea munduko izaki guztiek zin egin zioten ez zutela Baldur zaurituko.
|
|
|
Ez nuen su egurrik ezta egur ikatzik ikusi. Eta tramankulu
|
hura
egin bazuten, ez zen txikikerietan ibili nahi zutelako. Eguzkiaren norabidea neurtzeko tresna zeukan eskuan Bernatek.
|
|
|
Ni, esan dut dagoeneko, gizon zibilizatua naiz, baina ametsetan basati baten moduan portatzea zilegi eta are sanoa dela defendatzeko prest nago. Eta nik, eszena hori ikusita, aitor dut adreilu bat hartzeko gogoa izan nuela (inguru horietan ez dira falta, etxe asko eraikitzen ari baitira), eta baita hoteleko erakusleihoaren kontra nire indar guztiarekin jaurtitzekoa ere; gero egingo nukeena ez dut pentsatu nahi eta, izan ere, ez nintzen pentsatzera iritsi, lehenengo ekintza
|
hura
egiteko ahalmenik ez nuen izan eta. Eszena hartan ikuslea baino ez nintzela konturatu nintzen berehala, nire ametsezko niaren gihar bat mugitzea ez zitzaidala posible, bertan, kristalaren beste aldean nengoela argi zegoen arren.
|
|
|
Tarte batean begira egon ostean," zeruertzeraino iritsiko dela uste al duzu?", galdetzen zidan. Azkar asko konturatu zen ez zitzaidala erantzunik ateratzen galdera
|
hura
egin zidan aurreneko aldian. " Ez kasurik egin nire galderari, zeruertzak ez baitu mugarik", erantsi zuen.
|
|
|
Bekainak jaso zituen. Espero behar zuen noiz edo noiz nik galdera
|
hura
egitea, baina jarri zuen aurpegiak aditzera ematen zuenez, munduko konturik bitxiena aipatu nion.
|
|
2007
|
|
|
Deialdia gutxienez berrogeita zortzi ordu lehenago komunikatuko zaio enpresaburuari, eta enpresaburuak hartu izanaren adierazpena egingo du. Deialdiak jasoko du
|
hura
egiten dutenek proposatutako eguneko aztergaien zerrenda.
|
|
|
Ezerezte hori ez da gertatuko aldez aurretik beste bat gertatu denean, ezta errentatzaileak errentariari demandatuen diru kopuruak ordaintzen ez ditue aurkeztu baino lau hilabete lehenago ordainketa egitea eskatu eta azken horrek demanda aurkezte unean zorrean dinean ere, baldin eta eskaria egin bada
|
hura
egin dela frogatzea ahalbidetzen duten bideetatik edozeinez.
|
|
|
Lan
|
hura
egin eta gero, bigarren saialdi bat egin genuen nazioarteko hitzarmen bat egiteko. Orduan ere Estatu Batuak izan ziren aitzindariak; Europak ez zuen interesik azaldu lehenengo urteetan.
|
|
|
gure eginek ez dute baliorik, praktikan ez dira gureak, haurtzaroko traumarenak baizik, edo partaide garen klasearenak, eta gutako bakoitzaren nia transmisore soila izatera murriztua gelditzen da. Historia indar batzuen historia bilakatzen da, gu geu haien baitan desagerraraziz, eta gurekin gure balioak, hots, hau edo
|
hura
egitera garamatzan gure arrazoia. Horrela, egintza baten gure arrazoia (subjektiboa) eta egintzaren beraren arrazoia (objektiboa) etenik gelditzen dira eta zerikusirik gabe; are, egintzaren zin zinezko arrazoia, objektiboa, gure ukazioa da?
|
|
|
– Ariketaren ondorioak,
|
hura
egiteko zailtasunak, eta iritzia.
|
|
|
Vodka egiteko eta merkaturatzeko prozesuan eragina izan dezake, baita mundu osoan ere, azkenean proposatzen den lege definizioa, murriztaileagoa, aztertzen badu, eta horrek esan nahi du etiketan identifikatu behar direla zer produktu erabili diren
|
hura
egiteko. Europar Batasuneko agintariek planteatzen duten auzia EBko elikagai baten legezko definizio polemikoa da, kasu honetan vodka.
|
|
|
Formula berriak proposatzen du ekoizleek etiketan identifikatzea zer produktu erabili diren
|
hura
egiteko. Oraingoz, AEBk iragarri du, onarpenak aurrera eginez gero, EBrekin beste liskar bat izango duela Munduko Merkataritza Antolakundearen (MME) barruan, arau berriak merkaturatzeko legez kontrako traba izan daitezkeela uste baitu.
|