|
2008
|
|
|
Konparagarriak ez badira ere —komunikabide bakoitzaren erabiltzaile kopurua zenbatekoa den jakin behar, eta hori posible da AIMC edo OJDren kontrola onartzen dutena— euskaldun osoen portzentaje berdinekoak dira (EHAEan). Euskal Herriko Hirugarren Inkesta Soziolinguistikoaren arabera, EHAEko biztanleen %29, 4 elebiduna da euskaraz eta gaztelaniaz (hau da, bi
|
hizkuntzez
mintzatzeko gai da), eta %59k gaztelaniaz baino ez du hitz egiten. Inkesta horren arabera (EUSTAT7) EHAEko biztanleen %20aren ama hizkuntza euskara da eta horixe da senitartean gehien erabiltzen dutena.
|
|
|
Azkenean, bizitzaren zati oso handia ematen dugu hedabideak ikusten, entzuten eta irakurtzen. Kualitatiboki, bestalde, argi dago hedabideek zer garrantzi handia duten jendartean ereduak hedatzerakoan;
|
hizkuntzez
ari garenean, zehazki, ezin uka daiteke gaur egun hedabideek zer leku garrantzitsua duten, adibidez, hizkuntzaren erregistro berriak hedatzeko lanean. Gai garrantzitsua iruditzen zitzaigun, beraz, Zarauzko Udaletik proposatu zigutena.
|
|
2011
|
|
|
(...) erdarak alderdi askotarik inguratzen gaitu. diglosia gorrian bizi gara. (98 or.). d) herria elebidun ezin izan. usteok erabat oker dira. herri batek ezin du bi
|
hizkuntzez
ongi hitz egin. ez da sekula izan eta orain ere ez da munduan bi hizkuntzez mintzo den herririk. euskaldunok herri berezia garela eta bi edo hiru hizkuntzez egin dezakegula pentsatzea amets hutsa da. ez da horrelako herririk izan. Bi hizkuntzez mintzo ziren herrietan bata besteari nagusitu egin zaio eta azpikoa galdu egin da. egungo egunean ere gauza bera gertatzen da. ziur egon gaitezke:
|
|
|
(...) erdarak alderdi askotarik inguratzen gaitu. diglosia gorrian bizi gara. (98 or.). d) herria elebidun ezin izan. usteok erabat oker dira. herri batek ezin du bi hizkuntzez ongi hitz egin. ez da sekula izan eta orain ere ez da munduan bi
|
hizkuntzez
mintzo den herririk. euskaldunok herri berezia garela eta bi edo hiru hizkuntzez egin dezakegula pentsatzea amets hutsa da. ez da horrelako herririk izan. Bi hizkuntzez mintzo ziren herrietan bata besteari nagusitu egin zaio eta azpikoa galdu egin da. egungo egunean ere gauza bera gertatzen da. ziur egon gaitezke:
|
|
|
(...) erdarak alderdi askotarik inguratzen gaitu. diglosia gorrian bizi gara. (98 or.). d) herria elebidun ezin izan. usteok erabat oker dira. herri batek ezin du bi hizkuntzez ongi hitz egin. ez da sekula izan eta orain ere ez da munduan bi hizkuntzez mintzo den herririk. euskaldunok herri berezia garela eta bi edo hiru
|
hizkuntzez
egin dezakegula pentsatzea amets hutsa da. ez da horrelako herririk izan. Bi hizkuntzez mintzo ziren herrietan bata besteari nagusitu egin zaio eta azpikoa galdu egin da. egungo egunean ere gauza bera gertatzen da. ziur egon gaitezke:
|
|
|
(98 or.). d) herria elebidun ezin izan. usteok erabat oker dira. herri batek ezin du bi hizkuntzez ongi hitz egin. ez da sekula izan eta orain ere ez da munduan bi hizkuntzez mintzo den herririk. euskaldunok herri berezia garela eta bi edo hiru hizkuntzez egin dezakegula pentsatzea amets hutsa da. ez da horrelako herririk izan. Bi
|
hizkuntzez
mintzo ziren herrietan bata besteari nagusitu egin zaio eta azpikoa galdu egin da. egungo egunean ere gauza bera gertatzen da. ziur egon gaitezke: euskal herrian euskara nagusituko da ala erdara.
|
|
|
euskara galtzori gorrian dago elebitasuna dela kausa. (83 or.)(...) ez da izan eta ez da sekula izango bi
|
hizkuntzez
ondo mintzatuko den herririk. euskal herriaren hizkuntza euskara izango da ala espainola edo frantsesa. eta aurrerakoan ere orain arteko bidetik joanez gero, seguru baino seguruago azken biok bakarrik geldituko dira bizirik euskal herrian. (99 or.)(...) euskal herrian elebitasuna erdaldun herrian sartzeko zubia da. zubi horretan gaude orain:
|
|
|
Fishmanen aburuz diglosia soziala da eta elebitasuna norbanakoarena. Txepetxen aburuz, ordea, elebitasuna eta diglosia hiru dimentsiotan definitu ahal dira.
|
hizkuntzez
ari bagara, izan ere, hiru plano baitauzka hizkuntza orok bere baitan: hiztuna, hizkuntz komunitatea eta lurraldea. guztia da hizkuntza delakoa. diglosiaren pelikula horrela ikusi nahi izanez gero, segituan ohar gaitezke a) kasuko andaluziarraren problema berea dela, ez diela eragiten Andaluzian gaztelaniaz alfabetatuta dauden gainerakoei eta ezta gaztelaniari berari ere; b) kasuko vlaanderendarrei dagokienez, frantsesik eta ingelesikjakin ezean, ez dira behar bezain eroso sentituko" unibertsitatean, ikertegietan, enpresa transnazionaletan, pop kulturaren kontsumoan, turismoan, interneten", baina nederlanderak indartsu jarraituko du (ez gero eta indartsuago, baina, bai!, indartsu oraindik) alboko estatuan:
|
|
2013
|
|
|
Izan ere, hitz joko batekin adieraz badezaket, hizketan egiten dute hiztunek hizkuntza. Horregatik, fenomeno linguistikoari heltzeko garaian interakzioak duen garrantzia dela-eta, hainbat autorek nabarmendu dute
|
hizkuntzez
beharrean hizkuntzatzeaz (ingelesez, languaging) hitz egin litzatekeela, ariketa egituraren aurretik jartzeko (adibidez, Scheter 2000 eta Bastardas 2004: 26).
|
|
2014
|
|
|
Deigarria da Iruñeko lekukoen% batek bere ama hizkuntza bi
|
hizkuntzez
osatzen dela azpimarratzea. Ondarroan, ordea, hori ez da gertatu, aukera bakarra erabili dute.
|
|
|
Zenbait kasutan aipagarria da nahiz eta ama hizkuntza bi
|
hizkuntzez
(euskara eta gaztelania) osatua izan, lekukoek eman dituzten erantzunetan euskararen erabilera ez dela ikusten. Ama hizkuntza bikoitza dutenen euskararen erabilera (kale erabileran edota erosotasunean) ez da nahi bezain beste nabarmentzen.
|
|
|
Bigarren
|
hizkuntzez
nola jabetzen garen azaltzeko gizarteeta testuinguru ereduan (Clément eta Noels, 2001; Noels eta Clément, 1996), gizarte sarea aldagai aurrekaritzat proposatzen da bigarren hizkuntzarekiko jarrera linguistiko positiboak eta talde horretako kide izatearen sentimendua azaltzeko orduan. Eredu horretan, konfiantza linguistikoaren konstruktoa ageri da, taldeen arteko harremanak ulertzeko funtsezko elementu gisa.
|
|
|
Bigarren hizkuntza bat erabiltzeko unean pertsona batek sentitzen duen estutasunedo konfiantza maila gisa defini daiteke. Konfiantza linguistikoa aldagai bitartekari izango litzateke bigarren
|
hizkuntzez
jabetzeko prozesuan: beste taldeko kideekin izandako harremanen ezaugarrien (maiztasuna eta kalitatea) araberakoa da norberak bere buruan duen konfiantza.
|
|
2016
|
|
|
Mintzaldaketa eta nahas hizketa gauza bi dira: hiztun talde bat eguneroko jardun arruntean A hizkuntzatik Bra82 pasatzea (eta handik aurrera Bn jardutea) adierazten du batak, luze zabaleko zentzuan (ikus txostenaren aurreko puntua); neurri batean edo bestean A eta B
|
hizkuntzez
baliatzen den hiztun elkarte edo hiztun talde elebidunean83 hainbat hiztunek84 A eta B hizkuntzak (solasaldi, pasarte edo xeheagoko atal bakanetan) naMintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera. Aurrera begirako erronkak – Mikel Zalbide
|
|
|
Bra pasatzea (eta handik aurrera Bn jardutea) adierazten du batak, luzezabaleko zentzuan; neurri batean edo bestean A eta B
|
hizkuntzez
baliatzen den hiztun elkarte edo hiztun talde elebidunean hainbat hiztunek A eta B hizkuntzak (solasaldi, pasarte edo xeheagoko atal bakanetan) nahas mahas erabiltzea esan nahi du besteak. has mahas erabiltzea esan nahi du besteak. Teoriaz aski horniturik85 daude code alternation, code switching, code mixing, code shifting edo styleshifting moduko kontzeptu terminoak86 Aplikazio alorrean, aldiz, ilunago dira kontuak.
|
|
2018
|
|
|
Horregatik guztiagatik, eleaniztasunaren bidea euskalgintzak modu egokian diseinatu eta kudeatuz gero, euskararen biziraupen duina eskuratzea erraztu liteke zertxobait. Hau da, jardun inklusiboa baliatuz, beste
|
hizkuntzez
interesa edota kezka duten sektore sozialei bidea markatu behar die euskara ardatz izan nahi duen munduak. Hasteko, beste horien ikuspegiaren balioa eta legitimotasuna onartuz, Sarrionandiak dioen bezala:
|
|
2021
|
|
|
Estatuko
|
hizkuntzez
eta errusieraz gain, beste hainbat hizkuntzatako hiztunak bizi dira Herrialde Baltikoetan. Sobietar Batasunaren garaian, ez zuten beren hizkuntzetan bizitzeko aukerarik eta gehienetan errusierara pasatu behar zuten (Hogan Brun, 2008).
|
|
|
Beren hizkuntzak irakaskuntza tresna gisa erabiltzen dira eskoletan, eta hedabideetan ere badute presentzia: badira hainbat polonierazko, errusierazko, bielorrusierazko eta ukraiEstatuko
|
hizkuntzez
eta errusieraz gain, beste hainbat hizkuntzatako hiztunak bizi dira Herrialde Baltikoetan.
|