|
2000
|
|
|
–Ezta
|
hitzik
ere Aita Itxasori buruz.
|
|
|
—Gauza bat ez dut ulertzen, aita Bartolome: zergatik egin duzun mezako sermoian bi hitz euskaraz, eta bertze guztia gaztelaniaz, urbiaindar gehienek gaztelaniaz
|
hitzik
ere ez dakitenean...
|
|
|
Baina osabak ez zidan
|
hitzik
ere erran, munduko zientzia guztia ezpainetan mututu eta hitz gabetu balitzaio bezala; ordea, aitona hil zelarik, hala erran zidan:
|
|
|
—Arestiko gorabehera zoritxarrekoaz
|
hitzik
ere ez, ezta? —ahapetik.
|
|
|
...ti bezala esnatu zen Brown jauna goiz euritsu hartan, zortziak aldera, eta ezkongabea zenez eta bakarrik bizi zenez, inork ez zion esan azazkal haiek oso aldatuta zeuzkala, oso handituta, ez ziruditela, ez tamainaz ez formaz ez kolorez, bere eskuko azazkal berezkoak, azaz  kalordeak baizik; Brown jauna ere ez zen, noski, txikikeria hartaz jabetu, eta bulegoan ere, astelehena izaki, inork ez zion
|
hitzik
ere aipatu aldaketaz. Era berean, ez genuke ziurtasun osoz esaten jakingo baina badakizu baietz zenbat denbora igaro zen azazkalen aldaketatik azken eta erabateko itxuraldaketaraino; eman dezagun, hortaz, hilabete.
|
|
|
Belek kaset bat jarri zuen. Rock musika zen, Xanek ez zuen
|
hitzik
ere aditzen. Isilik joan ziren, autobian sartu ziren arte.
|
|
2001
|
|
|
Ingelesez ez nuen
|
hitzik
ere egiten. Askotan gurutzatzen nituen unaiak, behiekin.
|
|
|
Guztiek jokoaren arauak eta erritualak ezagutzen zituzten eta eztabaidetan berotzen ziren, ni lekuaren gainean baino seguruago. Tratuaren bakardadearen bihotzean urturik bailitzan, ekintzak zirauen ordu luzeetan aitak ez zidan
|
hitzik
ere erraten.
|
|
|
Hezurrak kliski klaska, hortzak banbaka, esku ahurrak heze eta haragiak daldarez zebilzkigun, atzealdeko jargietako emazteei halaber, amironatu berri zituzten mantelina brodatu beltzen gerizan. " Ni naiz artzain ona" orroatzen zuen baina ez genion
|
hitzik
ere sinesten. Gure bihotzetakoak ez ziren, alabaina, hain basak.
|
|
2002
|
|
|
Egia batzuk, ordea, arriskutsuak dira, eta zentzuz erabiltzekoak. Lagunekin, beraz, ezta
|
hitzik
ere gai hauetaz. Diktadura batean kartzela baita hitzaren ordaina.
|
|
|
Karmele adi adi zegoen, ahizparen
|
hitzik
ere galdu nahi ez balu bezala, Sarak bere kontaketari berrekin zionean:
|
|
|
Batzuetan, batez ere haurtxoa sehaskan lotan egoten zenean, hari begira jartzen zen Sara, malenkoniatsu. Eta,
|
hitzik
ere egin gabe, malkoren bat isurtzen zuen. Eta nola sentitzen nuen malko hura, burdin tanta gori batek bihotza zulatu balit bezala!
|
|
|
Eta aita –Jaxinto– jostailu mutu bat zen amaren eskuetan, sekula iritzirik ez zuen gizona. Ai, nola egoten zen Sara, halakoetan, aitaren hitzen baten zain!, baina aitak ez zuen
|
hitzik
ere esaten, eta haren isiltasuna amaren aldekoa gertatzen zen, ororen buruan. Halaxe bizi izan zen Sara hogei urtetan, eta halaxe ohitu zen, finean.
|
|
|
Egia batzuk, ordea, arriskutsuak dira, eta zentzuz erabiltzekoak. Lagunekin, beraz, ezta
|
hitzik
ere gai hauetaz. Diktadura batean kartzela baita hitzaren ordaina.
|
|
2003
|
|
|
Patioko leihoetan dauden guztiek entzun dezakete gizonak dion guztia, eta ai Lili kantatzen zuan neskamea ere ixildu egin da Fernandoren hitzak entzuteko, bainan alperrik. Edozer emanen lukete zer ote dion jakitearren, bainan inork ere eztu ulertzen
|
hitzik
ere, leihoa zabal zabalik egon arren.
|
|
|
Gazteek eztute
|
hitzik
ere erraiten. Bakarrik entzun eta, batez ere aurrekoek, burukadak eman baietz adierazirik.
|
|
|
Beraz, ez nion ia
|
hitzik
ere egin. Berak esan zuen dena.
|
|
|
Inauteriak. Herriaz edo isiltzeaz
|
hitzik
ere ez. Beharbada gauean zerbait xuxurlatuko dio belarrian, lo zakuan sartzen direnean.
|
|
|
Auskalo. Nire fanfarroikeria agerian geratu zen, ez bainion
|
hitzik
ere harrapatu.
|
|
2004
|
|
|
Erroma’ko idazleen artean, gutxik eman du barbaroen hizkuntzeko" xehekeria" rik... Jatorriz beste etniaren seme ziranak ere, berdintsu jokatu ziran; eta ez ziguten
|
hitzik
ere esan beren jatorrizko" patois" haietaz.
|
|
|
–Standartenführerrak atxilotuaren gauzak ikusi nahi ditu, Franz –erran zion sartu berriak idi lepoari. Honek,
|
hitzik
ere atera gabe, mahai gaineko objektu guztiak bildu eta, bizpahiru eskutadaz, maletan sartu zituen. Nire disko kuttunak ikusten nituen azken aldia izanen zelako pentsamenduak zeharkatu zidan gogoa.
|
|
|
Une batez Mitxelena aiduru egon zen, bere hitzek nolako eragina ote zuten nigan. Nik, ordea,
|
hitzik
ere ez nuen atera. Neure baitan poz basa bat nabaritzen nuen.
|
|
|
Eta esan zidan, ba ez nator. Eta ni orduan haserretu egin nintzen, baina benetan, eta etxera heldu ginen arte ez nion
|
hitzik
ere esan.
|
|
|
Eta orduan, ez dakit zergatik ez nola, mutilaren eskua hartzeko gogoa sentitu nuen –arestian nirea hain bero estutu zuèn esku hura bera– baina ez nintzen ausartu... Haatik, eskuz ez bazen ere, hitzez irits nintekeen mutil harengana... baina
|
hitzik
ere ez nuen aurkitzen, hitzik gabe geratu bainintzen. Handik aurrera, begiz hitz egitea geratzen zitzaidan soilik, eta begietara zuzen egin nion so, sorgindurik bezala.
|
|
|
Hil ez direnean, maiz gertatu dena, behin betiko markaturik gertatu dira, gizagabeturik maizenik. Frai Salimbene Adamokoaren kronikan irakur daiteke, esaterako, nola Siziliako errege eta enperadore erromatar germaniar Federiko Il.ak(), jakin nahirik haurrek zein hizkuntza hitz egingo luketen handitu ahala, inorekin hitz egin gabe haziz gero," agindu zien neskameei eta inudeei esnea eta ditia emateko haurrei, berauek garbitzeko eta bainatzeko, baina laztanik ez xerarik ez egiteko, ezta
|
hitzik
ere ez egiteko; jakin nahi baitzuen haurrek, handitu ahala, hebraieraz hitz egingo ote luketen (hura izan baitzen lehen hizkuntza), ala grekoz, ala latinez, ala arabieraz, ala beren gurasoen hizkuntzaz. Baina alferrik ahalegintzen zen, zeren haur guztiak hiltzen baitziren". 26
|
|
2005
|
|
|
Guk ikasterakoan problema handia genuen hemen, berandu arte ez baikenekien erdaraz
|
hitzik
ere. Erabat euskaraz egiten genuen; euskaraz pentsatu, euskaraz hitz egin, eta erdaraz ikasi.
|
|
|
" Narrazio guztiak errealitatetik aterata daude, munduan barrena egindako bidaietan izan ditudan bizipenetatik. Urteetan zehar makina bat egoera bitxi, hunkigarri, arriskutsu, pozgarri nahiz tristetatik pasatu naiz eta, halaber, hamaika pertsona ezagutu ditut zerbait kontatzeko beharra zutenak, edo zerbait erakusteko gogoa, edo, nahiz eta nirekin
|
hitzik
ere ez trukatu, zerbait berezia adierazten zutenak euren begirada hutsaz. Pertsona eta egoera horiek ezagutu ditut eta liburu honetan egoera horiek berreskuratu egin ditut eta liburu honetan sartu.
|
|
|
Harrituta begiratu zien, bati lehenengo, besteari gero. Zelan zekiten, berak euskaraz
|
hitzik
ere esan ez bazuen?
|
|
|
Galdetu zidan nire familiaz, haurtzaroaz, adiskideez... Apaiz izateko inolako bokaziorik ba ote nuen jakiteko ziren jardunak, baina horri buruz ez genuen
|
hitzik
ere egin. Izugarri luzea iruditu zitzaidan dena.
|
|
|
Sestaoko entrenatzailearen erabaki baten aitzakian, lanuzte deialdiaren langara bota zuen baloia Gastonek. Inork ez zion
|
hitzik
ere esan. Sestaon bat zetozen denak Boliren hesiarekin.
|
|
2006
|
|
|
1989an Kataluniako Legebiltzarrak autodeterminazio eskubidea ez baztertzearen alde bozkatu zuenean, CiUko zuzendaritza oso haserre agertu zen. Eta uste dut EAJk ere horrelako garaiak izan dituela, non euren ekitaldietan autodeterminazioaren antzeko
|
hitzik
ere ez zuten esaten. Nazionalismo moderatuak bandera moduan erabiltzen du, hau da, komeni zaionean.
|
|
|
Burua nahasi samarra zeukan. Ez zuen
|
hitzik
ere ateratzen. Basoan edo herriko bidean ikusten baninduen, ezkutatu egiten zen.
|
|
|
Baita ere, lurmentzearekin batera, Braulioren furgoneta itzuliko zelako, eta beherako bidean ni behintzat harekin joango nintzelako. Hitz egin gabeko erabakia zen, baina
|
hitzik
ere behar ez zuena: mendia eta bakardadea neure hobe beharrez hautatu nituen, bolada on bat igaro nuen, on hura amaitu zen, eta banuen, beraz, itzultzeko garaia.
|
|
2007
|
|
|
Bizkorrago dago toki askotan Nafarroan. Asko falta dugu, baina gure auzoan, adibidez, orain dela 30 urte ez zen
|
hitzik
ere aditzen, eta orain jende askok hartu du euskararen trena. Zailtasun asko daude, baina gauza batek animatzen nau:
|
|
|
Bakoitzak bertso bat leitzen zuen, berekiko, norberaren intimitatean gozatzearren. Une batez ez genuen
|
hitzik
ere trukatu. Bakoitza bere desirak akuilatu gogoetetan lerratzen zen:
|
|
2008
|
|
|
etxean bazkaldu eta mendira joango nauk. Eta hik
|
hitzik
ere ez etxean, begia aterako diat-eta? –Beñardok.
|
|
|
Hori zen ohikoa: bakoitzak bazuen bere egitekoa, eta bere egitekoaren arabera funtzionatzen zuen, halako moldez, non inork ez baitzion
|
hitzik
ere egin behar izaten inori, ez ezertaz ohartarazi, gauzak behar bezala joan zitezen. Egun hartan, baina, gauzak ez ziren ohi bezala hasi, san Mamertoren irudiaren falta eten bat baitzen kaperako espazioan, mojek espazio hura ustez ulertzen zutèn moduan bai bederen:
|
|
|
(18:53:00) Hirugarren urtera arte, Qian eta Peng batera ibiltzen ziren jolasean. Orain
|
hitzik
ere ez diote egiten elkarri.
|
|
|
Echepare orduko gaztelaniazko literaturaren testuinguruan bereziki kokatzekoa balitz, nola esplika frantses mintzaira aipatu baitzuen kopla horietan,
|
hitzik
ere erran gabe gazteleraz. Gisa berean Bordeleko inprima tzaile batek egina izaiteak ez ote du frantses kultura giroaren alderako isuria?
|
|
|
Hori zen ohikoa: bakoitzak bazuen bere egitekoa, eta bere egitekoaren arabera funtzionatzen zuen, halako moldez, non inork ez baitzion
|
hitzik
ere egin behar izaten inori, ez ezertaz ohartarazi, gauzak behar bezala joan zitezen. Egun hartan, baina, gauzak ez ziren ohi bezala hasi, san Mamertoren irudiaren falta eten bat baitzen kaperako espazioan, mojek espazio hura ustez ulertzen zutèn moduan bai bederen:
|
|
|
etxean bazkaldu eta mendira joango nauk. Eta hik
|
hitzik
ere ez etxean, begia aterako diat-eta... –Beñardok.
|
|
|
Minduta nago, min egin didazu. Proposamen bat egin nizun, nire borondate hoberenarekin, guztiz biluztu nituen nire pentsamenduak hitzetan, eta
|
hitzik
ere ez dut jaso ordainetan. Isil isilik, pasibotasun handienarekin, gehien izorratzen duen jarreraraz, horrelaxe jokatu duzu.
|
|
2009
|
|
|
Bai, horixe da. The Pogues ek ere esaterako, kanta tradizionalak hartu eta ez zuten
|
hitzik
ere aldatzen, beharrik ere ez zegoelako. Musika bereganatu egiten zuten, punk ukitu hori emanez.
|
|
|
Bukaeran zerbait esan zion txinatarrez itzultzaileari eta atera ginen handik. Galdetu nion interpreteari ea zer iruditu zitzaion bilera eta hara non esaten didan tipoak ez zekiela ingelesez
|
hitzik
ere. Baina ni nor nintzen ikusi nahi zuen eta eskertzen zuen bisita.
|
|
|
Narros azpiko txoko hartara, eskaileren ondoan, non Mielek, eta ez horma edo izkina batek? lehendabiziko kolpe hilkorra emango zion
|
hitzik
ere tartekatu gabe. Itsumen hark eragotziko zion, zalantzarik gabe, bere lana behar bezala bukatzea.
|
|
|
Ezagutzen zuen hark ere bere ama, noski. Horregatik, bere etxeko ezkaratzean sartu ginenetik ez genuen
|
hitzik
ere egin ia, eta lapurren gisan sartu nintzen haren ganbaran.
|
|
|
Faoxek ez zuen irribarrerik egin azken minutu parean. Ezta nik
|
hitzik
ere. Larruzko jakaren lepoa altxatuz, indusketak emandako aurkikuntzen zerrenda errezitatu zidan bizkor batean:
|
|
|
Miossensek maite ohi zuen urruneraino ailegaraztea bere boz ozena. Egun hartan apal mintzo zen, hain apal, Pessac ondo ondoan baikenuen,
|
hitzik
ere ez galdu nahiz, eta horrek nire ezongia areagotzen.
|
|
|
ABEL. Beraz, emakumeak ez dik
|
hitzik
ere esan.
|
|
|
Et et, hau bezeroa irabazteko taktika da. Gainera hemen ikusten duguna ikusten dugula gu mutu, ezta
|
hitzik
ere paparatziei?
|
|
|
Neskato egon nintzenean, euskaldunak izanagatik ez zuten
|
hitzik
ere egiten euskaraz etxean. Baina nik nola utziko nuen ba euskara?
|
|
|
«Neskato egon nintzenean, euskaldunak izanagatik ez zuten
|
hitzik
ere egiten euskaraz etxean. Baina nik nola utziko nuen ba euskara?
|
|
|
Horrek ere harritzen du. Zergatik ez dio
|
hitzik
ere erran lau egun hauetan, hizkuntza ulertzen bazuen. Hala ere, ez du garrantzirik.
|
|
|
Hiru itzal ezezagun, hiru itzal lagun. Hurbiltzerako
|
hitzik
ere erran gabe...
|
|
|
–Kontratua bazuen ekainaren 30a bitarte, baina gauzak horrela dira?, erran zuen Galarragak atzo. Villaldeak, berriz,
|
hitzik
ere ez atezainari buruz.
|
|
2010
|
|
|
Soinuak ia bota ninduen; oreka galdu nuen erori beharrean, ia irristatu ere egin nintzen arbelezko hegal erorietan. Beldurrak jota oholetan etzan nintzen bi eskuekin ondo estutuz,
|
hitzik
ere esan gabe, arnasarik gabe, joaldi ikaragarriaren erdian; begien azpian amildegia, plaza sakona jendez betea, hain lasaiak, inbidia ematen zutenak.
|
|
|
Giro politikoa elkarri
|
hitzik
ere ez egiteko egokiagoa zenean hasi ziren hizketan, erabateko sekretupean, Arnaldo Otegi eta Jesus Egiguren. 2001 urtea zen.
|
|
|
Ez da egunero gertatzen den zerbait: urtean behin, unetxo bat baino ez, eta
|
hitzik
ere ez! Ez da sinestekoa!.
|
|
|
LEO. Imajinatu nola geratu zen. Orain eztie
|
hitzik
ere egiten! Claro!
|
|
|
" Honetaz
|
hitzik
ere ez amari. Hau gure sekretu handia izango da" esan zion aitak etxera itzuli eta motorra itzali zuenean.
|
|
|
" Honetaz, hitzik ez inori. Ezta
|
hitzik
ere, etsaia nonahi egon daiteke eta. Hau gure sekretua izango da, zurea eta nirea".
|
|
|
Tartetxo batean egon dira horrela; une batez iduri du andrea zerbait esatera doala, behingoz, baina ez: azkenean berriro jiratu eta kanpora joan da emakumea, bitarte guztian
|
hitzik
ere esan gabe.
|
|
|
–Lau egun daramatzagu elkarrekin
|
hitzik
ere egin gabe. Krisi txiki bat izan dugu.
|
|
|
euskaldun gehienek Estatuarekin zein harreman eredu berri izan nahi dute? Eta ez da
|
hitzik
ere esan horri buruz. Izan ere, ez dezagun geure burua engaina, normalizazio politikoaren benetako arazoa ez datza soilik transferentzia multzo batean.
|
|
|
Hau diot, beti azaltzen delako" haserre ipurterre" orojakile horietakorik. Begira zer idatzi zidan udaberriz azkenengo" anonimoak" (ez diot
|
hitzik
ere ukitu):
|
|
|
Irteera txarra izan zen hasieratik. Ramuntxok ez zuen
|
hitzik
ere egiten, oso nahigabetua zegoelako bere amarenagatik, eta soinua hartzeko eskatu genionean ezetz egin zuen buruaz, halako aurpegiarekin non kosta egin zitzaigun eskaera berritzea. Halere, eskatu egin genion.
|
|
2011
|
|
|
«Telmok bidalitako gidoia irakurtzean, hura sari bat zela esan nion berehala neure buruari. Film bateko pertsonaia nagusia izatea eskaintzen zidan, ia ia
|
hitzik
ere esan gabe! Pertsonaia hau bonboi bat da, pagotxa!
|
|
|
Egun haren biharamuna aipatzen du oraindik ere amak, bere buruan estreinako ile urdintzen hasia atzeman zuenekoaz oroitzen delarik. Aitak, musua leihatilako beira gainean bermatu, beti aldean izan ohi zuen koadernotzarra hartu, eta marrazten eman zuen bidaia osoa; apenas
|
hitzik
ere egin zigun, inor zain ez genuen hiri zatar hartara heldu ginen arte.
|
|
|
–erantzun nion nik, mojarekin batera neraman gorua lurrean utziz. Mojak
|
hitzik
ere ez zuen egin. Trasteak lurrean utzita buruarekin keinu bat egin, gelari azken begiratua eman eta bakarrik utzi gintuen biok?.
|
|
|
Baina mutilak begiak kizkurtu, maltzur, eta burkoaren kontra igurtzi zuen burua. Ez zion
|
hitzik
ere sinetsi.
|
|
|
–Arrazoi duzu. Gainera,
|
hitzik
ere ez dakit alemanez.
|
|
|
Agureak ez zuen zirkinik egin. Ezpain ertzaren dardara arin batek bakarrik erakusten zuen nolabaiteko erreakzioren bat, baina Lucíak irudipen desatsegina zuen gizonak ez ziola
|
hitzik
ere ulertzen. Urduriaren urduriz, begiak malkotan amaitu zuen neskak.
|
|
|
–Gure aurkikuntza guztien berri eman nion, baina ez zuen
|
hitzik
ere atera, ezta bere bilobaren aipamena egin nionean ere. Morroi gogorra benetan, hasperen egin zuen?.
|
|
|
Egunkaria erosi zuen autora bidean. Heinrichen heriotza lehen orrialdean agertzen zen, baina Mikelek ez zuen
|
hitzik
ere irakurri nahi izan. Julenen hileta oharra bilatu zuen azken orrialdeetan:
|
|
|
Ez dizut
|
hitzik
ere sinesten!
|
|
|
IKER geldi geratzen da egongela erdian,
|
hitzik
ere esan gabe, negar egiteko zorian. Aitari begira begira dago.
|
|
|
IBI telebista ikusten ari da, eta ITXASO bere gelatik irteten da. IBI ikusita, sukaldean sartzen da ITXASO, serio,
|
hitzik
ere esan gabe. IBI, ordea, zerbait esaten saiatzen da?
|
|
|
KANDIDO jota ikusten dugu. Ez da
|
hitzik
ere esateko gai.
|
|
|
Mariek, eta gainerako guztiek berdin, erretore zaharraren gaitzespen hitzak entzuteko prest. Hark, ordea, ez zuen
|
hitzik
ere esan: bazekien bere artaldeak damua zekarrela bihotzean eta han egin behar zen gauza bakarra barkatzea zela.
|
|
|
Familiako inork ez zuen
|
hitzik
ere esan. Cécile gizena irribarrez zegoen, zoriontsu.
|
|
|
Azken orduko erabaki batek ekarri nau Txinara. Beijingeko Hizkuntza Eskolan matrikulatu nahi dut, baina oraindik ez dakit
|
hitzik
ere txineraz. Ordu luzeak eman ditut hegazkinean aspertuta, eta Espainiako Enbaxada nola esaten den ikasten saiatu naiz behin eta berriz; ehun aldiz ahoskatu dut gutxienez, silabaz silaba, isilpean buruz.
|
|
|
Guk badaukagu, azaldu zuen Bobbyri eta Settimori so eginez, korapilo ugari askatu duen informazioa. Une horretan, bildutako guztien burutik Calabresi komisarioaren irudia pasatu zen baina inork ez zuen
|
hitzik
ere esan. Hasteko, jarraitu zuen Giovannik, arma berriak erosteko aukera emanen digun dirua lortu dugula esan behar dugu, berrehun milioi lira baino gehiago...
|
|
|
Espero dut, gutxienez, hori kontrolatuta izanen duzula, ezta, Stefano? Jakina!, erantzun zuen Stefanok haserreturik, Magliana koak utzi nire kontu, ez dute
|
hitzik
ere esanen! Halere, agindu zuen J.J.k, gaurkoa halako bi espero dut biharko.
|
|
|
Zer ari zen gertatzen goiz horretan?, galdetu zion bere buruari. Inork ez zuen
|
hitzik
ere esaten.
|
|
|
Gauekoaz ez zuten
|
hitzik
ere egin, baina bien begirada samurrak nahaspilatzen ziren, behin eta berriro, kafe beroaren kearen artean.
|
|
|
Malisa barre batean lehertu zen eta zelaigunearen gainean erori. Brucek ez zuen
|
hitzik
ere esaten eta, liluraturik bezala, so egiten zien. Ba beittu, jarraitu zuen Anitak orekari eutsi ezinik, horrrekin buukatuko dugu oaintxe. kusi. kusi hauek!
|
|
|
Hasierako shock egoera gaindituta, txinatarraren begiek emakumea bere edertasun osoan kontenplatu zuten. Sorgindurik bezala, Brucek ezin izan zuen
|
hitzik
ere esan. Anitaren hitzek desegin zuten sorginkeria:
|
|
2012
|
|
|
Asko esatea da beharbada, baina datozen urteetan autogestioa eta' do it yourself' filosofia pil pilean egongo direla esango genuke". Kritika
|
hitzik
ere badute erakundeekiko morrontzaren inguruan. " Azken urteetan proiektu gehiegi jarri dira instituzioen momentuko borondatearen esku, eta horrek baditu arriskuak.
|
|
|
Parisen beha egon behar dugu gure hizkuntza ikasi eta mintzatzeko? Uste dut aurtengoa lehen kanpaina izan dela non ez den
|
hitzik
ere erran herri hizkuntzei buruz. Ni ez naiz sobera politikoa, eta goitik etor litekeenari baino gehiago begiratzen diot gure errealitatea indartzeko egin genezakeenari.
|
|
|
Azkenetan zela Benitoren musika jarrita genuen soinu ekipoan. Hilzorian zegoen, dagoeneko
|
hitzik
ere ez zuen egiten. Ekarri zenion kantu berri hori hasi denean ileak tente jarri zaizkio.
|
|
|
Zure emaztea autotik atera zen, eta Dasilvak harengana jo eta kolpe bat eman zion buruan. Ez zuten
|
hitzik
ere trukatu. Gero, Dasilvak emakumea autoan sartu eta leihatilak jaitsi zituen.
|
|
|
Euskal mundua ere gogoko zuen, batez ere hain arrotza zitzaion hizkuntza horretako poemak entzutea. Ez zuen
|
hitzik
ere ulertzen, baina hizkuntza primitibo hori entzuten egoteak liluratu egiten zuen. Egiazko pertsona bat zen, pasioz eta emozioz beterikoa.
|
|
|
Oso txarrak dira arrazoiketan, eta sutsuak kontra egiten, zuzen daudenean izan ezik, gutxitan gertatzen den gauza. Irudimena, fantasia eta asmamena guztiz ezezagunak zaizkie, beren hizkuntzan
|
hitzik
ere ez dute ideia horiek adierazteko; haien adimen eta gogoeta guztiak aipaturiko bi zientzia horietara mugatzen dira.
|
|
|
Ez nau batere haserretzen legegizon, litxarrero, koronel, inozo, jaun agurgarri, jokozale, politiko, putazain, mediku, lekuko, erosle, letradu, traidore edo antzerakoren bat ikusteak; hori dena gauzen ohiko bidean sartzen da; baina gorputz nahiz buruko itsuskeria eta eritasun pilo bat, harrotasunez betea, ikusten dudanean, berehalaxe apurtzen zaizkit pazientziaren muga guztiak; eta dut inoiz ulertu nola etor daitezkeen bat halako animalia eta halako bizioa. Houyhnhnm zuhur eta bertutetsuek, izaki adimenduna apain lezaketen perfekzioak ugari dituztenek, ez dute beren hizkuntzan bizio honetarako
|
hitzik
ere, hizkuntza hark ez duenez ezer txarrik adierazteko hitzik, yahooen kualitate higuingarriak deskribatzekoak izan ezik, eta hauen artean ez ziren harrotasunarena bereizteko gauza, ez zutelako giza izaera sakon ezagutzen, animalia hau nagusi den beste herrialde batzuetan agertu ohi den bezala. Baina nik, eskarmentu handiagoa nuenez, garbi sumatu nitzakeen horren aztarna batzuk yahoo basatien artean.
|
|
|
Arraren kasuan indarra baloratzen da batez ere, eta xarma emearentzat, eta ez maitasuna hartzen delako kontuan, baizik eta arraza honda ez dadin; eta gertatzen bada emea bereziki indartsua izatea, xarma hartzen da kontuan senarra aukeratzeko. Gorteiatzea, amodioa, opariak, alarguntasunak eta ezkonsariak ez dira haien buruetan sartzen, eta beren hizkuntzan
|
hitzik
ere ez dute horiek adierazteko. Gurasoek eta lagunek horrela erabaki dutelako bakarrik elkar ezagutu eta batzen dira bikote gazteak; egunero ikusten dute horixe egiten eta izaki arrazional batek egin beharrezkotzat jotzen dute.
|
|
|
Barre algaraka hasi zen bular betean. «Asko ikusi duzu, baina ezer gutxi dakizu, eta dakizun apurraz ez ezazu
|
hitzik
ere esan». «Eta zer gertatuko litzateke, esaterako, komandantearengana eramatea bururatuko balitzait?», eta orduan, aurpegi serioa jarri eta oso begiratu latza egotzi nion.
|
|
|
IÑIGO. Zu nor zara holakorik agintzeko niri? Jada ez zarete bikote, eta duela gutxi arte ez zenioten
|
hitzik
ere egiten elkarri. Beraz, ez etorri niri emakumeen salbatzaile paperean!
|
|
|
Ta beste gauza bat! Maleni
|
hitzik
ere ez honi buruz!!
|
|
|
(Zutituz) Aitona! Honi buruz
|
hitzik
ere ez inori, mesedez?
|
|
|
Gizona ez da ausartuko
|
hitzik
ere esaten eta buruarekin baietz egingo dio:
|