|
2015
|
|
|
Irakurri duzuenez: beharbada, komunitatean egindako Perfekzio Bidearen edota garai
|
hartako
beste liburu espiritualen baten irakurketaz ari da.
|
|
|
Gozotasunak, ordea, goi isurizko esperientziak dira, ez lortuak ezta berezko esperientzien antzekoak ere. . Barreiatu hitzak une
|
hartako
gogoetaren haritik irtetea esan nahi du, pentsamendua eta irudimena batetik bestera ibiltzea.
|
|
|
Garai
|
hartako
medizina eta filosofiaren teorietan oinarria izanik, herri mailan zebilen ustea. Berak F. Osunaren Tercer Abecedario, 17 tratatuko 4 kapituluan irakur zezakeen.
|
|
|
7 Ez dakit diodan honetan ongi ari naizen, entzun badut ere, ez baitakit hartaz ongi oroitzen naizen. Moisesek berak ere ez zuen jakin sasian ikusi zuen guztia esaten, Jainkoak esatea nahi zuena baizik; dena dela, Jainkoak haren arimari bere sekretuak ziurtasunez agertu ez balizkio Jainkoa dela ikus eta sinets zezan, nekez jarriko zen hainbeste lanetan eta hain astunetan; baina hain gauza handiak ulertuko zituen sasitza
|
hartako
arantza artean, non adore eman baitzioten Israel herriaren alde egin zuena egiteko. Beraz, ene ahizpak, Jainkoaren ezkutuko gauzak ulertzeko ez dugu arrazoi bila jardun behar, baizik eta, ahaltsua dela sinesten dugunez gero, argi dago sinetsi behar dugula gu bezalako ahal izate urriko har batek ezin dituela ulertu haren handitasunak.
|
|
|
A. Gracián Probintziala zen une hartan. Honek idatzirik utzi zituen solasaldi
|
hartako
gauzatxo batzuk. Hona hemen neure erara euskaraz emanak:
|
|
|
Hainbat urte geroago, Graciánek berak osatzen du solasaldi
|
hartako
berri ematea:
|
|
|
27 Jesusen Lagundiko Ikastetxe batean nintzen, eta etxe
|
hartako
anaiak Jauna hartzen ari zirela, haien buru gainean palio bikain bat ikusi nuen. Hau bi aldiz ikusi nuen.
|
|
|
lurrekoengana honelako ausarkeriez agertzea!... Ez naiz harritzen erregeari hitz egiten ez ausartzeaz; arrazoizkoa da haiei beldur izatea, eta buruzagi diren jaunei; baina bizitzak luzeagoa izan luke, gizalegean dauden formak eta berritasunak eta moduak ikasi ahal izateko, bizitza
|
hartako
denbora pixka bat Jainkoa zerbitzatzeko eman behar badute. Ni aitarenka hasten naiz gertatzen dena ikusita.
|
|
|
30 Jesusen Lagundiko ikastetxe batean nintzela, batzuetan izaten nituela esan dudan eta oraindik baditudan gorputz eta arimako sufrikario handiekin, pentsamendu on bat ere, neure ustez, onartu ezin nuela nengoen. Gau hartan Lagundiko etxe
|
hartako
anaia bat hil zen, eta haren alde Jainkoari otoitz egiten eta Lagundiko beste aita batek haren arimaren alde ematen zuen meza entzuten ari nintzela, neure baitan barneratzeko eragin bizia izan nuen eta zerura igotzen ikusi nuen aintza handiz eta Haren Maiestatea berarekin zihoala.
|
|
|
Frantzisko de Salcedo zela idatzi zuen A. Graciánek berak erabiltzen zuen liburuaren ertzean, Teresak zaldun santua(, caballero santo?) izenaz ospetsu bihurtu zuena. 20 urtez Ávilako San Tomaseko Teologiako ikastaldietara joan izan zen, eta mende
|
hartako
benetako gizon espiritual bezala bizi zen. Alargundu zenean (1570), apaiz egin zen.
|
|
|
Zaldun liburuak: garai
|
hartako
fantasiazko eleberriak ziren, Cervantesek Kixoteren lehen orrialdeetan barregarri jartzen dituenak. Teresak berak ere idatzi omen zuen halako eleberri bat bere neba Rodrigorekin batera.
|
|
|
Behin hona iristerakoan, lurreko gauzen gutizia galtzen hasten da, eta ez da harritzekoa. Izan ere, argi ikusten du une
|
hartako
atseginik ezin daitekeela izan hemen, eta ez dela aberastasunik, ez jauntzarik, ez ohorerik, ezta atseginik poz honen begien itxi ireki baten adina denik, egiazkoa delako eta pozten gaituela ikusten den poza delako. Izan ere, hemengooknekez ulertzen dugula uste dut non den poz hau, beti dagoelako ezbaiko zerbait.
|
|
|
Hurbil geundela uste genuenean, oraindik beste hainbesteko bidea egin behar zen. Beti etortzen zaizkit gogora bide
|
hartako
neke eta burugabe ibiltzea. Horrela, gaua egin baino pixka bat lehenago iritsi ginen.
|
|
|
Eliza kapituluak eta elizako kofradiakoek emango ziguten, eta horrela hasi ziren lortzeko ahaleginetan. Kapituluak berehala egin zigun mesede hori, eta kofradiakoekin nahiko eztabaida izan bazen ere, ongi egin zuten hauek ere; izan ere, esan dudanez, toki
|
hartako
jendea nik neure bizitzan ikusi dudanik eta bertutetsuenetakoa da.
|
|
|
Andre honekin aurrez hitz egina zuten gauza izan behar zuen, bera izan baitzen fundazioan lagundu ziena. Hiribildu
|
hartako
nagusietakoak ziren. Neskatila haietako batek Rodrigo Moya zeritzan aita zuen, Jainkoaren zerbitzari zintzoa eta zentzu handikoa.
|
|
|
Bertutezko edozein jarduerak harrapatzen zituen: hau da, beren burua hartan uzten zuten, egoera pasiboan nolabait esateko, beren aldetiko ekintza eta saiakera baztertuz eta, ustez, Jainkoaren bultzaden pean gozo gozo geratuz; hortik, mende
|
hartako
talde, espiritual, eta, argitu?
|
|
|
Hilabete batzuk egon ginen horrela, hau da, martxoaren 19tik irailaren 24ra arte. Data honetan, etxe sartzea egin zuten garai
|
hartako
zeremonia polit bat jarraituz: –Tamayo lizentziadunak eskutik hartu zituen Ama Teresa Jesusena, Fundatzailea, eta Isabel San Domingorena, ama priorea, eta etxe hartan sartu zituen, eta etxearen jabetzaren seinaletzat, Teresa Jesusenak handik kanpora bota zuen aipaturiko Diego Porres (aurrez etxearen jabe izan zena) eta batetik bestera paseatzen ibili ziren; ateak ireki eta itxi zituzten, eta aldare bat egin eta kanpaitxo bat jo zuten, eta gainerako mojekin batera salmoa kantatu zuten:
|
|
|
Nik neuk ez nien garrantzi handirik ematen etxe sartzea egin ondoren gerta zitezen gauzei; aurretik izan ohi ziren nire beldur guztiak. Pertsona batzuei dei egiteko agindu nuen, neure ahizpen artetik neraman lagun baten ahaideei, leku
|
hartako
nagusietakoak zirenei, Eliz Epaileari hitz egin eta esan ziezaioten nola nuen Gotzainaren baimena. Berak bazekien ongi hori, gero esan zuenez, baina berari berri ematea nahi izan zuen, eta nik uste dut askoz ere okerrago izango zela.
|
|
|
10 Gotzainaren iloba batek ahal zuen guztia egiten zuen gure alde, eliza
|
hartako
nagusi eta kalonjea zenak, eta baita Jainkoaren zerbitzari handia zen lizentziadun Herrera izeneko batek ere. Azken batean diru handia emanik lortu zen hura burutzea.
|
|
|
1 Gizakundekotik Salamancara joateko agindua eman zidatela esan dudan denboran, han nengoela, Beas hiribilduko mezulari bat etorri zen, niretzat toki
|
hartako
andre baten eta honen onuradunaren eta beste pertsona batzuen gutunekin, monasterio bat fundatzera joateko niri eskatuz, dagoeneko horretarako etxea bazutela, eta fundatzera joatea baizik ez zela falta zioten.
|
|
|
7 Espiritu Santuaren Pazkoa baino egun bat lehenago Jainkoak lan nahiko handia eman zien; ni sukar gogor batek jotzea izan zen hori. Nik uste dut haiek Jainkoari egindako erreguak nahiko izan zirela, gaitza aurrera joan ez zedin; izan ere, sekula neure bizian ez dut izan era
|
hartako
sukarrik aurrera joan ez denik. Halako murmu antzekoa zirudien, burua nahasia bainuen.
|
|
|
Zer den, gero, gaixotasuna!, osasuna izanez gero, guztia baita eramaten erraza. Azken batean, hobe zela jaikitzea pentsatu nuen, eta handik joatea, gelatxo
|
hartako
eguzkia jasateari baino landakoa jasateari hobeki baineritzon.
|
|
|
Honek gainerako guztiek baino ziurtasuna handiagoa eman zion, eta berarekin oso adiskideturik geratu zen. Noizbait aita frai Felipe Meneses maisuarekin ere aitortu zen, Valladoliden fundatzen izan zenean; hau San Gregorio Ikastetxe
|
hartako
priore edo errektorea zen, eta gauza hauek entzunik, karitate handiz Ávilara joan zitzaion hitz egiteko, engainaturik ote zebilen jakin nahirik, eta hartarako motiborik izan ezik, ez zezatela hartaz hain gaizki esaten jardun; eta oso pozik geratu zen. San Domingoren probintzial batekin ere harreman berezia izan zuen, Salinas zeritzanarekin; hau gizon oso espirituala eta Jainkoaren zerbitzari handia zen; eta orain Segoviako irakaslea den beste batekin, frai Diego Yanguas zeritzanarekin; agudezia aparta zuen honek.
|
|
|
Denbora gutxi egin genuen han, ia guztiok oso gaixo jarri ginelako. Hau ikusirik leku
|
hartako
andre batek, Maria Mendoza zeritzanak, Cobos komendadorearen emazteak, Camarasako markesaren amak, kristau oso ona eta karitate handi handikoak (egiten zituen limosna ugariek argi adierazten zuten hori), karitate handia egiten zidan ni berarekin harremanetan jarri baino lehenagotik, Ávilako gotzainaren arreba baitzen, lehenengo monasterioan eta Ordenari dagokion guztian asko lagundu ziguna. Hain karitate handia izanik eta han neke handirik gabe ginela bizi ikusirik, bai limonetarako urruti zegoelako, bai osasunerako txarra zelako, esan zigun etxe hura uzteko eta berak erosiko zigula beste bat.
|
|
|
Argitalpen honi hainbat ilungune ikusten dizkiote batzuek: Ana Jesusenak Granadako bere fundazioa gehitu zion, Teresaren ziklotik kanpo; 10 eta 11 kapituluak kendu zizkioten (Kasilda Padillaren bokazioa kontatzen dutenak), Jeronimo Ezkerra garai
|
hartako
ahosabai fineko kritikariaren iritziz, liburuko zatirik hoberenetakoa; A. Graciánen zuzenketa desegokiak tartekatzen zaizkio originalari. Ondorengo argitalpenetan ere ez da akatsik falta, ezta Bizente de la Fuenteren faksimilean ere (1880), transkripzio oso txarrarekin.
|
|
|
3 Berorren gorentasunaren monasterioan gauzak oso ongi eta probetxu handiaz doazela idatzi didate, eta hala uste dut nik ere. Hemen guztiek izan dute zorion handitzat halako aitor entzulea, ezagutzen dutena, han geratzea; harriturik daude eta ni neu ere bai, Jaunak zein ongi gidatzen duen ikusirik; uste dut, toki
|
hartako
arimen onerako, on handia egiten duela baitiote, eta horrela egin du egon izan den toki guztietan. Sinets beza berorren gorentasunak Jainkoaren gizona dela.
|
|
|
Isabel Aingeruena Medinako Moja Oinutsetan sartzea eta etxe
|
hartako
beste gorabehera batzuk.
|
|
|
2 Jakingo du berorren agurgarritasunak, nola frai Migelek eta frai Baltasarrek ezeztatu dituzten esandakoak; frai Migelek zin egiten du, gainera, ez duela berak idazki
|
hartako
ezer idatzi, indarrez eta mehatxuz behartu zutela sinatzera baizik. Hau eta beste gauza batzuk esan zituen lekukoekin, eskribauaren eta Sakramentu Santuaren aurrean.
|
|
|
Zergatik ez dit ematen inoiz Bernarda Lópezen berririk? Irakur beza Paternarako gutun hau eta ongi ez badago zuzendu berorrek etxe
|
hartako
nagusi baita. Nik uste dut hobeki asmatuko duela zer komeni den.
|
|
|
Hain baieztapen ziurraz idatzi zion hau, non, gobernuak urtero hamar mila dukateko irabazia eman arren, berehala irten baitzen hartatik. Egun gutxi barru, etsaiak sartu ziren eta haren ondorengo gobernaria eta leku
|
hartako
guztiak hil zituzten?.
|
|
|
Sevillako ama priorea, Maria San Joserena. Teresak komunitate
|
hartako
zorra kitatu luke, Beatriz Jainkoarena Amarenaren eta honen amaren Joana Gurutzekoren doteak ukitu gabe.
|
|
|
Uda
|
hartako
bero kiskalgarriaz ikus Fund. 24, 5 eta ondorengoak.
|
|
|
A. Graciánek Malagongo San Jose monasteriora joateko baimena eman zion, komentu
|
hartako
fundazioa eta eraikina burutu eta bermatzeko (baimenaren data: ).
|
|
|
Hartzailearen izen deiturak eta helbidea jartzen zituen gutun azalean. Bere iritzien aurka, hotsandiko tituluak jarri behar izaten zituen batzuetan, gizalege, adeitasun eta garai
|
hartako
joerari amore emanez. Esaterako, Teutonio Braganza jaunari hau esaten dio:
|
|
|
Eta beheraxeago hau dator: . Fundazioaketa Gutunak idazten dituenean, gizarteko arazoetan sartu sartua dabil, garai
|
hartako
pertsonekin etengabeko harremanetan?.
|
|
|
Evorako argitalpena ez zuten begi onez ikusi garai
|
hartako
adituek, eta hein batean haren erantzukizuna zuen A. Graciánek, bere kontura, Perfekzio Bidearen eta Abisuen argitalpen berri bat egiteko erabakia hartu zuen, Salamancan, 1585ean.
|
|
|
4 Areto nagusian, meza ematen zenekoan, geratzen diren leihotxoei eta areto
|
hartako
gainerakoei, jar bekizkie markoak beirateriekin, garrantzi handikoa baita, eta, ahal izanez gero, burdin sare bat goiko koruan; izan ere, goian egon arren, monasterioaren itxurarako, ez da egoki burdin sarerik gabe egotea.
|
|
|
Bere barnean sartu eta bere gain jaiki esamoldeak darabiltza hemen Teresak. Garai
|
hartako
idazle espiritualen artean ohikoak ziren. Teresak norbere barnean biltzearen esanahia ematen dio lehenengoari eta goratze mistiko orokorrarena bigarrenari.
|
|
|
–Burgos hiri honetan alargun santu bat bizi zen, Katalina Tolosa zeritzana, Bizkaiko alaba?. Baina Teresarengan eta garai
|
hartako
idazleengan, natural de Vizcaya, hitzak ez du nahitaez esan nahi Bizkaiko probintziakoa, euskalduna zela baizik.
|
|
|
Santa Teresaren obra nagusiak itzultzeko langintzan, Santiago Onaindiaren hurrengoa Egoitzak(. Las Moradas?) obra da, 1981ean Larrean argitaratua. Gipuzkeraz dago, edo garai
|
hartako
idazleek nork bere euskalkian idazten ez zutenean erabiltzen zuten gipuzkera osotu antzekoan.
|
|
|
bere bizitzako azken aldian, mistikako goren gorenean zenean, Barne Gaztelua idazten eta han azaltzen diren fenomeno mistikoak esperimentatzen ari zenean, aldi berean azken fundazioak egiten eta haien historia kontatzen ari zen eta etengabe era askotako pertsonei gutunak idazten. Fundazioaketa Gutunak idazten dituenean, gizarteko arazoetan sartu sartua dabil, garai
|
hartako
pertsonekin etengabeko harremanetan.
|