|
2000
|
|
|
Baina ezta bertze edozein bi pertsona ere, benturaz, nork bere mundua duelako, propiala eta berezia, eta nor bere mundutik mintzatzen delako, azken batean. Izan ere, demagun gure edozein konbertsazionetan" sagarra" aipatzen dugula; baina ene sagarra —Elbirak eman zidan sagar ezti ahanztezin hura, zeren eta lehen musua ez baita nehoiz ere ahanzten— ez da zure sagarra —Donejoane bezperan jan zenuen sagar hura, oraino ere gau hartako sua oroitarazten dizuna—, ezta
|
harena
ere —otsailean edo sagardo bihurturik nahiko lukeen festazale hordiarena, zeinari txalapartaren hotsak ere oroitaraziko baitizkio— Eta euskaldun guztiok sagar deitzen diogu sagarrari, baina bakoitza bere sagarrak bizi du, bakoitza bere zoroak bizi duen bezalaxe.
|
|
2002
|
|
|
euskara, departamendua, presoak. Bertzela ber, ontzira
|
harena
ere!
|
|
2006
|
|
|
Nik ez dakit historia osoa, gure aitak ez zigun eta horretaz askorik hitz egiten. Denbora pasa eta norbera konturatzen da nola ziren gauzak.Tira, inspektore
|
harena
ere xelebrea izan zen: behin, Artzeren liburuak bahitzera etorri zen.
|
|
2007
|
|
|
Gizon gazteari amodioaren dardoak zitzaiz  kion orduan berean bihotzean sartu. Eta andereari gazteluan gauaren iragateko baimena eskain  tzen zion bitartean, bere baitarako pentsa  tzen zuen," mirail bat nik ahal banu hala luien donoa, neure gogoa nerakutson sekretuki han barna, han berean nakusen
|
harena
ere nigana, hutsik ezin egin nezan behin ere hargana".
|
|
|
Damak, gizon horrek zituen kortesia eta ikustate nobleek xarmaturik, gazteluan gauaren iragateko baia ematen zion aldi berean, zion bere baitan," ene gogoa nola baita zuzen jarri harengana,
|
harena
ere fortunak dakarrela niregana".
|
|
2008
|
|
|
Gero pobreendako bideratzen dute bildutako dirua. «Nire emaztea eta seme alabena ordaintzen dut, eta nire ardurapean beste norbait balego,
|
harena
ere ordainduko nuke», argitu du Mohamed Hassaneinek, Sanduzelaiko musulman egiptoarrak.
|
|
2009
|
|
|
Bai, mutilak ere gustuko nituen, baina nire maitasuna benetakoa zen. Eta
|
harena
ere bai. Kontua da... ez dakit zer den kontua.
|
|
|
Zerrenda osatzeko, bazen beste gizon bat, jauregian bizi ez zen arren, igande askotan etortzen zena, gonbidatu gisa: aita Anizeto kalonjea; aita Anizetorena, baina, ez zen Reginaren kontua izan,
|
harena
ere izan baitzitekeen markesa anderearen jokabidea eredu zuen heinean, bere senarrarena baizik; Nazariok, izan ere, probintziako hiriburura ezkondu eta handik gutxira utzi zuen bibotea, aurrerantzean, kapela luzearekin batera, bere itxuraren bereizgarri izango zuena?, bere ametsak zituen, apaiz egindako bere anaiak ere, on Honoratok, gora egingo ez ote zuen Elizaren egituretan, gaur apaiz, bihar kalonje, etzi gotzain eta etzidamu auskalo, berak. Nazariok?
|
|
|
Egia da etxean badugula kasu aparteko bat, izeba Ernestinarena, noiz edo noiz besterik pentsarazten didana? baina
|
harena
ere, azkenean, superstizio hutsa da; ez al dira, bada, meza, arrosarioa eta ur bedeinkatua superstizioaren mintzaira bera??
|
|
|
honek kaiola garbitzen zion eta horrek ura ematen; izena ere jarri zioten. Ligorio?, baita gelako zerrendan sartu ere? eta are gehiago, zerrenda irakurtzerakoan
|
harena
ere irakurtzen zuen maisuak, untxia ikasle bat gehiago balitz bezala: ikaskideek ez bezala, zeinek. Hemen, jauna!?
|
|
|
Haren aurkako epaiketa gaur hasiko da, eta oraintxe sartu zarete biak epaitegira. Ama den hark umetokia/ besteen bizitza bizigai/ nire semean ama naiz baina/ neska
|
harena
ere bai, bukatu zuen lehen bertsoa Lujanbiok. Ez dit ardura zenbat urtean/ dihoan ziegara bera/ nire semea ere hil baitzen/ neskarenarekin batera, jarraitu zion Gaztelumendik.
|
|
|
Teofilo Maria fanatiko hutsa da; Ama Birjinak, berriz, erotu egin zuen ama, Pagoagako kontu horrekin, jakingo duzu. Egia da etxean badugula kasu aparteko bat, izeba Ernestinarena, noiz edo noiz besterik pentsarazten didana... baina
|
harena
ere, azkenean, superstizio hutsa da; ez al dira, bada, meza, arrosarioa eta ur bedeinkatua superstizioaren mintzaira bera...?
|
|
|
izugarri gustatzen zitzaizkion bizkar gaineko ferekak, hainbesteraino, non begiak itxi eta, aldian behin, lotan geratzen baitzen, itxura batean–, eta berehala bereganatu zuen ikasleen arreta: ...kolan –gelan, alegia, gela bakarreko eskola baitzen, sei eta hamalau urte bitarteko umeak hartzen zituena– zaintzera obligatu baitziren, batean batek belarra ekartzen ziola eta bestean beste batek azenario pare bat... honek kaiola garbitzen zion eta horrek ura ematen; izena ere jarri zioten –Ligorio–, baita gelako zerrendan sartu ere... eta are gehiago, zerrenda irakurtzerakoan
|
harena
ere irakurtzen zuen maisuak, untxia ikasle bat gehiago balitz bezala: ikaskideek ez bezala, zeinek" Hemen, jauna!" erantzuten baitzuten beren izenak entzun ahala, Ligoriok ez zuen hitzik esaten, noski, baina belarriak itxuragabeki tentetzen bai, Ildefonsok berak hala kontatzen zuen behinik behin, auskalo...; esan nahi baita guztiek maite zutela eta guztiek zaindu nahi zutela Ligorio, eta, jakina, nola untxia lasaia baitzen eta nola egun osoan jaten egoten baitzen, ikaragarri gizendu zen azkenean; eta orduan, gertatu beharrekoa gertatu zen, zeren, maisua ikasleei kapelupeko untxiaren ohiko saioa erakustera zihoakièn egun haietako batean –saio bakoitzean berritasunen bat sartzen ahalegintzen zen, neska mutilak asper ez zitezen–, Ildefonsok kapelua mahai gainean utzi, eta honela zuzendu baitzitzaien:
|
|
|
Zerrenda osatzeko, bazen beste gizon bat, jauregian bizi ez zen arren, igande askotan etortzen zena, gonbidatu gisa: aita Anizeto kalonjea; aita Anizetorena, baina, ez zen Reginaren kontua izan,
|
harena
ere izan baitzitekeen markesa anderearen jokabidea eredu zuen heinean, bere senarrarena baizik; Nazariok, izan ere –probintziako hiriburura ezkondu eta handik gutxira utzi zuen bibotea, aurrerantzean, kapela luzearekin batera, bere itxuraren bereizgarri izango zuena–, bere ametsak zituen, apaiz egindako bere anaiak ere –on Honoratok– gora egingo ez ote zuen Elizaren egituretan... ospa zitzala hiletak aita Anizeto kalonjeak; handik sortu zen Nazarioren eta on Anizetoren arteko adiskidetasuna, gero eta handiagoa egin zena, gero eta estuagoa –aita Anizeto ere monarkikoa zen, fedekidea eta irizkidea–, harik eta Nazariok etxera gonbidatu zuen arte, bere kontseilari aholkulari Mateo Sukunza ingeniaria hil eta handik gutxira.
|
|
2010
|
|
|
Beharrena, urjenteena, haren hurbiltasun fisikoa gozatzea, besarkatua izatea, nire izena haren ahotik entzutea, txeraz eta hunkiduraz. Eta horrekin batera, nire betetasuna
|
harena
ere egitea, bera babesteko, mimatzeko, nire ahalmen guztiekin hari bizipoza emateko. Amets haiek lortzeko ere borroka egin nuela ulertu nuen.
|
|
|
Bertso horretako hari guziak biltzen dira D  ª Manuelaren heriotza honetan ere, eta baita Elaman hildakoaren" Tontótxo" kontua ere. Fraixkuren heriotza bezalaxe, gaitzarekin lotzen baitute testiguek Doña
|
harena
ere. Begira nola azaltzen digun, besteak beste, D  ª Josepha de Barrenechea 66 urtekoak, Don Fco de Berastegui zenaren alargunak, gure Doña Manuelatxo nola bizi zen Elaman:
|
|
2011
|
|
|
«Mirail bat nik ahal banu, hala luien donoa,/ neure gogoa nerakutson, sekretuki han barna. / Han berian nik nakusen
|
harena
ere nigana,/ hutsik ezin egin nezan, behin ere hargana».Gaur, telefono mugikor pantailadunei esker, edozeinek dauka eskuaren aldamenean bere maitea zertan dabilen ikusteko ahalmen hori, baina jada 1545an horrelako bideo pantailarik, irudimenez bederen, izan eta egin zitezkeela esatea ez da gutxi. Agian, gu konturatu ez arren, garaztarrak urrunago ere eraman zuen bere aurreikusmena, eta halaxe ohartu zen etorkizunean, geure egunotan ere bai, euskarak kanpora, plazara, mundura irten eta mundu guztitik ibiltzeko aukeraz izango zuela.
|
|
2013
|
|
|
Badaude, noski, lan apal xamarrak, baina, oro har, esango nuke kalitatea ona dela». Baina, halere,
|
harena
ere ez da bereziki argazki itxaropentsua. Berriz ere, hedapenean ikusten du zuloa.
|
|
|
Bere izena Erin da,
|
harena
ere bai.
|
|
2015
|
|
|
Ez dago bi plantako eraikin zahar haien arrastorik; karrika
|
harena
ere ez; ezta kale hartan ordurako abandonatuta zegoen menesterosoentzako jantoki haren aztarnarik. Ordurako ezin erabilizkoa bazen ere, artean aurrealdean jarrita zeukan" Auxilio Social" iragartzen zuen kartel luze bat, uztarri eta geziekin apaindurik naski.
|
|
2016
|
|
|
Ezin zituen inguruko heriotza guztiak bere gain hartu. Ezta zabor poltsan sartzen ari zen
|
harena
ere. Baina Aitorrena bai.
|
|
|
Ostatuetan saltzen zuen aitak batez ere. Jakite bat zen
|
harena
ere. Nik hamazazpi hamazortzi urte nituen komertzioa utzi zuenean.
|
|
2017
|
|
|
Xalbadorren omenezko Xabier Leteren poema kanta ederraren oihartzuna dago izenburuan. Baita Etxepareren harako" goren gradora"
|
harena
ere: hemen" beheren gradora" edo esatea egokiago litzatekeen arren, agian… Bilduma bat da, azken 15 urteotan barrena egindako hainbat poema solterena, edo ez hain solterena, batzuk aski aurre josiak baitzeuden; guztiak Estalien Gradora iragaziak, hori bai.
|
|
|
Baita Dolores Ibarruriren ¡ No pasarán! oihu famako
|
harena
ere. Plaza osoa zen gerrarako.
|
|
2018
|
|
|
han berian nik nakusen
|
harena
ere nigana,
|
|
|
Jaungoikoak dakarrela
|
harena
ere niregana,
|
|
|
Denbora pasa eta norbera konturatzen da nola ziren gauzak. Tira, inspektore
|
harena
ere xelebrea izan zen: behin, Artzeren liburuak bahitzera etorri zen.
|
|
2019
|
|
|
Bretonen lanetan, gnostikoen naturalismo esoteriko bera ageri da, Sofia Erredentzioaren eta are kreazioaren printzipiotzat zeukan hura: Danteren naturalismoa da, zeinak Beatrice aukeratzen baitu gida dezan, eta Laurarenganako amodioak argituriko Petrarca
|
harena
ere bai. Eta, hala, naturan sustrairik sakonenak dituen izakia, lurraren hurbilen dagoena, huraxe da beste munduaren giltza ere.
|
|
|
Horrena ere bai, esaten nuen neure artean emakume bat ikusten nuenean. Eta beste
|
harena
ere bai. Munduak ziria sartu zidan.
|
|
2020
|
|
|
Andris ikusten nuenean, burmuinen saltsaren kontua zetorkidan gogora. Eta orain baita begiraden truke luze
|
harena
ere. Saiatu nintzen bi ideia haiek burutik uxatzen, eta lortuko nuen beharbada, baina Andrisek kasko koloretsu bat luzatu zidan eta, jantzi eta babesa jaitsi orduko, Bearen usaina barneratu zitzaidan sudurretik bazter guztietaraino.
|
|
2022
|
|
|
" Kontua zikin eta lohia bada ere, nori agitu zitzaion jakinik, ez genuke nardagarritzat hartuko. Baina plazer handiz ikusiko nukeen La Motheren begitartea, bai eta berak halako sokorri ona eman zion bertze
|
harena
ere! Baina, hain laster finitu duzunez erran zion Nomerfideri, emaiozu hitza horren arinki ariko ez den norbaiti".
|
|
|
Nafarroan, Bargotako Juanis da famatua; izen historikoa
|
harena
ere, XVI. mendeko apez batena;" enemiguillo" ak omen zeuzkan eta apez sorginen artean banatuak diren hainbat ezaugarri batzen ditu.
|
|
|
Asko sumatzen dugu haren hutsunea oraindik, pertsona handia baitzen. Txapel hau
|
harena
ere bada».
|
|
|
“Galdera asko etorri zitzaizkidan burura, eta berehala hasi nintzen Interneten informazio bila”. Arrisku handiko haurdunaldia izan zen
|
harena
ere, eta “jarraipen zorrotza” egin zioten Donostia ospitalean.
|
|
|
Hain zuzen, egunerokotasun hori monumentu bilakatzeko erronka jarri zion bere buruari 1960ko hamarkadan Claes Oldenburg artistak (Stockholm, 1929 New York, 2022), eta horrek bilakatu zuen AEBetako pop artearen izen handietako bat. Andy Warholen izenaren paretsu doa
|
harena
ere artearen historia liburuetan. Ezagun dira haren objektu bigunak, esaterako, hustuta bezala dauden zerra eta komunekin, eta are ezagunago dira, agian, neurri erraldoietara eramandako objektu arrunten erreplikak:
|
|
|
Guretzat, ingurumenak lehentasuna dauka, eta ikerketak egiten ari gara, ikusteko nolako eragina izango duen hegaztietan eta faunan, eta, informazio horren bidez, ondorioak aterako ditugu eta ikusiko dugu ea inpaktu negatiboak dauden. Hala balitz, ez dugu parkea egingo, eta, hala ere, Eusko Jaurlaritzak ere informazio hori guztia izango du eskura, eta azken iritzia
|
harena
ere izango da.
|
|
|
Nire baratzea da. Eta
|
harena
ere izan zen, txikia zenean.
|
|
2023
|
|
|
Eta orain kontzertuak ematen ari denez, gehiago eskatzen didate. Iaz, [Jose Manuel] Villarejo hori agertzen zen telebistan [Espainiako Poliziako komisario ohia, ustelkeria egotzita espetxeratua], eta
|
harena
ere eskatzen zidaten. Eta askotan eskatu izan dizkidate ospetsu jakinen kapelak.
|
|
|
Istorioa paperera eramatea erabaki nuen, eta Cristina Atxiaga ilustratzailea izan da proiektu honen erdia:
|
harena
ere bada istorioa, eta magiaz bete du. Mundiala izan da audioipuin bat sortzea ere, Ane Gebara ipuin kontalariaren, Gindi Auzmendi soinu diseinatzailearen eta Black Cat estudioan Javi Sevillaren laguntzarekin.
|