|
2001
|
|
|
Arriagako sarien izpirituaren eskutik glamourra ere heldu da euskal antzerkira. Inork ez diezadala gaizki ulertu, nik primeran ikusten dut
|
gure
antzerki ekoizpenak zein aktoreen lana gero eta ezagunagoak izatea, izan ere ez baitago gauza makurragorik zurekin inor ez gogoratzea baino, baina aldi berean gure antzerkiaren gaineko gogoetaren eskasia sumatzen dut.
|
|
|
Arriagako sarien izpirituaren eskutik glamourra ere heldu da euskal antzerkira. Inork ez diezadala gaizki ulertu, nik primeran ikusten dut gure antzerki ekoizpenak zein aktoreen lana gero eta ezagunagoak izatea, izan ere ez baitago gauza makurragorik zurekin inor ez gogoratzea baino, baina aldi berean
|
gure
antzerkiaren gaineko gogoetaren eskasia sumatzen dut.
|
|
2002
|
|
|
Gure antzerkiaren gabeziak asko izan arren (eskola, pedagogia lana, azpiegiturak...), umiltasunean lan egitea, apal apal gure kulturaren eta
|
gure
antzerkiaren oinarrien azterketa eta berreraikuntza dira benetako euskal antzerki baten eginbeharrak. Antzerkigintzaren gure irla txiki honetan, banderarik gabe baina alai fabrikatzen jarraitu behar da zeruertzera begira, gure nortasun eta sustraietan oinarrituz aktore/ dantzari eredu bat eraikiz.
|
|
2004
|
|
|
Esaten da miseria dagoenean burua gehiago lantzen dela. Gu kalean hazitakoak gara, kalean izaten genituen
|
gure
antzerki eta jolas guztiak. Orain haurrek ordu pila bat etxean egiten dituzte, zaindari batekin, eta telebistaren aurrean.
|
|
|
Betiko borroka bagenuen gure artean
|
gure
antzerkia kanpokoa zela eta, eta berea bertako gaiei buruzkoa, eta horrela egin zituen, esate baterako, Bizi garratza alde batetik, eta Mendu zaharrak, bestetik, guk liburu batean bildu genituenak.
|
|
2010
|
|
|
Eta baita ni nor naizen ere, benetako Homerorekin nahasten bainaute. Eta
|
gure
antzerkia ikustera etorri dira.
|
|
2011
|
|
|
Ez zan izan Elorrio
|
gure
antzerkia, dantzak eta abesbatzaren lau ahotsetako abestiak aurkeztu genduzan leku bakarra. Abadinoko kultura etxean, Arrazolan, Bernan, Arriandiko Maria Goretti ikastetxean eta Gizaburuagan be izan ginan.
|
|
|
Bertze batzuetan Lizaietan bazkariak armatzen genitun eta igual. Mozorratu eta ostatua zen jende aintzinean
|
gure
antzerkia egin... Bainan bijilatu nor zegoen guardian.
|
|
2012
|
|
|
Junesek horrez artikülü hanitx izkiribatürik badü han eta hor, eüskaraz ala frantsesez. Hebenko lan honek hedadüra orokorrago bat badü, ene ustez,
|
gure
antzerti horren berri aski zabal eta osoki hartü nahi dügünentako egokia.
|
|
|
Puska horietzaz zer erran, hainbeste aipamen beitüe
|
gure
antzerkiaz idazten düenetan eta mintzatzen direnetan. Hérelleren arrazu horiek zer indar üken dezakee?
|
|
|
Itxüra hori begi llabürrez ikusten dü Hérellek; honen arabera,
|
gure
antzerkiaren mamia (historia, bizitzea...) aitzin perediküaren eta azken perediküaren
|
|
|
Hortan agertzen beita gure eskualdean badirela gero eta haboro ikertzeko eta hobetzeko nahia düenak. Ez ote da pastoral zaharra xiberotarren gogo barnean ontsa sartürik dela. Bestalde,
|
gure
antzerkiaren berri zaharrik ez dügü. Hori aitzinagoko kültüra aho mihizkoa beitzen:
|
|
|
Ezin üka, arren, kültür alor zabal bat badügüla, ihori ere zorrik üken gabe. Alor hortarik behar lizate ote
|
gure
antzerki zaharra baztertü. Hori bürüz, honar genezake Hérelleren abürüpena, beste güziak ez ikusi eta?
|
|
|
Idazkiak ere araberakoak izan behar dü. Idazlariaren eskü dago
|
gure
antzerkia aitzina bizi dadin. Bestela laster bilaka leiteke ihakin, axaleko edo kanpoko emanaldi bat eskentüz.
|
|
|
Hortakoz, zonbaitek, Hérelleki batean, erran düe
|
gure
antzerkiaren ekeia ez daitekeala alegiazkoa baizik izan. Bena, azken urteetan, baztertürik izan dira holakoak eta idazleak nahi izan dira egiazko bizitzeari lotürik egon, bizitzearen gaüzer bai historiaren ikerlaneer hüilantik jarraikiz, eta bataren bai bestearen lanak barnatik orraztatüz.
|
|
|
Ordüan sortü da abertzaletarzüna eta handitüz doa. Horrengatik ikusten dü pastoraletan Eüskal Herriko geiak eta orozgain historia
|
gure
antzerti zaharrean antzeztürik direla, eta eskatzen dü ere izan ditean.
|
|
|
Horien emaileak jokülariak oro izan ditake, ez da ihorbaztertürik. Ez da
|
gure
antzerkian kür berezirik, Greziakoan bezala. Halere, artzainek beren puska kantatzen düe.
|
|
|
Egiaz hori dantza da. Oro har,
|
gure
antzertia oso osoa dantza bat dagola ez da düdarik.
|
|
|
Lehentxe erranak ikusi eta, jada ez da düdarik
|
gure
antzerkia zahar dela. Halerik ere beharrezkoa da zahar herexa zonbaiten aipatzea.
|
|
|
Bakoitxik ere baztertü gabe denek hartü behar düe. Horien osotarzünak dü
|
gure
antzerti zaharra moldatzen. Zonbait baizik ez bada begiratzen, beste zonbait baztertüz, antzertiaren arauak hausten dira eta jeia ez da haboro pastorala.
|
|
|
Lürra, zelüa eta ifernüa batetan bildürik beitira, giza izate goragokoan sartzen girela salatzen dü. Ordüan, hobeki agertzen da
|
gure
antzerkia honaren eta gaixtoaren güdüa dela, eta ez honen eta gaixtoen borroka baizik. Mündü hontako gertakarietarik abiatü eta, betikotarzüneala joiten dügü.
|
|
|
Mündü hontako gertakarietarik abiatü eta, betikotarzüneala joiten dügü. Ororen gainetik
|
gure
antzerkian eskentü urdinen eta gorrien lür hontako honaren eta gaixtoaren arteko borroka mündü hau beno goragoko bat bilakatzen da. Antzezkide lürrekoen eta beste mündükoen eraginaz, müga betiko bat hartzen dü.
|
|
|
Badakigü üngürüka
|
gure
antzertiaren ezagügarri handi bat dela. Antzerkiosoan edireiten da, hatsarreko sartzean, ürrentzeko elkitzean, jelkaldietan.
|
|
|
Erraiten balin badügü
|
gure
antzerkiak ez düala dena erakusten, halere gure barneko izateala erakarten gütü, hau ere errealitate bat beita. Ikusgei güziak, orozgain güdüak, agertzen deigü zer den gizakiaren egiazko borroka.
|
|
|
Erran dügün bezala,
|
gure
antzerkiak bere elestan bere bereztarzüna badü. Ezda hizlaxüz emana, bena bai izaritan ezarria.
|
|
|
Dantza, baboitxekoa eta alkarrekikoa,
|
gure
antzertiaren ezagügarri handienen bat dago, antzerki osoa dantza bat bezala ikus daitekeanaz geroz.
|
|
|
Ikusten dügün arabera,
|
gure
antzerkiak dantzari hanitx zor deio. Erran genezake errituzko dantza bat dagola pastoral osoa, hatsarretik ürrentzealano.
|
|
|
Jinkoa ez da
|
gure
antzerkiko antzezkide ikusten. Herriaren ere haren izena bera sakratürik dago.
|
|
|
Oroek ohidüra zaharren begiratzeko axola badüe, pastoralaren adereen zaintzekoa ere, berek aitzinekoetarik ikasi dütüenen xüxen beren ondokoer erakastekoa. Holatan
|
gure
antzerki zaharrak gizaldiz gizaldi ere jarraikiko dü.
|
|
2014
|
|
|
Baina dramaturgia eraikitzeko modu estandarretatik ihesi nahian ez genituen pertsonaia edo talde batek beste pertsonaia edo talde baten kontrako gatazkak irudikatzen, ez. Gure dramaturgian, gure moldeetan,
|
gure
antzerkian, ordea, gatazka, beste era batera baliatzen genuen. Gatazka ez baitzen kokatzen kanpoan, ez zen bestea jo muga, baizik eta bakoitzak zeraman bere baitan, eta pertsonaiek barne konfliktoa bizi zuten.
|
|
|
Beraz, afari hartara zurekin joateko eskatu zenidan, garrantzitsua zelako, zuretzat, enpresarentzat eta bake unibertsalarentzat, antza denez, eta momentu txarren batean harrapatuko ninduzun. Gau hartan
|
gure
antzerkia hain ondo egin genuen, hain ondo atera zitzaizkigun muxu horiek, non orain engainatu egiten baitugu elkar, batak besteari harremanik ez dugula esaten diogun bakoitzean.
|
|
|
Dagoeneko badugu
|
gure
antzerkirako istorioa, eta pentsatu dugu zer argumentu izan dezakeen. Baina antzerkiaren argumentua elkarrizketa bihurtu behar dugu.
|
|
|
Helburu nagusia antzerkia egitea genuen, euskara hutsez beti, antzerkiaz gozatu eta antzerkian ikasiz jolastea. Gogoan dut lehen antzezlana; Gabriel Arestiren ‘Etxe aberatseko seme galdua eta Maria Magdalenaren seme santua’ Hamasei urte genituen eta Angel Zelaieta euskara eta literatura irakasleak
|
gure
antzerkirako zaletasuna eta pasioa ikusita, Gabriel Arestiren antzerkiak irakurtzeko proposatu zigun. Erronka bota ere; astean behin euskarako ordua antzezlana atontzeko erabiltzea.
|
|
|
Jartzen gara aulki garraiagarri batzuetan eta Manex Fuchsek gauza bat erraten digu. " Barka gaizki jarriak bazirezte erosogaitza da lekua
|
gure
antzerkia hala delako." Bat batean erraten diren aurkezpen motz horiek munta handikoak dira beti. Ustekabean dena bada barnean.
|
|
|
• Non da
|
gure
antzerkia. Noiz gure orduko euskal gizartean, libratzen da hitza, noiz komunitarismo hetsi horretan ixurtzen da bihotzaren mintzoa lanean ez bada.
|
|
|
Berta debrusa bat baizik ez da, libertitzen maite duena. Bazter guziak airean atxikitzen,
|
gure
antzerkiaren iturri egiten dituen jukutria guziekin.
|
|
|
Eraman behar ez zen antzerkia zen. Zeren
|
gure
antzerkiak eta hegoaldekoak gero eta gehiago ulertzen baitira eremu osoan, gaia gisa hartakoa delarik eta Larzabalen suak gidatzen gaituelarik idaztean. Larzabalek ez zuen Azkaingo euskaran idazten, ez zuen euskalkia baliatzen, nehor ez zen Pako bezala mintzo Azkainen ordu hartan, Larzabalen buruan baizik, alta pertsonaien euskara hori da iparraldearen gogo guzietan sartu eta inposatu koine gisa.
|
|
|
Presoei sostenguz, urtez urte eman ziren Heletan gaualdiak non talde ezberdinetako kideek parte hartu zuten beren ber, EATB izenaren pean, heldu baita ba praktikak, eta ba jendeen gogoak, EATB talde soila bilakarazi baitu beste orduko taldeen artean. Uste dut
|
gure
antzerkiaren ezagupenerako ezberdintasun ezabatze horrek kolore anitz histen duela eta gerorako eztabaidako osagai anitz urtzen dituela gris berean. Ikus dezagun zer talde zen denboran eta ea atzeman daitekeenez ezaugarri berezirik.
|
|
|
Lan hau eman zuten ere, irudi guti daude garai hartako, baina zatiño bat heldu zaigu Txomin Hegi eta Janine Urruti, Bordaxuri eta Klotildaren arteko agerraldi kultua ematen. Anbizio handia zuten euskal antzerkiarentzat, garai hartan nehork ez zuen dudatzen EATBn emanen geniola Euskal Herriari antzerki duin bat, eta saiatu dira talde horretakoak
|
gure
antzerkiaren goratzera aktorearen bidez. Rol aski aberatsak behar zituzten eta errepertorioan aurkitzen ez zituztelako itzulpenari buruz jo zuten. Azal dezadan.
|
|
|
Ez ginela kapable, ez aski jantziak. Zuzendaritza sistematikoki erosiz dependentzian sartzen zen,"
|
gure
antzerki" nozioa uzten genuela ohartu gabe, gure antzerkiaren egiteari uko egiten genuela epe luzera.
|
|
|
Ez ginela kapable, ez aski jantziak. Zuzendaritza sistematikoki erosiz dependentzian sartzen zen," gure antzerki" nozioa uzten genuela ohartu gabe,
|
gure
antzerkiaren egiteari uko egiten genuela epe luzera.
|
|
|
Garrantzia du antzerki mota hori ongi ezagutzeak zeren biziki emanak izan diren obrak baitira Xirristikoak. Errateko moldean, estetikan, sinbolo edo errealismoan iparraldekoei
|
gure
antzerkiaren oinarria zaie hau. Euskal jokoa, ontsa aritzea, edo" hau ez da euskal antzerkia" erraten delarik delako euskal antzerkia hau delako.
|
|
|
Lehen hitzak euskaraz Ariel-en idatzi dira, baita Le reveil basque n ere, biak gorriak ziren. Gorriak, hauek aipatuko ditut gero, besteek bezainbat kalte egin baitute
|
gure
antzerkiari, kontra tresna bezala baliatuz, frantsesaren alde ziren, eskolaren alde, jakintzak emanen baitzuen notabilismoaren kontra pentsatzeko askapena, baina xuriak hain euskararen alde izan direa. Jada erran dut euskara ideia zikinen kontrako hesi gisa ikusia zela.
|
|
|
Luze izan da baina gauzak erran behar ziren intuizioak bazterturik edo formulaturik, argi uzteko
|
gure
antzerkia ez dela eskarnia eta are gutxiago errealista. Pertsonaiak existitzen dira berentzat, polimorfikoak dira eta polisemia daukate, unibertso bat osatzen dute garai guziei egokigarriak, beren estetika propioarekin sistema koherente egiten baitute:
|
|
|
Hortaz berdin gerta daiteke arte dramako edozein pertsonaiarekin, bertsolariarekin adibidez. Nor da bertsolaria
|
gure
antzerki sisteman. Zein dira honen funtzio eta ager toki naturala?
|
|
|
Behe Nafarroako antzerki komiko helduena tobera zitzaion. Garai hartan dokumentu aberats honen atzemateak liluratu ninduen, tobera aski zen
|
gure
antzerki eta dantza ametsen betetzeko. Ikuskizunago zitekeen dudarik gabe.
|
|
|
Duda ukan dut ea hobe zenez materiala berriz urtzea, galtzera utzi gabe, hor ikusiko diren erreferentziak munta handikoak baitzaizkit lehen bezala orain ere. Ez zait ordea onesta iduri,
|
gure
antzerkiaren errekuperazio honen irudi faltsua eman lezake. Esplikatzen naiz:
|
|
|
Bigarren helburua bazeukan lanak. Nihauren baitan ez nuen ontsa ulertzen zerk egin zuen
|
gure
antzerki zaharrak euskaldunen arbuioaren merezitzeko. Jakina, gerlek Frantziarekiko integrazioa indartu dute, seguritate sozialak eta zahar errentak interesa sortu frantses izatean, Algeriako gerlak guretarik fatxa andana bat ekoiztu du, bere burua orduan biktimatzat ez baitzeukaten.
|
|
|
Argi utziko dugu araiz orain hemen gaindi antzerki deitzen dena ez dela ildo horretatik landu. Hemen jada aipatu bezala
|
gure
antzerkiak iturri bat baino gehiago baitu. Karrusera itzularaziko gaitu berriz sorkuntzak eta bertsoek beren bidea egiten baitute artedramatik kanpo interesatuko gatzaizkie antzerkiaren ikuspegitik.
|
|
|
Ez baitzuen tobera ezarriko irri antzerkiaren zentroan. Izan ere
|
gure
antzerkiaren deskribapena egin dute askotan kanpoko etnografoek eta noski beren kulturaren barnetik sailkatu dute. Oraingo distribuzio zirkuituetan ere dantza eta antzerkia bereizten dira.
|
|
|
Sinbolikoa dea ote giltza? EATBko gure egonalditik uste genuelarik, molde okerrean, errealismo kostunbrista edo naturalista zela
|
gure
antzerkiaren jatorria. Honi lotuko natzaio urrunago.
|
|
|
Larzabalen hel erraztasuna, sinpletasun alegiazkoa eta artetan haur tonuak behartzen gaitu gereta batzuen ezartzera
|
gure
antzerki amateurra patronajatik babesteko. Ez da iparraldean, hasteko, alor bat ere higatze honetatik aterbean dagoenik.
|
|
|
Ez zen lotzen. Niretzat euskaltzale labela zuten jendeek ez zuten gure dantza,
|
gure
antzerkia egin nahi. Bitxi.
|
|
|
Baliatzen du semearen presontegiratzea etxeaz jabetzeko, lege zaharrean semearena izan behar zelarik zeren hau baita Plumagain sortua, hau baita Plumagain endaz eta herentziaz. Frogatu behar balitz
|
gure
antzerkia eta politikaren arteko harremana...
|
|
2015
|
|
|
Üdüriz apezak izan ziren
|
gure
antzerti zaharreko lehen idazleak. Haien ondoko elizagizonak pastoralari aiher agertü ziren, ez dakit noiztik, eta 1950 urteetan berriz arbasoen bidealat ützüli.
|
|
2016
|
|
|
Baina irudi zait, edukien aldetik irekiagoa litekeen antzerki saila eskas dugula: salaketa eta sarkasmo alorrean gelditzen eta horretara mugatzen da
|
gure
antzerkia. «Pairatzen dugun errepresio multi sekularra» instant batentzat ahantziko lukeen antzerki mota batzuk imajina gintzazke, euskaldun euskaradunak izan aurretik nolabaiteko jende soilak bagina bezala! 434
|
|
|
... urte gehiegi izan dira
|
gure
antzerki idazleak ezer berririk sortu gabe izan direnak. Eta jakina orain antzerki bat inguratzeko denok badakigu nola ibili bear dan.
|
|
|
Eta nik faltan dut
|
gure
antzerkian —zeinen jatorrak garen, alazankoa! — egon den klasismoa aztertuko duen ikerlari hori.
|
|
|
Maila onartutzat jotzen den horretatik behera dagoen oro da erridikulua, ez da guri soilik gertatu zaigun zerbait, gizarte kolonizatuek ere esango lukete zerbait hitza eman bagenie, eta hala, zaku handi batean sartzen dira hizkuntza, generoa, analfabetismoa zein jatorria. XIX. mendeko
|
gure
antzerki kostunbristak, XX. mendeko gure telebista saioek, XXI. mendeko gure film arrakastatsuenek asko zor diote Peñafloridaren eta Altzibar Jauregiren umoreari, orratz eta hari beraz eginak dira guztiak.
|
|
2017
|
|
|
Hamasei urte genituen. Angel Zelaieta euskara eta literatura irakasleak,
|
gure
antzerkirako zaletasuna eta pasioa ikusirik, Gabriel Arestiren antzerkiak irakurtzea proposatu zigun. Baita erronka bota ere, astean behin euskarako ordua antzezlana atontzeko erabiltzea.
|
|
2018
|
|
|
Euskal Herriko plaza guztietara iritsi nahi bada, euskara batua erabili behar da. Ikuspegi nazional batetik
|
gure
antzerkiak euskara batuan izan behar du. Salbuespenak daude, herri mailan sortzen den antzerkia, kasu.
|
|
2019
|
|
|
Rufino Ibardin aspaldidanik ezagutzen ninan, eta herrikideak ez baginen ere, bailara berean bizi gintunan, gure bi herrien artean hamar kilometro eskas baizik ez zeudenan?. Rufino inprimategi baten jabea zunan, inoiz edo behin
|
gure
antzerkien kartelak egindakoa berau. Esku indargez agurtu nindinan, baimena eskatuz bezala.
|
|
|
Tira, politikaz ere hitz egiten genuen, baina argi genuen antzerkia genuela guk iraultza lortzeko bidea. Inaxio ahots erlatsez mintzo da, mantso eta sakon, begirada urrun eta hazpegi tenkatuez, gogoratze hutsak bihotza erdiratzerainoko oinazea emango balio bezala?. Pentaedroa zuen izena
|
gure
antzerki taldeak, eta benetan gure, herriaren helburuen alde lan egiten ari ginelako uste osoa genuen.
|
|
2020
|
|
|
30 urte baino gehiago daramagu antzerkian eta publiko euskaldun eta adin guztietakoarengana heldu ohi gara. Oso irekiak gara eta perfil ezberdineko jendea etortzen da
|
gure
antzerkia ikustera, adineko jendea, gaztea… publiko euskalduna orokorrean, ez gara hainbeste bereizketak egiten hasteko! (barreak)
|
|
|
Bestalde, emakumezkoek zailtasun handiagoak ditugu bizitza eta sortzaile ibilbidea bateratzeko eta hori aurrera eramateko. Horrela, emakumeok zein gizon zuri hegemonikoaren ideietatik ateratzen den edonork diskurtso horretatik kanpo jauzi egin ahal izateko,
|
gure
antzerki propioa eraikitzea zaigu beharrezko, modu horretan bakarrik azaleratuko baita beste begirada bat oholtza gainetan. Hori erraz esaten da, baina gero taula gainetara iritsi egin behar da.
|
|
|
Gero ikasiko genuen benetan zer gehiagok osatzen duen teatroa. Garai horretan, literatur irakasleak
|
gure
antzerkirako zaletasuna eta pasioa ikusirik, Gabriel Arestiren antzerki lanak irakurtzea proposatu zigun. Baita erronka bota ere, antzezlana muntatzea.
|
|
2021
|
|
|
Peiorekin lehenik antzerki jokoak eta tailerrak egin ditugu. Eta gero hasi gira
|
gure
antzerkiaren muntatzen. Birus zikin horrengatik antzerkia ez dugu aita, ama, aitatxi eta amatxiren aitzinean egiten eskolako bestaren egunean, bainan erakasleek filmatuko dute gure lan ederra gure eskolako webgunean ezartzeko.
|
|
|
Estrada saihetsetik isil isila jalgi nauk, eta karrikatik pasatuz, delako telebista hari so plantatu. Eta preseski
|
gure
antzerkia filmatua zian. Laguner begira, arrunt ahantzi diat nihaur ere teatroan ari nintzela!
|
|
2022
|
|
|
Gure publikoak Prometeo nola askatu zen ikusteaz gain, bera askatzeko plazera sustatzea da helburu. Irakatsi behar diegu
|
gure
antzerkiarekin esperimentatzen, sortzaileak izandako poztasun eta min guztia deskubritzen.
|
|
|
Manuela idatzia zen bestalde, literatura egon nahi zuen euskara batean, Etxepareren soinburuaren aitzinean belauniko... Buruan atxiki nuen aurrerantzean, jarraitzen zuen, gure barnealdeko euskaldun petoenak ere euskara baliatzen zuela ikusten eta ukitzen zen errealitate baten tratatzeko, ez zela
|
gure
antzerki herrikoian ‘beste nonbait’ik izaten ahal gehiago, are gutxiago filosofiarik, azken apez euskaldunaren prediku distiranten galtzearekin lurrundu zitzaigula ariketa. Vauban aretoko behatzaile gaixoek, Manuelan murgilduz geroz, euskararekin konpondu behar zuten ahal bezala, maparik gabe, usaiako ezaugarririk gabe, ezagunik ez, ez eta ere pertsona berezien mintzatzeko molderik.
|
|
|
Baina enetako, definitiboki, Globokop zirkulu hura zen, espazio grotowskiar hura, asmatua izan baitzen antzerki pobrearen aldarrikatzeko. Espazio hura bere barneko engranaje ttipienetaraino ezagutzen eta atxikitzen bagenuen aske izanen ginen,
|
gure
antzerkiaren jabe eta Euskal Herriko edo kanpoko demago guziek beren diru laguntza eta kritika faltsuak nahi zituzten ekintza espantagarrienentzat atxikitzen zituzten. Karrusaren plaza zen, gureek behar orduz jalgitzen baitzuten xuri indartsu eta lur jabe guzien aho zilora tu egiteko.
|
|
|
Urkizuren liburuan salaketaz gainetik plazera zaie ipurdi solas aritzean irakurtzen, bozkalentzia bat nabaritzen delako ez hain handikia bere lurtasun zabarrera berriz aurtikitzean. Deus ez da betiko trenkatzen,
|
gure
antzerkia, aldien arabera, zurrunbilo zikliko batek eramana da, gaur egungo modari edo jokatzeko moldeari egokiago zaio adierazpen mota hori edo hura. Oraingo abusuzko pregoi egile guzi horiek eredu zuberotarrak tranpa gainean hobeki erakusten baditu espantuka eta grotesko, kontziente naiz estilo horrek, irri egileak gure alde biltzen baditu ere, erantzuleak uzten dituela eskapatzen merke ordaindurik.
|
|
|
Maskara aldebateko aterabidea litzateke
|
gure
antzerkiko, baina arazoa da ez dela demokratikoa, ez eta herrikoia ere arras, eskatzen duen diziplina ez dute denek eramaten, eta hala uste banuen ere bulta batez, ez da libertimendu tresna izanen sekula. Asto lasterren beharra hortik jalgitzen da, parte.
|
|
|
Eta paradoxak paradoxa, profesionaltasun mota bati bidea ordokitzea du ondorio, errana argumentu eskeleto batera soiltzea ekarri du, sinpletasun komertzial batera, ikuskizun mota horretan testua eta esanahia bigarren planora igorriak dira, tul baten gibelera bila joan behar du ikusle tematiak. Ikuskizun biziki distiratsu eta garbia bilakatua da orduan
|
gure
antzerkia, alegiazko modernotasun 26 tirriaren balakatzeko. Edo euskaldun izateko urguiluaren.
|
|
2023
|
|
|
Ateraldi horren ondotik
|
gure
antzerkia Largente ikastetxean antzeztu dugu gure gurasoen aitzinean. Egia erran piska bat lotsatuak ginen!
|
|
|
Hendaiako Udalarekin adostu berri dugun egoiliartasuna hortik doa: honek egoitza bat eta diru partida batzuk zuzendu dizkigu, eta elkarrekin helburu batzuk adostu ditugu, eskualdeko beste herriekin saretu eta
|
gure
antzerkiaren bitartez kultura bultzatzeko. Ezin dira egiteko modua eta helburua hainbeste bereizi, biak bat doaz.
|
|
|
Hemen, pandemia garaian futbol partiduekin estadioak betetzen ziren, baina antzerkiaren kasuan, aldiz, antzokia ixten zen eta kito. Berriki, Urruñako Udalak
|
gure
antzerki eskolarentzat mila euro eman dizkigu, eta kirol ekintzetara, berriz, 40.000 euro destinatu ditu. Mila euro horiek irakasleari ordaintzeko baliatu ditugu, baina, noski, ez da nahikoa izan:
|
|
|
Dejabuk,
|
gure
antzerki konpainiak, hogei urte beteko ditu aurten. Zenbat aldiz azaldu behar izan dugun gure existentzia!
|
|
|
Antzerki taldeetako administrazio postuetan ez ote dira gehiago emakumeak? Nork idatzi ditu
|
gure
antzerkiak. Eta zuzendu?
|
|
|
Antzerki talde eta ekoiztetxe ahaltsuak daude Euskal Herrian, eta lekua egitea oso zaila izan da
|
gure
antzerki sisteman. Iritsi ginenerako jada dena eraikia zegoen, itxia, hertsia, lorrezina.
|
|
|
Euskal Herriko plaza guztietara iritsi nahi bada euskara batua erabili behar da. Ikuspegi nazional batetik
|
gure
antzerkiak euskara batuan izan behar du. Salbuespenak daude, herri mailan sortzen den antzerkia, kasu.
|
|
|
Beste antzerki talde batzuk, jaialdi eta antzerki ferietan ibiltzen dira han hemenka. Herritik kanpo, beste leku batzuetan
|
gure
antzerkia erakusteko aukera paregabea ere izan daiteke. Baina normalean, kale antzerkiaren formatua ez bada, lana ez da ugaria izaten.
|
|
|
Ritos proiektuarekin 2003 urtean hasi ginen, eta jendea
|
gure
antzerkia ikustera hurbiltzeko helburuarekin jaio zen. Baina, ez bakarrik honetarako, baizik eta antzerki infraestrukturarik ez duten lekuetan eta espazio berrietara zabaltzeko asmoz.
|
|
|
Baina, ez bakarrik honetarako, baizik eta antzerki infraestrukturarik ez duten lekuetan eta espazio berrietara zabaltzeko asmoz. Antzerkia hilkutxetatik atera eta herri zein auzoetako jendearekin partekatzeko intentzioarekin eta horrela gure antzezlanen dekonstrukzioa eskaintzen dugu,
|
gure
antzerkia kultur eta giza errealitate ezberdinekin konpartituz. Gure gorputza, ideiak, pentsamendua, gure artea eskaintzen diogu herriari, eta herriak bere aberastasun kulturalak eskaintzen digu.
|
|
|
Irango lurra zapaldu eta
|
gure
antzerki taldeko neskek burua zapiarekin estali behar dute. Islamiar Errepublika duen gobernuaren aurrean, herritarren bizimoldeak erlijio islamiarrak markatzen ditu eta legea bortitza da erabat.
|
|
|
Gure antzerkiaren gabeziak asko izan arren (antzerki eskola, pedagogia lana, azpiegitura minimoak...), umiltasunean lan egitea, apal apal gure kulturaren eta
|
gure
antzerkiaren oinarrien, azterketa eta berreraikuntza dira benetako euskal antzerki baten eginbeharrak. Antzerkigintzaren gure irla txiki honetan, banderarik gabe baina alai fabrikatzen jarraitu behar da zeruertzera begira, gure nortasun eta sustraietan oinarrituz aktore/ dantzari eredu bat eraikiaz.
|
|
|
Horren urrun joan gabe, Zuberoako maskaradetan ere kode batzuk aurki dezakegu, eta kodifikazio horiek herriak eta antzerki draman parte hartzen dutenek ondo ezagutzen dituzte (espazioaren erabilera, pertsonaien karakterizazioa, dantza kodifikatuak...). Baina, biziki eraberritu den
|
gure
antzerkiak, bere norabidea kolokan jarri du, espiritualtasun gabeko antzerki psikologiko batera gehiago hurbildu delarik. Errituaren eta kulturaren oinarriak ahaztuta, ikuskizun hutsa bilakatu da egungo antzerkia.
|
|
|
Ziur nago askatzailea izango dela. Bai zuretzat, bai niretzat, bai
|
gure
antzerkiarentzat.
|
|
|
Baina dramaturgia eraikitzeko modu estandarretatik ihesi nahian ez genituen pertsonaia edo talde batek beste pertsonaia edo talde baten kontrako gatazkak irudikatzen, ez. Gure dramaturgian, gure moldeetan,
|
gure
antzerkian, ordea, gatazka, beste era batera baliatzen genuen. Gatazka ez baitzen kokatzen kanpoan, ez zen bestea jomuga, baizik eta bakoitzak zeraman bere baitan, eta pertsonaiek barne konfliktoa bizi zuten.
|
|
|
Eta Xiberoan, pastorala. Nire antzerkiak ez du merkaturik garai honetan, ez dut maite udako giroa teatroa egiteko, eta, horregatik,
|
gure
antzerki etxean oporrak hartzen ditugu.
|
|
|
Hauek izan dira sarritan nire obsesioak. Lanerako espazio bat izatea,
|
gure
antzerkia ikustera datorren publikoa izatea, kultur ereduak aztertu eta alternatibak bilatzea. Antzerkiaren esperientzia egia bilaka dadin, baliabideak lortu eta sortu behar dira eta horretarako hona hemen hiru zutabe, hiru adibide:
|
|
|
Bat batean eszenografia nork egin zuen galdetu zietenean, bi aktoreek lasai asko esan zuten ez zekitela. Hori
|
gure
antzerkian pentsaezina da.
|