|
2000
|
|
|
—Eta orain, Joanes, zin egin behar diagu, gurutzefikatuaren aitzinean, eskua elkarri emanik eta odolak nahasturik,
|
ezen
ez dugula batak bertzea salatuko, ezta bertze nehor ere, ez lagun ez etsai, bizitza osoan, erlijione kontuagatik edo mendeku hutsagatik, nola nahiko bailuke Inkisizioneak.
|
|
|
—Zin egiten dizugu, Jauna, zure izenean eta Zientziaren Elizarenean,
|
ezen
ez dugula batak bertzea salatuko, ezta bertze nehor ere, ez lagun ez etsai, bizitza osoan, ez erlijione kontuagatik ez mendeku hutsagatik.
|
|
|
Ene mundu hartan nehork ez zidan nehoiz neskei edo emaztekiei buruzko komentariorik egin, baina, jakin banekien, edo neure gisa imajina nezakeen, zer izan zitekeen puta bat eta zer putetxe bat, zeren eta aitak, konparazione, noiznahi den erraiten baitzien etxeko sehiei —baita Mattini eta bioi ere hainbatetan—
|
ezen
ez zuela jauregia putetxe edo burdel bat bihurturik ikusi nahi, bertze nonbait aipatu dizudan bezala.
|
|
|
Guztia hasi zen jaun Marcel erraiten hasi zenean
|
ezen
ez zuela jateko gogorik eta oherat zihoala, eta, hartaraz gero, apetitua eskastu eta urritu, eta mehetzen eta mehetzen hasi zen.
|
|
|
gaur banoa eta bihar banator... —eta irri egin zidan, erakutsi nahi izan balit bezala
|
ezen
ez zuela, artean, umorerik galdu, nahiz eta eritasunak osasunaren harresi eta babestoki kasik gehienak desegin eta porrokatu zizkion orduko.
|
|
|
—Ikusten dut, jauna,
|
ezen
ez zaitugula aitzineko egunetako predikuetan izan, zeren egun horietan bertzelakoak izan baitira ene predikuak eta solasak: euskaraz, eta bizpahiru hitz gaztelaniaz.
|
|
|
Eta erraiten ziguten, konparazione, ezen pentsu lizunak geure baitarik urrundu behar genituela, baina zenbatenaz urruntzenago nahi izaiten nituen, hainbatenaz errotzenago zitzaizkidan eta hainbatenaz inguratzenago ninduten, zeren hura zen alfer lana, etxeko abereen eta kabaleen gisakoa, noiz eta buztanaz, hankaz edo gorputzaren bertze edozein mugimenduz eta higiduraz euliak eta mandeuliak uxatzen baitabiltza, guztiz alferrik, zeren euliak, mandeuliak eta bertze intsektu guztiak, uxatu orduko itzultzen baitira lehengo lekurat, eta zeren geratzen baitira, halatan, haien larrurat eta haien baitarat gero eta atxikiago eta josiago. Izan ere, pentsatzen duenak
|
ezen
ez duela pentsatu behar, pentsatzen baitu hondarrean bi aldiz: pentsatzen du, lehenik, pentsatzen duelako eta naturaleza halakoa delako, eta pentsatzen du, bigarrenik, naturaleza behartu eta bortxatu nahi izaiteagatik, zeren naturaleza behartzen duena naturalezak berak behartzen baitu, finean.
|
|
|
Erraitekotan egon nintzen: " Hik irakatsi behar didak orain nolakoak diren tigrearen atzaparkadak...?", baina jakinik
|
ezen
ez nuela konbentzituko, eta jakinik, hala berean, eri eta urduri zegoela, sosegurik gabe, etxerantz abiatu ginen... Eta jauregirat iritsi, eta gurasoak kanpoko jarlekuan ediren genituen, lorategiari beha, zeren eta, martxoko egun bat zen arren, eguzki baitzen eta, eta giro epela zegoen.
|
|
|
Zezen zangarra eta gartsua zen, gorria, gainerakoak bezala. Toreatzaile zaldizko haien artean, kondea omen zen onena, eta erakutsi ere zigun bere erakustaldi ezin bikainago hartan
|
ezen
ez zuela idurikorik eta ez parekorik. Bazihoan zezenarenganat zaldi gainean lasterka, bazetorkion zezena eta, uste genuenean ezen zezenak betean eta ezinbertzean harrapatuko zuela, aitzitik, toreatzaileak zezenari burtzia sartu, eta zaldiak, bizpahiru jauzi bizkorretan, zezena saihesten zuen eta harenganik alde egiten eta urruntzen.
|
|
|
—Erori egin naiz, eta zera... —desenkusatu zen osaba, baina amak eskua luzatu eta ezetz erran zion buruz, erran nahi balio bezala
|
ezen
ez zuela argibiderik behar, zeren eta guztia ulertu baitzuen portzelana hautsia ikusi eta usain ustel hura aditu orduko.
|
|
|
—Aitari hitz eman nioan, eta bete egin behar nian hari emanikako hitza, nitaz ahalke ez zedin amoreakatik, ezta nihaur neure buruaz ere. Horregatik, noiz eta pintatzeari utzi bainion, berdintsu segitu nian, urtean karta pare bat skribatzen, donejoanetan bata eta gabonetan bertzea, aitak pentsatzen segi zezan
|
ezen
ez nuela etsiko eta amak sinets ezen berak taroteko kartetan ikusi izarra noizbait loratuko zela Italiako zeruan...
|
|
|
Lehenengo ustekabekoa izan zen
|
ezen
ez genuela Pedro aurkitu amak emanikako direkzionean. " Urteak egin zituen ostatu honetan, baina azken bi urteotan merkeago baterat joan zen, gurea ezin ordaindu zuelako", erran zigun ostatuko nagusiak, bertze ostatu haren direkzionea zemaigula.
|
|
|
Aita Bartolome jesuita zen, baina jesuita berezi bat, baldin jendeak haiei buruz zuen iritziari kasu egin behar badiogu behintzat, zeren erraiten baitzen haietaz —Parisko jesuitek jansenisten kontra izan zituzten borroken ondotik bere batez—
|
ezen
ez zutela deus ere jakin nahi bekatu benialetarik harat, eta aita Bartolomek, aldiz, bekatu mortaltzat zituen kasik bekatu guztiak; eta jesuita berezia zen, orobat, bertze alde batetik, jaun inkisidorearen lagun zelako eta instituzione harekin harreman estuak izan zituelako... jesuita izanagatik ere eta jesuiten ordenakoa, erdi jesuita eta erdi dominikoa balitz bezala, nolabait erraitearren, horr... Bertzenaz, guztien ahotan zebilen ezen jesuita misionestak jendearen baitarat iristeko —jendea beldurtzeko, jaun André? — dohain berezia zuela, eta bazirudiela ezen spirituak —beldurraren spirituak, jaun André? — ukitua zela, zeren joaiten zen herri guztietan uzten baitzuen jendea hunkiturik eta gogo aldaturik, halako suertez, non, misioneak akabatu bezain fite, ezin konta ahalekoak izaiten baitziren konfesionea solizitatzen zioten herritarrak, beren egunorozko desbidetik bidezko biderat egiteko asmotan.
|
|
|
—Jauna —erran zuen aita jesuitak—, horretan ez dugu antsiarik, baina zure anaiarekin badago beti zertaz kezka eta zertaz mintza... eta hala erran diezazuket
|
ezen
ez duela, zuek kanpoan eman duzuen hilabetean, elizarekin dituen obligazinoekin konplitu, zeren, don Laureanok erran didanez, ez baita festa egun bakarrean elizarat joan... Eta haren fama gero eta gaixtoagoa da...
|
|
|
Eta behatu nion berriro Pedro Huiziri, eta irri harro urrun bat egiten sumatu nuen oraingoan, osabari aditzerat eman nahi balio bezala
|
ezen
ez zuela haren aburua aintzakotzat hartzen; bertze jauntxo guztiak, berriz, harri eginik zeuden, norat beha ez zekitela... eta haietarik bat ere ikusi nuen eskua bekokirat zeramala, iduri zuelarik ezen zeinatzerat eta aitaren egiterat zihoala; eta, haien artean, aita bakarrik izan zen garbiki irri egin zuena.
|
|
|
Gezurra erranen nizuke, jaun André, baldin erranen banizu
|
ezen
ez nuela ikuskizun hartaz gozatu, zeren gozatu egin bainuen, eta gogoz gozatu gainerat. Izan ere, gutitan ikusten nuen nik anaia beldur, eta orduan, zinez, beldur zen, ez dakit zeinen beldurrago, aitaren edo zigorraren, zeren ez baitakit zeini behatzenago zion, aitari edo zigorrari.
|
|
|
Eta kontseilari haien artean mendekua nuen labana, eta gorrotoa eta urguilua zorroztarri. Eta neure mendeku nahiaren eta neure odol irakiduraren lehen abiatze eta oldartze hartan jakin nuen
|
ezen
ez ninduela nehork geldiaraziko... zeren eta ene gorrotoa eta ene urguilua naturalak ez ezik borondatezkoak ere baitziren, eta zeren gorputzean ez ezik ariman ere sentitzen bainituen.
|
|
|
—Hiltzen naizenean, ehortz nazak egutera honetan, eta erran harginari ezen taila dezala spiral bat ene hilarrian, epitafio gisa. Eta erraiok, halaber,
|
ezen
ez dudala harrian neure izenik nahi.
|
|
|
mila orri, bi mila orri...? Baina nola, bertzenaz ere, liburua luze baitoakit, eta nola, behin baino gehiagotan erran baitizut
|
ezen
ez zintuzkedala gogaitu nahi, hala, labur mintzatuko natzaizu hartaz ere.
|
|
|
Bai, egia da
|
ezen
ez zutela Pitagorasen teorema ezagutzen eta ez zutela itsasorratzik ezagutzen, baina haiek nekez galtzen ziren beren oihan haietan, nola galtzen baikinen gizon zuriok erremediorik gabe, itsasorratz eta guzti... zeren paraje haietan net alferrikakoa baitzen Piarres Oihartzabal kapitainaren harako erran hura: " Itsasorratza eskuan, eta ibili munduan", oihana, guretzat, leku guztietan berdina zelako, eta haiek, aldiz, zati bakoitzean eta landare bakoitzean ezagutzen zutelako, senak eta urte luzeetako esperientziak hartaraturik.
|
|
|
Rosa hil zitzaidanean, berriz, mutu gelditu nintzen eta gogorik gabe, hain gogorik gabe, non ez bainuen nigarrik ere egin, ene bizipozaren belauntzia belarik eta haizerik gabe geratu balitz bezala, eta guztia berdintsu eta orobatsu balitzait bezala; edo, erran nuke, agian,
|
ezen
ez nuela deus berririk igurikitzen bizitzatik, zeren iduritzen baitzitzaidan gainezka egin zuela ene oinazearen ontziak, eta hargatik geratu nintzela, bizirik nengoen arren, hilik banengo bezala, neure desditxen aitzinean Jainkoari protestarik egin gabe eta oihurik egin gabe, nola egin baitzuen, aldiz, Jobek, bere kinka larrian eta bere desditxaren erdian...?
|
|
|
Ez, jaun André, ez nuen harekin deus ere egin, zeren promes egin bainion Jain koari
|
ezen
ez nuela bortz sei urtetan emaztekirik hartuko, eta epe hura ez zen artean konplitu, eta zeren bertze asmo batzuk bainerabiltzan nik istant haietan, hagitzez ere inportantagoak eta hil edo bizikoagoak.
|
|
|
Zeren, dakizun bezala, hargatik gertatu zen, hain zuzen ere, osaba eta bion arteko adiskidetasun isilpekoa, eliza edo elkargo sekeretu iduriko hura fundatzen genuela, noiz eta aitak zaflako hura eman baitzidan, erraiteagatik
|
ezen
ez nuela komunionea egin nahi, Kristoren begiak irentsi nahi ez nituelako, hil hurran ikusi nuen oreinaren begi galduak gogoan.
|
|
|
Erran dizut, halaber, nola, ene silogismo ausart hartan, neure menbro korporalak aipatuz joan nintzen, zangoetarik hasi eta begietaraino, justifikatzeko
|
ezen
ez nuela komunionerik egin nahi, eta zer begitarte jarri zidan bitarte hartan don Frantziskok, ez nekien nik haserreak edo harridurak eraginik, edo bi sentimenduek baterat. Handik aitzinakoak zuhaurk imajina ditzakezu:
|
|
|
...ltzen zizkieten, baita alhatzen eta torturatzen ere etengabe, loa eragotziz euli hosto batez, eta hala meneratzen eta bezatzen zituztela urte erdiko epean; erran zigun, gero, ezen, handik aitzina, aski zela, haien gobernatzeko, lokarri edo soka batez giltzurrun aldetik lotzea, eta hala eraman zitezkeela baterat edo bertzerat, soka eskuan harturik eta soka hartaz gidaturik; eta erran zigun, finean,
|
ezen
ez genuela piztia hura sekula kaiolaratu behar, zeren tristetzen eta goibeltzen baitziren, gaixotzen eta hiltzen.
|
|
|
Izan ere, hasteko, ba al dakizu
|
ezen
ez nuela Antonio bere Donostiako etxean aurkitu. Eta, galdetu nionean bere bizilagun bati non egon zitekeen, hark ihar detsi zidan ezen portuan egonen zela kasik segur, bainu bat hartzen, nola baitzen haren ohitura.
|
|
|
—eta, hatza goratzen zuela, konbentzimendu handiz erran zidan—: Gainerat, ez al zuen Jainkoak berak ere erran
|
ezen
ez zituela aberats abariziosak maite. Eta hi aberats haiz, gaztea haizenez gero.
|
|
|
—Aitortu behar diat, halarik ere,
|
ezen
ez nuela uste horrela hengoenik —erran zidan kapitainak—, zeren haur bat bezala ikusi izan baihaut urteotan, bertze marinelekin arrai eta alegera kasik beti, liburuez ahantzirik eta bizitzaren liburuan murgildurik...
|
|
|
Ikusten duzu, jaun André, gertaki batek zenbat korapilo dituen, eta hala nabilkizu handik eta hemendik horien laxatzen... Bai, badakit
|
ezen
ez dudala nehoiz ikasiko ezen bi punturen arteko biderik laburrena marra zuzena dela, baina zer egin behar dut nik, baldin puntu batetik abiatu orduko ohartzen banaiz ezen puntu horrek bertze hamaika puntu biltzen dituela bere baitan, eta puntu batetik bertzerako bidea, halatan, hamaika puntutatik bertze hamaika puntutarako bide korapilatsu bihurtzen zaidala, ezinbertzean?... Eta, hala, egia bada ezen jakintasuna ezjakintasunaren korapiloak laxatzea dela, egia da, halaber, ezen, korapilo bat laxatzerako, bertze zazpi asmatu behar izaiten ditugula... eta hala betetzen dugu filosofoak erran zuena, zeren, gehiago dakigularik, gutiago baitakigu, zinez.
|
|
|
Izan ere, behin baino gehiagotan erran dizut ezen apez don Frantziskok filosofotzat hartu ninduela, bederatzi urte baizik ez nituenean, eta handik aitzina guztiek hartu nindutela filosofotzat, baita jaun Marcelek ere, don Frantziskoren ordez etxeratu zitzaigunean. Eta uste dut
|
ezen
ez zutela arrazoin faltarik, zeren, neure buruari atsedenik emaiten ez niola, noiznahi den hasten bainintzen eskolan ikasi lezioneak handik eta hemendik ukitzen, nahasten eta asmatzen, eta iduriz argi zegoenari itzalak bilatzen. Eta don Frantziskok bere denboran erran zidan:
|
|
|
—Ez ahantz, ama, ezen bihar berean izan nintekeela jauregiko jauna, ezkonduko banintz, jauregiko herederoa nihaur naizenez... Bai, badakit ezen zuk ere zeure usufrutuzko eskubideak dituzula eta eskubide horien arabera jauregian bizi ahal izanen zinatekeela, baina jakizu
|
ezen
ez zenukeela enekin onik izanen...
|
|
|
Baietz erran nion, burua goiti beheiti mugitzen nuela. Eta, hala, solasaldi labur hari azkena emaiteko, promes eginik
|
ezen
ez nuela bakarrik utziko, handik kanporat jalgi nintzen, non aiduru bainuen gurdizaina.
|
|
|
Baina han urte erdia baizik ez nian egin, zeren itsasoak urrunetik berdintsu egiten baitzidan dei. Eta, berriro itsasoratzen nintzela, ohartu ninduan
|
ezen
ez nuela nik itsasoa hautatu, baina itsasoak berak hautatu ninduela ni. Eta, handik aitzina, badakik, zein izan den ene bizimoldea:
|
|
|
Eta bertze zerbait ere erran nahi dizut: ama deitu izan dizut orain artean, baina jakizu
|
ezen
ez zaitudala amatzat hartzen ez amaordetzat, hemendik aitzina!
|
|
|
—Baina erran ez dizut, bada,
|
ezen
ez zaitudala amatzat...! Eta nola izanen zaitut amatzat, baldin nik gehien maite nituen pertsonek bizia galdu badute zure kulpagatik...?
|
|
|
Ai, sentimendu haren bortitza...! Izan ere, Mignonen gorputza hain zen ederra eta joria —Rubensen pintzeletik sortua ote zen, jaun André? —, non erran baitzitekeen
|
ezen
ez zuela mugarik. Mugagabea zen, zinez, haren gorputza, infinitua... are mugagabeagoa eta infinituagoa enearen aitzinean, zeinak oroitarazten baitzidan ezen, itsasoan galdu nuen behatzetik hasirik, bazter orotarik mugaturik nengoela...
|
|
|
Laguntzen ari zitzaizkidan marinelek irri egiten zidaten —zeren itsasoan ez baitzuen deusetarako balio etxegoiendarren leinuko kidea izaiteak, are gutiago erabaki nuenetik
|
ezen
ez nuela tratu berezirik nahi—, eta haien irriek are gehiago mindu ninduten. " Itsasoa ez zuan edozein egin, mutila...!", erran zidan batek;" Lehorrekoa haiz eta hobeki hengoen lehorrean...!", egotzi zidan bertze batek;" Itsasoak zaildu eta gogortuko hau...!", erran zidan hirugarrenak, neure kamastrarat ninderamaten bitartean eta bertan etzanarazten...
|
|
|
Eta nik ihardesten nien batean gauza bat, eta bertzean bertze bat: ...hoiz... eta galdetzen zidaten nor ote zen saindu hura eta nongoa, eta nik ihardesten nien ezen neure herriko saindu bat izan zela, hain ona eta hain bertutetsua, non bizitza osoa iragan baitzuen teleskopio batetik beha, Jainkoa noiz ikusiko; eta galdetzen zidaten ea azkenean Hura ikusi ote zuen, eta ihardesten nien ezetz, baina egun batean uso bat ikusi zuela, Jainkoaren partez zetorkiona, erranez
|
ezen
ez zuela teleskopiotik gehiago behatu, zeren eta egunoroz etorriko baitzitzaion usoa bere leihorat bisita egiterat, nola gertatu baitzen handik aitzina...
|
|
|
Esan zuen, kasu, Jainkoari buruzko eztabaida asko hauxe esanez konpon daitezkeela: ...ot; Jainkoa" halako modutan erabiltzen dutela ezen" Jainkoak besoak ditu" baita zentzugabekeria —" Jainkoak ezin du besorik izan" esango lukete— Era beretsuan," arima" adierazpenari dagokionez, esan zuen batzuetan jendeak halako modutan erabiltzen duela ezen" arima gizaki gaseoso bat da" adierazpenak zentzua baitu, eta batzuetan halako modutan
|
ezen
ez baitu zentzurik. " Gramatikaren aldetik" zentzu desberdinak adierazpenaren bitartez esan nahi zuena azaltzeko, esan zuen bilatzen genituela ez" konparagarriak" diren hitzak, adibidez," solido" eta" gaseoso" konparagarriak diren legez, baizik eta desberdinak direnak, adibidez," aulkia" eta" aulkian esertzeko baimena" desberdintzen diren legez, edo" trenbidea" eta" trenbide istripua".
|
|
2004
|
|
|
Dietaren osagarri gisa, galorratza nabarmentzen da, 2 mg produktuaren 100 gramoko. Hala ere, gehigarri gisa hartu arren, irensten den kopurua hain da txikia,
|
ezen
ez baitu ekarpenik egiten. Akats azkar baten zeinuak Tiamina beharrezkoa da ehun guztientzat.
|
|
2005
|
|
|
Murgilduta bizi garen erritmo zoroak sortarazten digun denbora falta zaigulako sentsazio horrek garrantzia kentzen dio norantz jotzen ari garen jakin ahal izateko kontzeptu esparru garbiak planteatzeko eginkizunari. Nahi dugun gizarte eta mundu eredua hausnarketan murgilarazi gintuzkeen gai bat da; baina kontua bestelakoa da,
|
ezen
ez dugu zertan pentsatzen hasi, uste badugu politikak eta jarduerak urrun ditugula eta sinesgarritasunik batere ez duen buruzagi klase baten eskuetan daudela, are gu geu ere sartuta gauden gizarte sistemak berak sinesgarritasuna erabat galdua duelarik. " Egungo sistema demokratikoetan indarrean dagoen ideiaren aurrean, horren arabera demokrazia kontu garrantzitsuegia baita herritarren eskuetan uzteko, demokrazia bakar bakarrik buruzagi eliteen eskuetan uzteko garrantzitsuegia dela dioen filosofia izango litzateke demokrazia kontzeptu berriaren euskarria" (Jáuregui, 2000).
|
|
2006
|
|
|
Joera hori areagotu egin zen seme zaharrena hil zitzaionean eta Felix gaztearen gogo eza eta apatia nabariagoak egin zirenean. Felix gazteak hamazazpi urte zituela eskola militarrera bidali zuen aitak, ofizial ikasketak egiteko aginduarekin, baina Felixek egindako sarrera azterketa hain zen eskaxa –nahita egin omen zuen hala–
|
ezen
ez baitzuten onartzerik izan eskola hartan, nahiz militarra izan... Aitak, orduan, Gourevitx kolegioan sartu zuen, han ez baitzen behar sarrerako azterketarik, ordaintzaile onak baizik.
|
|
2007
|
|
|
Arazoaren zati bat demografikoa da (Japoniako biztanleria gero eta handiagoa da); beste zatia, berriz, teknologikoa da: mugikorrak hain konplexuak dira eta nerabeen bizitza sozialean hain integratuta daude,
|
ezen
ez baitute ordenagailua behar.
|
|
|
Horregatik, bada, zilegi bekit hemen horren inguruko ohar osagarri gutxi batzuk eskaintzea. Hain da jakina hezkuntza etiko morala, bere osotasunean edo zatirik handienean, hizkuntzaren bitartekaritzari esker gauzatzen dela —adibidez aholkuak eta sariak emanez—,
|
ezen
ez baitugu batere beharrik horretaz hitz egiten jarraitzeko. Modu berean, ere, ez dugu zertan gehiago oinarritu behar hizkuntzaren bitartekaritzak bilakaera etiko moralean betetzen duen papera.
|
|
2008
|
|
|
Harro zegoen koadroaz eta halaxe esaten zien lagunei ere, huraxe zela beharbada ordura arteko bere koadrorik onena. Horren harro zegoen Regoyos koadroarekin
|
ezen
ez zuen saldu nahi izan bizitza osoan, eta berarekin batera eramaten zuen, egun zoriontsu haien oroigarri gisa edo.
|
|
|
Ikasleen aurrean euskal hizkuntzaren historia miresgarria irudikatu ondoren, gramatika kontuen azalpen aseptikoagoetan murgildu naiz, zeinetan ez baitiet gezur askori heldu behar izan: hain dago urrun ingelesetik, berez,
|
ezen
ez baitu apenas ezer behar fantastikoa suertatzeko. Datu batzuk ezkutatu dizkiet, soilik, latinetik datozen euskal hitzen ehunekoarena esate baterako? %60 ingurukoa, Mitxelenaren arabera?, ez zaidana sekula salgarria iruditu gure hizkuntzaren nazioarteko arrakastarako, antzina antzinako gisa alegia.
|
|
|
" Homeroren mundua, hala nola tragediaren mundua, arrotz samarrak egiten zaizkigu, horren gaude pentsatzera ohiturik gizaki baten ekintzak bere aukera askearen ondorio kontraesankor direla, bere ardura, hitz batean,
|
ezen
ez baitugu ulertzen mundu bat non egoera nahikoa den gizaki bat errudun izateko.
|
|
2009
|
|
|
Gaur onartzen dugun eguraldiaren mapa lege espainiarraren (eta frantsesaren) mapa hotza da, gure kontzientzietan hain zorrozki atxiki da
|
ezen
ez baikaitu ezerk harritzen, ikusezina zaigu; ikusterakoan pozten gara, bere naturaltasunean, jada ez da ideologia, ezta nazionalismoa ere. Gardena da gure begirada arduragabearentzat.
|
|
2010
|
|
|
Hain izan da laburra bere agerraldia
|
ezen
ez baitut gertatutakoaren errealtasunaz jabetzeko eta konbentzitzeko betarik izan.
|
|
2011
|
|
|
Beldur nintzen, iruzkintxo hau egiteko deliberoa hartu nuenean, ipuinon berrirakurketak ez ote ninduen defraudatuko, hots, denbora ez ote zen krudelegi portatuko Lemen testuekin: ...batean idatzi zituen. Gerra Hotzarenean, eta sozialismo erreala praktikan jarri zen herrialdeetako batean?, eta badakigu, gainera, zientzia fikzioa bizkorren zahartzen den generoetako bat dela, bere naturagatik beragatik; Lemek berak zientzia fikzioa idazteari utzi zion 1990eko hamarralditik aurrera, zeren eta, azaldu zuen bezala, «uste dut orain bizi ditugun garaiak horren ekaiztsuak direla,
|
ezen
ez baitu merezi zientzia fikzioan aritzea, hau dagoeneko badelako zientzia fikzioa?». Baina ez zait halakorik gertatu:
|
|
|
Euskal literaturan sarrera ospetsua egin zuela zioen, eta hasikinak horrelakoak izanik etorkizun handia iragartzen ziola. Pentsa, hainbeste harrapatu zuen testuaren eduki literario ideologikoak
|
ezen
ez baitzuen haren euskara eredua ahotan hartu —arraroa benetan garai hartan—!; eleberriak uzten omen duen inpresio garratza, samina, mingotsa nabarmendu zuen, eta beharturik sentitu zen irakaspen teologikoa ematera:
|
|
|
Beha nola doazen adarrez adar, hostoz hosto, azalaren arteketan edo beren kuskuetan gordeak diren arrautza edo harrak atzeman eta irents. Poxi ttipiari ari bide dira,
|
ezen
ez dute jatetik gelditzerik, beti alha.
|
|
|
Ohantze hori, edo hesi, edo arbola erro, edo harresi zenbaiten azpian da, aterpean eta bi edo hirur zehe barna lurrean. Ohantze horretarik gain beheiti baditu satorrak urbideak,
|
ezen
ez du bustian egotea laket. Baditu ere satorrak ohantze hartarik alde orotarat ibilbideak, etsai zenbait heltzen zaionean ihesari emateko, harat edo honat, beharraren arabera.
|
|
|
" Ikasleen aurrean euskal hizkuntzaren historia miresgarria irudikatu ondoren, gramatika kontuen azalpen aseptikoagoetan murgildu naiz, zeinetan ez baitiet gezur askori heldu behar izan: hain dago urrun ingelesetik, berez,
|
ezen
ez baitu apenas ezer behar fantastiko suertatzeko".
|
|
2012
|
|
|
Science n argitaratutakoaren moduko lanak egiteko, beharrezkoa dute oso tenperatura hotzetan eta erabateko hustasuna duen espazioan lan egitea. Kondizio horiek hain dira bereziak, ordea,
|
ezen
ez baitute CIC Nanoguneko edo beste edonongo talderentzat balio, eta jardun zehatz horretan ezin dute inorekin elkarlanean aritu, beraz. Horrenbestez, talde berriak beste bide batzuk ere urratuko dituela esan du Pascualek, eta beste taldeekin ere aritu ahal izango dute horrela:
|
|
|
(...) Txitaren bat habiatik urruntzen bada, aukera handiak ditu hooliganen eskuetan bizia galtzeko. Egiten dituzten krimenak halakoak dira,
|
ezen
ez baitute lekurik liburu honetan.
|
|
|
Ez dut erantzunik aurkitu. Gaixotasunaren balizko eragile zerrenda hain da luzea,
|
ezen
ez baitu ematen inor salbu dagoenik, eta emakumezkoa eta nerabea izanik, aukerak biderkatu egiten dira.
|
|
|
|
ezen
ez baitute galdu nahi beren kolorerik.
|
|
|
Uretik ni ere etorri nintzan, itsas bazterreko harri lore batetarik bezala, nahi banu laburtu biziaren kondaira
|
ezen
ez baitut luzaz aipatzeko astirik. Uren arteko dirdiretan zen ere ene gazte amentsa jauzteka ibili.
|
|
2013
|
|
|
haurtxoek eta haur txikiek gustukoen dute helduek duten zapore gozoa. Horregatik, hain da garrantzitsua,
|
ezen
ez baititugu adibide dietetiko hauek ematen. Horietan guztietan, haurrak ez du elikagaien zapore naturala probatzeko aukerarik, eta, ondoren, hainbat proba egin ondoren, asko edo gutxiago gustatzen bazaizu.
|
|
2014
|
|
|
Altxatzeko keinua egin du, baina neska izan da bere ondoko aulkira hurbildu dena, horren bizkor
|
ezen
ez baitu sumatu ere egin ze mugimendu egin dituen.
|
|
2015
|
|
|
Aldi berean ohikoa zaigu baita gaia erdigunean birkokatu beharraren inguruko kritika ere, euskararen normalizazio faltak eragiten baitu euskararen normalizazioa behin eta berriro gai —erlatiboki— garrantzitsu bilakatzea. Finean normalizazio politika ororen helburua baita haren objektua den hori hain normala bihurtzea
|
ezen
ez duen politika berezirik.
|
|
|
Ikasgaiak herriko hizkuntzan ematen dira, ez latinez: . Beren hizkuntzan emana zaie ikasleei irakaspena,
|
ezen
ez du hitz eskasiarik; belarrientzat gozoa da; beste edozeinek bezain zuzen emaiten du gogoko berri?. Horra bulgarearen apologia labur askoa eta polita.
|
|
|
Kontuan izan behar da, kasu batzuetan, adin txikikoa hain txikia dela ezen ezin dela ulertu mordiek mina eragiten dutela; beraz, beharrezkoa da alderdi hori azaltzea. Batzuetan umea hain da txikia,
|
ezen
ez baitu ulertzen hozketak mina eragiten duela Bestalde, eraso egin zaion haurrari arreta handiagoa eskaini behar zaio. Hori, gainera, txikiari erakusteko erarik onena da bere estrategiak espero duen emaitza lortzen ez duen atentzioa erakartzeko.
|
|
|
Hain harroak eta agintzaileak dira
|
ezen
ez duten ezertxo ere ikusten.
|
|
|
Orobat esan zion
|
ezen
ez bazuen azkar bikote egoki bat aurkitzen, bere burua gela bateko leihotik behera botako zuela.
|
|
|
Bai, baina hainbeste damutuko litzaioke
|
ezen
ez ninduke inoiz utziko.
|
|
2016
|
|
|
Izan ere, Jaurlaritzaren koldarkeria hain da handia,
|
ezen
ez baitu zehaztu ikasleek zenbat euskara eta zenbat ingeles jakin behar duten derrigorrezko eskola-aldia amaitzean: A2?
|
|
|
Eta patiorantz jira egin eta ateraino eroan ninduenean, hain ondo sentitu nintzen nire lezioagatik,
|
ezen
ez bainituen harmailak igo justiziaren biktima baten moduan, zeina bizitzari harmailarik altuenetik agur esatera baitoa, ez eta igo ere jauzi batez eta oinkada pare batez, zugana hegaldatu nintzenean bezala, Eliza!, bizitzarekin elkartzeko.
|
|
|
Uste dut gehiago ikusi ahal ditudala nazio izaeraren marka zehatz eta bereizgarriak zentzugabeko minutiae hauetan, Estatuko arazorik garrantzitsuenetan baino; non nazio guztietako gizon handiek hainbeste hitz egiten eta orobat zelatatzen duten,
|
ezen
ez bainuke txakur txiki bat ere emango haien artean aukeratu behar izatera.
|
|
|
Uste dut gehiago ikusi ahal ditudala nazio izaeraren marka zehatz eta bereizgarriak zentzugabeko minutiae hauetan Estatuko arazorik garrantzitsuenetan baino; non nazio guztietako gizon handiek hainbeste hitz egiten eta orobat zelatatzen duten,
|
ezen
ez bainuke txakur txiki bat ere emango haien artean aukeratu behar izatera.
|
|
|
Badago laugarren mota bat, baina hain gutxi dira
|
ezen
ez bailukete aipatzerik, baldin eta honelako lan batean beharrezkoa ez balitz xehetasun eta argitasunik handienak ematea pertsonekin nahasketarik sor ez dadin. Ahotan darabiltzadan gizon hauek itsasoak zeharkatu eta, asmo eta arrazoi zenbaitek bultzaturik, atzerriko lurralde batean dirua aurreztearren gelditzen diren horietakoak dira; baina nola gizon hauek etxean dirua aurreztuz salbatu ahal diren, eta aldi berean beste batzuk ere salba ditzaketen alferrikako arazoetatik, eta nola bidaiatzeko dituzten arrazoiak beste edozein emigrante espeziek dituenak baino are sinpleagoak diren, jaun hauek bereiziko ditut izen honekin:
|
|
2017
|
|
|
ondasuntsua, eta jakizu
|
ezen
ez duela haurrik.
|
|
|
Jendearen otoitzak eta semearenganako amodioak anitz gogoeta eragin zioten, baina gehiago legearen hausteak. Zeren iruditzen zitzaion
|
ezen
ez zuela bere koroa seguru izango baldin ttipientzat bezala, handientzat ere justizia egiten ez bazuen. Eta hala, anitz itzulinguru, pentsu eta gogoeta bere baitan eginik, azkenean aurkitu zuen bide bat, bere kaltekoa, baina semearen gaztigua arintzeko ona:
|
|
|
Iraganean, zugandik oso gertukoa den apaiz batek behin eta berriz abusatu zuen gutaz, bai sexualki eta baita beste modu batzuetara ere, gu babesgabe ginenean, gure guraso eta tutoreengandik urrun geundela, gure herrialdetik urrun ginela. ...tea kontatu genienean, eta berak gure izenak jakin zituenean, bere abokatuen bidez jo zuen jadanik kongregazioan ez dauden gure kide izandakoengana eta argibideak eman zizkien gure aurkako lekukotza faltsua eman zezaten notario aurrean, esanez bere aurkako konspirazio bat sortzeko laguntza eskatu geniela garai batean(?) Hain izan gara garrantzi gabekoak hierarkia katolikoarentzat, Aita Santu hori,
|
ezen
ez baitugu inolako erantzunik jaso gure Ama elizaren partetik?.
|
|
|
Kapitainak izan ezik, gainerako guztiek ekin zioten lanari. Hain zeuden lanpetuak,
|
ezen
ez zituzten harrobira eramaten presoak; Li Huanek, berriz, gutunak alde batera utzi eta eginkizun premiazkoago batzuei ekin behar izan zien. Hu Song Tai kamarada zer egunetan iritsiko zen, zehazki, hori ez zekiten.
|
|
2018
|
|
|
Beste asko aldiz aski atrebituak izan dira itsas bazter bazterrerat hurbiltzeko, itsasoa kexu delarik ikusgarri bat dela eta ez nola nahikoa! Denak kasu eginez ibili dira dudarik gabe
|
ezen
ez du nehork... Denbora berean, eurite gaitza!
|
|
|
Ez zuen nahita egin. Baina hain zuen bere burua bere kontuetan, Beire eta Babaren kontuetan,
|
ezen
ez zuen apenas lekurik Karren istorioarentzat. Kar moztuta geratu zen, baina Aneren irudiaz gogoratu, musua oroitu eta barrez sartu zen gelan.
|
|
|
Hasiera batean soilik hitz automatikoak, keinu automatikoak, senezkoak ez baizik hain txikitan ikasiak
|
ezen
ez baitzituen inarrosaldi bortitz hark ere ezabatu.
|
|
|
Txupetea sartzen saiatzen zen, Angelak ez zuen nahi, edo ez zuen indar nahikorik hura zurrupatzeko. Behin etxera helduta, hainbeste izan ziren zereginak jaioberriarekin,
|
ezen
ez zuten gertatutakoa sekula berriz hizpidera ekarri.
|
|
|
Agian ez dago etxeko lanei buruzko hainbesteko hausnarketarik, lantegiaren eta merkatuaren ekoizpena aztertu eta kritikatu ondoren, Kapitala ren garaian Marxek gogoan izandako eredua emakume eta gizon askatuen Parisko Komuna izan zelako. Batzuetan Federici hain lanpetuta eta hain lotuta dago bere iraganeko operaismo edo langilerismoari, makina eta lana aztertuz,
|
ezen
ez baitu bide gehiagorik ikusten, Marxen balio osoa ezabatu ostean.
|
|
|
Beharrezko irakaspenak baliatzen bageneki, gutxienez, ez itzultzeko zero puntura, guztia berriro hasten dela dirudien leku horretara itzuli eta kamiseta iraultzaileagatik etxeko gure eztabaidak berreginez. Hainbeste miretsi ditugu iraultzak eta askapen mugimenduak Kuba, Nikaragua, Algeria...,
|
ezen
ez baitugu asmatu ulertzen sakrifizioak ez duela azkenik helmugara iritsi nahi denean, baina inteligentziarik gabeko sakrifizioak leizera eramaten duela, etikarik gabeko borrokak izen ona galtzera eramaten duen moduan. Ez, guk ez dugu borrokatu boterea eskuratzeko; horrez oso bestera, eta laurogeiko urteetatik, pentsatzen genuen negoziazio baterako egiten genuela borroka, armak uztearekin dena posible izango zen ametsak harrapatuta.
|
|
2019
|
|
|
Bere sentsibilitatearen adierazle nabarmenena den musika zaletasuna eta komunikazio estetikoa ere abandonatu egin ditu, etsimenduz. Adolfok Florari idatzitako postal bat aurkitzen duenean, Senarrak ez du uste Flora inolaz ere beste norbaitekin egon daitekeenik, ez zaio burutik pasatzen berak horrelakorik egin dezakeenik, hain baztertua eta abandonatua du,
|
ezen
ez duen emakume burujabe gisa ikusten. Behin eta berriro errepikatzen du eleberrian zehar ez zuela uste Florak sekula huts egingo zionik.
|
|
|
209 Horren jabetza sentimendu estua daukagu mundu osoarekiko
|
ezen
ez dugun joan nahi ahal ditugun bazter guztiak ikusi gabe.
|
|
|
Horregatik, harrigarria egin zaigu Legebiltzarrean dauden alderdi berak egotea Donostiako ondarearen babesgabetasunaren atzean. Baina Euskal Herrian teoriaren eta praktikaren arteko distantzia hain da handia,
|
ezen
ez baititugu dagoeneko bereizten legeak eta aplikazio praktikoak.EAEko lege berriak aldeko puntu asko ditu: bat, ondare immaterialaren babesa; bi, ondarearen kontzeptua, ohiko ondare historikotik at, ondare industrialera zabaltzea.
|
|
|
gorputz abaildu hartan ez zegoen jada indarrik gaitz akigarri hura eta berehalako hondamena borrokatzeko. Hurrengo egunean jakinaraziko zion bere jaunari
|
ezen
ez zuela asko itxaron, bi hiru aste gehien jota, altxor sekretua eskuratzeko, dukatak eta dukat bikoitzak, urrezko rosenobleak eta dobloiak. Eta Meisl juduak uzten zituen diru eta ondasunen erdiaz bakarrik ez, guztiaz jabetu behar zuen enperadoreak, Philipp Langen asmo eta nahien arabera; izan ere, lehoia eta enperadorea ez dira erdi bana egin zale.
|
|
|
Bitartean, patuaren tresna denik jakin gabe, Henrique zalduna eztabaidatzen ari da bere baitan, eztabaida da Ouroana Mem Ramiresen kanpamentura eramango ote duen edo erregearen kanpamentuan utziko ote duen, bere morroi konfiantzazkoaren zainketa eta ardurapean. Hain dago ohituta bere morroiarekin
|
ezen
ez baitu bere zerbitzuez baliatzeari uzteko gogorik, eta gorabehera guztiak aintzat hartuz, deitu egin zion esateko armak eta horniak prestatzeko, bihar, goizean goiz, gain babestu hauetatik jaitsiko baitira, Porta de Ferron borrokan ari diren soldaduekin bat egiteko, non, bere gobernu eta agintepean, erasorako dorrea eraikiko baitute, Ea nork bukatzen duen agudoago, guk edo frantziarrek Porta do... Morroia joan zen Ouroanari gaztigua ematera eta ekipajeak prestatzera, Henrique zaldunarekin bere arma-gizonetako bost joango dira, baita ere, aleman hau ez zen bere agindupean armada oso bat eramateko bezain aberatsa, bere espezialitatea gehiago zen ingeniaritza eta ingeniaritzan maiz jende asko behar izaten da makinak egiteko, hori baino beharrezkoagoa izaten da, ordea, ingeniariak bere buru barruan daukana, zientzia, ingenioa eta artea.
|
|
|
Ez zuen negarrik egin. Geldi geldi geratu zen, hainbesteraino zurturik, hainbesteraino zozoturik,
|
ezen
ez baitzuen sufritzen ere. Bere artean:
|
|
|
" Batzuetan desagertu egin nahi izaten dut; aulkitik mikrofonora altxatzea ere ahalegina da askotan. Batzuetan hain gaizki pasatzen dut, batez ere pertsona batzuekin,
|
ezen
ez dut hor egon nahi, eta beldurra ematen dit, sentitzen dudalako irits daitekeela momentua Ez da kasualitatea n bakarrik egon nahiko dudana, edo nire belaunaldiko gazteak dauden saioetan. Gizon helduekin sortzen zait deserosotasun hori, eta asko jartzen naute haiekin.
|
|
|
Eta hainbeste nahigabetzen dut
|
ezen
ez duen nire laguna izan nahi?
|
|
2020
|
|
|
Emakume talde bat, beste emakume talde bat entzuten, eta gero haien ahotsa publiko egiten. Hotzean, hain dirudi sinplea ekintzak
|
ezen
ez baitu irudi mentalitate iraultza oso bat behar izan denik puntu horretara heldu ahal izateko, eta, halere, halaxe izan da. Erandioko Txoko Feministako kideek, bost urte eman dituzte Erandioko hainbat emakumeren testigantzak biltzen eta ordenatzen, eta, azkenik, orain egin dute publiko Maroma.
|
|
|
Bi asteren buruan bukatu zen kontua, hautsi egin zuten. Ordurako hain nekatuta eta lur jota zegoen  Connell,
|
ezen
ez baitzuen erreakzionatzeko indarrik ere. Gauzak gertatzen zitzaizkion, hala nola negar krisiak, izu atakeak, baina ematen zuen kanpotik amiltzen zitzaizkiola gainera, bere barruko zokoren batetik sortu ordez.
|
|
|
Eta hain inozoak gara
|
ezen
ez baitugu uste demokrazia oro autokrazia bihur daitekeenik.
|
|
2021
|
|
|
Tradizioan aurkitzen dira, hala ere, aurrean ondorio morfema daramaten ondoriozko alboratuak: Baina zu hainbesteraino aborrezitu zara, non horrezaz kontentatu ez zara (Kardaberaz); Daukat bekatu bat hain itsusi ta lotsagarria,
|
ezen
ez dut konfesatu urte osoetan (Mogel). Horrelakoak dira maiz ezen morfemaren ze, eze, ezi aldaerekin eginiko perpausak:
|
|
|
Iragarle honek erabilera ugaria izan du tradizioan, eta gaur ere ugari ageri da mota guztietako testuetan: Zeren bainekien ezen Mattinen aurka, ezpatari gisa, beti nintzela galtzeko eta haren azpiko izaiteko (Irigoien); Irakurleei behar diegu geure ustez gaztigatu
|
ezen
ez dugula bilduma honen egiazkotasuna bermatzen, eta badugula orobat garrantzizko arrazoirik nobela bat baizik ez dela uste izateko (Jon Muñoz); Eta, hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen gure arima sekretuen alderik sekretuenean gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela (Alonso); Gaineratzen zuten ezen, toki gorenean, auspizioz eta aholkuz gehiago egiten dela armaz eta eskuz baino (X. Amuriza...
|
|
|
Erregeren sekretua otseinaren gordean bada, ez dago otseinarena Erregeri azaldu beharrik; baina jakin ezazu adardun guziek ez dutela kapelarik eranzten, hain dira adar horiek ezti,
|
ezen
ez baitute nehor kapelagabetzen; eta hala, hain arin eramaten dituzte, non ez baitzaizkie batere axola5.
|
|
|
Bertze aldetik, hilaren gorputza Cardonara bidali zuten. ...bezala, ez eta Jainkoarengan zuen fedea hautsi harenganakoa hautsi zuen moduan, eta jakinik Granadako erregearengana eramaten baldin bazuten krudelki hilen zutela edo giristinotasunari uko egin ziola, deliberatu zuen ez ematea etsaiei bere harrapaketaren edo bere heriotzaren ospea; eta, ezpataren gurutzea musukatuz, gorputz arimak Jainkoaren esku utzi, eta eman zion bere buruari halako ezpatakada,
|
ezen
ez baitzuen sokorriren beharrik izan. Horrela hil zen gaizo Amadour, eta zituen bertuteek merezi zuten bezain dolutua izan zen.
|
|
|
Baina hi, Jon erran zuen, horrenbeste ikasi huen ukaldi batez
|
ezen
ez duk mila bizialdi iragan behar izan, bizitza honetara arribatzeko.
|
|
|
2021ean gaude eta jarraitzen dugu boterearen narratibak lañoki kontsumitzen. Izan ere, hain gaude gure mundutxoan sartuta,
|
ezen
ez dugu astirik muturren aurrean dugunaz harago begiratzeko. Aski dugu egunerokoa kudeatzen, ziurgabetasuna gobernatzen, semeari edo alabari egokitu zaion hirugarren konfinamendua antolatzen, FFP2ak erosten...
|
|
|
Elebitasunak, adjektiborik ez badu, hainbeste esanahi ditu,
|
ezen
ez duen ezer esan nahi. [...] Elebitasun gehiagori eta elebitasun gutxiagori buruzko eztabaida nominalistetan galtzen gara eta etiketa oparitzen diogu elebitasuna ‘seskilinguismo’ gisa interpreta dezakeen jendeari:
|