|
2000
|
|
|
Euskaraz Mintza" euskara komunikazio hizkuntza bezala garatzeko programa da. Bere helburu nagusia hizkuntza egoera normalizatu batean etxeko edota lagunarteko giroak umeei eskainiko lizkiokeen hizkuntza erregistro
|
ez
formalak, hurbilak ematea da, beraien arteko komunikazioa euskaraz ahalbidetzeko.
|
|
2002
|
|
|
Bertsolaritzaren aurrekari historikoetatik hasiz, honako gai hauek aurki daitezke, besteak beste, bertan: bertso jarrietatik bat bateko bertsoetara, bertsolaritzaren izaera gaur egun, bertsolaritzaren kokapena euskararen munduan, taldeko jardun ludiko
|
ez
formala: bertso eskola, egungo bertsolaritzaren adierazmailak, bertsolaritzaren oreka eta desafioak, entzulearen esku hartzea, Bertsozale Elkarteari buruzko hausnarketa, eta bat bateko bertsoaren sorkuntza prozesua eta bertso mota hori osatzeko estrategia nagusia.
|
|
|
Zalantzarik ez egoera sozialak eragina du horretan baina, horrez gain, norberaren garapen linguistikoa ere hor da. Iruñerrian, adibidez, zaila da benetan irakaskuntzaren bidez euskalduntzen diren gaztetxoen erabilera
|
ez
formala lortzea, erraztasunez eroso komunikatzen ez direlako. Beraz, sarea bai, baina erraztasuna ere eragile garrantzitsua da.
|
|
|
Hizkuntzak ospea duen tokietan, erabilera gune formaletan ari da hazten: eskola, administrazioa... baina esparru
|
ez
formaletan gutxiago igotzen da, motelduta dago eta kasuren batzuetan behera egiten du. Esparru formaletan euskaraz aritzeko unean uneko konpromisoa behar duzu urtean behin errenta aitorpena egitean, esate baterako, baina harreman pertsonaletan eguneroko konpromisoa behar da, eta errazagoa da unean unekoa eguneroko hori baino.
|
|
|
Toki horietan ez dugu behar bezala asmatu, edo behintzat ez da ikusten. Erabilera
|
ez
formalean ere ez dugu behar bezala asmatu, eta hor egiten da bizitza gehiena. Eskolak euskaraz dakiten pertsonak ematen dizkigu baina ez euskal hiztunak, alegia, euskaraz mintzo direnak, eta gainera eskolari ezin diogu hori eskatu.
|
|
|
I. M. DE LUNA. Esparru formalean indar handia jarri da eta agian ez zaio behar besteko garrantzia eman esparru
|
ez
formalari: lan munduko harremanei, familiari, lagun arteko harremanei...
|
|
|
Orain ikusten ari gara nola datozen lan mundura duela hamabost urte prozesu batean sartu ziren gazteak. Orduan eremu formalari eman zitzaion garrantzia eta orain ikusten da eremu
|
ez
formalak duena, batez ere gazteengan; hau da, hiztun osoak lortu behar ditugula, eta ez bakarrik irakaskuntzarako hiztunak. Duela hamabost urte hasi zirenak ez zuten gaur egun izan dezakegun perspektiba hori eta gerora begira hobeto aritzeko aukera izango dugu:
|
|
2003
|
|
|
Bietarik da: elkarte formalak eta
|
ez
formalak ari izan dira lanean horretan oso herri bizia da Zestoa. Eskolak zenbait ekimen bideratu ditu.
|
|
2004
|
|
|
Hirugarren mundua hondoratu egin da azken hamarkadetan, batik bat Reagan eta ondoren Bush aitak zorrotz aplikatu zituzten errezeta liberalen ondorioz eta horiek kontrolatzen dituzten nazioarteko erakundeen laguntzarekin. Azkenean, milioika gizakik bizi ahal izateko antolatu behar izan duten ekonomia
|
ez
formal hori guztia hiriguneetan biltzen da: lan txikiak, lan beltza, besteren hondakinak, trapitxeoa...
|
|
|
Beraz, aisialdia lagunartea eta etxea; arlo
|
ez
formalean dago egin eta eragin beharra, eskolaren osagarri baita eta hori gehienetan borondatezko eremu pribatua denez, konbentzimendurik ez badago, bere zailtasuna du. Baina, bere urgentzia eta garrantzia duenez, heldu beharra dago, etorkizunean oraingo ikasleak euskaldun oso, erabiltzaile eta transmisore izan daitezen, bestela, orain arteko moduan, belaunaldia joan eta belaunaldia etorri beti hasten gaudenaren sentimendua edukiko dugu eta hori zeharo aldapa gogorra egingo zaigu.
|
|
2006
|
|
|
Erronka erabilerarena delako. Karikaturizatuz esango nuke, oso ondo dagoela eta behar beharrezkoa dugula fisika nuklearrari buruzko tesi doktorala euskaraz izatea, baina ez dut inongo zalantzarik kontu hori bideratua dagoela eta erabileraren erronka askoz handiagoa dugula esparru
|
ez
formaletan. Berealdiko garrantzia du hor lan munduak.
|
|
2008
|
|
|
Elkarteak ikastaro zenbait antolatzen zituen, eta egin nituen. Askorik ez nuen ikasi, nik aurretik ere banekielako zeinu hizkuntzan komunikatzen, baina itzulpena landu nuen, diferentea da-eta eduki formalak eta
|
ez
formalak itzultzea, adibidez.
|
|
|
" Lagunarteko hizkerarekin jolasean" deiturikoa hizkuntza
|
ez
formala erabiltzeko programa moduko bat da. Ligatzea, adar jotzea eta haserretzea bezalako gaiak hartu eta esamoldeak lantzen dituzte gaztetxoekin.
|
|
|
E. Lagoma. Hezkuntza
|
ez
formalean, udalekutan. Defizitarioak dira diru aldetik, baina jasotzen dituzten balorazioak bai haur eta bai gurasoen aldetik oso onak dira, eta potentzial handia dugu.
|
|
2012
|
|
|
Erabilera formalaz ari gara beti, gelan lantzen diren ikasgaiak ondo bereganatzen dituzte, baina gelatik kanpoko euskarari dagokionean, erreferentziarik ez dute, eredurik ez. Erabilera
|
ez
formala egin behar denean zailago da. Ni, esaterako, ondarrutarra naiz, eta egunero ikusten dut ezberdintasuna".
|
|
2014
|
|
|
Antzera mintzatzen da Rosa Ramos, Berriozarko Udaleko euskara teknikaria. Neurri berriak euskaraz ikasten ari den ikasleari" eskolako eremu
|
ez
formaletan euskaraz aritzeko aukera ezabatzen" diola uste du. Eta testuak" planteamendu sinplista" dakarrela deritzo," gizartearen arazo orokorrak direnak euskararen erabilera murriztuz" konpondu nahi dituelako.
|
|
2015
|
|
|
Baina nolako euskara erabiltzen duten ere auzitan da aspaldidanik. Gazteen arteko hizkera
|
ez
formala sortzeko laborategi interesgarria izan zitekeelakoan, Kike Amonarrizekin eta Joserra Garziarekin elkarlanean hasi ziren 2004an. Izena laburtzearekin bat eten zen elkarlan hura, ordea.
|
|
2016
|
|
|
Azkenik, kalera atera da egitasmoa, sozializatu eta beste ikastetxe eta adin tarteko haurrei eskaini zaie, herri guztiari oro har. Hezkuntza
|
ez
formala, zehazki Oiartzungo ludoteka, bitartekari inportantea izan da zeregin horretan. Besteak beste, ipuina eta komikia herrian barna banatuko dira (anbulatorioan, liburutegian, tabernetan…), askebideetan landutakoa erakutsiko da eta Futbolariak eta printzesak antzezlana egin da.
|
|
2017
|
|
|
Besteak beste, Bostonen eta New Yorken prentsaurrekoak eta hitzaldiak eman zituen Hawaiiren burujabetzaren alde. Washingtonen Grover Cleveland presidentearekin modu
|
ez
formalean biltzea lortu zuen. Presidenteak asmo onak adierazi arren AEBetako kongresuak ez zien printzesaren eskaerei jaramonik egin.
|
|
|
Kirol
|
ez
formalaz hitz egin digu, txikiak garenetik plazer hutsez espontaneoki egiten dugun jardueraz; eta nola, oro har, gizarteko beste hainbat esparrutan bezala kirolean ere, espazio publikoa mutilek hartzen duten gehienetan. Tradizioz gizonen espazioa baita kirola.
|
|
|
Jarduera
|
ez
formalean gertatzen den gauza bera sumatu du Azurmendik eskola kirolean ere, taldeko kiroletan bereziki: " Mutilek hartzen dute protagonismoa, eta askotan neskek euren espazioa eztabaidatu gabe uzten dute".
|
|
|
Zientziaren komunikazioa alorrean, esaterako, publiko orokorrarentzako hainbat proiektu dugu: Teknopolis programa, Norteko Ferrokarrila irratsaioa, Elhuyar aldizkaria… Bestalde, zientzia hezkuntza saila daukagu; horren helburua da gazteei, bai hezkuntza formalean bai
|
ez
formalean, aukerak ematea zientziarekiko ikuspegi erreala izateko. Ez dugu denak zientzialariak izatea nahi, baina bai zientzia ez dezatela errefusatu.
|
|
2020
|
|
|
Urrats berriak egin behar ditugu, eta urratsak ez ezik, jauzia eman behar dugu, bi esparrutan batik bat: bata, eremu
|
ez
formala da; hau da, eskolatik kanpo, haur eta gazteek duten mundua, dela eskolorduz kanpoko jarduerak, ikus entzunezkoen kontsumoa eta krisi honetan garbi ikusi dugu horrek zer garrantzi duen, eta lan mundua, izan ere, zertarako ari dira euskaraz ikasten, gero badute euskaraz ere lan egin. Txostenean diogunez, aipatu bi esparru horietan jauzia emateko baldintzak ditugu.
|
|
|
Gurrutxagak besterik ere badio, ordea: " Letek' hezkuntza
|
ez
formala' eman zien euskaldunei bere kanten bidez. Pentsamenduaren poeta zen, batez ere, Lete, eta bere pieza musikal ezagun askotan mami etiko nahiz emozional handia dago", hain handia ere, ezen" horien bidez, euskaldunen sentimendu kolektiboetara iristea lortu baitzuen".
|
|
2021
|
|
|
Badirudielako hezkuntzaren ardura baino ez dela. Ikastetxeetan, normalean testuinguru
|
ez
formaletan gertatzen dira halakoak, pasilloan eta, ez ikasgela barruan, eta ez da hain erraza lanketa egitea. Biolentzia den heinean moztu egiten da, momentuan esku hartzen da, baina hortik harago epe luzeko estrategia botatzen dut faltan.
|
|
2022
|
|
|
Koronabirusak eta hura kontrolatu nahian 2019tik ezarritako itxialdi eta murrizketek arriskuan jarri zituzten elikagaiak ekoiztu eta banatzeko nazioarteko zirkuituak. Gainera, ekonomiaren izozteak eragindako lanpostuen galtzearekin bereziki ekonomia
|
ez
formalean milioika familia geratu ziren diru sarrerarik gabe. Eta XXI. mendean dirurik gabe, otordurik ez.
|