|
2001
|
|
|
ez da mintzabide bat besterik. Zerbaitetarako da, zerbait adierazteko,
|
ez
bere txilborrari begira egoteko. Zenbat eta gehiago idaztea, hobe.
|
|
|
Ez zen, luzaroan han egon arren, Jesusen Konpainian gelditu. Mundura zenean berriz, eta
|
ez
bere gogoz, bizirik zeukan jainkozko gose egarria?" Basauntza ur bizien irrikaz bezala; alaxe dago nere anima Zure irrikaz, Jauna", eta bizirik zeukan haurtzaroko hizkuntzari zion maitasun goria.
|
|
|
Ez nau, egia esan, inork asebetetzen: ez Etxahunek, are gutxiago bere emazteak,
|
ez
bere osaba, guraso eta senideek. Zer dela-eta ezinikusi hori?
|
|
|
Ez gaituzte betetzen nork bere atseginerako, nork bere eskua trebatzeko, egiten dituen lanak. Idazlea besterekin ari dela, irakurlearekin alegia, gogora dadin nahi genuke,
|
ez
bere buruarekin. Euskal irakurleak erdaraz irakurtzen du, denon gisara, eta ez dago euskaraz berresan beharrik erdaraz hobeto behin eta berriro esan diren gauzak, irakurleari zerbait jakingarri ez badakarkiote.
|
|
|
Ero etxera daramate bukaeran, burutik egin duelakoan. Ez zeukan beste biderik
|
ez
berak ez egileak. Hori edo bere burua hiltzea.
|
|
2002
|
|
|
zein josulagunetatik, zein Eskola Profesionaletik, zein  Institututik, gehienak ogitartekoa etxean janda. Rikardo agertu zenean,
|
ez
berak atera zuen gaia, ez inork egin zion galderarik bahiketaz. Julianek berehala ulertu zuen, mututasun hark zer esan nahi zuen:
|
|
|
erlatiboetan" non"," zein" edo holakoak erabiltzea, kasurako, edo kausaletan" zeren" edo" zergatik" bezalako galde hitzekin hastea. Iduri luke hau nik diot,
|
ez
berak Richard Duppak aipatzen zuenaren erakusle apartak garela: " In language, the ignorant have prescribed laws to the learned".
|
|
2003
|
|
|
Eta nik, alde batera, Kepa bezalakoa izan nahi nuen. Baina nik ere banituen
|
ez
berari ez aitari sekula santan esango ez nizkiokeen gauzak. Kepari ezin nion, ezin nion, zera, Adelarena  aitortu...
|
|
|
Eta mutu ere egon zen ordu batzuk geroago senarrak, isil gordean, mandoa gau mahaitik hartu eta telebista piztu zuenean. Isil gordean,
|
ez
berak esan zezakeena ezeroso gerta zekiokeelako bakarrik, baizik eta artean, oraindik ere, logelako telebista pizteaz lotsatzen zelako. Ez ziren, ba, alferrik gertatu telebista erosi ondoko ika mika haiek.
|
|
|
Aurrean dituan ikasle hauek baino gazteagoak zineten, eta la ostia zinetela uste zenuten. Ez zenuten inoren leziorik hartu behar,
|
ez
berak, ez hik, Bakunin.
|
|
|
Neskaren aldartea dezente aldatu zen egun haietan, baina sekula
|
ez
bere ohiko irribarre uzkur hartatik harago. Halere, geroz eta sarriagotan arrimatzen zitzaion.
|
|
|
Umerezek eskaintzen digun zerrenda honek zalantza guztiak kenduko dizkigu. Hona gizonezko baten obedientzian egotea eta"
|
ez
bere vorondateco izatia" justifikatzen duten emakumearen defecto eta vicioen lerrokada:
|
|
|
ecusi oi dira azquenic Emacumiac Labe gori baten antzeco escubacaz, urtzeen daquienac Diru mueta guztiac, ur emunagaz beste bagaric; edo benetan emungo daube modu bagaco Avarienta eta neurri bagaco Codiciosa zital ba  tzubec izatera: eta, negar garrico gauza dana, Emacumiac puntu oneitan guztietan eguin oi daube escrupulo guichi edo bat ere ez; argatic conveni da, Emacumia egotia amorio, erruqui, eta Prudencia andico Guizon baten obediencian, eta
|
ez
bere vorondateco izatia (Osaba: 278).
|
|
2005
|
|
|
Maite izan al nuen galdetu zidan. " Oso", erantzun nion, eta artean ere maite nuela. Marisak begiak jaitsi zituen, mindurik?, baina
|
ez
bera bezala, ama edo arreba nagusi bat bezala baizik.
|
|
|
Orain, berriz, okerreko bidetik joz, iraunkortzat har daiteke ekonomia, munduan nagusi den eredu neoliberala iraunkortasun horren zentzuaren erabat aurkakoa bada ere. Gizarte mailakoarekin ere gauza bera gertatzen da, iraunkortzat jo dezakegu hori ere, nahiz eta munduko demokraziak bakar bakarrik formalak izan eta gehiengoek aukerarik izan
|
ez
bere etorkizuna modu eraginkorrean erabakitzeko; izan ere, ez dute modurik bere merkataritza, bere lurren, uren, basoen eta abarren erabilera definitzeko, zeren eta mundu mailako sistema sozio-ekonomikoak baldintzatzen baititu bere politika nazionalak, biztanleriaren bi herenen oinarrizko beharrak asetzeke egotea eraginez horrenbestez. Politika horiek, dena den, iraunkorrak izango dira, faktore ekologikoak politika ekonomiko eta sozialak zehazten eta mugatzen dituen egunean.
|
|
2006
|
|
|
Eta ezkonduta zegoela, noski, baina hori bazekien Aniak ere, nola ez zuen jakingo ba. Halako batean, harremana moztea erabaki zuen Aniak, baina
|
ez
bere lagunen aholkuek bultzatuta, Ivan maite ez zuelako baizik, edo hori sinetsi nahi izan zuen behintzat. Ivanek ez zuen gaizki hartu; are gehiago, despedida moduko opari bat ere egin zion.
|
|
|
" Nabaria da hau ordena militarrek menderatutako lurraldea izan zela: irabazi guztiak Gorteko jaun handiek zurrupatu, eta sosik
|
ez
bertako elizak apaintzeko". Hala izango da, auskalo:
|
|
|
Eta jasotakoa. Inoiz
|
ez
berak behar zuelako, ordea. Besteen zorionaren truke beti.
|
|
2007
|
|
|
Parte Zaharrean jende gutxi zebilela iruditu zitzaion, edo
|
ez
bere garaian adina. Giro gehiena bertan egongo zelakoan, FermÃn Calbetónetik sartu zen, Bretxa atzean utzita, baina, frantziar kuadrilla zalapartatsuren bat edo beste kenduta, ez zuen apenas jenderik ikusi.
|
|
2008
|
|
|
Biak egon gara atea noiz irekiko espera. Iruditu zait aita beti egon dela espera,
|
ez
berak, ez nik ez dakigun zerbaiten atezuan, makurrenaren zain, behin behinekotasunean ezarririk. Absurdua iruditu zait pentsatu dudana, baina, neurri batean, badakit egia dela.
|
|
|
Latzagoa da gaizto ustekoaren atarramentua: ez besteren tokian jarri,
|
ez
bere tokian egon eta ez deusik aditu.
|
|
2009
|
|
|
Bere duintasuna, bere kontzientzia salbatzen saiatuko litzateke. Ez luke inorengandik ezer onartuko, sekula ez,
|
ez
berarentzat ez alabarentzat ere, esaterako, ez eta gizon batentzako ere.
|
|
|
Hitza hartu eta zera esan omen zuen Txikik: " Jendeak apurka apurka gero eta gehiago identifikatzen zuela erakundea biolentziarekin eta
|
ez
bere helburu eta xedeekin eta are ezarian gure borroka dejeneratuz zihoala, ez baikinen multzoak gidatzen ari, eta, aitzitik, hauek espektadore soilak besterik ez zirela eta herriaren borroka izan behar zuena jadanik erakundearen eta poliziaren arteko borroka besterik ez zela".
|
|
|
Neure txotxolokeriak direla pentsatuko duzu. Lehenago, ezagutu gabe(
|
ez
bera ez neure burua, zehaztu nuke), Iñigo nuen nire begiko semea. Gaur egun, berriz, Ander dut; hau ere, beharbada, modu berean, ezagutu gabe.
|
|
|
Legea ez da ahalguztiduna. Edozein hizkuntzaren erabilera azkartzeko prozesuetan eragiten duten elementuen artean jakina legeria ere hor dagoela, baina
|
ez
bera bakarrik, eta ez da, gainera, erabakigarriena. Elementu erabakigarri eta nagusiak errealitate soziolinguistikoarekin eta normalizatu nahi den hizkuntzaren bizi indar sozialarekin dute lotura zuzena.
|
|
|
izan liteke nobelaren ardatz filosofikoa, baina Célineren lanak badu arnasa bat guztiz urrutiratzen duena beste bi nobelen izpiritutik: Ferdinand Bardamu k, nobelako pertsonaia nagusiak, ez du ezertan sinesten,
|
ez
bere lanak, ez elkartasunak, ez munduak dute inolako zentzurik. Adinean aurrera goazelarik, hiru gauza bakarrik ekartzen omen dizkigu bizitzak, diosku Bardamuk umore garratz korrosibo batez:
|
|
|
Bazen behin erregearen gortean karrera egin nahi zuen herritar bat, baina ohiko bideren bat hartu ordez, diplomazia, armada, bankua...?, estatusik goratsuena idazle izatea zelakoan, gortearen gustuko kontuak esaten eta idazten hasi zen. Denek txalotzen zizkioten ipuinak eta artikuluak, berdin zion ipuinok eta artikuluok bat zetozen ala
|
ez
berak pentsatzen zuenarekin.
|
|
|
Eta gauza nabarmena eta begien bistakoa da Euskal Herriko zati batek ez zuela ez aintzat hartu
|
ez
bere egin trantsizio politikoaren ondoren errotuz joan zen kontakizun nagusia, irizpide nazional espainiarretan oinarritua.
|
|
2010
|
|
|
Eta nire harridurarako halaxe gertatu zen. Bernardo Atxaga, hitzaldiaren egunean, bere autoan topatu genuen,
|
ez
bere Renault 5 zaharrean, berriago batean baizik. Atzean geldituak ziren izugarrizko pobreziaren egunak.
|
|
|
Ziur aski ez ziren hainbesterako ere izan. Bazkaltzen ari ginen jatetxean otorduaren erdian zutitu eta Saizarbitoria eta Aldekoa bertan behera utzi nituen, aho bete hortz,
|
ez
bertan goxo, beraz, bertan mikatz baizik. Ez zen gozoa izango egun hartako bi lagunen bazkari bukaera.
|
|
|
Bestela, kontrakoa onartu lukete denek, hau da, indarkeria arma politiko gisa erabiltzea defendatzen duenak onartu egin behar lioke etsaiari ere arrazoi berberagatik hark indarkeria erabiltzeko eskubidea. Onartezina da esatea" guk indarkeria erabiltzeko eskubidea dugu Estatuaren kontra, baina
|
ez
berak gure kontra", edo alderantziz," Estatuak eskubidea du GAL bezalako talde terroristak sortzeko baina ez euskal ezker abertzaleak ETAri laguntza emateko". Gai honetan ekidistantzia bakezalea da bide zuzen bakarra.
|
|
|
Lehenengo argazkiak Teresari umezurztegiko arduradunek emandakoak ziren,
|
ez
berak eginak. Bere bizitzako lehenengo urteko garai desberdinetan eginak ziren, hiru hilabete zeuzkanekoa, sei zeuzkanekoak... denetan azaltzen zen irribarretsu, alai, baina guztietan zuen zerbaiten zain dagoenaren keinua, belarrira ama iristeko gutxi falta zela esango baliote bezala, kontent baina zain.
|
|
|
–Mariorenak ere kezkatzen nau baina ezin dut ez neure burua eta
|
ez
bera ere engainatu. Gauza bakar bat eskatu nahi dizut:
|
|
|
Gehienentzat; baina
|
ez
bera bezala goizero hondartzara joan eta, labar batzuen artean ezkutatuta, ikusia izan gabe begiratzen zion dontzeila ederrarentzat. Bazirudien berarekin maiteminduta zegoela, halakoxea zen dontzeilak bera zelatatzeko erakusten zuen seta eta egonarria.
|
|
|
Bera behartzeko aukera izan eta ez zuen halakorik egin, dortoka abandonatzeko aukera izan eta haren zain gelditu da, mugitu gabe gelditzeko aukera izan eta dortokaren atzetik laster egin du. Suminak baino ezin zezakeen haren irudi ausarta lausotu, baina
|
ez
bere aurrean, ezagutu zuen egunean bezain begiko baitzuen, nahiz eta hark bera mespretxatu, egin zionagatik. Orain hura bilatu beharra zeukan, barkamena eskatzeko.
|
|
|
Ez zen horrelakorik gertatu. Honetan, ez zuten asmatu ez Joan Paulo II.ak
|
ez
bere kolaboratzaileek
|
|
|
" Maitagarria da abeslari hau: baina
|
ez
bere abestiak". Beraz, kontserbadorea?
|
|
|
Ez dakit zein izan zen RodrÃguez Zapateroren arazoa. Beharbada ez zuten usteko,
|
ez
berak eta ez bere alderdiak ere, hauteskundeak irabaziko zituztenik. Eta horregatik agindu zituzten zirenak eta ez zirenak.
|
|
|
Ez dakit zein izan zen RodrÃguez Zapateroren arazoa. Beharbada ez zuten usteko, ez berak eta
|
ez
bere alderdiak ere, hauteskundeak irabaziko zituztenik. Eta horregatik agindu zituzten zirenak eta ez zirenak.
|
|
|
Bi bizitzako etxea zen Berdabio, baina, denak ere zabar samar bizi zirela dirudi. Gure kantako Joxepe bera ere halatsu, ez amari errentarik pagatu,
|
ez
bere andrerik zaindu... Halere, ez ditu hain zabartzat jota utzi nahi aldamenekoak.
|
|
|
Uxarrean ere ikasi zuen:
|
ez
berak, noski. Baina, egin zuen halako tramankulu berexi bat, erdi eskuaretxiki, erdi aitzurtxo...
|
|
2011
|
|
|
Birjinak, dena dela, ez da errendizioaren goraipamena: " Bizitzak egin dezakeen gauza bakarra min ematea da, zikintzea, elbarritzea, zauritzea", argi dago hori, baina inolako eragozpenik jasan ez duen bizitza, grina eta ezbeharretatik, zoritxarraren erasoetatik," ondo josi gabeko puntuetatik" babestua egon den bizitza, zopa bezala ondo egosiriko bizitza eta
|
ez
bere" gordintasun guztian", bizitza antzua eta inolako zalantzarik gabea... hori ez da bizitza. Herrixkako Hiru Parkak azkenean jabetu dira horretaz, gogoz kontra bada ere.
|
|
|
Oso esker txarrekoa zela bertako lana, izena zikintzeak ez zuela merezi, batez ere inoren kalitatea eta autoretza kakatzaren pare jartzeko eskrupulorik ez zuen hedabide batean. Kaka bera ere zikintzeko gai zirela bere egunkariko ugazabak, eta, horregatik, Salvador Aramendia goitizenarekin izenpetzen zituela beti bere lanak, deitura euskaldunek beti eman dutela distira noblea, baina agindutako gaia ez bazuen gustukoa, ez zuela ezta goitizena ere erabiltzen, S.A. inizialak baizik, ez zuela kakatza gizendu nahi
|
ez
bere izen deiturekin ezta goitizenarekin ere.
|
|
|
Halaber, aldi berean beldurra biziaren aldeko mekanismo ebolutiboa da, arriskuak saihesteko ezinbesteko tresna, gure hauskortasunaren oroigarri nahitaezkoa. Nago hortzen kriskitinari utzi behar zaiola agertzen,
|
ez
bertan habia egiteko, ezpada bere alderdi emankorrarekin konektatzeko, munduagatiko ikara beronen zaintzaren atarikoa izan baitaiteke. Askoz arriskutsuagoa da bere burua oraindik subiranotzat duen modernoa; teknofiliarekin, esterako, beldurrak inkontzienteki estaltzen dituen burubide inkontzientea.
|
|
|
Behar dugun trantsizio sozio ekologikoa nekez egingo da lege inposizioz;
|
ez
bere bertsio jatorrean, behinik behin. Behar dugun trantsizio handia operazio erabat kontzientea izan da, beste batzuk ez bezala, nekazal iraultza edo industria iraultza?.
|
|
2012
|
|
|
–Gaur goizean jaio duk eta ez zaiek komeni asaldatzerik,
|
ez
berari ez amari, argitu zion Josek, ziurrenera etxekoek agindu ziotena errepikatuz.
|
|
|
Inasek zerbait esan nahiko luke mutilaren alde. Eta
|
ez
bere egoa elikatzeko (urteek hori bereizten, behintzat, lagundu diote), lan honek zentzurik baldin badu ikasleei nork bere bidea egin dezan bultzada txiki bat ematea litzatekeelako baizik. Une honetan, isilik geratzea litzateke, agian, eragingarriena.
|
|
|
oin bat lurrean jartzean gorantz egiten zion gorputzak, malguki antzeko bat zapaldu izan balu bezala. Horrexegatik, saltoka moduan ibiltzen zelako, deitzen zioten Txoria, giro jakin batzuetan baino ez bazen ere eta inoiztxo ere
|
ez
bera aurrean zegoela.
|
|
|
Galori ezin izan zioten ezer kendu, aipatu patata puska, Upo mendin hartutako manta txatxar bat eta aldean zeramatzan arropak baino ez baitzeuzkan. Berekin joan zen bati hamar ogerleko eta zeraman janaria kendu zizkioten; bidaian ez zuen presokideekin partekatu nahi izan janaria, eta azkenean, ez haientzat
|
ez
berarentzat; ongi merezia zeukala esango zuen batek baino gehiagok.
|
|
|
Hori zen barrena jaten ari zitzaion harra. Amaren bigarren eskutitza jasotakoan, biharamunean bertan jaitsiko zela herrira bi txekeak kobratzera erabaki zuen; duintasunak duintasun,
|
ez
beragatik, sabelean zeraman haurragatik baizik.
|
|
|
Hobe nuen bertan geratu banintz neure ogasuna zaintzen; orain aberatsa izango nintzateke, oinordekotza eder bat lagako duen osaba. Neure lekuan sentituko nintzateke gizartean, eta
|
ez
bere lekua bilatu ezinik jende aspergarri eta lasai honen artean, haizea zuhaitz adarren artean bezala.
|
|
|
Isilune bat. Hitz horiekin beren gorazarre handiena eskaini diote eta, aldi berean, mutilari adierazi nahi izan diote zenduaren eta
|
ez
beraren alde daudela, senar zaharraren eta ez maitale gaztearen alde. Izan ere, ez dago dudarik zerbait badakitela.
|
|
|
–zalantzan egon zen une batez? adiskidea naiz, alaba, erizaina, nahi duzuna, baina ez emaztea,
|
ez
bere emaztea. Halere, leiala izan nahi dut, eta ez bakarrik gorputzez, arimaz ere bai.
|
|
2018
|
|
|
Olivierri zera iruditzen zaio: komedianteak idazten duena leihora joaten dela zuzenean, idazmakinaren karretea jiratu ahala foliora ez baizik eta leihoko kristaleraino irristatzen dela idazten ari den hori guztia, zernahi gauza, kantu eder bat, inolaz ere
|
ez
berak traste dendako mutikoari aipatutako agure baten testamentua.  Edo agian alderantziz gertatzen da, leihoko argitan irakur  tzen duena idazten du komedianteak, automatikoki, norbaiten diktatuaren pean balego bezala. Begia zabuka dabilkio leihotik orri zurira eta orri zuritik leihora.
|
|
|
Eta ez darama ondo bakardadea. Deskonektatua sentiarazten dio, loturarik gabe, ez munduarekin, ez inguruarekin,
|
ez
bere buruarekin. Galaxiaren batetik jausitako estralurtarra sentitzen da bere betiko munduan.
|
|
|
–Sentitzen dut bidaia luzea alferrik egin izana, begitartea itzali egin zaio, beste pertsona bat izango balitz bezala, beste norbaiten hitzak ahoskatuko balitu bezala,
|
ez
bereak?. Ez duzu pastatxorik jan, eta batzuk sartu dizkizut zorroan, biderako, eta hori esatearekin batera zutitu egin da, Loreari gauza bera egiteko gonbita eginez bezala, eta paperezko zorro bat eskutara ematen dio?.
|
|
|
Ideia hori uxatu egin nahi du, itsaslabar baten ertzean garrasi egin, bere indar guztiz, eta ahulezia urruti bidali. Garrasia atera zaio,
|
ez
bera irudikatzen ari zen bezain ozena.
|
|
2019
|
|
|
Geltokiko nasan, Lale trenera sartzeko zorian, malkoak ikusi zituen aitaren begietan, lehenengo aldiz. Inoren malkoak esperoko zituen, baina
|
ez
bere aita gogor eta seguruarengandik. Bagoiko leihotik ikusi zuen nola laguntzen zioten anai arrebek aitari.
|
|
|
Lartaun apenas jaikitzen zen ohetik. Dirutza handia heredatu zuen eta harrezkero
|
ez
berak eta ez zure amonak ez zuten sekula lan egin beharrik izan. Zure amona Isabelek egun guztia pasatzen zuen golfean jokatzen eta ekitaldi sozialetan parte hartzen.
|
|
|
" Nire neskatoa! Hau poza zu ikustea!" Ironia arrastorik
|
ez
bere hitzetan, batere gorrotorik ez. Karmen okasiorako apaindurik etorri da:
|
|
|
Eta halere. Bazen haren ahotsean," moñoña" esateko era hartan ironia puntu bat, panpina batez ariko balitz bezala, eta
|
ez
bere semearen andregaiaz. Denborarekin ohartu nintzen Merzedesek ez zuela egiten errepikatzea besterik nire irismenean ez zeuden posizio sozialeko giroetan ikasitako jestuak; eta zinez gorroto baninduen ere, urte gehiegi zeramatzala bere instintu eta emozioak itotzen(" edukazio ona" praktikatzen) okerrik txikiena ere egiteko.
|
|
|
Martinekin eta hark zeukan aurrezki kontu batekin dauka zerikusia. Esan dit legez
|
ez
berak eta ez nik ez daukagula eskubiderik diru hori uki  tzeko eta, ondorengorik ez zeukanez, Merzedesi eta Jose Antoniori dagokiela. Gurasoekin hitz egiten jardun duela eta azkenean ulertarazi diela kasu honetan jokabide zuzena ez dela legeak agintzen duena, ni Martinekin ezkontzekotan nintzela eta diru hori niri dagokidala.
|
|
|
Gure arteko harremana gaizki amaitu zen. Martinek niri egin zidan kasu eta
|
ez
berari, eta harrezkero Elik ez zidan hitzik egin. Gaur arte.
|
|
|
Atzenean haurra hilik atera zioten; eta egun batzuetan ikararik handienak izan genituen, ea bizirik suertatuko ote zen edo
|
ez
bera ere.
|
|
|
gaztelaniazko itzulpenak ez du Cortà ¡ zarrena ematen. Idazlea ez da
|
ez
bere estiloan ez bere hizkeran ari, Yourcenarren erregistroan baino, bai hizkerari dagokionez, baita hizkeraren erritmo eta koloreari dagokionez ere. Gainera, jatorrizko hizkuntza eta itzulpenarena galga bertsuan daude garapen linguistikoari eta literarioari dagokionez.
|
|
|
gaztelaniazko itzulpenak ez du Cortà ¡ zarrena ematen. Idazlea ez da ez bere estiloan
|
ez
bere hizkeran ari, Yourcenarren erregistroan baino, bai hizkerari dagokionez, baita hizkeraren erritmo eta koloreari dagokionez ere. Gainera, jatorrizko hizkuntza eta itzulpenarena galga bertsuan daude garapen linguistikoari eta literarioari dagokionez.
|
|
|
Hikmeten obren itzulpenek justizia poetikoa iradokitzen dute, irakurleak poeta zigortuaren lana ezagutzeko aukera eskertzen du, eta zilegi da poeta turkiarrari era hari gertatu zitzaionari justizia eta poetikoa deitzea. Hikmeti, ordea, indarra biltzeko balio dio idazkuntzak,
|
ez
bertan goxo egiteko. Modu gordin batez esplizitatzen du horixe Gabriel Arestik itzulitako poema batean:
|
|
|
Idatzi zuenetik urteak pasatu dira, autorea aldatu egin da eta aldatu egin zaio esperientziak bizitzeko modua ere. Ez da jada orduko idazle hura, ez ditu oso bereak sentitzen
|
ez
bertako idazkuntza, ezta testuan esaten dena ere.
|
|
2020
|
|
|
Baina egiaz hil nahi duena han aurrean dauka. Ramon serio dago, medikua bulegoan lehen egon den bezain serio; ez heriotzari
|
ez
berari, are gutxiago berari, beldurrik ez diola esan dionean. Dotoreak zeukan begitarte huraxe dauka Ramonek aurpegian.
|
|
|
Liburuak ere elikagaiak dira". Halaxe egiten zuen egunero, harrigarriro eta eskuzabal, eta ez zien inoiz galderarik egiten,
|
ez
berak ez Anak, denbora dezente desagertua daraman neska koskor gozo hark ânork daki bizirik egongo ote denâ. Biek, beren eskuekin, jende arlote haren platerak betetzen zituzten, berak ere etxeko mirabeen artekoak balira bezala, eta gosea asetzen zieten" historiako desheredatuei".
|
|
|
Asteak dira sentsazio hori duela, mintz babesgarri baten barruan biraka ibiltzearen sentsazioa, merkurioa bezala flotatzen. Kanpoko munduak kanpoaldeko larruazala ukitzen dio, baina
|
ez
beraren beste partea, barrua. Hortaz, edozein ere dela Lukasen arrazoia" goiz zatoz" esateko, konturatzen da berari ez zaiola axola.
|
|
|
Hark ez zuen inolako antzik Connellen egiazko bizitzarekin. Connellek ez zuen jende hura batere ezagutzen, konfiantzarik ere ez zuen haiengan,
|
ez
bere buruan. Igerileku ondoan Marianneren sorbalda musukatzeko bulkada izan zuen eta Mariannek irribarre egin zion, poz pozik.
|
|
|
–Leandra, matxoa kanpoan bego! Nahiago izan din lantegiko lanabesak salbatu ezi
|
ez
bere etxeko bizidunak! Zer gara bizidunak?
|
|
|
Hunkituta entzuten duen publikoaren isiltasunean, joan zirenak gogoan, elegiakoa bihurtuz doa pixkana pixkana. Amaierako txalo zaparradak solido bihurtu du publikoaren esker ona, eta poetak, negarrari eutsi ezinik, esku zartak eskatu ditu,
|
ez
beretzat, baizik bezperan hegaldatu zen txoriarentzat.
|
|
2021
|
|
|
Baina bizitza hautamen hutsa izatea ez da naturaren arabera bizitzea, naturaren kontra bizitzea baizik, gizakiak ezin baitu beti hautua egin: gizakiak ez du hautatu bere jaiotzaren ordua,
|
ez
bere aurpegia, ez gurasoak, ezta haurtzaroa ere; gizakiak, usuenik, ez du bere heriotzaren ordua aukeratzen. Gizakiak bere aurpegia onartu besterik ezin du egin eta, halaber, bere patua onartu besterik ezin du egin:
|
|
|
hor daude hango inebriate of air, drunken bee, eta gainerakoak, ia hitzez hitz ekarriak. Baina beste poema bat da hau, eta ospitale hori Doneaneko sukaldea da,
|
ez
berak lan egiten duen lekua. Ez dut Doneane hitza erabili, sukalde soilik, eta luze jardun dut formaren eta edukiaren arteko loturaz, eta koskaren bat ere atera diot:
|
|
|
Intxorta galdu eta gerrak Bizkaia jo zuen garaian, apaizak eta Auxtin Ttikik Santa Agedara eramana zuten Mikela, burutik joana geratu baitzen nafarrak sartu ziren hartan; eta
|
ez
bere senera etortzen. Urte erdia eman zuen eroetxean.
|
|
|
Beraz, ordutegiak eta joan etorriak ondo baino hobeto antolatu, eta sistematikoki betetzen genituen. Kalean elkarrekin topo eginez gero, gure konbentzioa zen elkar adeitsu agurtu, pixka batean hitz egin, ezagunak besterik ez bagina bezala, eta bakoitzak bere bidetik jarraitzea;
|
ez
berari, ez niri, ez zitzaigun komeni gainerako ezagunek gure harremanen berri jakitea; halaxe zeuden gauzak ondo.
|
|
|
" Lasai, Unai. Ez dena orain izorratu,
|
ez
bertara heldu baino lehen, bederen", agindu nion neure buruari.
|
|
|
Hiltzaileak nirea baino hizkuntza garatuago eta ulertezin batean hitz egiten zidan, ni beheragoko espezie batekoa banintz bezala,
|
ez
berea bezain eboluzionatua, haren adimenera heltzeko mailan ez banengo bezala.
|
|
|
⣠Bai. Sistema ezta jasangarria, baina pertsona ere
|
ez
bere bakarrean: des-hazkunde eder bat gabe, jasangaitzak gara denok ere.
|
|
|
Eta ez bazeuden ere bai. Aurreko egunean egin zuen bezala, LucÃa ja ez zela bere arazoa errepikatzen zion bere buruari; ez zen
|
ez
bere kontua, ez bere ardura, ez beste ezertxo ere. LucÃak ez du pena merezi.
|
|
|
Eta ez bazeuden ere bai. Aurreko egunean egin zuen bezala, LucÃa ja ez zela bere arazoa errepikatzen zion bere buruari; ez zen ez bere kontua,
|
ez
bere ardura, ez beste ezertxo ere. LucÃak ez du pena merezi.
|
|
|
" Bai, ba", esaten zuen," espekulazio kolpe baten zain zaudek promotoreren bati saltzeko, eta gero luxuzko etxeak altxatuko ditiztek hondartzaren ondoan". Uda guztietan ateratzen zen gai hura hizketaldiren batean, eta
|
ez
beren artean bakarrik, herriko jendea zatituta baitzegoen. Alde batean alkatearen aldekoak zeuden (ia denak, alkateak zer edo zergatik ateratzen baitzuen gehiengo osoa beti, hauteskundea joan hauteskundea etorri), eta haiek ez zuten gaizki ikusten luxuzko urbanizazio bat egitea, udalaren asmoa zen bezala (alkateak milioikada batzuk irabaziko zituen, noski, orubearen jabea zenez).
|
|
2022
|
|
|
–Ez duzu esan beharrik, Power jauna. Badakit beraren laguna zarela,
|
ez
berarekin ibiltzen diren beste horiek bezalakoa. Oso ondo moldatzen dira, sakelan dirua duen bitartean, gizona emaztearengandik eta familiarengandik aldentzeko.
|
|
|
elkarrekin egin zuten urteetako bizimodu aspergarria ahantzi eta soilik beren estasizko momentuak gogora zitzala. Zeren eta urteek, uste zuen, ez zuten
|
ez
beraren gogoa ez emaztearena itzali. Haurrek, bere idazlanek, emaztearen etxeko ardurek ez zuten beren bihotzetako su samurra erabat itzali.
|
|
|
...aztertzeko beldurrez, xarma eta alaitasuna, adibidez, esperantza eta goxotasuna, alegia argazkiaren atzean ezkutaturik den guztia, flashetik harantz ere irauten duen irribarrea, urrats sendo segurua eta oroz gain hitza, zeren amak ez du hitz egiten eta dudarik gabe ez du inoiz hitz egin, horra zer falta zaion gauza guztien gainetik, hegan egiteko hegoak eta hitz egiteko ahotsa, gauzak esateko, eta
|
ez
bere hatzek azkazalak urratzean egiten duten klask klask hori, bizarra egiteko labanaz isilarazi litzateke, eta horra zergatik ez den aho hori zirrikitu mutu bat baizik, eta mirariz amak hitz egingo balu, ez ezazu uste horrek esnaraziko lukeela, ez ezazu uste leihoak lehertuko liratekeela eta ama ohe erdian jaikiko litzatekeela, ez, bere hitzek ez lukete jasango beren buruak aditzea ere, bere ber...
|
|
|
Egin eta desegin, joan eta etorri, hitz egin eta desitz egin, gogoratu eta ahantzi, bizi eta desbizi egiten dut/ naiz. Da gauza bat eta bere iruntzia, bere ispilua, baina
|
ez
bere kontrakoa. Uste dut.
|
|
|
Zoriontsu naiz...". Hori guztia pentsatzen zuen bitartean, bihotza, burua bezain zentzuzkoa ez izaki, hain bortizki hasten zitzaion taupadaka ze kanpoko hots guztiak itotzen baitzituen, hainbesteraino ze Madeleinek jadanik ez baitzituen entzuten
|
ez
bere senarraren ahotsa, ez haurraren negarra ez eta haizeak ate azpitik pasatzean ateratzen duen txistu hotsa ere; bere bihotz taupaden astrapalak sorgortu egiten zuen olatu baten azpian murgiltzen garenean bezala. Une batez kordea galduko balu bezala izaten zen; gero, bere onera itzultzen zenean, edo postaria izaten zen, hazi batzuk ekartzera etorria (eta egun hartantxe zapata berriak estreinatzen zituena) edo Montmorteko bizkondea, etxearen jabea.
|
|
|
Zure presoa harro egongo da zutaz! , eta negarrez hasi zen,
|
ez
berak inor preso zeukalako, aspalditxo pasea baitzuen senarra edota semea ere gerran edukitzeko adina, baizik aurreiritziak pasioak baino iraunkorragoak direlako, eta bera frantses zintzoa eta sentimentala zelako.
|
|
|
Horrela ulertzen da Suite frantsesatik kendutako hainbat orri ere kontserbatu izana, adibidez," Gatibualdirako oharrak" (1942ko martxoa) eta" Pêcheur d  ´Ã¢mes" izenburuko bi kapituluak, Philippe Péricand apaizaren heriotzaren bertsio duinago bat eskaintzen dutenak,
|
ez
bere ardurapean dauzkan umezurtzek lintxatua. Area  go, gaur posible da Irène Némirovskyk noiz idatzi zituen jakitea ere:
|
|
|
Funtsean, nire antza daukan bakarra Ahmed da. Urteetan zehar alboan izan nuen eta ni jabetu
|
ez
bera ari zela nigandik gehien ikasten. Orain jabetzen naiz, nirekikoak egiteko kemena eta kuraia izan duenean, gogoz alde egin duenean.
|
|
|
Aurrera egiteko, Frantziako hezkuntza sistema baliatu zuen, ikasteko, ikasketetan urrun baino urrunago joateko, frantsesak bezain ona izateko, frantsesak berak baino hobea, agian, haien hizkuntzan eta logikan. Eta urte horietan guztietan egundo ez du ahantzi
|
ez
bere jatorria ez askatu beharreko herri marokoarra. Egunen batean, Mehdi Ben Barkak askatu egingo gaitu.
|
|
|
Aitagaiaren aurretiazko amodio kontuak, esaterako. Ahalik eta informazio gehien edukitzea da onena,
|
ez
berak bere ahoz emango dizuna, hori gehienetan puztutakoa eta artifizialegia izan ohi baita, apainduegia, baizik eta ingurukoek modu subliminalean eskainiko dizutena. Azken bertsio hori ere erabat zintzoa ez bada ere, bien arteko koktela izango da aurrean duzun aita izateko hautagaiaren izaeraren zirriborroa.
|
|
|
Krisi latzenaren erdian ere, igerian lasai egiteko moduko arropa ondo lisatuta eta beti prest. Oso formala da sujeto politikoki zuzen bat, entzuten daki eta entzuten duenaren arabera erantzuten du,
|
ez
berak pentsatzen duena abandonatzeko, hurkoaren pentsamendua nondik, bera handik egokitzen delako baizik. Ez du esfortzurik eskatzen, ez du burua lanean jartzeko premiarik.
|
|
|
Kanadako Gorte Gorenak Quebecen sezesioari buruz onartutako ebazpena bereziki baliagarria da gogoeta honetarako, eragile politikoak eta goi funtzionarioak demokrazia konstituzionala berriz ebaluatzera gonbidatzen dituelako,"
|
ez
bere kideen nolabaiteko antolamenduarekin arazoak behin betiko konpontzen dituen sistema gisa, baizik eta denboraren poderioz dibertsitatearen aitortzari eta batasunaren exijentziei buruzko gatazka menderaezinen aldeak adiskidetuko dituzten jardunbideen multzo konplexu gisa" (Tully, 2000: 4).
|
|
2023
|
|
|
Adaburura ailegatutakoan han zegoen banderatxo gorria hartu eta jaitsi behar zen, eta erlojua ez zen geldituko hanka batekin edo biekin behegaina ukitu arte. Aitxek apustua egin zuen
|
ez
berak pagora igotzeko, neuk baino.
|
|
|
eta tutu erako kapelua. Esan gabe doa inork ez zituela gizonekin nahasi izan, ez frantsesa
|
ez
bera. Sandek emakumeek sarbidea debekatua zuten tokietara joan nahi izaten zuen:
|
|
|
Hori dela eta, alabari behin eta berriz ohartarazten nion ez sudurrik sartzeko eroak eta heroiak nahasian zituen saltsa lodi hartan, ez zuela atarramentu onik aterako eta lehenbailehen ospa egiteko leher  tzekotan zen eltze borborkari hartatik. Gaitz erdi, horretan bederen portuges menos honen esanari jarraitu zion eta
|
ez
bere amarenari.
|
|
|
Bigarren aldiz agertu zenean, norekin hitz egin nahi zuen esan zuen, eta nora zeraman okela. Zmaga preso politikoa zen,
|
ez
beraren Minka bezalako preso kriminal arrunta; bizkor eta sendo ibili beharra zegoen. Rozinak dena ondo ondo pentsatu zuen Bled erako bidean; komandantea aldez aurretik ezagutu izana alde zuen, gutxienez bazekien norekin jardun behar zuen.
|