|
2008
|
|
|
Zuzenbidearen eremuan euskararen erabilera rik ez badago, orduan jakintza horretako hitzak ere ez dira izango, nora jo ez dugu izango. Larramendik berak HH an
|
euskarazko
liburuen falta aipatzen duenean, ildo bertsutik, beste hau dio euskararen erabilerari buruz: «No> hay> libros> manuscritos, > > ni> procesos> impresos».
|
|
|
euskara eta hiria baterazeinak zirela, eta hizkuntza honen patua heriotza zela. Hitzaldi horren testuinguruan Azkuek Unamunori idatzi zion (Salamancako errektoreak zeukan
|
euskarazko
liburu bat eskatzeko), bide batez haren hitzaldiari erantzunez:
|
|
|
37 Hau ez da balorazio kualitatibo bat, objektiboki neur daitekeena baino: abandotarrak ez zuen lortu Azkuek 18881903 epean atera zituen adina
|
euskarazko
liburu argitaratzea, Azkuek bezala euskara hutsezko aldizkaririk sortzea, Azkuek beste pertsonari euskara irakastea, Azkueren hiztegiaren pareko bilketa lanik egitea, Azkuek adina antzezlan idaztea, edota Azkuek beste harreman egitea Euskal Herri osoko kultur eragileekin.
|
|
|
Euskaltzaindia sortutakoan Junta de Culturak Akademiari esleitu zion txosten hartan ezarritako helburuak kudeatzeko ardura344 Be ¡ laustegigoitiaren txostenak euskarazko argitalpenen arloan zeuden gabezia ugariak diagnostikatu eta erremedioak proposatzen zituen. Hola, Diputazioaren subentzioak espontaneoki argitaratzen ziren
|
euskarazko
liburuei ematera mugatu barik, premiazkoenak zeintzuk ziren aztertu eta horiek idazteko edo itzultzeko sustapenplan aktibo bat diseinatu zuen. Txostenak euskarazko aldizkariak hobetzeko eta literatur lehiaketak antolatzeko bideak ere zehazten zituen.
|
|
|
Izatez, laster, Bizkaiko monarkikoak dirulaguntzak murrizten hasi ziren. Hola, 1923ko otsailean, Euskaltzaindiak Belaustegigoitiaren txostena indarrean jartzeko dirua eskatzean, Junta de Cultura Vascak erantzun zion Akademiak bere sarreretatik sariztatu zitzakeela
|
euskarazko
liburuak, Bizkaiko Diputazioak ez baitzuen inolako partidarik aurreikusita horretarako347 Zentzu horretan, Bizkaiko Diputazioak Euskaltzaindiari autoritatea aitortu arren teorian, praktikan baliabideak moztuz joan zen.
|
|
|
Apur bat positiboagoa izan zen Gipuzkoako Diputazioaren jarrera. Bertan 1920ko hamarkadan, Julian Elortza karlista zen presidentea, eta honek,
|
euskarazko
liburuei subentzioak emateko politika segitu zuen, aurretik Euskaltzaindiari txostena eskatuz sistematikoki348 Neurri horrek indartu egin zuen Gipuzkoako idazleen artean Akademiaren arauak errespetatzeko joera (adibidez euskera idaztearena, eta ez euzkera), nahiz atxikimendu hori lehendik zetorren. Alta, Gipuzkoako Diputazioak ere ez zuen Belaustegigoitiaren plana edo antzekorik sortu:
|
|
2010
|
|
|
Ikastolaren bitartez, sortzaileek eskola berri bat eraiki nahi zuten; baina saio hura nekez izan zitekeen eskola bat, ikasteko materialak eta liburuak falta ziren neurrian. Xabiertoco zen
|
euskarazko
liburu bakarra, Elbira Zipitriaren etxeeskoletan ere erabilia.
|
|
2012
|
|
|
Euskaratik erdaretara itzultzeko beharra ere azaldu beharrik ez dago, apur bat izango dugulako besteei eskaintzeko modukoa, eta pozgarria da
|
euskarazko
liburuek ingelesera edo grezierarako itzulpena merezi izatea. Hala ere, utzi egidazu erreparo bat egiten, itzulpen gehienak espainolera egiten dira, eta ez dakit ez ote dugun morrontza bat hor Espainiarekiko, ez egiten diren itzulpenengatik, baina bai baldintza orokorrengatik.
|
|
2014
|
|
|
Horretarako frantsesez irakurtzen nuen eta, noski, gaztela niaz. Ez nuen pentsatzen
|
euskarazko
liburu batek bilatzen nue na eskainiko zidanik. Literatur zalea nintzen (gehiegitxo ere bai, gure ama zenaren ustetan), baina literatura beste planeta batean kokatzen nuen, edo ilargiaren alde ilunean.
|
|
2017
|
|
|
Euskararen kalitatea sustatzeko, eta euskara batuaren eta Iparraldeko euskalkien arteko lotura hertsia agerrarazteko, beste erakundeekin sail honen indartzeko, argibideak proposatu nahi lituzke, diagnostiko zehatzean oinarrituak, eta beharren araberako formakuntzak eskainiz Ipar Euskal Herrian. Ikas zentroak argitaratzen dituen
|
euskarazko
liburuen kalitatea bermatzeko nekezia badu, bereziki bigarren mailako dokumentuetan, ikasgai ezberdinetan euskaldun adituak urriak baitira. Egiaztapen hori ez da oraingoa.
|
|
2019
|
|
|
Belaustegigoitiaren txostenak 21.000 pezetako partida, diru asko zen garai hartan? proposatzen zuen
|
euskarazko
liburuak argitaratzeko, euskarazko aldizkariak hobetzeko eta euskarazko literatura lehiaketak antolatzeko, besteak beste, horren kudeaketaren ardura Euskaltzaindiaren esku utzita. Baina Euskaltzaindia sortu eta abian jarri zenerako jeltzaleek boterea galdu zuten eta Liga Monárquica alderdi espainolista nagusitu zen Bizkaiko Aldundian.
|
|
|
»Gipuzkoako Aldundiak, berriz, Julian Elortza karlista buru zela, Belaustegigoitiak Bizkaian planteatutakoa bezalako asmo handirik gabe bazen ere,
|
euskarazko
liburuak diruz lagundu zituen behintzat, aurretik Euskaltzaindiari txostena eskatuta. Gipuzkoako idazleen artean Euskaltzaindiaren arauak errespetatzeko joera indartu zuen horrek.
|
|
|
: Miguel Primo de Riverak estatu kolpea eman eta hiru egunera, egoeraren larritasunaz jabetuta, Resurreccion Maria Azkuek eta Nazario Oleagak gutun bat igorri zioten Bizkaiko gobernadore zibilari, ez Euskaltzaindiaren izenean, baina akademian zuten kargua adierazita?, beren buruak eskainiz
|
euskarazko
liburuen zentsore izateko.
|
|
2023
|
|
|
ERA sortu aurretik ere, udalek hizkuntzaren inguruko aholku ugari ematen eta era guztietako proposamenak egiten zizkieten gurasoei: zer (ez) egin, nola (ez) egin, sortu ingurune estimulatzaile bat etxean
|
euskarazko
liburuak bistan jarrita edo musika euskaraz ipinita, aukeratu euskarazko aisialdi proposamenak, euskararen gaiarekin aktibo izatearen garrantzia, haurrek ikastetxean ematen duten denbora mugatuaz jabetzea... Hau da, azken finean, euskararen gaiarekin guraso aktibo izatea garrantzitsua da.
|
|
|
Horretaz gain, jolasak ez diren bestelako ekintzek ere badute tokia egitasmoan:
|
euskarazko
liburu eta ipuinen trukaketa, eskulanak, txangoak...
|