|
2000
|
|
|
Euskal Herriko testuinguruan, badakigu Leturia baino lehen
|
euskaraz
zer nobelagintza dagoen, eleberri honek sekulako inpaktua eragin zuen.
|
|
2002
|
|
|
Inguma izenekoa UEUk sortutako euskal komunitate zientifikointelektualaren datu basea da. Bertan azken 30 urteetan unibertsitate mailakozientzia eta jakintza alor bakoitzean euskaraz ahoz eta idatziz ekoitzi denariburuzko oinarrizko informazioa eskaintzen da;
|
euskaraz
zer egin den eta nork eginduen azaltzen duen aipu laburra, alegia. Bere helburu nagusia euskal produkzioakademikoaren berri ematea da.
|
|
|
Hasieran ezberdinak diren hizkuntza ereduak bata besterantz hurbilduz joango dira, eredu eleanitz bakarrera iritsi arte. Eztabaidatu da
|
euskaraz
zer material didaktiko egon den, gutxienez, argi baitago itzulpenabaino areago sorkuntza lehenesten dela eredu horretan.
|
|
2003
|
|
|
1998ko lehen hiruhilabetean Euskal Herrian 60 bat komunikabide elektroniko zeuden. Horietatik dozena bat euskara hutsezkoak, eta beste 18 diglosikotan bazuten
|
euskaraz
zer edo zer. " Ez da panorama liluragarria, baina ez da multzo  hutsa.
|
|
2004
|
|
|
Hasierako galderara itzuliz, liburu larregi ateratzen ote dira idazle eta irakurleen ustez? Ni sarri sarri joaten naiz liburu dendara,
|
euskaraz
zer berri atera den ikustera, eta, azaroko zaparrada kenduta, sekula ez zait iruditu nobedade gehiegi dagoenik; nire gustuen arabera batzuk hartu, besteak utzi, beste batzuei gainbegiratu bat egin... Egia esan, nahiago nuke obra gehiago aterako balitz, aukera zabalagoa izateko hartara, emozioa, jakituria, poza eta entretenimendua eskaintzen baitidate niri sorkuntza lanek.
|
|
|
Sexismo en el mensaje. Eta
|
euskaraz
zer?" IN Emakunde, 52 zkia., 2003ko iraila: Las mujeres y el lenguage (monografikoa).
|
|
2005
|
|
|
Ez dago jakiterik zertan oinarritu den hizkuntza bietako morfemak parekatzean, kontutan izanik euskarari dagokion zutabean morfemarik ez dela agertzen, baizik kategoria gramatikal ezberdinetako aditz, izen, deklinabide atzizkiak eta abar. Bestalde iberierak
|
euskaraz
zergatik jaso duen metamorforsia liburuan azaltzeke geratzen da, adibidez DIRGA k zelan eman duen trika (eusk.), jakinik gainera aitzineuskaran muta cum liquidarik ez zegoela. Beraz Roman del Cerro-k patxada osoz, azalpenik gabe ia, duela 2.000 urteko hizkuntza konparatzen du egungo euskararekin.
|
|
2007
|
|
|
Bestalde, telebista eta Interneteko esperientziak bat egitera doaz. Nik beste zalantza bat daukat, gaur egun Messenger arekin dabiltzan gazteek zertara joko duten, zer zerbitzu erabiliko dituzten eta
|
euskaraz
zer sortuko duten.
|
|
|
Denok edo dakigunez, aztertu samar dago
|
euskaraz
zer den galdegaia eta zer kokaleku daukan perpausaren barruan: Astarloa hasi zen lurra gorritzen, Azkuek erein zuen eta Altubek jaso uzta, beronek formulatu zuen-eta galdegaiaren legea (ipini behar da aditzaren aurrean, berari inkatuta).
|
|
|
Sanmiel egunean jasoko du ondo merezitako omenaldia Sabina Arruartek.IÑISTOR JAIA Datorren asteazkena bitarteko epea dago Iñistor jaiaren barruan egingo den herri bazkarian parte hartzeko aukera. Lagunartean edo familiartean joateko aukera aproposa dela gogorarazi du Iñistor elkarteko Joxeba Lizeaga urnietarrak, “euskaraz ez dakitenei inbidia pixka bat emango diegu,
|
euskaraz
zer ondo pasatzen dugun ikusita”. Gonbidapena egina dago.
|
|
2008
|
|
|
2008an, 240 bat. Horietatik oso gutxi euskara hutsezkoak dira, eta beste 60ek badute
|
euskaraz
zer edo zer. Beste gauza bat da nolako komunikabideak diren eta zenbatek kontsumitzen duten.
|
|
2009
|
|
|
Euskal hizkuntza berandu batera arte ez da idatziz erabili, eta idatzia izan denean ere, gai esparru guztiz mugatuan; ez behintzat ahoz erabilia zen esparru guztietan, ezta hurrik eman ere. Horrexek eragozten digu
|
euskaraz
zer erabiltzen zen jakitea, eta erabiltzen zen hori ezagutzea ere. Ez ezagutze horrek, gainera, ondorio desberdinetara bideratu ditu ikertzaile eta pentsalariak.
|
|
|
Hala eta guztiz ere nekez ulertzen da, gero Gandiaga Lizardiren epigono denik edo, nola esan litekeen (aukeran Lauaxetak ez du erakusten eragin gutxiago), ezer ez ulertuz ez bada, edo ulertzea klasifikatu eta enkasillatzea soil dela pentsatuz, eta hori ere ahal bada gaizki. Hiru haiek irakatsi diote,
|
euskaraz
zer poesia goi egin litekeen, ez nola; edo gutxiago hau. Zer, hain zuzen Gandiagaren mundua, alegia erlijioa eta lurra funtsean, batez ere paisaia huts bezala ulertua oraindik; nola, adibidez Orixek zerbait irakasten ahal dio barne sentimenduak mintzaira kontzeptualera itzultzen eta iruditaratzen, Lizardik sentimenduak paisaia bilakarazten, etab., baina jeneralean bere gisa ibili du, erdarazko maisu miretsien jarraian, askaduren xerka bere munduarentzat.
|
|
|
Arauan, taula baten bidez, alfabeto zirilikoaren letra bakoitzak edo letra multzo bakoitzak
|
euskaraz
zer ordain duen erakusten da, eta, horrekin batera, adibideak ematen dira. Kasu bakoitzean, gaztelaniaren, frantsesaren, ingelesaren, alemanaren eta katalanaren transkripzio praktikoa erakusten da, baita ISO 9 arauaren araberako transliterazioa ere.
|
|
|
Baina Valle Inclanen itzulpenik ezin da egin, eta Garcia Lorcarenak bai, airean daudelako, bidaiatu egiten dutelako?. Adibide hori Laboarengana ekarrita,, nahiz eta Mikel Laboak
|
euskaraz
zer dioen ez ulertu, airean bidaiatzen du bere musikak eta ahotsak, eta harrapatu egiten zaitu?.
|
|
|
180.000 euro Azkue fundazioaren marketing kontuetarako... beraiek bere webgunean lehen astean jarritako datu bat, gerora gorde edo ezkutatu dutena. Bizkaiko diputazioaren eskutik, sarean
|
euskaraz
zer esateko baduten Euskaltzaindia, Deustuko Unibertsitatea eta EHU UPVrekin batera. Bizkaiko euskararen erreferentziak sarean, bai horixe.
|
|
|
Euskaratik. Horregatik bereziki poztu nintzen euskararen nazioarteko egunean hackin badakigu taldeko kideek euskalblogosfera.org agertu zutenean,
|
euskaraz
zer sortzen den erakusten duen agregatzaile libre eta euskaldun bat. Klik bakarrera gaude hor, gero eta gehiago.
|
|
|
Frantsesari galdetuko genion, zer esan nahi zuen zehazki, bere ustea emango zigun, eta guk gureak gehituko genituen, eta eztabaidan jarraituko genuen biotako bat nazkatu edo nekatu arte. Orduan Estudiantea eta biok euskaraz hizketan hasiko ginen, oharkabeturik, eta Frantsesa guri begira isilik geratuko zen, kafe urtua edo pattarra murriztuz,
|
euskaraz
zer ikasiko, zer sumatuko.
|
|
2010
|
|
|
blogean, kristautasunaren lehen urratsetan aditua den pertsona batekin? hitz egin zuela eta horrelako esaldiak horren goiz eta
|
euskaraz
zer dela eta existitu zitezkeen esplikatu ziola. –Kristau komunitatearen presentzia adierazten dute ostraketan idatzita agertzen diren Cipriano edo Parmenio bezalako izenek, Kartagoko gotzainak izan baitziren biak, Ipar Afrika astindu zuen donatismoaren jarraitzaileak.
|
|
|
" Eta gudualdi untan,
|
euskaraz
zer. Ai ai ai, ez dakit!
|
|
2011
|
|
|
Lehen kontua da ohartaraztea oraindik ere badabilela hortik zehar hainbat jende, franko gainera, Borges jatorrizko hizkuntzan irakurtzen ahal dugunez (euskaldun gehienok)," Borges
|
euskaraz
zertarako" galdetzen duena. Arduragabekeria handiaren seinale ote den, edo norberaren gaitasun eza edo nagikeria ezkutatzeko argudioa ote den, ez jakin nik.
|
|
2012
|
|
|
Denak gaztelaniaz ikusi genituen. Haiek batu, eta dendan zelan banatu,
|
euskaraz
zer ipini, gaztelaniaz zer, zelan… hasi ginen pentsatzen. Euskaraz ez nuen gaztelaniazko itzulpenik nahi, haien egokitzapena baino.
|
|
|
mundakarrak itzulitako Bertoldaren maltzurkeri zurrak eta Bertoldinen txaldankeri barregarrijak (1932). Esan daiteke batez ere haurrei heziketa emateko edo
|
euskaraz
zer irakurria eskaintzeko helburuz egin zirela itzulpen gehienak.
|
|
2013
|
|
|
Kalkoen Behatokia. Beste hizkuntzetatik hartutako hitz eta esamoldeek
|
euskaraz
zer nolako ibilbidea egiten duten aztertzea du xede egitasmoak. Horretarako, EiTBn telebistan, irratian eta Interneten sortutako testuak baliatu dituzte.
|
|
2014
|
|
|
Amaren gainetik. Ea
|
euskaraz
zergatik hitz egin behar zuen aurpegiratu zion txikitan Nahiak. Patioan euskaraz egiten zuen ama bakarra zela konturaraziz.
|
|
|
Gazteleraz. Argi donea eta gero,
|
euskaraz
zer. Asko ez zegoen.
|
|
2015
|
|
|
Nola mintzo dira elkarren artean? Euskaraz, baina
|
euskaraz
zergatik ari diren jakin gabe. Euskaraz ari direnek berek erraten dute' euskarak ez du balio!'.
|
|
|
Abiapuntua: bilatzea
|
euskaraz
zer zegoen argitaraturik testu idatzien ahoskeraren gainean. Eta topo egin nuen Euskaltzaindiaren ahoskera zainduaren arauekin eta azentuaren inguruko ikerlan batzuekin; hortik aurrera, ezer gutxi.
|
|
|
Baina, pultsio normalizatzailea onuragarria da, eta ez da. Zeren hiritar normalak ez du
|
euskaraz
zertan egin. Nik, zuen induljentziarekin, tokatzen zaizuenagatik, horren kontra egin nahi dut
|
|
2016
|
|
|
Alfabetatze ikastaroak egiten genituen, eta orduan euskaraz egiten zirenak ziren Anaitasuna eta Zeruko Argia. Niretzat aurkikuntza bat izan ziren, ikustea bazegoela
|
euskaraz
zer irakurri... Eta lanean hasi bezain laster egin nintzen bien harpidedun.
|
|
|
Gogotik joana zitzaizun entenditzen ez zuen hizkuntzan gorroto zenuela esan zenionekoa. Gaur ez diozu zure semeari bere aitonak
|
euskaraz
zergatik ez zekien mintzatzen esplikatu nahi. Gaur uko egingo diozu egunaren fusilamendu pelotoiari gomazko balen ordez loreak eskaintzeari.
|
|
2017
|
|
|
Medikuntza
|
euskaraz
zergatik ezin den ikasi, ezin da bi esalditan azaldu ordea. Faktoreak asko dira.
|
|
2018
|
|
|
" Ez dut uste euskaraz idatzitakoak zailagoak direnik. Egokitu zaigun gizartean joera askorik ez dago literatura irakurtzeko, eta
|
euskaraz
zer esanik ez". Haren hitzetan, gaztelaniaz" askoz konplexuagoak diren testuak" irakurtzeko ohitura dute herritar askok.
|
|
|
Egunero hasten delako argitaratu aurretik, Arestik esan zidan Arruerengana [Antonio Arrue, euskaltzaina] jotzeko, zentsoreetakoa baitzen. Arruek baietz esan zidan, beste hizkuntza batzuetan ere ateratzen zirela horrelako gauzak eta ea
|
euskaraz
zergatik ez. Modernitate ukitu hori zuen Arruek!
|
|
2019
|
|
|
Inork ez du hor inposiziozko hizkuntza plangintzarik antzematen: " nahi duenak hor dauka" lelopean, mundu oso bat eskaintzen zaigu erdaraz.
|
euskaraz
zergatik ez berdin jokatu, gure indarren, beharren eta gogo nahien neurrian? " zerbitzueta laguntza emaile" filosofiak etorkizun handia du, euskalgintzak aurrera egiten badu.
|
|
|
Lehen ez bezalako eragina du idatziak hiztun elkarte osoaren jardueran: pertsona alfabetatuak lehen baino gehiago dira orain, europan eta beste leku askotan.
|
euskaraz
zer esanik ez: euskaldun gehienok, hegoaldean bereziki15, geure hizkuntzan alfabetatu gabeak ginen 1960 inguruan, rikardo arregik eta bere lankideek alfabetatze lanari ekin ziotenean. orain ere urrun gaude euskaldun alfabetatu betearen eredutik, baina hobera egin da horretan, oro har.
|
|
2020
|
|
|
Soziologiaren ikuspegitik, ordea, ezta hurrik eman ere: gure jomuga ekoizpen tematikoa da, hau da,
|
euskaraz
zer argitaratzen da, eta argitaratzen den hori non eta nola txertatzen den euskal kulturan. Ekoizpena, azken batean, gure gizartearen ispilua da.
|
|
2021
|
|
|
Hori ere euskarako irakasleen gain uzten da. denbora formal eta informalak sortzen ditu. Baina eskolatik kanpo beste denbora informalik ez bada
|
euskaraz
zer. Zinez norbaitek zintzoki pentsatzen ahal du txinatar eskola bat pausatzen bagenu Baiona erdian, denak txinatarrez mintzatuko zirela bai aire hartzeetan bai eskolatik kanpo haien artean?
|
|
|
Harry Potterren batzuek 400 orrialdeedo dituzte. 12 urterekin 400 orrialde irakurtzen badituzte gaztelaniaz,
|
euskaraz
zergatik ez? " Erdaraz irakurtzen duzu, ezta?
|
|
|
Berriro erdarari jo egin diot, nire nebarekin, nahiz eta berak nik bezain ondo ala txarto euskaraz dakien, beti erdaraz egin ohi dut, aldika, ordea,
|
euskaraz
zer edo zer esaten diot horrela samurragoa egingo zaiolakoan, gure amak gurekin txikitan egin ohi zuen bezala. Tamalez gaur inoiz baino uzkurrago dago Luzaroko etxearen kontura, eta baliteke horrek eskainitako dominarekin zerikusirik duela.
|
|
|
1934an Tolosara destinatu zuten Jose Otano, eta, herri euskaldunean zela ernatu zitzaion euskaltasuna. «Auzoan zituen sakramentinoak, auzoan frantziskotarrak,
|
euskaraz
zer edo zer ari ziren haiek beren elizkizunetan, eta Otanok berak ere klaretarrek kanturen bat euskaraz kantatu behar zutela uste zuen. Baina euskarazko kanturik kantatzen ez Tolosako klaretarrek, eta, are, superiorrak Otanori ez uzten.
|
|
|
Zertan ari ziren pentsatzen hori sinatu dutenak? Europako hizkuntzarik zaharrena izateagatik europarrena den hizkuntzak, hau da, euskarak, bestelako errespetu eta begirunea luke; baina sumindurarik handiena, zalantzarik gabe, Nafarroako Erriberan euskararekiko eskubiderik gabe edo oso eskubide murritzekin egon arren
|
euskaraz
zer edo zer egiten saiatzen direnak ahaztu izanak ematen du.
|
|
|
Izan ere, bibliografoaren ikuspegitik harago, ekoizpenaren zenbatekoa bera baino gehiago interesatu izan zaigu beti ikuspuntu soziologikoa:
|
euskaraz
zer argitaratzen da, eta argitaratzen den hori non eta nola txertatzen den euskal kulturan. Izan ere, liburugintzaren azterketari heltzerakoan, hauxe izan da Torrealdairen funtsezko abiapuntu teorikoa:
|
|
|
Izan ere, bibliografoaren ikuspegitik harago, ekoizpenaren zenbatekoa bera baino gehiago interesatu izan zaigu beti ikuspuntu soziologikoa:
|
euskaraz
zer argitaratzen da, eta argitaratzen den hori non eta nola txertatzen den euskal kulturan.
|
|
2022
|
|
|
Hitzanitza, euskara etorkizun anitzean ikerketa aurkeztu du. Euskaraz, aniztasunaz eta migrazioaz aritu da, eta euskarara zerk ekarri zuen eta
|
euskaraz
zergatik mintzo den azaldu du.
|
|
|
Herri honek eta euskalgintzak EH2040an
|
euskaraz
zergatik egin behar duen kontzientzia hartze hau beharrezko pausotzat daukat. Nire ustez, ez dugu barneratuta euskaraz bizitzea ‘ondo bizitzea’ edota ‘bizitza duina’ kontzeptuen baitan dagoela.
|
|
2023
|
|
|
Eta
|
euskaraz
zer?
|
|
|
Lantokiko euskararen egoera neurtzeko, lantokian
|
euskaraz
zer egiten den aukeratzeko eskatu zitzaien, bat baino gehiago aukera zezaketen:
|
|
|
«Ez dakit astean bi euskara ordu izaten ziren, eta gorputz hezkuntza beste ordubete edo», oroitu du. «Guztira
|
euskaraz
zer egingo genituen: hiru edo lau ordu astean?
|
|
|
Azken adibidea egunotan gertatu zaiola salatu du, Arrasateko ospitaleko larrialdi zerbitzutik gaixoari alta
|
euskaraz
zergatik eta zertarako eman zion galdezka deitu ziotenean. Aramaioko Udalak eta Euskara (z) Sendatu taldeak ere gertaera salatu dute.
|
|
|
Lana euskaraz egiteagatik jasaten ari den" erasoa" oraindik ez dela eten salatu du egunotan Aramaioko mediku Aitor Montes Lasartek. Sare sozialetan adierazitakoaren arabera, lan dokumentuak euskaraz idazteagatik kargu hartu diote Osakidetzako zenbait langilek, mediku batek eta espezialista batek, eta azken erasoa egunotakoa izan dela dio, Arrasateko ospitaleko larrialdi zerbitzutik dei bat jaso duenean gaixoari alta
|
euskaraz
zergatik eta zertarako eman dion galdezka. Zuzendaritzara deitu duela dio Montesek, laguntza eske, baina" berarekin hitz egin dutela" erantzun diotela;" Berriro ere, lasai, ez dela berriro gertatuko.
|
|
|
Getxoko Kultur Etxearen sormen bekak bultzatuta argitaratu du lana, euskararekiko atxikimendua lantzen duena haur filosofiaren proposamenetik. Kontakizuna Getxon dago kokatuta, eta
|
euskaraz
zergatik egiten dugun hausnartzeko tresna izatea gura du, ume zein helduentzat. " Ipuina bera pizgarri bat da, aitzakia bat hausnarketarako", dio idazleak.
|
|
|
Lanean asko lagunduko lidake eta nire hazkunde pertsonalean ere bai. 2025ean euskaraz hitz egiteko gai izatea,
|
euskaraz
zer eta nola esan pentsatu gabe, erronka hori jarri diot neure buruari; euskaraz aritzea eta zuek euskaraz erantzun eta nire akatsak zuzentzen laguntzea. Neure ingurua euskalduna da, baita lanean ere.
|
|
|
" Nazioarteko abesbatzek kantatu zuten aurreneko aldi hartan. Harrigarria zen
|
euskaraz
zer ondo ahoskatzen zuten entzutea eta kantuaren mezua nola iristen zen ikustea".
|
|
|
Izan ere, bibliografoaren ikuspegitik harago, ekoizpenaren zenbatekoa bera baino gehiago interesatu izan zaigu beti ikuspuntu soziologikoa:
|
euskaraz
zer argitaratzen da, eta argitaratzen den hori non eta nola txertatzen den euskal kulturan.
|