|
2002
|
|
|
euskal idazleak zerbait baldin badira" euskal" dira lehenengo eta behin, eta gero" idazle", zeren batzuetan kosta egiten da, eta nola gainera, testu bat hartu eta euskara dela irenstea, nahiz itxuraz bederen euskararen antz handia duen hango hizkera motak. Euskal idazleak, gezurra iduri baldin badu ere,
|
euskaraz
jakin behar du lehenik. Eta ongi, ez pentsa.
|
|
|
Galera horren arrazoiak era askotakoak izan daitezke, baina argi dago ikasleek dutela euskaraz ikasi irakasleek ez badakite. Euskaraz dakiten ikasleen kopurua %49koa da eta irakasleena aldiz %29koa, eta dakiten horien artean euskaraz zerbait irakasten dutenak %20 Hau da, Euskal Herriko Unibertsitateetan ez dago
|
euskaraz
dakien behar adina irakaslerik eta daudenak ez dira euskaraz irakasteko probetxuz erabiltzen. Datu horien alde ezkorra ezaguna da; baina niri hemen datu horien alde baikorra, hau da, unibertsitatean euskaraz dakien masa kritikoa 2000 ikasturtean 47.422 ikaslekoa izan dela interesatzen zait.
|
|
|
Gurasoek garbi ikusten dute: gure haurrek, Euskal Herrian biziko badira,
|
euskaraz
jakin behar dute.
|
|
2004
|
|
|
Hiru neurri nagusi dira: hala nahi izanez gero, A ereduan euskarazko ikasgai bat sartzea, hezkuntza maila bakoitzean ikasleak
|
euskaraz
jakin beharrekoa zehaztea eta irakasleen euskara maila hobetzeko ikastaro bereziak eskaintzea. Helburua 16 urterekin ingelesezko First ziurtagiriaren pareko euskara maila izatea da.
|
|
|
Euskal Herrira datorren kazetariak ere
|
euskaraz
jakin behar luke. Oso inportantea da hori.
|
|
|
Epaileek
|
euskaraz
jakin behar ez dutela dioen erabakiaren aurka azaldu dira EA eta EAJ
|
|
|
Hala ere, erakunde horrek ez du erantzunik eman oraindik. CGPJk, bitartean, epaileek
|
euskaraz
jakin beharrik ez dutela adierazi du.
|
|
2005
|
|
|
Duela ez hainbeste, 80ko hamarkadako esku pilotari handienetako batek euskaldun petoa bera honela esan zien azken urteotako txapeldun erdaldunei (Beloki, Eugi, Patxi Ruiz, Martinez de Irujo…): " Zuek ez zarete benetako txapeldunak; horretarako
|
euskaraz
jakin behar da eta!". Bitxia bada ere, hala zioena gaztelaniaz barra barra aritzen zen pilotalekuan, baita euskaldunekin ere.
|
|
2008
|
|
|
zenbait lan lortzeko aukerak izateko, batik bat administrazio publikoarekin lotutako lanpostuak (EAEn Nafarroan baino gehiago). Etorkinen kasuan, beraiek izaten dituzten lanpostuetan (etxeak garbitzea, umeak eta zaharrak zaintzea, eraikuntza, kalean gauzak saltzea...) ez dute, oro har,
|
euskaraz
jakin beharrik, ez delako euskaraz jakitea eskatzen. Beren lan aukerak eta aspirazioak txikiagoak dira.
|
|
2009
|
|
|
Harrera euskaraz bermatu behar dugu ados. Administrazioan ari bazara publikoari begira
|
euskaraz
jakin behar duzu, baina barruan ari bazara, ez hainbeste. Denak du bere arrazionalizazio puntua, komeni da puntua bilatzea eta aurkitzea.
|
|
|
Txosten horretan 140 lanpostu inguru aurreikusten ziren euskara derrigorrezko eskakizunarekin, Iruñeko Udalak hiritarrei euskaraz egiteko onartutako eskubidea bermatzeko. Geroztik, 2001eko udalaren plantilla organikoan 5 lanposturi eskatu zitzaien
|
euskaraz
jakin beharra.
|
|
|
Aurrerantzean, Iruñeko Udalaren arabera, elebitasuna informazioa bi hizkuntzetan ematean datza baina elkarren artean bereizitako euskarrietan.11 Ordenantzaren hirugarren aldaketak ezabatu egin zuen batzorde mistoak sortzeko agindua. Aldaketaren xedea izan zen udal gobernu taldearen eskuetan soilsoilik gelditzea
|
euskaraz
jakin behar duen langile kopuruaren zehaztapena eta Iruñeko finkapen toponimikoa.
|
|
|
Ezertan ez. Mediku ona izateko, gaixoak artatzen ona izan behar da, eta euskararen herrian ona izateko,
|
euskaraz
jakin behar da. Hemendik aurrera artatzen nauen medikuari gaztelaniaz entzuten diodanean neure buruari zera galdeko diot:
|
|
|
Normaltzat hartu behar da, denbora aurrera joan ahala, etorkizuneko gizartean
|
euskaraz
jakin beharra izango dela; ez inork legez behartuko duelako, baizik eta gero eta herritar elebidun gehiago daudenez, eta euskarak gero eta balioespen sozial handiagoa duenez, normala izango da euskara eta gaztelania biak jakin behar izatea. Izan ere, hainbat zerbitzu euskaraz bakarrik eskuratu ahal izango baitira, eta beste batzuk gaztelaniaz bakarrik.
|
|
2010
|
|
|
Leku mugatua baina ohargarria: hainbat tabernatako zerbitzari izateko
|
euskaraz
jakin behar zen, de facto, Donostiako Parte zaharrean.
|
|
2011
|
|
|
Aita hoska dabilkizu, Amaia, banoa, Asifek ez zuen azertatzen leihatila zabaltzen, laguntzera etorri natzaio, aita. Mutilak ez du
|
euskaraz
jakin beharrik ulertzeko, gauza batzuk aditzeko aski ohi da tonua, eta ez zaio gustatu Amaiaren desenkusa, desenkusa kolorea baitzuten haren hitzek, inondik ere, gatzak eta ahaztuta utzi eta korrika eta presaka irtete horrek, ihes egite txoro horrek. Amayita tuntuna, kapritxosoa, Amayita eta bere katutxo beltza, zer ez du egingo anaiari jostailua kentzeagatik, baina aspertzen denean hari aginduko dio katuari jaten emateko, bera lagunekin geratua dela eta berandutzen ari zaiola.
|
|
2012
|
|
|
Langileak motibatzea beharrezkoa da, baina dinamika horrekin batera beste alor batzuk bermatu behar dira: langileak euskarazko lan tresnak behar ditu, prestakuntzan euskarak presentzia nabarmena izan behar du, barne hezitzaileek
|
euskaraz
jakin behar dute, eskualde euskaldunenetan euskararen erabilera areagotze aldera hitzarmenak sinatzen jarraitu behar dugu hango eta hemengo udalekin... Nabarmendu nahi nuke Euskadiko Kutxan azken hilotan garatzen ari garen berdintasun plana euskara hutsean ari garela lantzen.
|
|
2014
|
|
|
Hitzarmena sinatzen duten saltzaileek ez dute
|
euskaraz
jakin beharrik. Norberak erabakitzen du zein den hartu nahi duen konpromiso maila.
|
|
|
Haurra ez da gai gaztelaniaz ongi adierazteko eta sendagilearen esanak ulertzeko, beraz gurasoek itzultzaile lanak egin behar izaten dituzte. Leitzako, Ultzamako, Elizondoko edo Irurtzungo kasuan pediatrek ez dute
|
euskaraz
jakin beharrik; hortaz, oso ohikoa da sendagile erdalduna egokitzea.
|
|
2015
|
|
|
Eragin positiboa dutenen artean, batzuek langilearengan kokatzen dute fokua: " saiatzen ari dela ikusteak"," euskaraz egiten ez badu ere, argi adierazteak ulertzen duela" eta"
|
euskaraz
jakin behar duela jakiteak". Eta beste batzuek agintariengan:
|
|
|
Gerra ostean zentsura izan zen euskaraz idatzitako obren aurka. Eta zentsoreak
|
euskaraz
jakin beharra zuen. Horrek garbi adierazten du euskaldun batzuk kolaboratzaileak izan zirela.
|
|
|
Osasunbideak ezezko erantzuna eman dio galderari. Nafarroa iparraldeko osasun laguntzako zuzendariordea den Antonio Lopez Andresen erantzunak dioenez, Lesakako eskualde oinarrizkoan hiru medikuk dute
|
euskaraz
jakin beharra: Lesakako oinarrizko osasun laguntzako taldeko medikuak, Arantzako oinarrizko osasun laguntzako taldeko medikuak eta Lesakako oinarrizko osasun laguntzako taldeko pediatrak.
|
|
2016
|
|
|
Hiztuna," euskaraz egiten" duen neurrian," euskaraz egiten dakiena" ere bada. Euskaraz egingo bada
|
euskaraz
jakin behar da: hiztun direnek jakin ere badakite euskaraz, egiteaz gainera.
|
|
|
Beste batek, alderdiak bere kideei erraztasun guztiak emango zizkiela bi urteko epean ikas zezaten. Hirugarren batek, bi urteren buruan batzorde nazionaleko kide guztiek, eta, halaber, alderdiak enplegatutako guztiek
|
euskaraz
jakin behar zutela; bestela, ez zirela berriz aukeratuak izango. Beste batek, berriz, lau urteren buruan exekutiboan esku hartzen zuten erakunde guztientzat derrigorrezkoa zela euskara, eta bosgarren eta azkenak, zeinahi alderdikidek kexa jar zezakeela Gatazka Batzordean, gorago aipatutako lau artikulu horietakoren bat ez betetzeagatik.
|
|
|
Diferentzia handi bat dago, ordea: kalean ez bezala, webguneak euskaraz jartzeko ez da
|
euskaraz
jakin beharrik, itzulpena aski da. «Baina webguneen %83k ez dute hori egiten gaur egun».
|
|
|
Ikasteko intentzioa dut, hemen ezinbestekoa baita eguneroko bizimodurako: kalean, lanean eta beste hainbat arlotan
|
euskaraz
jakin behar dugula iruditzen zait. Pixkanaka pixkanaka ikasiko dut.
|
|
2017
|
|
|
1988 urtean tolosako udalak onartu zuen iturgintza, pintura eta igeltserotza ofizialen lanpostuak oposizio lehiaketa bidez betetzeko deialdia, eta estatuko abokatuak helegitea jarri zion. auzitegiak ebatzi zuen lan mota horietarako ezin zela euskararen derrigorrezko ezagutza eskatu, ez zegoelako zereginei lotuta, hau da, iturgintza, pinturaedo igeltsero lanak egiteko ez dela nahitaez
|
euskaraz
jakin behar. horregatik, lan horiek egiteko administrazioko lanpostuetara sartzeko euskararen derrigorrezko ezagutza eskatzea diskriminatzailea dela ebatzi zuen auzitegi gorenak epai honetan. (5 oinarri Juridikoa)
|
|
|
Kantua beste aska bat da: ez dago
|
euskaraz
jakin beharrik euskal abeslarien kantuekin gozatzeko. Horretan arrazoi zuen Granada Errekakoak, Txinatik Donostiara baino alde handiagoa dagoela abeslari batengandik bertsolari batengana.
|
|
2018
|
|
|
2 Aldagaiak honakok izan dira: ...lebidunen%, zein hizkuntzatan hitz egiten du errazago, lehen hizkuntza, zein hizkuntzatan egin ditu oinarrizko ikasketak, zein hizkuntzatan egin ditu bigarren mailako ikasketak, eskolaz kanpo euskara ikasi edo hobetu du, adina, bukatutako ikasketak, jatorria, euskalduntzat dauka bere burua, euskarari buruzko interesa, zein hizkuntzatan nahi luke ikas dezaten, G20 tipologia, guztiz bertakoa izateko
|
euskaraz
jakin behar da, hobe da jendeak ingelesa ikastea euskara ikastea baino, Administrazioan sartzeko euskara jakitea beharrezkoa litzateke, ezinbestekoa da haur guztiek euskara ikastea, irrati/ telebistek programa gehiago behar lukete euskaraz, euskara galtzeko arriskuan dago, G21 tipologia, euskara beharrezkoa da jendearekin komunikatzeko, euskarak ez du sekula izango gaztelaniak duen garrantzia, na...
|
|
|
• Parte hartzaileek ez dute zertan lan argitaraturik izan behar eta aurkezten diren hautagaien artean egile berriak lehenetsiko dira. • Parte hartzaileek
|
euskaraz
jakin behar dute. • Galtzagorri Elkarteko bazkide izatea baloratuko da.
|
|
2019
|
|
|
demagun% 80ko langa38 herritar guztiek edo gehienek beren artean euskaraz egiten duten ala ez, aldiz, ez da udalerri euskaldunen definizio operatiboan espresuki kontuan hartzen: bistan da euskaraz jakitea eta euskaraz egitea ez dabiltzala arras urruti, herritar gehienek
|
euskaraz
jakin behar baitute beren artean euskaraz egiteko. euskaraz jakiteak ez du, ordea, euskaraz egitea ondorioztatzen: ez ahoz eta ez, bereziki, idatziz. herritarren eguneroko mintzajardun arruntak erabakitzen du, aldiz, ingurumen geoterritorial bat arnasgune den ala ez:
|
|
|
– Aurrena
|
euskaraz
jakin behar da. Salbuespena:
|
|
2021
|
|
|
Gainera, beste zerbaitetarako arriskua ere sor daiteke: euskaldunak naturaltasunez etiketa berririk eta erdaraz egingo diotela onartzea, erdaldunaren" euskaraz ez dakit" edo" ikasten ari naiz" esaldiak sendotu baitaitezke. nek
|
euskaraz
jakin behar ez badute, eta hala ezer gutxi galtzen dela adierazten badute. Eta zailtasun hori, neurri handi batean, moderno izatearen ondorio da; kulturalki moderno, modernitatearen izaera zabalaren baitan.
|
|
2022
|
|
|
Ez da nahikoa bi hitz jakitea euskaraz, eta zein lurraldetan bizi zaren, hango futbol taldeko zalea izatea. Ez da nahikoa hemengo janariaren eta hemengo klimaren hutsunea nabaritzea kanpoan zarenean; ezta bizi maila hobexeagoa dugulako hemengoa sentitzea ere, ez,
|
euskaraz
jakin beharra dago euskalduna izateko, bestela erdalduna izango zara Euskal Herrian. " Eta zer?", pentsatu eta esaten ere dute hemengo askok:
|
|
|
Nafar euskaldunen hizkuntz eskubideak errespetatuko badira,
|
euskaraz
jakin behar lukete egun baino askoz langile gehiagok Nafarroako administrazio publikoetan.
|
|
|
Antsoaingo Udalak deialdi bat egin zuen maiatzean, haur eskolako zuzendari lanpostua betetzeko, eta, gaztelaniaz ez ezik,
|
euskaraz
jakin beharra zegoen (2022ko maiatzaren 12ko Nafarroako Aldizkari Ofiziala). Bertan, lehenbiziko proba, legeei buruzkoa, gaztelaniaz erantzun behar zen nahitaez.
|
|
|
Okerragoa izan zen Nafarroako Unibertsitate Publikoan gertatu zena, hura ere maiatzean:
|
euskaraz
jakin beharra zuten administrariak hartzeko oposizioa egin zuten, eta galdera guztiak, 50, gaztelaniaz izan ziren.
|
|
|
Helduengan
|
euskaraz
jakin beharra sustatzeko proposamen integralago bateko puntuetako bat da agentzia sortzea. Egungo erronkei eta urteetako gabezia bati erantzun nahi die, Kontseiluaren arabera.
|
|
|
Egiteko gehiago ere izango lituzke agentziak; esaterako, euskal herritarrei
|
euskaraz
jakiteko beharra helarazteko hizkuntza politika eraginkorrak eskatzea erakundeei, glotodidaktikan ikertzea, helduen euskalduntzean ari diren irakasleen formakuntza hobetzea eta Euskal Herri osorako baliagarria izango den azterketa batzorde bat sortzea, zeinak administrazioan lanean aritzeko hizkuntza eskakizunak finkatuko baititu.
|
|
2023
|
|
|
gurasoak, edo oro har, helduak dira hizkuntza haurrei transmititzen dietenak eta haurrak, berriz, helduek transmititutako horren jasotzaile huts eta pasiboak lirateke. Esan beharrik ez dago ikuspegi horren arabera gurasoak edo helduak
|
euskaraz
jakin behar duela, baldin eta haurrei euskara" transmitituko" badie. Ikuspegi horren bidez azaldu izan da bai familiako hizkuntza transmisioa eta baita ere eskolakoa.
|
|
|
Euskal zinemari buruzko tesia egin zuen, eta konturatu zen Ezeizaren inguruan bazegoela mami gehiago. Eta, nahiz eta Ezeizaren filmak eta testuak gaztelaniaz izan, Santosek sentitzen zuen hori ikertuko zuenak
|
euskaraz
jakin behar zuela, testuingurua ulertzeko.
|
|
|
Kabiako zerbitzu zentralak, adibidez, euskaraz lan egingo zuela erabaki genuen, hau da, langileen %100ek
|
euskaraz
jakin behar dutela. 28 pertsona gaude, eta denok egiten dugu euskaraz.
|
|
|
Euskara eskakizunen aurkako agerpen mediatikoak eta politikoak «aspalditik ezagunak» zirela esan du Eskisabelek, baina azken boladan «gordinduz» joan direla, «bereziki alor judizialekoak». Gainera, nabarmendu du Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan lau biztanletik hiruk uste dutela langile publikoek
|
euskaraz
jakin behar dutela, eta, hortaz, epaileak «hizkuntza politika» egiten ari direla «kontsentsu zabal» baten aurka, «horretarako eskumena duen botere legegilearen gainetik».
|
|
|
Noski
|
euskaraz
jakin behar duela. Euskara euskaldun guztion ondarea da, gure kulturaren zatia da.
|