|
2007
|
|
|
Eskualzaleen Biltzarraren kideak urtean bospasei bider biltzen ziren Cafe> du> Grand> Balconen, lehenengo solairuan, garaiz oso gutxitan hasiz (Orenarekin hoin tinko bagine, nor gutarik eskualdun egiazkoa? 229). Batzarretan
|
euskaraz
hitz egiten zuten, Jean Etchepare lehendakari ohiak azpimarratu zuen bezala (Hanitzek sinetsiko ez dutena, eskuaraz mintzatzen ere bai urthetik urthera gehichago230); aldatuz zihoan, antza, zortzi urte lehenago Jules Moulierek salatu zuen erdaraz ari izatearen joera:
|
|
2008
|
|
|
323 Komentario hau ez zitzaion gustatu. Kirikiñori? eta handik egun batzuetara Arana Goirik
|
euskaraz
hitz egiten bazekiela erakusten zuten frogak bilatu zituen, parte batez aurkituz: «gure Sabin, ak euzkeraz ezin ebala itzegin, ezin genduan iruntsi, ba, sarri entzunda geukan euzkeraz itz egiten ikasi ebala.
|
|
2010
|
|
|
ahoz, idatziz edo bietara gaztelaniaz erosoago edo askoz erosoago egiten dute horiek. Eta badira, hainbat daturen arabera,
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasun praktikorik ez dutenak. Labur bilduz:
|
|
|
Zer egoera soziolinguistikotan zeuden euskara-erdarak 1970ean, 1975ean edota 1980an, euskararen normalkuntza-legea indarrean sartu aurretik? Zenbatek (eta nork) zekien
|
euskaraz
hitz egiten, eta zenbatek irakurtzen edo idazten. Nolakoak ziren hiritar batzuen eta besteen euskara-erdarei buruzko iritziak eta jokabideak?
|
|
|
Datu batzuetatik besteetara aldea dago, eta ez txikia. Demagun, emaitza apalenetan oinarriturik, EAEko euskaldunak (benetan
|
euskaraz
hitz egiten zekitenak) %25 zirela gutxi gorabehera8 Gauza bat da ordea hizkuntza-gaitasuna, eta beste bat erabilera. Gaitasunaz gainera oso kontuan izan behar da bigarren elementu hori, orduko egoera soziolinguistikoa zuzen azaltzeko:
|
|
|
c) Erdaldunak: ez dakite
|
euskaraz
hitz egiten.
|
|
|
Bi multzoentzat lehen, sei baldintzak berdinak dira, ordena berean baina ez neurri berean. « Euskal, Herrian sortua izan» eta«
|
euskaraz
hitz egin», tokikoentzat garrantzi handiagoa dute. « Arbaso euskaldunak ukan» eta« Euskal Herrian bizi eta lan, egin» kanpokoek hautatzen dituzte neurri handiagoan.
|
|
|
euskal herritar izan nahia, herrian bizitza eta lana egitea eta sorlekua. Askoz urrunago
|
euskaraz
hitzegitea eta militantismo politikoa.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian hiru baldintza nagusiak sorlekua, gero
|
euskaraz
hitz egitea eta arbaso euskaldunak dira. Ordena berean daude tokikoen eta kanpokoen iritziz baina ez hein berean.
|
|
|
Baina euskararentzat, berriz ere, mesede gutxi ekarri zuen Foru Hobekuntzarako Legeak. Euskaltzaindiak nafar agintarien jarrera salatu zuen berriro, lege harekin euskarari diskriminaziozko tratamendua ematen zitzaiola eta ofizialtasuna soilik
|
euskaraz
hitz egiten zen tokietan aitortzen zitzaiola argudiatuz.
|
|
|
Zergatik? Nafarroako eta Arabako herrixka haietan
|
euskaraz
hitz egiten ez zelako eta, oro har, euskararekiko kontzientziazio eskasa zegoelako, batetik; eta baldintza sozialak ere ezberdinak zirelako, bestetik: nekazal giroa nagusi, haur gutxiago, elkartzeko eta gauzak egiteko joera txikiagoa?
|
|
2013
|
|
|
Aipu batean argi ageri zen soldadu euskaldunak eta frantsesak bereizten. Kontatu zuen nola aleman batek frantsesez aitortu ziola frantsesak soldadu onak zirela, baina beste bati, beste aleman batek
|
euskaraz
hitz egin omen zion. Zerbitzari-k ez bide zuen gauza handirik jakin elkarrizketa hartaz:
|
|
2015
|
|
|
Egia da, bai, Euskal Literatura ez dela planeta isolatu bat eta bere eremuan beste zenbait literaturaren presentzia nabari dela, nahiz kanpoko ukipen soilez, nahiz barne testuartekotasun sakonez txertatua. Egia da, orobat, Euskal Herrian, garai historikoetan bederen, ez dela soilik
|
euskaraz
hitz egin, eta euskara beste hizkuntza edo mintzamolde batzuekin (latina, gaztelania, frantsesa, gaskoia, nafar-aragoiera?), areago gaur egunean, elkarrekin bizi izan dela. Koldo Mitxelenaren hitzez:
|
|
2016
|
|
|
Ikusgarrien kritikaren lehen urratsak ekarri zituen eta ekintza kolektibo paregabea sortu. Euskal espazio berria ekarri zuen, edozein gaiez
|
euskaraz
hitz egin zezakeela ozenki erranez. Hedadura mugatua lortu zuen Larzabalek publiko mugatua begiratzen baitzuen.
|
|
2021
|
|
|
Euskalduna da [→
|
euskaraz
hitz egingo du], eta beti ari da erdaraz.
|
|
2023
|
|
|
Parkean Euskaraz egitasmoa 86 praktikatu; praktikatu ezik, ez dute
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna behar bezain ongi garatuko, eta gaztelaniara joko dute lagunekin eta ingurukoekin komunikatzeko. Erabilerarako aukerak sortu behar ditugu, eskolaz haratago, aisialdian eta familian.
|
|
|
Eredu hau errefortzu-eredua da etxean
|
euskaraz
hitz egiten dutenendako, eta osoko murgilpen goiztiarra, euskara familia-hizkuntza ez duten ikasleendako.
|
|
|
Etxean
|
euskaraz
hitz egiten duten ikasleek, euskara hizkuntza minoritarioa izanda ere, sendotu egiten dute D ereduan, bereganatuak dituzten beste hizkuntzak ere indartzen dituztelarik.
|
|
|
Heldu elebidunekin egindako ikerketan, batzuek gaztelaniaz eta
|
euskaraz
hitz egiten zuten, eta beste batzuek gaztelaniaz eta ingelesez. Eta ondorioztatu zuten, bazeudela desberdintasun funtzionalak erabilitako hizkuntzen arabera.
|
|
|
Ildo berean dago Ruiz Bikandik dioena: " Garrantzi handia eman zaio umeak eskolan euskararen eraginpean dauden denborari baina oso txikia denbora horretan hizkuntzaren bidez egiten dutenari" 6 Eta, bigarrena, ikastetxeetan euskara sustatzeko modu planifikatuan burutzen ziren egitasmo gehienak gelako lanetik kanpoko kanpainak ziren ikasleek
|
euskaraz
hitz egin zezaten animatzeko7.
|
|
|
Gure ustez, bide hau ikerketarekin lotu beharra dago, epe ertainera emaitzak ikusten ote diren jakiteko eta inplementatzen ditugun neurriak eta bideak onak diren ala ez ikusteko. Helburua bada ikasleek euskara maila onargarria lortzea,
|
euskaraz
hitz egiteko gai izan daitezen, eta ibilbide akademiko asebetegarria eskuratzea, ezinbestekoa da ebidentziak izatea.
|
|
|
Hauek dira 2020-2021 ikasturteko Eskolako Hizkuntza Proiektuan jasotzen diren emaitzak: ikasleen 86 etxetan(% 17,8)
|
euskaraz
hitz egiten da, 176 etxetan(% 36) euskaraz eta erdaraz, eta gainerakoetan(% 46,2) erdaraz soilik.
|
|
|
Aldi berean, mota ezberdinetako langileak errespetatzea eta baloratzea bilatuko da, eta, horrela, lanbide horietako bakoitzean genero-estereotipoak haustea ere bermatuko da. Auzoan lan egiten dutenen artean
|
euskaraz
hitz egiten duten hainbat esparrutako profesionalak ezagutaraztea da proiektuaren helburuetako bat. Hezkuntza-teknologiak integratuko dira ikaskuntza-irakaskuntza prozesuan, hau da, profesional bakoitzarekin elkartu ondoren, informazioa egutegian ager dadin bermatzeko, talde bakoitzak ikastetxeko Plan Digitalean jasotako hezkuntza-teknologia egokiak erabiliko ditu.
|