|
2008
|
|
|
Orain arte euskararen hizkuntza-gaitasuna zentzu hertsian hartu dugu aintzat, baina hizkuntzaren transmisio-prozesuari begira garrantzitsua da hizkuntza-gaitasun erlatiboa ere kontuan hartzea. Kontzeptu horrek,
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasunaz edo gaitasun-ezaz gain, gaztelania baino hobeto edo errazago hitz egiteko trebezia ere adierazten du. Horrek berekin dakar, praktikan, etxean normalean hitz egiten den hizkuntza bata ala bestea (edo biak) izatea eta, ondorioz, seme-alabek ikasiko duten hizkuntza ere horixe bera izatea.
|
|
|
Hizkuntzekin lotura ez duten irakasgai guztiak euskaraz izan beharko lirateke, eta, neurri horiek abian hartzeko, aurrekontua zehaztu beharko litzateke. Horretaz gain, lehen ebaluazioa aurreratzeko proposamena egin dute, ikasleek
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna neurtzeko.
|
|
2010
|
|
|
ahoz, idatziz edo bietara gaztelaniaz erosoago edo askoz erosoago egiten dute horiek. Eta badira, hainbat daturen arabera,
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasun praktikorik ez dutenak. Labur bilduz:
|
|
2012
|
|
|
Ohikoa da eremu erdaldunetan. Askotan badute
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna, baina hala egiteko ohiturarik ez. Hala ere, erdal giroan egindako saioek xarma badutela uste du, eta Bizkaiko Igorreko eta Santurtziko ikuskizunekin gogoratu da:
|
|
2014
|
|
|
Hizkuntza-adierazle nagusiak aldatu egin dira:
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna, euskararen erabilera eta euskararekiko jarrera. 1992an, Lasarte-Orian gazteen %43 zen euskaraz nahiko ongi edo oso ongi hitz egiteko gai.
|
|
2016
|
|
|
•
|
Euskaraz
hitz egiteko gaitasuna (ongi, nahiko ongi, zertxobait, hitz batzuk, ezer ez).
|
|
2017
|
|
|
Eduardo Apodaka eta Jordi Morales – Hiztun kategorietatik hizkuntza praktiken erregistroetara: erabilera sustatzeko neurriaren bila edo brocaren mapak, esaterako). eta zientziaren eskutik, euskalgintzak berak ekin zion euskaldunak eta euskararen erabilera zenbatzeari. hasierako lanek berdintzen zuten
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna, hitz egitea eta euskalduna izatea. hirurak nahasten zituzten, hau da, herrikategoriak bere egin zituzten, gehienetan" euskaldun" etiketaz laburturik7 geroago, 70 hamarkadan, ezagutza-gaitasunari gehitu zioten bai erabilera, bai jarrera ere (Juaristi, 2013: 51). horrenbestez, estatu-administrazioek egin ez zuten lana, herri-ekimenez eginda zegoelarik hasi ziren ikerketa soziolinguistikoak. kategoriak definituta zituzten hiztunek beraiek:
|
|
|
Hasierako lanek berdintzen zuten
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna, hitz egitea eta euskalduna izatea.
|
|
|
Durangoko kaleetan %22, 7-k euskaraz dihardu.
|
Euskaraz
hitz egiteko gaitasuna herritarren %48, 9-k duela kontutan hartuta, dakitenen ia erdiak badarabilela dirudi.
|
|
2022
|
|
|
Guztira, 52 orduko ikastaroa izango da. " Azpeitian urte asko eman baina
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasun edo segurtasun gutxi izanik, beren biloba edo gertukoekin euskaraz hitz egiteko pausoa eman nahi dutenei zuzenduriko saioak izango dira", azaldu dute.
|
|
|
Hain zuzen ere, autore hauen esanetan, erregimen frankistaren azken hamarkadan zehar, hizkuntza ordezkapenaren prozesuari aurre egiteko, euskara hezkuntzan irakaskuntza hizkuntza bezala sartu zelako eta helduen euskararen irakaskuntza martxan jarri zelako, euskarak hiztun asko irabazi ditu. Hain zuzen ere, autore hauen esanetan, 1980 urte inguruan Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleen% 22ak bakarrik zeukan
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna, hiru hamarkadatan% 37ra igo da eta aurreikusten da 2036.urtean% 50era igotzea (Amorrortu eta beste, 2019). Gaur egungo hiztun hauetatik% 42a hiztun berriak dira eta, 16 eta 24 urte bitarteko gazteen kasuan% 67 (Goirigolzarri eta beste, 2019).
|
|
2023
|
|
|
Parkean Euskaraz egitasmoa 86 praktikatu; praktikatu ezik, ez dute
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna behar bezain ongi garatuko, eta gaztelaniara joko dute lagunekin eta ingurukoekin komunikatzeko. Erabilerarako aukerak sortu behar ditugu, eskolaz haratago, aisialdian eta familian.
|
|
|
5.2.1.2
|
Euskaraz
hitz egiteko gaitasun erlatiboa eta lagunarteko erabilera kalean, LH4 – LH6
|
|
|
Era berean, arretaz begiratu behar da etxeko erabilera elebiduna eta, haurrek duten
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasun erlatiboa, aldagai horiek erabakigarriak baitira euren euskararen erabileran bai esparru formalean-eskolan-, eta, baita, lagun arteko aisialdiko sozializazioan.
|
|
|
Horien artean daude ikerketan parte hartu duten LH4ko haurren euskararen erabileran antzeman den erabilera nabarmen baxuagoa, edota aisialdiko zenbait eremutako euskararen erabilera apala. Era berean, arretaz begiratu behar da etxeko erabilera elebiduna eta, haurrek duten
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasun erlatiboa, aldagai horiek erabakigarriak baitira euren euskararen erabileran bai esparru formalean-eskolan-, eta, baita, lagun arteko aisialdiko sozializazioan.
|
|
|
|
Euskaraz
hitz egiteko gaitasun erlatiboari dagokionez, euskaldunen %48, 4 «euskaldun elebidunak» (%20, 4) edo «elebidun orekatuak» (%28) dira; hau da, euskaraz hobeto aritzen dira, edo euskaraz erdaraz bezain ondo. Gazteen artean da txikiena ehuneko hori, %68, 3 «erdal elebidunak» baitira.
|
|
|
Martxoko inkesta soziolinguistikoaren aurkezpenean ere kezka sortu zuen
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasun erlatiboak. Izan ere, gazteen %68, 3 «erdal elebidunak» direla ondorioztatu zuten inkestaren egileek; gaztelaniaz euskaraz baino hobeto moldatzen direnak, alegia.
|