|
2009
|
|
|
Afiliatu izateko baldintzak zeintzuk diren galdetzeko telefonoz deitzen du herritar batek EAJ eta PSE EEko hainbat egoitzetara. Nortasun agiria eta kontu korrontearen zenbakiarekin nahikoa dela azaldu ondoren, herritarrak,
|
euskaraz
ez jakitea afiliatu izateko oztopo ote den galdetzen du. Denetan erantzuna ezezkoa da, ez duela axola.
|
|
|
Unescoren adierazpenarekin batera, PPk eta PSOEk bi lehendakarigai aurkeztu dituzte EAEn,
|
euskaraz
ez dakitenak eta erdaraz bizi direnak. Euskararen Herriarekiko iseka hori gutxi balitz bezala, euskara inposatzen dela adierazi dute.
|
|
|
Beraz, Eusko Legebiltzarreko presidente berriaren azalpenetik abiatuta, hara ondorioa: Legebiltzarreko Mahairako lasterketan, euskaraz jakiteak kalte egin dio Garridori; eta berari, berriz, puntuak eman dizkio
|
euskaraz
ez jakitearen merituak.
|
|
|
Indarkeriaren apologia indarrezko egintza zuzenbide iturri bihurtzeko, erreparazio historikoa ukatzeko, euren hizkuntzentzat eskatzen dutena euskarari eragozteko, euskara galtzeko arriskuan uzteko, eta beren estatu hizkuntzen hegemonia Euskal Herrian inposatzeko. Horregatik, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan,
|
euskaraz
ez dakiten Gobernuko lehendakaria eta Legebiltzarreko presidentea jarri, eta, menpeko hizkuntza eta hezkuntza politikak gehiago mugatu nahi dituzte.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ofizialkidetasun hori ere ez du onartzen PP PSOE multzoak eta hortik atera da gurasoen askatasunaren izenean, bi hizkuntza ofizialetako bat, euskara, ez ikasteko moduko eredua aukeratzeko askatasuna aldarrikatzea eta, aldiz, espainieraz soilik ikasteko aukera aldeztea. Horrek osagarri, administrazioan hizkuntza ofizial bat, euskara, derrigorrez ez eskatzea du atzetik eta hori dena
|
euskaraz
ez dakitenen askatasunaren izenean. Oso ondo!
|
|
|
Radio Euskadiko albistegietan jarriko du batik bat arreta,
|
euskaraz
ez baitaki. Montalvillo azkeneko urteetan Antena3 telebistako berriemailea izan da Donostian.
|
|
|
Antsoainen euskararen ezagutzari dagokionez, aurrerapauso handiak eman baditugu ere,
|
euskaraz
ez dakiten pertsona asko dago, eta argi dago zerbitzu horren beharra oraindik ere badagoela.
|
|
|
Boteretik ze laguntza ematen zaigun, boteretik populazioari zer sinetsarazten zaion... ni neu ez nago horri begira. Orain arteko mezua izan da
|
euskaraz
ez dakitenak ez duela lanik bilatuko EAEn, eta jendeak euskara ez du ikasi, baina seme alabak bidali ditu euskara ikastera. Botere paradigma bat egon delako.
|
|
|
Ba al dago
|
euskaraz
ez jakiteko eskubidea Euskal Herrian. Eta gaztelania ez jakiteko Espainian?
|
|
|
Gaur bertan deitu dut telefonoz Mendixut aldizkarian agertzen zen zenbakira, informazio gehiago jasotzeko, eta kasu egin didan pertsonak, gidak alegia, gaztelaniaz egin dit,
|
euskaraz
ez zekielako.
|
|
|
Garai batean hauxe ikasi nuen: Hemen,
|
euskaraz
ez dakienak, berak jakinen du zergatik ez dakien. Baina hemen euskaraz ez dakienak ez digu uzten euskaraz egiten.
|
|
|
Hemen, euskaraz ez dakienak, berak jakinen du zergatik ez dakien. Baina hemen
|
euskaraz
ez dakienak ez digu uzten euskaraz egiten. Baina eta hemen, euskaraz jakin arren, euskaraz egiten ez duenak ere ez digu uzten euskaraz egiten.
|
|
|
Hizkuntzarena hor dugu. Eragozpen bat dugu, Athleticeko jokalari batzuek
|
euskaraz
ez dakitelako. Taldeak sortzen duenaren zati bat erabil dezakegu bakarrik.
|
|
2010
|
|
|
CIESek Euskadi Irratiari baino bost mila entzule gehiago eman dizue. Baten batek pentsa dezake Gazteak
|
euskaraz
ez dakiten entzuleak erakar ditzakeela, Euskadi Irratiak baino gehiago.
|
|
|
Zerbait bai. Taldean
|
euskaraz
ez dakienik bada, baina estrategia jokaldietan eta gure hizkuntza erabiltzen dugu: lehenengo zutoina, bigarrena eta halakoak erabiltzen ditugu propio.
|
|
2011
|
|
|
uste horretakoa naiz. Baina identitateari buruz berriketan, bide honetatik jo nahirik ideia hau orokortzeko asmoz dabilenak, gaur egungo egoeran,
|
euskaraz
ez dakiten abertzaleak zapuzteko motibo sendoak eman ditzake eta, gainera, izango du esku bete lan eta nekatuko da munduaren kontra ikuspegi «esentzialista» honi tradizioak erantsi dion balorazio negatiboari buelta ematen. Einsteinek esana omen, zailagoa dela aurreiritzi bat desintegratzea atomo bat baino.Bestalde, euskal identitatea herri jakin baten parte izateko borondate hutsera muga daitekeela esatea gezurra ere ez da eta, gainera, «irekitasunarekin» loturiko balio positiboen haizea du alde.
|
|
2012
|
|
|
Esan bazuten esan zuten: «Planteatu dugu
|
euskaraz
ez dakiten gonbidatuak ere ekartzea». Iban Garate mintzatu zen hala, Ai, ama!
|
|
|
Mujikaren arabera, PSE EEren Jaurlaritzak «akats larriak» egin ditu alde horretatik, hasieratik; Euskara askatasunean agiria jarri du adibide. Uste du diskurtso horrekin iradoki duela
|
euskaraz
ez jakitea eskubide bat dela: «Euskaraz ez jakiteak ezin du eskubide izan, eta Euskaraz askatasunean horrekin ematen du ez jakiteko eskubidea bultzatu dela».
|
|
|
Aurreikus liteke EITBko zuzendari nagusi berriak euskaraz jakingo duela edo jakin lukeela. Suriok ez daki euskaraz, eta EITBko zuzendari nagusiak
|
euskaraz
ez jakitea kritikatua izan da. Bere agintaldian, euskara ikasten aritu da Surio.
|
|
2013
|
|
|
Zailtasunekin, bai. Izan ere,
|
euskaraz
ez jakin eta erdaraz egoki moldatzen bazara eguneroko bizitzarako, edo ordu batzuk astero hartu behar eta diruz ordaindu gainera, edo hizkuntza bereganatzeko egin behar den esfortzua. Ezin ukatu horrek denak zailtasun franko gainditzea eskatzen duela.
|
|
2014
|
|
|
Donostia 2016 proiektuko zuzendari nagusia Pablo Berastegi erdalduna izango da. Basko bat,
|
euskaraz
ez dakiena. Bera baino egokiagorik ez, nonbait, munduaren aurrean euskal kultura kudeatzeko.
|
|
2015
|
|
|
Ekitaldi publikoak eta prentsaurrekoak euskaraz egingo dituzte. Itzulpen zerbitzuarekin bermatuko dituzte
|
euskaraz
ez dakitenen hizkuntz eskubideak.Laguntzak. Aldundiaren diru laguntza jaso duten elkarteek eta enpresek euskara erabili dute diruz lagundutako jardueraren dokumentuetan, euskarrietan, publizitateetan eta agerpen publikoetan, «gutxienik bi hizkuntza ofizialen berdintasuna zainduz».Diputazio barruko jardunaLehentasuna.
|
|
|
Hori bai:
|
euskaraz
ez dakitenen eskubideak bermatuko direla azaldu dute. Itzultzaileak eta erabiliko dituzte.2013 artekoa da onartutako euskara plana.
|
|
|
Badakite euskara maila galduko dutela, baina ez dute bestelako kalterik aurreikusten. Izan ere, gizartean medikuek
|
euskaraz
ez jakitea nahikoa onartuta dago, nahiz eta askok nahiago luketen medikuarekin euskarazko harremana izatea. Horrela bada, medikuntza euskaraz ikasteari ez die onura berezirik ikusten; bai, ordea, arazo eta kalte ugari, zentzu gabeko zurrumurruetan oinarrituta egon arren.Euskaraz jakinda gazteleraz ikasteko hautua egiten duten ikasleek hainbat zalantza izaten dituzte matrikula egiteko orduan.
|
|
2017
|
|
|
Ahoa bete hortz jarraituko dut nik, hala ere, hori ere edozein jarreratatik ulertzen saiatu arren. Kasu honetan,
|
euskaraz
ez dakiten ikus entzuleak iruditzen zaizkit galtzaile nagusiak. Horiek eta filma bera eta hainbeste lan egin duen taldea.La2 kateko emanaldiaren ondorengo tertulia laburra iruditzen zait aberasgarriena, protagonistak platora gonbidatu eta, istorioa oraindik begi ninietan islatzen den artean, ñabardurak egin eta disekzionatzea.
|
|
|
Niri oso pertsonaia arraroa iruditzen zitzaidan. Gu baino nagusiagoa zen, erdalduna,
|
euskaraz
ez zekiena, baina abertzalea. «Ze arraio egiten dik hemen?». Hogeita lau preso ageri zarete Carabanchelen garai hartan.Hilak gehienak.
|
|
2020
|
|
|
Bigarren bideoan kontatzen dutenez, Loreak zerbitzu enpresa bat du, eta haren asmoa da udal batekin kontratu bat sinatzea. Baina,
|
euskaraz
ez dakienez, «ezingo du berdintasunean lan egin tokian tokiko administrazioarekin».
|
|
|
«Egia da:
|
euskaraz
ez jakiteagatik sartzen ez uztea ez da inon gertatzen Euskadin», esaten zuen Idoia Mendia Euskadiko Alderdi Sozialistaren idazkari nagusiaren off eko ahotsak. «Inon ez, leku batean izan ezik:
|
|
|
paziente euskaldunek ez dute bermaturik osasun arreta euskaraz jasoko dutenik. Aurten jakin izan dugu Aizarnazabal, Getaria, Zestoa eta Zumaiako osasun etxeetan
|
euskaraz
ez zekien pertsona bat kontratatu dutela urtebeterako; eremu honetako herritarren %80 baino gehiago euskalduna izanik.
|
|
|
Edo burua makurtu eta dagoena estoizismoz onartuko dute, besteetan egiten dugun legez, eta igandera arte itxarongo dute? Azken batean, zer ardura digu arropa saltzen digun edo legatza mahaira ekartzen digun pertsonak
|
euskaraz
ez badaki, salgaia ona bada. Zer inporta zaigu meza erdaraz izatea produktua —betikoa, ezaguna, sorpresa handirik gabea— gogoko badugu?
|
|
2021
|
|
|
Halaber, mankomunitateko «ia zentro guztietan»
|
euskaraz
ez dakien langile bat edo beste dagoela azaldu dute ikerketako arduradunek, eta kezka berezia agertu dute pediatria zerbitzuekin, arlo horretako hiru langiletik batek ez duelako egiaztatu hizkuntza gaitasuna.
|
|
|
Hautsak harrotu zituen Irungo lan eskaintzarekin gertatutakoak, maiatzean: auzitegiak bertan behera utzi zituen lan eskaintza horretarako ezarritako hizkuntza eskakizunak,
|
euskaraz
ez dakitenentzat «diskriminatzaileak» zirela argudiatuta. Euskalgintzako hainbat eragilek gogor gaitzetsi zuten ebazpena, eta, Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, elkarretaratzea egin zuten Bilbon, Auzitegi Nagusiaren aurrean.
|
|
|
Ordea, 2021ean, Navarra Sumak salatu zuen Berriozarko Berrikilan sozietate publikoak baztertu egiten zituela
|
euskaraz
ez zekitenak, eta Nafarroako Administrazio Auzitegiak, 2021eko ekainaren 30ean, 1118 Ebazpenaren bidez, arrazoia eman zion.
|
|
|
Nola ukatu egoera horren gordina! Baina ez dut uste, zoritxarrez, etorkin asko daudenik euskal administrazio publikoko lanpostuetan, eta hori ez da
|
euskaraz
ez dakitelako. Etorkinek aukerarik izango badute administrazio publikoan sartzeko laguntza ezohikoak dituzte, eta hobe lehenbailehen ematen bazaizkie.
|
|
|
Bai, zenbait adituri eskatu behar izan diegu beste aditu baten kontaktua emateko, euskara maila txukunean egin nahi genun eta programa. Inguruan badaude
|
euskaraz
ez dakiten erreferentziazko aditu batzuk. Saioan entzuten diren kanta guztiak euskaraz dira.
|
|
|
Egoera horrek sekulako ondorio kaltegarriak sortu izan ditu euskarari dagokionez. Adibidez, euskara eskakizuna ezarria zuten lanpostuak bete izan dira
|
euskaraz
ez zekiten langileekin, edozein zelarik ere zerbitzua edo herria.
|
|
2022
|
|
|
Orain, euskalduntzearen erronka dago aurrean, baina ez ikasle etorkinekin soilik:
|
euskaraz
ez dakiten familia autoktonoen seme alabekin ere bai. «Batzuek ondo ikasi dute, eta beste batzuek, ez hain ondo», azaldu du Barquinek.
|
|
|
Kostatzen da pixka bat, baina, gogoa paratzen badiozu, lortzen da. Bidean gelditzen dira
|
euskaraz
ez dakiten batzuk; niri batzuk gelditu zaizkit, baina horrek ez du esan nahi harremanak apurtu direnik; hoztu bai. Gau eskola bazegoen, eta interesa zuenak ikasten zuen, behinik behin, lagun artean aritzeko.
|
|
|
Seigarren mailakoak nituen ikasturte batean; martxoan, gelara ekarri zuten Cadiztik [Espainia] zetorren bat, eta nik protestatu egin nuen. Seigarren maila batean,
|
euskaraz
ez dakiena sartzea… Esango didazu nori egiten dion mesede: ez hari, ez beste guztiei.
|
|
|
«Euskararen ofizialtasuna aitortua dago Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, baina Jaurlaritzak neurri ezberdinak aplikatzen ditu hiztun kopuruaren arabera. Oraindik orain, normaltzat jotzen da
|
euskaraz
ez jakitea, baina gaztelania ez: denok jakin behar dugu gaztelaniaz».
|
|
|
Eztabaida judizialean sakondu dute bi sindikatuek lan poltsaren afera dela eta, baina lehenago ere izan da hizkuntza eskubideak arriskuan jartzen dituen ebazpenik. Iazko maiatzean, esaterako, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak bertan behera utzi zituen Irungo Udalak hamabi udaltzain postutarako ezarritako hizkuntz eskakizunak,
|
euskaraz
ez dakitenentzat «diskriminatzaileak» zirela argudiatuta. Hautsak harrotu zituen kasu hark.
|
|
|
Auziak 2021ean izan zuen sorburua: EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak bertan behera utzi zituen Irungo Udalak hamabi udaltzain postutarako ezarritako hizkuntza eskakizunak,
|
euskaraz
ez dakitenentzat «diskriminatzaileak» zirela argudiatuta. Alabaina, jarraipena izan du aurten.
|
|
|
Auziak 2021ean izan zuen sorburua: EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak bertan behera utzi zituen Irungo Udalak hamabi udaltzain postutarako ezarritako hizkuntza eskakizunak, CCOOren salaketa baten ondoren,
|
euskaraz
ez dakitenentzat «diskriminatzaileak» zirela argudiatuta. Alabaina, jarraipena izan du aurten.
|
|
|
Eskolako funtzionamendua euskaraz izan da orain arte, baina, beste herri askotan gertatu den bezala, testuinguru soziolinguistikoa aldatuz joan da azken urteetan:
|
euskaraz
ez dakien geroz eta jende gehiago joan da Zaldibiara bizitzera, gehienak migratzaileak. Ordura arte euskara hutsean funtzionatzen zuen herriari erronka bat sortu dio horrek.
|
|
|
Eider Amundarain Zaldibiako Lardizabal eskolako zuzendaria da, eta hark eman zion, besteak beste, abiapuntua prozesuari. Ordura arte, guraso bilerak euskara hutsean egiten zituzten, baina konturatu ziren
|
euskaraz
ez zekiten gurasoek geroz eta gutxiago parte hartzen zutela bileretan, ez zutelako ulertzen zer gertatzen zen. «Eskolan kezka hori geneukan:
|
|
|
Bileretan parte hartu eta planteamendua entzutean, ordea, «ikuspegia aldatu» zitzaion. «Ulertu nuen ez ginela mehatxua, baizik eta konponbide bat bilatu behar zela
|
euskaraz
ez zekiten gurasoekin komunikatzeko», azaldu du.
|
|
|
Prozesuaren bitartez Zaldibiako kultur aniztasuna aitortzea lortu dela uste du, eta komunitateko jendearentzat bultzada dela, bakoitzaren kezkak adierazteko balio baitu, bai euskaldunenak, eta baita
|
euskaraz
ez dakitenenak ere: «Beste hizkuntza batzuk ere badaudela errekonozituz, Zaldibiako kultur aniztasuna aintzat hartzea lortu da, eta kanpotik datorren jendearentzat bultzada bat da hori.
|
|
2023
|
|
|
Erasora jo du, eta Geroa Bairi gogoratu dio 2017an gehiengoa zutenean ez zirela ausartu hori egitera, eta orain haiei botatzen dietela errua, «konplexuak» direla eta. Juriok mozioko argudioaren aurka egin du, eta adierazi euskaldunen eskubideak aitortzeak beharrak ezartzen dizkiela
|
euskaraz
ez dakitenei.
|
|
|
Kirolean eta aisialdian ere erdara da nagusi, Behatokiaren txostenaren arabera, baita euskara ofiziala den eremuetan ere. Petriatik azaldu duenez, udalek eskaintzen dituzten ikastaro eta jardueretan, askotan gertatzen da ematen duenak ez daukala maila nahikorik euskaraz egiteko, edota klaseko bakarren batek
|
euskaraz
ez badaki klase osoa gaztelaniaz ematen dela.
|
|
|
Hamabi udaltzain hartzeko deialdi batean ezarri zuen udalak euskara eskakizuna, baina partikular batek auzitara jotzea erabaki zuen. Argudiatu zuen eskaria «diskriminatzailea» zela
|
euskaraz
ez dakitenentzat. Irungo Udalak helegitea jarri zuen epaiaren aurka, baina iazko irailean jakin zen Espainiako Auzitegi Gorenak ezetsi egin zuela helegitea, forma akatsa iritzita.
|
|
|
Hamaika telebistan, berriz, hiriburuetako eta lurraldeetako hautagaiekin elkarrizketak egiten ari dira egunotan; hautagaiak
|
euskaraz
ez badaki, alderdiko beste ordezkari bati egingo diote elkarrizketa.
|
|
|
Saileko langile gehienek euskara menperatzen dutela esan du, baina zuzendariak ez zekienez, lan funtzionamendua erdalduna izan dela orain arte. «Ingurumen Sailean egon den arazo larri bat izan da zuzendariak
|
euskaraz
ez jakitea, eta orain, berritzeko aukera dagoenean eta berriari euskara eskatzeko aukera dagoen momentuan, kontrako bidea egin dute», gaitzetsi du Alvarezek.
|
|
|
«Taldearen baitako gogoetak egin dira; horrez gain, hainbat kontraste bilera egin dira xede talde jakinekin: gehienbat,
|
euskaraz
ez dakiten taldeekin, zenbait herri mugimendurekin; lurraldekako gogoetak ere egin dira, gazteekin...». Era horretan, «osatu» egin dute begirada.
|
|
|
Eta behar diren neurriak hartu behar dira euskalduntze prozesu horretan laguntzeko: baliabideak eta bitartekoak jarri behar zaizkie
|
euskaraz
ez dakitenei edo etorri berriak direnei. Inbertitu egin behar da, baina dagokion lekuan; banatu beharrean, batu egin behar dituzu.
|
|
|
Dena den, ordurako albistegietako taldean baziren
|
euskaraz
ez zekiten kazetari batzuk; tartean zen David Barbero erredaktore buruetako bat —bestea Luis Mendizabal zen— Baita Francisca Fernandez Valles ere. Eta bazekiten lehenago edo geroago gaztelaniazko albistegiak iritsiko zirela.
|
|
|
Epaile batek ontzat jo dio Erandioko behargin bati udal eraikinetan atezain arituta
|
euskaraz
ez jakiteko eskea
|