|
2000
|
|
|
Emaitza benetan argigarria da: %51, 7ak bietan berdin nahiko luke, %8, 7ak euskaraz gehiago erdaraz baino eta %5, 9ak
|
euskaraz
bakarrik. Hau da, Nafarroako populazioaren bi herenek gutxienez elebitasuna nahiko luke 40 urteko epean.
|
|
|
Beraz, UPNren botoak Oinarriak taldeak lortutako sinadurekin alderatzeko ezegokitasuna agerikoa da, alderdi honen botoemaleen artean ere euskararen aldeko apustua soma daitekeelako. PSNren kasuan %46, 9ak bietan berdin nahiko luke, EHrenean, %25ak bietan berdin, baina %37ak euskaraz gehiago eta %34, 8ak
|
euskaraz
bakarrik. Ezker Batuaren kasuan %69, 2ak bietan berdin, %60ak EA EAJren kasuan (EHren kasuan bezalaxe kopuru handiak daude bakarrik euskaraz eta euskaraz gehiago erantzunetan) eta CDNrenean %61ak nahiko luke bietan berdin.
|
|
|
Izena duenak izana baldin badu, izenetik has gintezke;
|
euskaraz
bakarrik, adibidez: Zuberoa jatetxea, edo euskaraz eta gaztelaniaz:
|
|
2001
|
|
|
Haien gizarteetan, eskolatik administrazio eta kultur zerbitzuetaraino, ez bide da" obligaziozkoa" (bertako nahiz etorkin diren) guztientzat berenhizkuntzetan jardutea. Haiek menperatu herrietan eskubide eta obligazio guztiak (lortu) dituzte, ezeingo inposaketarik gabe, nonbait; ondorioz, Euskal herrian, adibidez, erdaraz soilik nonahi bizi daitekeen bitartean
|
euskaraz
bakarrik inon ez. Inor hori, gainerat, beti erdalduna da... bereaez den etxean; euskalduna, araiz, inoiz ez dainor, ez etabe re etxean ere.
|
|
2002
|
|
|
Bestalde, Kutxako bezeroei etxera bidaltzen zaizkien kontu laburpenak eta bestelako gutun estandarrak ia beti bi hizkuntza ofizialetan doaz. Dena den, kutxazain automatikoetan euskara soilik erabiltzen dutenei automatikoki gutun pertsonalizatuak
|
euskaraz
bakarrik bidaltzeko sistema martxan jartzen hasiak dira. Euskadiko Kutxaren bezeroek ere makinetan eragiketak euskaraz egiteko aukera dute, baita sukurtsaletan egin ohi diren eragiketak ere; besteak beste, mailegu bat eskatu, kontu bat ireki edo mailegu baten simulazioa egin.
|
|
|
X. AIZPURUA. Bai, ni ere horrekin ados nago, baina ni ez nago prest bizitzaren 24 orduak
|
euskaraz
bakarrik bizitzeko moduko egoeratara soilik mugatzeko. Gasteizen bizi naiz eta zenbait egunetan hala gertatzen da, egun osoa euskara hutsez ari zarela, beste zenbaitetan erdara hutsez.
|
|
|
1 Biitzar honetan zalantzarik gabe, eta biltzar honetatik aparte ere bai, aspaldikoa den euskaldun askoren guraria aztertuko da, Euskal Unibertsitate batsortzekoa, eta izendapen hori darabildanean zentzu etimologikoan erabiltzen dut, hau da, euskarazko unibertsitatea adierazteko, edo are argiago esateko, euskarazeta
|
euskaraz
bakarrik arituko den unibertsitatea izendatzeko.
|
|
|
1 Biitzar honetan zalantzarik gabe, eta biltzar honetatik aparte ere bai, aspaldikoa den euskaldun askoren guraria aztertuko da, Euskal Unibertsitate batsortzekoa, eta izendapen hori darabildanean zentzu etimologikoan erabiltzen dut, hau da, euskarazko unibertsitatea adierazteko, edo are argiago esateko, euskarazeta
|
euskaraz
bakarrik arituko den unibertsitatea izendatzeko.
|
|
|
Penaz ikusten dut, eta honekin zehazten dut pixka bat goian esandako zerbait, batzuetan alderdi abertzaleen eskuetan dauden administrazioekin ere holako gauzak gertatzen direla, ohartu zara horretaz inoiz? Behin, gogoan dut, Bilboko alkate nazionalistak opari bat egin zion Euskaltzaindiari eta eskuratu zion oroigarriko testua erdara hutsean jarri zuen,
|
euskaraz
bakarrik jarri izan balu Euskaltzaindia hango hitzak ulertzeko gai izango ez zelakoan, segur aski ere. Alkate hura ez zen euskararen aldeko, hori argi dago.
|
|
|
Ordea, holako diagnosi gogorra segur aski okerra ez dena egin ondoren, ematen duen konponbidea elebakar bihurtzearena da: mintzo gaitezen denak euskaraz, eta
|
euskaraz
bakarrik, edo ingelesez, euskaldunak ez direnekin: hola, izan ditzagun harremanak ingelesez, konparazione, Arandara bildoskia jatera joaten garenean, hango jatetxeko jabearekin.
|
|
2003
|
|
|
Nafarroa gehieneko jatorrizko hizkuntza euskara dela historikoki ondo frogatua dago, baita nafarren gehiengo nagusia euskalduna izan zela XVIII. mendera arte ere. Baina horrek ez du esan nahi lurralde horretan
|
euskaraz
bakarrik hitz egiten zenik, eta hori ere historikoki frogatua dago. Euskararekin batera, gutxienez beste zazpi hizkuntza hitz egiten ziren Nafarroan »erromantze nafarra, okzitaniera, gaskoia eta antzinako frantsesa, hebreera, arabiera eta mozarabiera, eta jakina, gaztelania», eta horien guztien nondik norakoak eskaintzen ditu Aitor Aranak Nafarroako ipar ekialdeko euskara.
|
|
|
Hogeita sei urte nituela, eta sakelean nahiko sos bildu nuelarik, maletak bi eskuetan harturik, aita agurtuz eta ama gaixoari masailean bi musu emanez, aldendu nintzen lehenengo aldiz maite nituen pertsonengandik. Aitortu beharra dut, hasieran beldur nuela, inor ez baita egunero Ameriketara joaten eta are gutxiago,
|
euskaraz
bakarrik mintzatzen, erdaraz hitzen batzuk eta ingelesez tutik ere entenditzen ez zuen euskaldun bat. Baina ze erremedio, erabakia hartuta zegoen, horrenbertzez, ez zegoen atzera bueltarik.
|
|
|
Zuek
|
euskaraz
bakarrik irakurtzen zenutela uste nuen, esan du gero Damianek, hizkuntza inperialismoari aurre egiteko edo.
|
|
2004
|
|
|
Ziegara eraman ninduten, eta hara joan zitzaizkidan. Han egin nuen lehendabiziko aldiz gaztelaniaz eurekin,
|
euskaraz
bakarrik hitz egingo nuela esateko?. Gaztelaniaz hitz egiteko agenteen agindua ez betetzeagatik atxilotu eta iraindu zutela dio Kastresanak, Euskaldunon Egunkaria, 2003/1/25 Bittor Hidalgoren kasuan, ondoko iritzia agertu zuten bi euskaltzaleok:
|
|
|
Datuon iturria EUSTATen txostenak dira, 2001eko errolda: . Orain 10 urte, 1991an, EAEn etxean
|
euskaraz
bakarrik egiten zuten euskaldunak %53 ziren, 1996an %45 eta 2001ean %43 Beraz, hamar urteko epean %10 gutxiago dira etxean euskaraz bakarrik hitz egiten duten euskaldunak (Gipuzkoan 182.165; Bizkaian 96.402; Araban 5.504 (2001))?. Erabili.com, Azpeitiko Euskara Patronatua.
|
|
|
Datuon iturria EUSTATen txostenak dira, 2001eko errolda: . Orain 10 urte, 1991an, EAEn etxean euskaraz bakarrik egiten zuten euskaldunak %53 ziren, 1996an %45 eta 2001ean %43 Beraz, hamar urteko epean %10 gutxiago dira etxean
|
euskaraz
bakarrik hitz egiten duten euskaldunak (Gipuzkoan 182.165; Bizkaian 96.402; Araban 5.504 (2001))?. Erabili.com, Azpeitiko Euskara Patronatua.
|
|
2005
|
|
|
\ 2 urterekin hasi eta 6 urtera arte eredu euskalduna (ereduaren antzekoa unibertsalki jarriz) erabili, euskara eta
|
euskaraz
bakarrik irakatsiz.
|
|
|
Ezagutza portzentaje hauetara hurbilduz goazen heinean, aldaketa kualitatibo bat ere badakar igoera honek: jasotzaile mailan bada ere (maila pasiboan), gero eta aukera gehiago daude herritarrei mezuak eta informazioa
|
euskaraz
bakarrik edo nagusiki euskaraz emateko (nahi izanez gero, noski).
|
|
2006
|
|
|
(Honek berak nahikoa erakusten du alternatiben abiapuntuko bertako desoreka). Izan ere, euskalduna izan eta beste ezer ez naturaltasun guztiz, ezin da, gaurko Euskal Herrian inon ezin delako naturalki
|
euskaraz
bakarrik bizi, poblemarik gabe, lanean, dendan, klinikan, Unibertsitatean, Ertzaintzan, garraio publikoetan. Gehien gehiengo absolutuko batzar batean euskaraz hitz bat egiten duzu, eta beti dago laidoturen bat.
|
|
2007
|
|
|
Sekretu jakina da hori: eman diezaiegun gustuko duten zerbait
|
euskaraz
bakarrik eta hori erakargarri bihurtuko dien erreferente bat. Denborak egingo du euskaltegiarena.
|
|
|
Ur minero medizinalaAltzolako iturria, Elgoibar, Gipuzkoa0, 23 euro litroko, denetan merkeena.Etiketan osaketa kimikoa
|
euskaraz
bakarrik agertzen da, baina Espainian derrigorrezkoa da espainolez adieraztea.Mineralizazio txikikoa.Ez da egokia sodio gutxiko dietetan sartzekoa.Dastatze proban, 6,5 puntu; aldekoa, zapore xuabea; aurkakoak: ahoan utzitako sentsazioa.Bezoyamineral naturala.Mineralizazio oso txikikoa
|
|
|
Bederatzi laginek ematen dute arauak agintzen duen informazio osoa baina Alzola markakoak osaketa analitikoa
|
euskaraz
bakarrik adierazten du, espainolez ere adierazi behar duen arren.
|
|
|
Euskaraz nahitaez eduki behar dugu, bainabadago euskaraz oso ongi ulertzen ez duen jendea ere, Radio Euskadin, adibidez.Hitz egiteko moldatzen dira, baina informazioa irakurtzea pixka bat astuna egitenzaie. Agian, norbait ohartxoa irakurri gabe gera daiteke
|
euskaraz
bakarrik dagoelako, eta beraz, saiatzen gara bietan jartzen. Gauza batzuk euskaraz bakarrik daude.
|
|
|
Agian, norbait ohartxoa irakurri gabe gera daiteke euskaraz bakarrik dagoelako, eta beraz, saiatzen gara bietan jartzen. Gauza batzuk
|
euskaraz
bakarrik daude.
|
|
|
Frankfurten, egin behar izatekotan, alemanez eta
|
euskaraz
bakarrik egin ahal izatea.
|
|
2008
|
|
|
Egoera hori iraultzeko gogoz, asmo bat ernaldu zen garai hartan Arrasaten euskara eskolak jarduten zuten irakasleen artean: «Txoko bat zeinean
|
euskaraz
bakarrik egingo zen». «Ametsa» baino ez zela diote, baina egia bihurtzeko urratsak hasi zituzten.
|
|
|
Eta erabilerari dagokionez, Eustateko datuen arabera EAEko zazpi biztanletik batek
|
euskaraz
bakarrik egiten du etxean; Inkesta Soziolinguistikoaren arabera, aldiz, EAEko biztanleriaren %18, 6k erabiltzen du euskara erdara beste edo gehiago. Bi datuak ezberdinak dira noski, konparatzen duten unibertsoa ezberdina baita; baina kontuan hartzeko moduko informazioa ematen dute eta gainera ez dira kontrajarriak.
|
|
2009
|
|
|
–Euskara zaharra da, bai, baina gaur egungoa ere bada, Gabinorekin sendategian izan nintzèn denboran ongi konprobatu nuen hori,
|
euskaraz
bakarrik zekièn jendearekin. Ongi gogoratzen naiz emakume batez; nik erdia ulertzen nion, baina beste erdia ez?
|
|
|
–Hori ez zen zure errua izan, harena baizik! Nik
|
euskaraz
bakarrik egiten nuen umetan, baina gero ederki ikasi nuen gaztelania, neure ahaleginaren ahaleginez. –Gogoa dagoen lekuan aldaparik ez?
|
|
|
Oso militantea izan behar da bat euskararen aldeko apustua egiteko. Hori konpentsatzeko, mundu garbiak,
|
euskaraz
bakarrik aurki daitezkeen guneak eraiki behar dira. Internetek halako gauzak ahalbidetzen ditu.
|
|
|
Lyongo presondegira bidali zituzten orduan atxilotutako andere batzuk. Presondegiko zuzendariak utzi idatziek diotenez
|
euskaraz
bakarrik mintzo ziren beren artean. Lekuko hizkuntza mintzatzeak erakusten du ez zirela arras aparte bizi.
|
|
|
–Euskara zaharra da, bai, baina gaur egungoa ere bada, Gabinorekin sendategian izan nintzèn denboran ongi konprobatu nuen hori,
|
euskaraz
bakarrik zekièn jendearekin. Ongi gogoratzen naiz emakume batez; nik erdia ulertzen nion, baina beste erdia ez... egun batean gaizki ulertu eta pikutara bidali ninduen arte, beste burko bat jarri beharrean zuena kendu niolako.
|
|
|
–Hori ez zen zure errua izan, harena baizik! Nik
|
euskaraz
bakarrik egiten nuen umetan, baina gero ederki ikasi nuen gaztelania, neure ahaleginaren ahaleginez. " Gogoa dagoen lekuan aldaparik ez" dio esaera zaharrak, eta halaxe da.
|
|
|
Normaltzat hartu behar da, denbora aurrera joan ahala, etorkizuneko gizartean euskaraz jakin beharra izango dela; ez inork legez behartuko duelako, baizik eta gero eta herritar elebidun gehiago daudenez, eta euskarak gero eta balioespen sozial handiagoa duenez, normala izango da euskara eta gaztelania biak jakin behar izatea. Izan ere, hainbat zerbitzu
|
euskaraz
bakarrik eskuratu ahal izango baitira, eta beste batzuk gaztelaniaz bakarrik. Hizkuntza biek izan behar baitute leku propioa.
|
|
|
Estatus berdintasuna da uko egin behar ez zaion helburua, baina gaztelaniaz dagoen guztia euskaraz eduki nahi izatea, ez da eraginkorra; edo auzi honi beste muturretik begiratzen diotenen artean zenbaitek aldarrikatu ohi duenez, hainbat gauza, beren interesekoak ere izan litezkeenak?
|
euskaraz
bakarrik egon daitezen eragotzi nahi izatea ez da ez bidezkoa ezta hizkuntza bizikidetzarako eraginkorra ere. Adibide bat jarriko dugu diogunaren argigarri.
|
|
|
Ez Kataluniako gizarteak ez euskal gizarteak dute katalanaren eta euskararen indarberritzea gaztelaniaren kontra edo gaztelaniaren kaltean garatzen, katalan edo euskal elebakartasun ezinezko eta galgarria amesten duten gutxiengo batzuek salbu?. Ahal izanda ere, ez dugu nahi
|
euskaraz
bakarrik ulertzen eta hitz egiten duten euskal herritarren Euskal Herririk; gaztelania ez daukagu saltzeko, ez albora uzteko. Aspaldi utzi zion euskarak Euskadiko hizkuntza bakarra izateari (inoiz halakorik izan baldin bada), eta ez genuke etorkizunean halakorik nahi.
|
|
2010
|
|
|
Graduondokoetan euskarazko eskaintza apalagoa da 3 graduondoko
|
euskaraz
bakarrik eskaintzen ditugu eta beste 17tan euskarazko eskaintza dago, maila aldagarrian bada ere. Datozen urteetan, ahalegin berezia egin da euskarak gaztelaniaren eta ingelesaren presentzia parekidea izan dezan.
|
|
|
Bi hizkuntzek erabilera aukera berberak izatea nahi dugu, euskara gizartearen alor guztietan erabili ahal izan dezagun eta, hala nahi duenak, euskaraz bizitzeko aukera izan dezan. Ez dugu
|
euskaraz
bakarrik bizi nahi, baina bai euskaraz ere. Ez gabiltza elebakartasunaren militantzian, ez euskal elebakartasunaren militantzian, ez eta erdal elebakartasunarenean ere.
|
|
|
Horrekin batera, ipuin batzuk egin zizkigun Koldo Izagirrek, geuk eskatuta, Marigorriren herriko istorioekin. Hori dena euskaraz zegoen,
|
euskaraz
bakarrik. Horko lan asko jatorriz erdarazkoak dira.
|
|
2011
|
|
|
Language community edo hiztun elkarte gisa euskaldunon (hots, etxetik edo gero, ikasketaz, euskaraz dakigunon eta gutxi asko euskaraz egiten dugunon) multzoa hartzen badugu, bistan da ez dugula (euskal hiztun elkarteak, bere osoan, ez duela) diglosiaren ezinbesteko atributuen zerrenda hori osorik betetzen. euskaldunok ez dugu (ez erabat eta ez oro har) etxean eta kalean, lagunartean eta lan giro hurbilean, gure eguneroko bizimodu arruntaren situazio informalMikel Zalbide – Diglosiaren purgatorioaz. Teoriatik tiraka intimoetan euskaraz (are gutxiago
|
euskaraz
bakarrik) egiten eta gero gutako batzuek (apur batzuek, hainbatek edo ia denok) unibertsitatean, udaletxeko bulegoetan, aurrezki kutxako jestioetan, eleberriak irakurtzerakoan edota jendaurreko hitzaldi formala ematerakoan beti erdaraz egiten. gure egoera ez da hori. egoera nahasia da gurea, oso, noiz euskaraz eta noiz erdaraz egiten dugun esateko orduan. ezer garbi baldin badago, horixe dago gar... euskaldungoa oro har harturik erreferente, gure hiztun elkarteak ez dauka euskara erdaren arteko konpartimentazio argirik:
|
|
|
Tradizioak lotu egin ditu saguak eta saguzarrak. Saguzar izenean islatzen da hori, eta ez
|
euskaraz
bakarrik. Inguruko hizkuntzetan ere egiten zaio saguari erreferentzia saguzarraren izenean.
|
|
|
Will Kymlicka, Ciudadanía multicultural, 1995, 111 or. Euskal poeta baten begietan, berriz, hizkuntzaren eta askatasunaren arteko lotura honela irudikatzen da: . Euskaraz naiz ni bakarrik/ euskaraz naiz ni libre,/ eta
|
euskaraz
bakarrik/ nezake mundua maite. / Nire libertatea ezin da/ euskara besterik izan?.
|
|
|
Geroxeago, Urruñan bizi zela, ikasi bazuen ere. Ama, berriz, biziki giristinoa zen, eta
|
euskaraz
bakarrik hitz egiten zuen. Jadanik ezkonduta zirela, eta Espainiak Marokoko Rif aldean zuen gerlara ez joateko, desertatu, gurdia etxeko ondasunez eta hargin ofizioko tresnez bete, eta Iparraldeko bideari ekin zioten.
|
|
|
Ahozko euskal literatura Garazin. Ipuin luzeagoak biltzen ditu,
|
euskaraz
bakarrik. Hemen aurkezten dira berrogei bat alegia, ipuin eta kondaira Pierre Duny Pétré k bildurik Garazin (Nafarroa Beherean).
|
|
2012
|
|
|
Eta badira, azkenik, oso bakanak baldin badira ere, errotulazioa, eta kasu batzuetan furgonetetako idazkiak ere,
|
euskaraz
bakarrik dituztenak.
|
|
|
Gu hizkuntzaz gaindiko gertakaria dela esaten ausartuko gara; alegia, ez dela berariaz
|
euskaraz
bakarrik gertatzen. Auzi honetan, Geoffrey Numbergen aipua interesgarri gertatzen zaigu:
|
|
|
Gainera, Euskal Herriko hedabide erdaldunek agertzen ez duten euskal nortasun plurala garatzeko eragile egokiak izan daitezke. Euskaldun izateko zenbait ikuskera
|
euskaraz
bakarrik eman daiteke. Aldi berean, nazioarteko kazetaritzaren erronka bertsuei erantzun behar diete euskarazko hedabideek:
|
|
|
testu baten zolitasunak –musikak, alegia– garrantzia baldin bazeukan –eta argi zegoen bazeukala– zergatik idatzi euskaraz? Edo beste modu batera esanda, zergatik idatzi
|
euskaraz
bakarrik. Milaka hizkuntza daude munduan.
|
|
2013
|
|
|
Mari Karmenek aipatutako kuadrilla kolpera ezagutu nuen eta" lehenengo hitza euskaraz" proba egin nien denei. Ia denekin egiten dut
|
euskaraz
bakarrik gaudenean, taldean dena erdaraz. Proba hartan kale egin zidan Mari Karmenek, ez zen ausartu euskaraz dakien apurra egiten.
|
|
|
Beste zailtasun bat erabilera da,. Erriberan ez baitago euskaraz bizitzeko baldintza nahikorik. Euskaldunok saiatzen gara ahalik eta inguru euskaldunenetan mugitzen eta gure bizitzaren zati bat euskaraz ematen, baina, esan bezala,
|
euskaraz
bakarrik aritzeko aukerarik ez dago?. Hori dela eta, Erriberan euskara ikastea, beste era batekoa da?; izan ere,, ez ditugu beste zonalde batzuetako baldintzak?.
|
|
|
Garrantzitsua iruditzen zitzaidan biok genekien hizkuntzan egitea horregatik erabaki genuen gazteleraz egitea. Pena handia ematen zidan, baina uste nuen ez nintzela gai izango
|
euskaraz
bakarrik egiteko. Dena den, semeak euskara ezagutzea nahi nuen eta topatu nuen euskararekin harremana izateko modua:
|
|
|
Katalunian jasotako erantzunarekin ere oso gustura dago filmeko zuzendaria, bereziki deigarri egiten zaio-eta aurkezpenera hurbildutako jende kopurua kontuan izanda oraindik ere filma jatorrizko bertsioan bakarrik dagoela. Hau da, filmaren zatirik handiena
|
euskaraz
bakarrik ikus daiteke eta zati batzuk bakarrik ditu gaztelaniaz.
|
|
2014
|
|
|
Eta noski, bizipen positiboak euskaraz ugaritzea. Finean, Eman diezaiegun gustuko duten zerbait
|
euskaraz
bakarrik eta hori erakargarri bihurtuko dien erreferente bat. (Paya, 2007: 15)
|
|
|
Entzuten duten musikari erreparatuz gero, berriz, esan behar da 3 pertsonek euskara hutsean entzuten dutela, lau lagunek bi hizkuntzetan eta beste batek ingelesez soilik. Telebista batek
|
euskaraz
bakarrik ikusten/ entzuten du, eta gainontzekoek bi hizkuntzetan. Egunkariak irakurri, berriz, batek euskara hutsean, beste bi lagunek gaztelera hutsean eta besteek bi hizkuntzetan.
|
|
|
«Gure hizkuntzan geografia, matematika, literatura eta beste hainbat eta hainbat zientzia alor ikasten eta hausnartzen. Klaseak eman behar zirela eta
|
euskaraz
bakarrik, hori zen gure xedea. Horrela, bada, bertaratuek euskara aberasteko aukera izan zuten:
|
|
|
Galdetu EAJri. Nire garaian
|
euskaraz
bakarrik egin genuen.
|
|
2015
|
|
|
Azken osoko bilkuraren hasieran adierazpen instituzional bat irakurri zen, gaztelera hutsez irakurri ere. Orain artean lehenengo euskaraz irakurtzen ziren eta zenbait kasuetan
|
euskaraz
bakarrik, osoko bilkura aretoan bat bateko itzulpena zerbitzua dagoelako. Dirudienez, alkate orde berriak protagonismo berezia behar zuen irakurketa horretan eta euskaraz ez dakienez, gaztelera nagusitu zen bilkuraren hasieran.
|
|
|
" Ezin dugu orain 30 urteko eskemarekin jarraitu, aintzat hartu gabe irakaskuntzatik ateratzen den belaunaldiaren gehiengoa euskalduna eta ongi prestatua dela, hainbat eremutan euskararen ezagupena unibertsalizatua dagoela. Beraz, haur eta gazteei zuzendutako eskaintzak
|
euskaraz
bakarrik egon daitezke hor. Lan munduan berdin.
|
|
|
Adibidez, euskarak izan behar du erabilera hizkuntza nagusia UEMAk geografikoki ordezkatzen duen eremuan, erabilera ofizial ia bakarreko eremua. Euskarak behar ditu bereak eta bereak bakarrik dituen espazio komunikatiboak,
|
euskaraz
bakarrik egingo diren jarduerak udalerriz udalerri. Euskarak behar du hizkuntza bakar edo nagusi izan haur eta gazteentzako eskaintza kulturalean eta aisialdikoan, eta euskarak behar du nagusitasuna barne funtzionamenduan zenbait lan eremutan.
|
|
|
2 Euskal hiztunek jasotzen duten publizitate, idazki/ inprimaki eta informazio telematiko ia guztia bi eletan edo
|
euskaraz
bakarrik dago. Salbuespenak dira gaztelaniaz jasotako komunikazioak.
|
|
|
publizitatea, idazki/ inprimakiak eta informazio telematikoa bi eletan bidaltzen dira nagusiki edo bestela euskaraz. Sailen batek aipatu du gora egin dutela
|
euskaraz
bakarrik bidalitako mezuek.
|
|
|
publizitatea, idazki/ inprimakiak eta informazio telematikoa bi eletan bidaltzen dira nagusiki edo bestela euskaraz. Sailen batek aipatu du gora egin dutela
|
euskaraz
bakarrik bidalitako mezuek.
|
|
|
2 ETB 1983an hasi zenean, ez genuen uste egunero albistegi bat euskaraz egiteko gauza izango ginenik eta, hortaz, ETBren lehen programazioa telebista elebidun bezala prestatu zen. Gero, azkenengo momentuan, Eusko Jaurlaritzak hartu zuen
|
euskaraz
bakarrik egitearen erabakia, irrati zein prentsa elebidunaren porrota aztertu ondoren.
|
|
|
186 EAEko biztanleriaren 2001eko erroldaren arabera, 1991n EAEn etxean
|
euskaraz
bakarrik egiten zuten euskaldunak %53 ziren, 1996an %45 eta 2001ean %43 Jaitsiera horren zergatia Iñaki Martinez de Lunak 137 oin oharrean azaldutako arrazoiak eman diezaguke: hau da, geroz eta jende gehiagok ikasten duela euskara (SEI elkarteak 2004an emaniko informazioaren arabera euskaldunak %27, 6 gara Euskal Herri osoko biztanleria kontuan hartuta), baina ikasitako mintzaira hori bigarren hizkuntza modura daukala.
|
|
|
Zer gertatu da? Ala kexu dira hor jauntto batzu irrati hori hetsiegi izanen dela,
|
euskaraz
bakarrik aritzeko xedea agertu duelakoan. Bertze batzuen ganik ere entzun ohi izan den leloa baizik ez da beraz!
|
|
|
2 ETB 1983an hasi zenean, ez genuen uste egunero albistegi bat euskaraz egiteko gauza izango ginenik eta, hortaz, ETBren lehen programazioa telebista elebidun bezala prestatu zen. Gero, azkenengo momentuan, Eusko Jaurlaritzak hartu zuen
|
euskaraz
bakarrik egiteko erabakia, irrati zein prentsa elebidunaren porrota aztertu ondoren.
|
|
|
Eta horrek eragiten du, besteak beste, guk hemen erelandu ditugun multzo hauen eskala hori, euskaldunenetatik erdaldunenetara, berez simetrikoa ezdena. Hau da, gune erdaldunenetan gehienak hizkuntza bat bakarrik dakite, gaztelania, eta gutxibatzuk elebidunak dira; baina beste muturrean ez daukagu gehienak
|
euskaraz
bakarrik dakiteneremurik, eta gutxi batzuk elebidunak. Hori duela 100 edo 200 urte edukiko genuen, agian.
|
|
|
Kasu horretan, ez zeuden ‘bi mintza erkidego’, gizarte klaseen arteko muga baizik: klase nagusiak, euskaraz gain bere eremuko erdaraz ere bazekitenak, eta gainerako klaseak,
|
euskaraz
bakarrik zekitenak. Horrenbestez, ‘elebitasunik gabeko diglosia’ egoeran bakarrik gizarte sektore bat da diglosikoa (elebiduna dena).
|
|
|
Nik ez nuke esango euskal kultura
|
euskaraz
bakarrik sortzen dena denik. Zure galdera hori bera erdarara itzulita apur bat diferentea izango litzateke, ‘euskalduna’ eta ‘vasca’ ez baitira sinonimo perfektuak.
|
|
2016
|
|
|
Euskal Herriko herri gehienetan ez da erraza aste osoan
|
euskaraz
bakarrik hitz egitea, Iparraldean frantsesa eta Hegoaldean gaztelania delako nagusi bizitzako arlo guztietan. Nahi ez izan arren, inguruak, ohiturek eta bitarteko urriek, euskara jakin arren, ia bizitza osoa gaztelaniaz egitera behartzen gaituzte.
|
|
|
31 Eguna joan eta eguna etorri bizi osoan euskaraz(
|
euskaraz
bakarrik) egiten duten hiztunak genituzke, teorikoki, euskaldunik trinkoenak. Hots, euskara hutsez diharduten euskaldunak (EHDE) genituzke euskararen erabiltzaile sendoenak.
|
|
|
Eguneroko jarduna konpartiturik dugu eta, hoberenean ere, hala izango dugu euskaldunok. Etxean eta auzoan, kalean eta lanean, hiriburuan eta opor-lekuan, telebistan eta internet en
|
euskaraz
bakarrik egiten duen herritar multzo zabalik ez dago: arnasguneetan ere ez.
|
|
|
Testuinguruaren araberako puntuak baino ez dira askotan, eta ez dute garrantzi handiegirik. Adibidez 1.5 atalean, maiztasun mailaketa aurkeztean,
|
euskaraz
bakarrik egiten duten pertsonak desagertu egin direla dio autoreak. Arrazoia du, baina, agian, orain ere ume txiki batzuk euskara baino ez dute erabiltzen.
|
|
|
gutxienez lau karteletik hiru euskaraz egongo dira, egitarauetako eta halakoetako publizitatea euskaraz, eskuorrietan euskara lehenetsi... 6 Gazteak. Bost urte baino lehen, bi finantza erakundeek
|
euskaraz
bakarrik bidaliko dizkiete dokumentuak 30 urte baino gutxiagoko bezeroei. Haiek kontrakoa adieraziko balute, bi eletan bidaliko lizkiekete agiriak, betiere euskarari lehentasuna emanez.
|
|
|
Egin duen lana proiektu osoaren lehen pausoa da, eta azken helburua da medikuei osasun txostenak euskaraz idazteko aukera ematea. Izan ere, Perez de Viasprek azaldu duenez, orain, ezin dira
|
euskaraz
bakarrik idatzi, mediku erdal elebakarrak izanik, pazientearen segurtasuna arriskuan jarri gabe. Gazteleraz ere egon behar dute.
|
|
|
–Ez,
|
euskaraz
bakarrik?, erantzun zuen Iratik barre ttipi batekin.
|
|
|
–Barkatu, okerra nirea izan da, deialdia
|
euskaraz
bakarrik irakurtzeagatik (inork jaso ez duen ironiaz).
|
|
|
Antzerki profesionalean lanketa egiten da espainolez, eta gero pentsatzen da euskaraz, horretan izan da aldaketa. Garai batean, euskarazko bertsioa ikusten zen itzulpen hutsa zela, naturaltasun gutxiko, aktorea euskaldun berriak zirela eta ez zuten behar zen bezala erraten beren testua, eta alde horretatik emanaldia kalitate gutxikoa izaten ahal zen, hori guztiz aldatu da, talde batek bi hizkuntzetan prestatzen duelarik emanaldia, euskarazkoak maila oso ona du, talde batzuek
|
euskaraz
bakarrik ematen dutenak eta oso gai euskalduna hartu eta oso euskaldunak bere burua identifikaturik ikusiko duten obra baten egiteko badira. Adibide bat izan zen, «ama begira zazu» esketxez osatua eta arrakasta gaitza izan zuen, orai «Kutsidazu bidea Ixabel» antzezlanarekin pasatzen da, jendea oso identifikaturik sentitzen da, bai euskaldun zaharrak eta bai euskaldun berriak ere, ongi egina eta arrakastatsua, gutxitan izaten da.555
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren EGOD ikerketa egitasmoaren harian, esaterako, ondorioztatzen da EAEko herritarren% 13k behintzat nahi lukeela [Euskal Herrian] etorkizunean
|
euskaraz
bakarrik egitea (Eusko Jaurlaritza 2015c, 7).
|
|
|
% 13k: Etorkizunean
|
euskaraz
bakarrik egitea nahi du Euskal Herrian, gorago ere aipatu dugu?.
|
|
|
Beste% 13 (etorkizunean Euskal Herrian
|
euskaraz
bakarrik egitea nahi duena) alde bat utzita, beste% 84 hori dugu jokaleku ulertarazteko euskaldunon komunitateak dugula etorkizunean euskaraz orain bezala jardun edota orain baino gehiago Euskal Herrian, Euskal Herriko erdal komunitateak, legez edo borondatez, euskara jakiteko/ ikasteko konpromiso estua hartzen ez duen bitartean.
|
|
|
Historian zehar, Nafarroako Administrazioa latinez mintzatu izan da, gero erromantze nafarrean, eta, azkenik, gaztelaniaz, Nafarroako Artxiboan ageri diren milaka dokumenturen arabera. Halere, herritar askok
|
euskaraz
bakarrik egiten zuten, eta euskara ez zen dokumentazio ofizialera eta literaturara heldu. Ez da euskaraz idatzi dokumentu bakarra.
|
|
2017
|
|
|
Hori dela eta, euskarara batu nahi dutenak" esperientzia positiboen bidez" erakartzen saiatzen dira: " Garrantzitsua da
|
euskaraz
bakarrik izango den esperientzia positibo bat bizitzea". Urteetako lanak erakutsi dio euskararekiko atxikimendua lortzen dela horrela, eta horixe da bai Topagunearen eta bai mintzalagun proiektuen zio nagusia:
|
|
|
Beti egin izan da euskaraz. Lanak
|
euskaraz
bakarrik argitaratzen dira. Ehuntatik ehun euskaraz.
|
|
|
Ahokera eta aukera, beraz, ebaki ahal izatea eta erabakitzea bezala. Ez
|
euskaraz
bakarrik: " Cogito"" cogere".
|
|
|
Euskal Herriko Auzitegi Nagusiak baliogabetu du Gipuzkoako Diputazioaren euskara planaren zati bat:
|
euskaraz
bakarrik egitea, eskubideen kontrakoa dela argudiatuz. Eremu soziolinguistikoa euskalduna denean eta hartzaileak euskaldunak direnean ere ezin dute erabat euskaraz egin erakundeek.
|
|
2018
|
|
|
Bertsoen bidez, irakurriz ta idatziz, azkenean gehien landu dudan hizkuntza delako eta azken hiru lau urte hauetan lagun artean
|
euskaraz
bakarrik egiten dudalako. Aitor
|
|
|
Ez gara horretan beraz hutsetik abiatzen. Baina horretan sakondu nahi bada noizbait heldu gara
|
euskaraz
bakarrik bete daitezkeen funtzioetara. Gure harridurarako, lan esparruari gagozkiolarik hori aspaldi egiten da testuinguru eleaniztunetan murgiltzen diren korporazioetan; hau da, modu bertikalean arautzen da ahoz eta idatziz zein hizkuntzetan egingo den komunikazio bakoitza, eta azkenean horrek bermatzen ditu hizkuntza horien ezagutzarako exijentzia eta erabilera.
|
|
|
Jendearekin harremana, emazteekin, batzuetan egunean ikusten zuten pertsona bakarra ni nintzen...Euskara berriz ikasi nuen, ahantzi bainuen. Nire belaunaldian eskolan sartzen ginen arte
|
euskaraz
bakarrik hitz egiten genuen. 6 urterekin eskolan sartu eta ber egunean irakaslea etxera etorri zen; nik ez nuen frantsesez tutik ulertzen, etxean amak ere ez zekien, eta horrela ezin zela jarraitu, eta frantsesa ikasi behar nuela erran zieten gurasoei.
|
|
|
Amesten dut Cuscoko kalean kartel guztiak ketxueraz bakarrik egotea eta nik nire mugikorrean hor jartzen duena euskaraz ikusi edo entzun ahal izatea. Noski, era berean, Bilboko kalean kartel guztiak
|
euskaraz
bakarrik egotea ere bai, eta Peruko gure lagunek mugikorrean kartel horiek ketxueraz ikusi edo entzun ahal izatea, katalanek katalanez, eta ingelesek ingelesez.
|
|
|
(Honek berak nahikoa erakusten du alternatiben abiapuntuko bertako desoreka). Izan ere, euskalduna izan eta beste ezer ez naturaltasun guztiz, ezin da, gaurko Euskal Herrian inon ezin delako naturalki
|
euskaraz
bakarrik bizi, poblemarik gabe, lanean, dendan, klinikan, Unibertsitatean, Ertzaintzan, garraio publikoetan. Gehien gehiengo absolutuko batzar batean euskaraz hitz bat egiten duzu, eta beti dago laidoturen bat.
|
|
|
Nik gutxitan egin dut antzezlan bat euskara hutsean: In fraganti (sorkuntza zelako, eta
|
euskaraz
bakarrik oso ondo saldu zelako), Oleanna (David Mamet en agenteak berak baliatu zigun euskaraz egiteko eskubidea; ordurako gaztelaniazko eskubideak agente potente batek erosita zituen) eta Bertolt Brecht-en Kaukasiar kreazko borobila (euskara hutsez egin genuen; hori bai, hemen eta kanpoan antzezteko asmoz: azpitituluak generamatzan frantsesez edota gaztelaniaz).
|
|
|
Eztabaida sortzen da, bereziki, antzerki amateurretik profesionalerako jauzia egiten denean. Bizi ote daiteke antzerkitik,
|
euskaraz
bakarrik eginez?
|
|
|
Ez da
|
euskaraz
bakarrik gertatzen eusk’añol izenda daitekeen aldizkatze hori. Marokoarrak arabiera arruntetik frantsesera pasatzen dira, ara’ntzia deitzen zaio horri.
|
|
2019
|
|
|
Sortzaile batek iskin egin dezake arazo bat ikusten duen tokian, baina itzultzaile batek ezin du halakorik egin. Arazo eta gorabehera askorengatik itzulpengintzak zailtasun gehiago izan ditu historian zehar, ez
|
euskaraz
bakarrik, beste edozein hizkuntzetan ere bai, baina pixkanaka, bere normaltasuna hartzen doa. Euskaraz itzulpen zoragarriak egin dira, lan inportanteen itzulpen oso onak, baina ez daukagu ohiturarik, arrazoi askorengatik:
|
|
|
— whatsappen
|
euskaraz
bakarrik edo nagusiki idazten ez dutenen artean bakarrik %31k dute lehen hizkuntza bakarra
|
|
|
(...) Rockeroek distantzia bat ezartzen zuten gaztelera ofizialarekiko eta kontrakulturan ezartzen zuten euren burua, baina ez zuten euskara ohiko hizkuntza gisa erabiltzen. Negu Gorriak en politikak eta praktikak euskararen inguruko erabilera sinboliko honekin apurtu zuen, eta
|
euskaraz
bakarrik abestea erabaki zuen. (...) Militantzia linguistikoa abertzaletasunarekin eta musika erreibindikatiboaren batu zituen" (Urla 1999) 4.
|
|
|
hizkuntza baten eta bestearen artean ba al dago diglosia egoera baten berri emango ligukeen konpartimentazio soziofuntzionalik? " Konpartimentazio" hitzari hainbat testuinguru klasikotan lotu izan zaion banaketa zurrunik (eremu batzuetan
|
euskaraz
bakarrik, beste batzuetan erdaraz bakarrik) ez dugu aurkitu. Aztertu ditugun erabilera eremu guztietan erabiltzen dira, gutxi asko, euskara eta gaztelania.
|
|
2020
|
|
|
Ikasle guztientzat, galerarik txikiena etxekoek
|
euskaraz
bakarrik egiten dutenengan agertzen da, eta handienak gaztelaniaz bakarrik eta beste hizkuntza batez egiten dutenengan.
|
|
|
Baita kontakizunen idazketan nahiz argitalpenetan ere. Halere, nahiz eta ni askotan itzultzaile gisa aritu, nire lanak beste batzuek itzuli izan badituzte ere eta, kari horretatik, nire beste zenbait lan (saiakera batik bat) itzultzeko nahiz argitaratzeko eskaintza jaso, ez dut beti hori onartu nahi izan, oraingoz istorio eta idazketa mota batzuk
|
euskaraz
bakarrik behar ditugulakoan.
|