|
2001
|
|
|
Gehienen iritziak, ordea, sakabanaturik ageri dira: euskara batua
|
euskarari
egin zaion atentatua da, euskalkien heriotza ekarri du, euskararen pobretzea; euskara batuarekin euskarak bere balioa, berezitasuna, genioa eta aberastasuna galtzen ditu. Komunikaziorako ere ez du balio, ulertezina denez.
|
|
|
Abe rtzaleek autokritika egin dute, gordinaegin ere,
|
euskarari
egin dioten erabileraz: askotan" patrimonializatu edo" egin dute eta alferrik ahotan hartu, gerobazterturik uzteko.
|
|
2004
|
|
|
Hemen ere aipatzen diren puntu gehienak egokiak iruditzen zaizkit: Euskal Herri inguruaz jasotako lehen kronika eta albisteak, erromatarren etorrera, hiriak eta galtzadak, antolamendu politiko administratiboa, latinak
|
euskarari
egindako ekarpena (hau ere oso aproposa historiaren euskal ikuspegia betetzeko)... Zerbait kritikatzekotan saltus eta ager vasconum en kontua aipatuko nuke:
|
|
|
Aldiz pasarte honetan ez du argitzen zergatik hautatu duen Euskal Herria bere lurralde erreferentzia gisa. Inplizituki uler daiteke euskaldunen eta euskararen eremua delako aukeratu dituela (gero egitarau proposamenean
|
euskarari
egindako erreferentziak ugariek inpresio hau baieztatzen duten). Interesgarria da, ordea, Euskal Herria subjektu historiko gisa eraikitzen dagoela eta subjektu hau Europakorekin nola lotzen duen ikustea:
|
|
2005
|
|
|
Gure irakasle zenak errana zuen lehenago Euskal Herriko historia eta geografia apur bat behar luketela ikasi Euskal Herriko ume guziek eta atsegi nekin jakin du orai jakitate hori etsaminetan ere baliagarri duketela beren ama hizkuntza bezala. Eskerrak igorri ondoan Vichy rat Carcopino jaun minis troari,
|
euskarari
egin dion fagore handiaren gatik (sic), ikusi behar da nola hobekienik balia eskola orenez landa eskaintzen den asteko ordu eta erdi hura.
|
|
|
1930ean euskal olerkigintzan Lizardi eta Lauaxeta nabarmendu ziren. Urte horretako udan, Donostian, Emakumearen omenaldia
|
euskarari
egin zuten. Bi urte beranduago, 1932an, emakumeek boto eskubidea lortu zuten; horrenondorioz, besteak beste, hizlari abertzaleen artean emakumeak ere topatu ahal izango ditugu aurrerantzean (SorneUnzueta adibidez).
|
|
2006
|
|
|
Erasotzailearen borondatea hori ez bada ere, askotan
|
euskarari
egindako erasoak eragindako" malaostiak" alfertutako neuronak lanean jartzen ditu eta itsaso bareak ekarriko ez lituzkeen olatu sortzaileak eragiten ditu. Horrelakoetan, ekimenen osagaien artean mendeku gisako zer edo zer bada, eta, mendeku gosea oso osasungarria ez den arren, ongi etorria gure irudimena eta abilezia elikatzen baditu.
|
|
2007
|
|
|
Software libreak
|
euskarari
egiten dion mesedeaz gain, beste hainbat abantaila aipa daitezke. Adibidez, formatuen arteko malgutasuna.
|
|
2008
|
|
|
Azkarragak erantzun du ez dutela dekretua atzera botako, eta neurri hori
|
euskarari
egindako iraina dela
|
|
|
Sailburuaren iritziz, batez ere
|
euskarari
egindako iraina da helegitea: «Gure nortasunaren ikurren aldeko ekimenak egiten ditugun bakoitzean, Espainiako Gobernuak elebitasunaren aurkako neurriak hartzen ditu».
|
|
2009
|
|
|
Guraso orok euskara edo gaztelania ardatz duen hizkuntz eredua aukeratzeko duen eskubidea bermatuko dela jasotzen da itunean, ingelesari ere garrantzi berezia emanez. Hori
|
euskarari
egiten zaion iruzur eta eraso garbia da, Redondoren ustez: Ikasleek euskaraz jakiteko eskubidea daukate, eta horretarako bidea euskara ardatz duen hizkuntza eredu bakarra aplikatzea da.
|
|
|
EArentzat,
|
euskarari
eginiko, iraina, da EAEko Justizia Auzitegi Nagusiaren erabakia.
|
|
|
Bada zure liburu bat, Euskararen Liburu Beltza, non 1730etik 1998ra bitarte
|
euskarari
egin zaizkion erasoak biltzen dituzun. Oraindik Egunkaria rena gertatzeke zegoela idatzi zenuen.
|
|
|
Pastoralak arrakasta handia gozatzen du Zuberoan, XXI. mende honetan oraino eta horretaz kexu izatekorik ez litzatekeela izan behar iruditzen zait. Ez nau ez pastoralak lerro lerro eta urtero egoteak kexatzen... bai aldiz, pastoraletan
|
euskarari
egiten zaion zorteak eta pastoralak ez duela euskararen sendotzeko balio ohartzeak. Pastoraletan arizale ugari bada orain —sobera beharbada, baina nola ezetza eman oholtzara igo nahi duen herritarrari? —, eta horietan denek euskaraz ez jakitea, tamalez baina, Zuberoko gizartearen isla da nonbait.
|
|
2010
|
|
|
Jakina denez, Euskaltzaindiak aldiro aldiro izendatzen ditu ohorezko euskaltzainak, bere arautegiaren arabera, hain zuzen ere
|
euskarari
egindako mesede bikainengatik. Ohorezko euskaltzainen azken izendapena 2004an egin zen.
|
|
|
Agintariek ikusiko dutena ikasle kopuru txikia dagoela da; hemendik, zenbaitetan, errentagarria ez dela ondorioztatuz. Aipatzekoa da eskola horiek
|
euskarari
egiten dioten ekarpena ere. Ikaslea herrietako giro euskaldunean hezten da, eta ez da behartuta sentituko euskara erabiltzean.
|
|
2011
|
|
|
Gaizki dauden gauzen artean, aipatu behar orokorrean kulturari eta
|
euskarari
egin zaion diru-laguntzen murrizketa. Kultura beti da senide pobrea eta gure kasuan literatura ere bai.
|
|
|
Hala, 70eko hamarkadako zientzia eta letrei buruzko liburu askoren hitzaurreetan ohikoa zen egileak (edo egileek) obrak
|
euskarari
egindako ekarpena nabarmentzea eta lanak alor batean lehen aldiz irekitako zirrikitua edo proiektuaren aitzindaritza azpimarratzea. Eta berdin zuen Giza eta Gizarte Zientzien arloko obra bat izateak edo Natur Zientzien arlokoa, denetan, obran erabilitako euskararen gaineko oharrekin batera, jakintza alor batean euskaraz jarritako lehengo liburuari buruzko aipuak eskaintzen ziren.
|
|
|
3 urteko haurrekin hasi behar zen lanean, eta neu hasi nintzen txikienekin, ezertxo ere jakin gabe, ni beti euskara irakasten ibilitakoa nintzelako eta sekula ez nuelako horren adin txikikoekin lanik egin. Nik uste dut Elgoibarren
|
euskarari
egin diodan ekarpen handiena horixe izan zela: eskola publikoan eredua ezartzea.
|
|
2012
|
|
|
Irratien hirutik bik katean emititu dute, Madrildik. Eta irrati gehienek
|
euskarari
egin dioten tartea ez da %4 ere izan. Carmen Peñafiel, Miguel Angel Casado eta Lidia Fernandez EHUko irakasleek, 2005ean egindako ikerketa batean, ondorioztatu zuten irrati pribatuek leku eskasa uzten ziotela euskarari.
|
|
|
Duda dut, erdaren mundutik, edo ez abertzaletasun politikotik,
|
euskarari
egindako aipuek eragindako zalapartak ikusita, euskararen zurrunbiloko jendeari buruzko komentario kritikorik egin ote daitekeen. Horretarako zilegitasuna nork eta noiz duen.
|
|
2013
|
|
|
Alizia Iribarren Tuterako AEK ko irakaslea da eta zonalde horretan euskarak gainditu behar dituen zailtasunen berri eman digu; beste batzuen artean, administratiboak aipatu ditu: . Administrazioek ez dute batere laguntzen eta, gehienetan, oztopoak jartzea izaten da
|
euskarari
egiten dioten ekarpen bakarra. Legeak aldatzen ez badituzte, ezin dugu ezer egin?.
|
|
2014
|
|
|
Sutan dagoen gezia, esan zuen lehendabizi Lander Arbelaitzek. Euskara oinarri duen komunikabidea irudikatu zuten horrela, eta ekarri zituzten gogora hedabide elebidunen Euskal Herrian
|
euskarari
egindako ekarpenak: Euskaldunon Egunkariaren sorreran Argiak izandako paperetik hasi eta gaur interneteko webgunean eskaintzen diren euskarazko hamaika dokumentu eta materialetaraino.
|
|
|
Artaxoako beste bost haurrek, berriz, Tafallako ikastolaraino joan behar dute egunero egunero. Euskararen alde dagoelako parte hartu zuen protestan, eta
|
euskarari
egindako murrizketak eta aurrematrikulazio kanpainaren aurretik egindako «konplota» salatu zuen. «Gauzak aldatzeko ordua da:
|
|
|
sintonizatzen ari zarela. Azkenaldian, Gontzal Mendibilekin edukitako solasagatik edo eta abenduaren hiruan
|
euskarari
eginiko konplimenduzko keinuengatik ez balitz. Espainiako kultur eta gizarte adierazpideak ditu erreferentzia nagusiki saioak, tarteka aipamen lokalistagoak (baskoak) erantsita.
|
|
2015
|
|
|
EAEko Landa Garapenerako Programa berriaren proposamenean, ordea,
|
euskarari
egindako aipamen txiki baina berariazko hori desagertu egin da, kultura orokorragoaren mesedetan.
|
|
|
" Teatro honen azterketa interesanteagoa da segur aski haren poesia sozial guztiarena baino, eta beronen irakurketa berdin". Lehenago idatzia zuen Hernandez Abaituak Cátedrako liburu haren kritika Argian, 1980ko martxoan, eta han ere Atienzaren hitzaurrea kritikatzen zuen, batez ere
|
euskarari
egiten zion gutxiespenagatik.
|
|
|
Besteen hizkuntzak zabar ahoskatu dituzten pertsona publikoekin (Aznar, Botella, Barbera?) antologia irrigarria osatu zuen. Jakinda Ser katean zeinen trebeak diren fonoteka erabiltzen, nahi izatera, erraz bila zitzakeen borboiarrek
|
euskarari
egin dizkioten ostikada errealak. Horienik ez zen usaindu, ordea.
|
|
|
Arabako euskararen bilakaeraz berri gutxi daukagula esan dut aurreko atalean; Arabako euskararen izaeraz, berriz, 1958 arte ez dugu ezertxo ere jakin. Harritzekoa da arabarrek euren euskara erakustearren egin duten ahalegin apurra, eta harritzekoa da, era berean, Araban barrena ibili direnek, bai euskaldunek eta bai atzerritarrek, hango
|
euskarari
egin dioten jaramon txikia. Bertakoei, nonbait, euskara ez zaie zaindu eta landu beharreko hizkuntza begitandu, eta kanpokoei, berriz, hango euskara ez zaie berezia eta apartekoa iruditu.
|
|
|
Ez berehala, ordea, hasieran Hego Euskal Herriko euskara hutsezko astekariek ere prentsa abertzale elebidunaren premiaz jardun baitzuten, eta baita estreinako agerkariei abegi bero samarra eskaini ere. Gerora, ordea, bide berri hark
|
euskarari
egin ziezaiokeen ekarpen urriaz jabetuta, jarrera aldatzen hasi ziren, euskal prentsa euskaraz idatzitakoa baino ez zela aldarrikatuta. Garai haiek gogoan, segidan datozen lerroak idatzi zituen Pello Zubiriak Jakin aldizkarian (1996:
|
|
|
–Aspaldi aipatua da, Euskal Herriko aldizkari sasibilingueek
|
euskarari
egin diezaioketen kaltea. Haseran, euskarari hainbeste garrantzi emanen ziotela, euskararen aldeko zirela... esan zuten.
|
|
|
Garmendiaren aburuz, bestalde, ezin da gutxietsi urteotan prentsa elebidun diglosikoak (Eginek batik bat)
|
euskarari
eginiko ekarria:
|
|
|
Euskaldunok ere izan ditugu, geure lehen idazlea buru, hizkuntzaren on horren eraikitzaileak. Eta
|
euskarari
egin zaizkion irain sarraskiak beste horrenbeste suspergarri izan dira, laburrera edo luzera, eraikuntza horretan bermatzeko. Inperioaren mitoari jatortasunaren mitoa, kristautasunaren mitoari jainkotiartasunaren mitoa, gaztelaniaren mito bakoitzari geure mito batekin erantzun izan diogu.
|
|
|
Ekintza bera da; azalpena, berriz, diferentea. Ardatz batetik besterako desplazamenduak
|
euskarari
egindako edozein eraso jendartearen gehiengoari egindako eraso bilakatuko luke. Horra hor momentu hegemonikoa.
|
|
|
Legegizon eta politikari tradizionalista zen (Gipuzkoako Comunion Tradicionalista izeneko alderdiko burua);
|
euskarari
egin zion, ordea, sarrera erakundeetan. Egan aldizkariaren zuzendaria, Aingeru Irigarairekin eta Koldo Mitxelenarekin batera, artikulu ugari idatzi zuen euskaraz garaiko euskal aldizkarietan.
|
|
2016
|
|
|
Zintzo heldu zion Erkiagak euskarari, euskal kulturaz zuen ardurari. Gudak ezarritako egoera hits eta beldurgarria laxatu zenean, ezin konta ahalakoak izango dira
|
euskarari
egiten dizkion eskaintzak, ia literatur genero guztiak landuz. Ez da ahaztekoa 1964tik 1970era Bilboko Banco de Vizcayak argitaratu zuen Boletín informativo delakoan eginiko lana.
|
|
2017
|
|
|
Jendearen interesa eta jakin gosea pizteko amu batzuk botako ditut.Donostiako udal liburutegiak Txillardegiren izena jartzea eskatzen du Txillardegi Udal Liburutegia herri egitasmoak. Zer iruditzen zaizu. Gure herriari, kulturari eta
|
euskarari
egin dion ekarpena kontuan izanda, harrigarria da nolatan ez dagoen Txillardegi izeneko kalerik edo plazarik inon. Merezimendu gutxiago duen jende askok du bere izeneko kalea.
|
|
2018
|
|
|
Legealdi amaierako Euskararen eguna ere ez dut ahaztekoa," Zer egin dezaket nik euskararen alde?", galderari erantzun nahirik euskara erabiltzeko konpromisoa hartzeko deia zabaldu baikenuen herri erakunde guztiek eta bostehundik gora eragilek elkarrekin. Aipatu Udal Legean
|
euskarari
egindako tokia ere. Edo Euskal Herriko hiru lurraldeetako herri aginteek lehen aldiz elkarrekin Inkesta Soziolinguistikoa egin izana, hiruren artean EAS Euskararen Adierazle Sistema abian jarri izana.
|
|
|
Kepa Altonaga, berriz, Piarres Lafitteren Buruxkak liburuaz mintzatu da, eta Lourdes Otaegi, Juan Mari Lekuonaren Ene Eskua poemaz.Iaz, polemika sortu zen Nafarroako Gobernuak Arturo Kanpioni Urrezko Domina eman ziolako. Bada, aldizkarian, Sagrario Alemanek eta Patxi Zabaletak nabarmendu egin dute Kanpionek
|
euskarari
egindako ekarpena, eta, aldi berean, aztertu dute zergatik haren testu guztien artean lau baino ez dauden euskaraz idatziak. «Galdera horri erantzun zehatza ematea ezinezkoa da, baina gogoan izan beharrekoa da ez zela euskaraz erraztasunez hitz egitera iritsi», ondorioztatu dute.Ertzean du tokia2009an, Erlea ren lehenbiziko zenbakia argitaratu zutenean, Atxagak esan zuen probatu nahi zuela ea halako produktu batek tokirik duen euskal komunitatean.
|
|
|
Agian, ikusgarritasun kontua da. Ez dakit zenbat urgazle diren emakumezkoak eta zenbat gizonezkoak, baina egon badaude, ondo diozunez. Eta guztiak
|
euskarari
egindako ekarpenaren arabera izendatzen direla esango nuke, ez sexuagatik. Ikusgarritasuna norberaren lan esparruaren araberakoa izango da betiere, ez beste ezergatik.Hizkuntzalaritzan emakumezkoak gaur egun betetzen duen leku garrantzitsua ikusita, uste duzu Euskararen Akademiak gehiago izan lituzkeela kontuan?
|
|
|
Euskal kulturaren langile porrokatua bai, baina pertsona xumea eta bideak errazten dakiena ere badela esan du Sorsek, eta, gauza guztien gainetik, pertsona independentea.Ilusio handia egin dio Torrealdairi sari berriak, lumak sinbolizatzen duelako bere urteetako lana, bere jardun intelektuala. Luma honetan irudikatzen dut
|
euskarari
egin zaizkion irain, zigor eta injustizien kontra erabili dudan espiritu kritiko salatzailea. Euskal Herriari jartzen zaizkion traba, zentsura eta politika beltzak aztertu eta agerian jarri nahi izan ditut, esan du gaurko agerpenean.
|
|
|
Euskaldunen artean hazia eta hezia, Iruñea euskaldunean, eta Urepeleko neskatxa batekin ezkondua, alabaina, Alejandriak ez zuen ezertxo ere euskaraz atera. Guztiarekin, bere liburuetan
|
euskarari
eginiko aipamen bat edo beste aurki dezakegu.
|
|
|
Segur aski eztabaida osoa eta galdeketak euskaraz gertatu baziren ere, hori da euskaraz jasotako eta
|
euskarari
egindako erreferentzia bakarra auzibidean. Maria Arkia heletarra zen seguru asko, eta lehengusuari euskaraz egin zion.
|
|
2020
|
|
|
Ez zakiat zer gertatu zitzaidan. Lasai nengoan afaltzen eta, halako batean, RAEk
|
euskarari
egindako omenaldian Espainiako Hezkuntza Ministroaren hitzak etorri zitzaizkidaan gogora. Eta derrepentean zutitu ninduan...
|
|
|
Euskarazko hiztunen komunitatetik hasita, 60ko hamarkadan euskarak bizi izan zuen berpizkundea erabat lotuta dago bi eragile nagusitara: alde batetik, frankismoak Euskal Herriari eta
|
euskarari
eginiko ukazioak erreakzio indartsu bat sortu zuen (hasiera batean isilekoa izan zena, baina gero adierazpen eta erakundetze publikoagoak garatu ziren); eta, bestaldetik, euskara, gizarteratze akademiko eta sozialerako tresna moderno bilakatuz (euskara batua funtsezkoa da horretan), herrigintzaren modernizazio prozesuarekin eta garapen ekonomiko eta sozialarekin lotu zen (horren adibide garbia di... Hizkuntzaren biziberritzea, neurri handi batean, herri ekimenari zor zaio, eta baita euskal erakunde sistematik bideratutako herri politikei ere (hezkuntza sistema, EITB, hizkuntza eta kultur politikak, administrazioaren euskalduntzea...).
|
|
|
Bere produkzio osoan ageri den leitmotiv bat izan bada ere,
|
euskarari
eginiko setioaren gaia bi liburutan tratatu zuen gehien: El libro negro del euskera (1998a) eta Asedio al euskera.
|
|
|
Ordura arteko helduek eraiki, osatu eta antolatutako mundu horretatik ihes egin nahi dute. Hizkuntzari dagokionez, ihesaldi hori askotan isiltasunaren bidez adierazten dute, batzuek
|
euskarari
egiten dioten ukazio horren bidez. Zer esaten ari dira jarrera horiekin. Nondik hitz egiten digute?
|
|
2021
|
|
|
Segur da asaldatuko zela ikusiz
|
euskarari
eginak zaizkion ukaldi txarrak, hain zen euskarari atxikia. Joan den astean, Konstituzio Kontseiluak lehen batean jakinarazi du legez kanpokoa daukala tokiko hizkuntzen irakaskuntza murgiltze sisteman egitea eskola publikoetan, baina murgiltze sistema hori haizu dela eskola pribatuetan, adibidez ikastola, diwan, calandreta, scola corsa edo katolikoetan.
|
|
|
Elizari dagokionez, azaldu da Kontrarreformari jarraikiz, euskarari toki bat egiten dion instituzio bakanetako bat izan zela, hizkuntza komunitate subalternoetan ohikoa izan zela hori (Calvet, 2005), baina baita ere hizkuntzarekiko kezkak baino klase popular elebakarren doktrinatzeak eraman zuela horretara. Madariagak gaineratzen du Kontrarreforma katolikoaren ildotik
|
euskarari
egindako ekarpena beste hainbat hizkuntzari eginikoa baino mugatuagoa eta berantiarragoa izan zela (2008: 104).
|
|
|
" Uemarekin eta 44 udalerri euskaldunekin akordioa sinatu duten hiru finantza erakundeek argi dute kalitatearen funtsezko osagaia dela bezeroak harremanetarako hizkuntza hautatu ahal izatea. Hori bermatzeko neurriak hartu eta berretsi dituzte hitzarmenean, eta bulegoak udalerri euskaldunetan dituztela ulertuta eta udalerri euskaldunek
|
euskarari
egiten dioten ekarpena aintzat hartuta, bulego horietan euskara lehenesteko konpromisoa ere hartu dute. Beraz, jarrera eredugarria dute, zalantzarik gabe".
|
|
|
Andres Urrutia euskaltzainburuak ere zoriondu ditu irabazleak, eta
|
euskarari
egiten dioten ekarpena “oso garrantzitsua” dela gaineratu du. Gogoratu du, orobat, Euskaltzaindiaren “izaera eta jardunarekin” bat egiten dutela sari hauek, “profil akademiko zientifikoa berezkoa baitu erakundeak sortu zen une beretik”.
|
|
2022
|
|
|
25 zuzenketan ere
|
euskarari
egite dio aipamena. Hau zioen lekuan:
|
|
|
Euskal Herri aske batean, baina, Espainiarekiko eta Frantziarekiko harremanak «Frantziaren eta Alemaniaren artekoen parekoak» izanda, euskarak hartuko luke eremu hori. Hartara, Mondragon Unibertsitateko irakasleak uste du «aniztasun horrek euskal kultura asko aberastuko» lukeela,
|
euskarari
egingo lizkioketelako ekarpenak. Horrek Euskal Herria aberastuko luke «kulturalki eta artistikoki».
|
|
2023
|
|
|
Luzien Etxezaharreta idazle, kazetari eta Maiatz argitaletxeko editoreak izan zituen hitz horiek, atzo goizean, Ziburuko IV. Liburu eta Disko Azokaren irekieran. Etxezaharreta omendu nahi izan dute aurten, bere ibilbideagatik eta
|
euskarari
egindako ekarpenagatik. «Emankorra, aparta eta balio handikoa» izan dela erran zuen Maialen Tapia Baltsan elkarteko kideak.
|
|
|
Puntuz puntu aletu du Gaubekak testua. Azaldu duenez, euskararen ordenantzaren hitzaurrean ezabatu egin dituzte aurreko ordenantzak
|
euskarari
egiten zizkion erreferentzia guztiak, eta hizkuntzez hitz egiten du, orokorrean, «kontuan hartu gabe euskara dela gutxitutako hizkuntza eta babesa eta sustapena behar duena». «Euskararen ordenantza izanik, uste dugu euskarari berariazko aipamena egin liokeela».
|
|
|
Institututik azaldu dutenez, egin duten elkarretaratzean erabili dituzten kartelak zein afixak (goiko irudian) egiten ikasleak ibili dira asteon, atsedenaldietan, eta" euskararekin ditugun kontraesanak" islatu nahi izan dituzte idatzi dituzten mezuetan. Era berean, azken hilabeteetan epaitegietan eta hezkuntzan
|
euskarari
egin zaizkion" erasoak" salatu dituzte. Protesta ekitaldiaren amaieran, Euskara Batzordeko ikasleek batxilerreko ikasgelak dauden pasiloetako hormetan zintzilikatu dituzte kartelak.
|
|
|
Frantses grafian idaztea ere ez da kasualitatea izan, Ipar Euskal Herrian euskarak bizi duen zapalkuntzari keinua egiteko; izan ere, etxe, saltoki eta bestelako toki askok euskarazko izena dute, baina euskarazko idazkera errespetatu barik. Eta
|
euskarari
egiten zaion beste burla bat da hori. Pertsonaietan ere islatzen da itxurakeria; adibidez, badaude euskaltzaletasunarekin eroso sentitzen ez direnak, edo Eñaut protagonista:
|