|
2000
|
|
|
Egun hartako lanak bukatu, eta etxera erretiratu zen. Gogoz kontra afaldu zuen, eta, afaltzen ari zela, konturatu zen ezin zituela makarroiak irentsi, haiek plateran ikusi hutsarekin sekulako goragalea
|
etortzen
zitzaiola. Gogor egin zion bere buruari baina, eta, azkenerako, denak bota zituen.
|
|
|
Goizean footinga egiten zuen, hamabost bat kilometro; egunean zehar ezer berezirik ez zuen egiten, kalean gora eta behera ibili besterik ez, dotore jantzita, oparo diruz, auzo urrunetan, begiak etengabe mugituz, errezelotsu, ikaraz bezala; lasterka ibiltzen zen kalean, sosegurik gabe, erakusleihoetan inori sorbalda eskaini gabe, metro geltokietan aldaketa ugari zentzugabeak eginez, eta bideo pornoak alokatzen zituen (jakina da zertarako); gauean night club ospetxarrekoak bisitatzen zituen, eta han eskaintzen zitzaionari ez zion muzinik egingo. Bi egun besterik ez zituen behar izan, gainera, konturatzeko hantxe sentitzen zela Brown jauna erosoen ez ezik seguruen ere, bezperan zulo higuingarritzat zituen haietan, eta hantxe
|
etortzen
zitzaizkiola bere onera bihotzaren taupadak eta hizketarako gogo zurrunak.
|
|
|
Eta zergatik elefantea, jakin baliteke, Bonilla jauna?". " Bada, elefantea piztia zintzoa, burutsua, zuzena eta legeak errespetatzen dituena delako; ilargi berria denean, ibaira jaisten da purifikatzera; ahalkea delako, eta emea errespetatzen duelako; eta bera baino animalia txikiagoekin errukitsua delako, eta gizon bat bidean galduta topatzen badu, bide onera
|
etortzen
laguntzen diolako. Horregatik elefantea:
|
|
|
Ni hona iritsi nintzenean, kaian dabilen arrantzale asko eta asko ez zen mezetara
|
etortzen
. Jainkoa lagun!
|
|
|
Aita arrautza frijitua jaten ari zen. Nekatuta
|
etortzen
zen lanetik eta errespetuz eta erdi isilik egoten ginen, harik eta hark hitz egiteko baimena ematen zigun arte.
|
|
|
Afalondoan Danek bi pisuko diskoteka batera eraman gaitu (badirudi fijazioa horrela esaten baldin bazaio duela bi pisuko gauzekin: autobusa, diskoteka, ranchoa ere baietz bi pisukoa egin) eta han, musika eta garagardoaren laguntzaz, nire onera
|
etortzen
hasi naiz. Aurrena goiko pisuan egon gara eta zinez ikustekoa zen dantzariek gehienak hego amerikarrak, gehienak kolore ilunez jantziak zein serio eta lizun hartzen zituzten salsaren konpas bihurriak.
|
|
|
Eta Dan bezala, ni ere telefonoaz nazka nazka egina nago, hain zuzen ere, Dabiden ezkutuko amodioaren berri aparailu horren bidez ezagutu nuelako; edota, ezin ukatuko dut, tarteka berari deitzeko gogoa
|
etortzen
zaidalako, eta aukera hori neure buruari guztiz ukatua diodalako; edota gaur Teresari deitu, eta berriro ere haren erantzungailua atera zaidalako.
|
|
|
alargundu ondoren, aitonaren izena postontzitik ez kentzea erabaki zuen: " Lapurrak
|
etortzen
badira, gutxienez ez dute pentsatuko hemen emakume bakarti eta babesgabe bat bizi dela". Alabaina, nik ikasi egin dut Dabiden babes mugatzailetik urruntzen askatzen; etxera itzulitakoan, adorea hartu dut erantzungailuan mezu doi bat desberdina grabatzeko:
|
|
|
Arratsaldean, Danek mendi kasko batera inguratu du furgoneta, bidaiariok hango ikuspegia goza genezan; eta guk ikuspegia ez ezik, jostaldia ere gozatu dugu, zeren norbaiti han izkinetara josta gintezkeela bururatu baitzaio eta, ibili ere, halaxe ibili gara (nik, bien bitartean, nahitara, Tomekin ez bezala bilatzen nuen Rubenekin arnasestuka gurutzatzea; egia esatera, haur denboratik sentitu ditudan nire amodio asko begiratzera eta begiratua izatera mugatu dira, eta horrek bizipoza eta bizinahia pizten zidan eta dit). Joan den asteko jolas parkean bezalatsu, ume sentitu naiz, eta soil soilik ama falta zen, jostetak amaitutakoan txokolate edo txorizo otarteko batekin
|
etortzen
.
|
|
|
Haietako bat harturik, komunontzian eseri, eta, gorputza hustu bitartean, prospek  toa irakurtzeari ekin diot. Testua, batzuetan, ardo botiletan
|
etortzen
diren azalpenak bezain poetikoa egin zait, kantu gozo bat bezain erlaxagarria: " Nekeak, estresak eta zahartzeak galarazi egiten dute loaldian azala behar bezala garbitu eta zaharberritzea.
|
|
|
Guztiarekin, ez dakit, bada, lortzerik izango ote dudan, izan ere, nola esango nuke, jatetxe merke eta ez hain merkeetatik irten eta usaina hatsa arropari itsatsia geratzen den bezala, Dabiden oroitzapen zamatsua gainetik kendu ezina baitzait: edonora noala, edozertan nagoela, haren keinu, haren hitzen bat
|
etortzen
zait gogora. Eta horrek guztiak erabat gogogabetzen gosegabetzen nau, korapilo batek sabela etengabe estutuko balit bezala.
|
|
|
Karmelo eta biok barreka hasi ginen, eta niri une horretan on egin zidan neure burua barreka ikusteak, Teresa ez, beste norbaitekin barreka ikusteak; eta niri une horretan on egin zidan Karmeloren presentziaren hurbiltasunak; eta hartan ari ginela(" Ea bada, esan ezan behingoz!", entzuten dut neure baitan Teresaren ahotsa), hartan ari ginela, Karmelori tinko begiratu (une hartan den dena ulertu nuen: zergatik etorri zen hegazkinean nire alboan, zergatik
|
etortzen
zen furgonetan nire alboan, zergatik sartu zen ni nengoen pub ean, zergatik kontatu zidan astronautarena bezalako istorio, azken batean, lizuna.....: maite ninduen, Karmelok maite ninduen!; ordu arte, nik uste, Ruben zitzaidan gustukoen egokien, izan ere adinez eta bizipenez hurbilago sumatzen bainuen, baina behingoz aspaldiko partez arriskatzea, txinpartak piztea erabaki nuen), tinko begiratu, eta, kasik buruko ileetatik behatzeko atzazaleraino zeharkatu ninduen hotzikara bat senti  tzearekin batera, suge baten antzera inguratu nintzaion eta, haren eskuak nireetan tinkaturik, indargabeturik, musu izatera heldu ez zen keinu batez, doi doian laztandu nizkion ezpainak......
|
|
|
Ukondoak bertan tinkatu, burua eskuineko eskuan pausatu, eta aurrena" Polikarpo!" hots egiten zuen, eta hurrena" Mix, mix, mix" xuxurlatu. Eta katua haize bolada leun baten antzera
|
etortzen
zitzaion, arin eta isil, eta amonaren lepo buel  tan etzaten zen. Eta katuak bere gorputzaren berotasuna eskaintzen zien amonaren hezur gogortuei.
|
|
|
Hala gauzak, sukaldeko bakardadean otorduak egiten nituen istant bakanetan, Polikarporen antzera garbigailuari tinko begiratu, eta bertara sartzeko gogoa
|
etortzen
zitzaidan: garbikari trinkoa eta leunkaria franko ipini, aparailua martxan jarri, eta barnera sartu nahi izaten nuen; ordubete inguruan erotu den zaldiko maldiko baten gisara ibili ondoren, azkenean handik oroitzapen mingarrien eta gezurren zama eta zikinkeriarik gabe irteten imajinatzen nuen neure burua, garbi eta fresko; eta gero, balkoian esekia, haizearekin lehortzen.
|
|
|
Egia da arropa zikinerako gustura hartuko nukeela garbigailu bat; baina egia da, halaber, garbigailua orain neure gorputzean nabaritzen dudala: bularrak beren onera
|
etortzen
hasiak zaizkit eta komunera joaten naizen guztietan arindua eta garbitua sentitzen naiz, hilabetean zehar pilatu zaidan zikinkeria hustu, edo hilekoaren etorrerarekin kontu bat kitatu, eta beste bat zabalduko banu bezala. Bestalde, bidaia osoan, eta batez ere kanpinetan, ez dut horretaz kezkatu beharrik izango, bai, eta bake bat.
|
|
2001
|
|
|
A: Bai, bai,
|
etortzen
zaren lehen aldia al den...
|
|
|
Bisitariak gauez
|
etortzen
dira
|
|
|
Ondorioz, eta handik astebetera, bizkarrean beherako ilea hazi zitzaion. Bizartegia ere txiki  txiki gelditu zen; izan ere, jendea eten gabe ari zen
|
etortzen
alde guztietatik eta. Denek ilea hazten zuen kapela magikoa nahi.
|
|
|
Aita txikitan galdu zuen, eta, seme bakarra denez, libratu egin da soldaduskatik. Osaba merkatari batek pasatu dio lana esanez gerrateen ondoren berpizkundea
|
etortzen
dela beti. Zehaztu ez diona zera da, noiz, alegia.
|
|
|
Legez kanpoko haurdunaldiak sekulako haserrealdia eragin zion aitona Domingori, baina haserrealdia etorri bezala joan zen eta, dagoeneko, enkargatu dio sehaska hiriko arotz onenari. Frantziatik
|
etortzen
den oihal saltzaileari erosi dizkio telak, eta dendaren atze aldeko gelan eduki ditu emazte eta lau alabak, bost hilabetez, umearentzat faldoi josten eta brodatzen, beste zereginik gabe. Eta hori guztia gutxi balitz bezala, duela hiru hilabete hartu zuen gela hiriko klinikarik onenean ere, aitona Domingok garaiz nahi izaten baititu eduki gauzak prest, pronto eta puntu puntuan.
|
|
|
Gaur ere, Mari esneduna
|
etortzen
bada harrian biluzik nagoenean, ez dakit zer egingo diodan!
|
|
2002
|
|
|
Une hartan, alabaina, Patxi harakina beraiengana
|
etortzen
ikusi zuten," Non zagok zerri hori?" oihu egiten zuela, eta solasa bertan behera utzi beharrean aurkitu ziren. Â Tabira guztian ezaguna zen Patxiren hitz egiteko modu zakarra eta bihotz ona.
|
|
|
Etxera joan beharra daukat enkargu bat egitera. Bueltan
|
etortzen
naizenean, zabalduko didazu atea, mesedez?
|
|
|
Josu R k sagar ale bat hartu zuen frutaren ontzitik. Laster
|
etortzen
saiatuko naiz, baina, ama, mesedez, ez esna itxaron. Entzun?
|
|
|
Lehengo arkupe zutabe aldera bueltaturik, Txantoi anaiak ikusi zituen
|
etortzen
. Txantoi anaiak irribarretsu zetozen, eta horrek zer pentsatu ona eman zion Josu R ri, haien pozaldiak Manuelen ihesaren albistearekin zer ikusirik izango zuelakoa, alegia.
|
|
|
Garai batean, gu Bilbora
|
etortzen
hasi berritan, estudiante gipuzkoar asko aste barruan hirian eta hiri inguruko auzunetan sakabanatuak Arriaga atzean elkartzen ginen ostiral larunbatetan, asteburuan etxera bihurtuko gintuzten Irun Gijon autobusei itxaroten. Gu garaiz iritsi ohi ginen asteroko hitzordu hartara; ez hainbeste autobusak galtzeko beldur ginelako, nola adiskideekin hitz egiteko eta elkarren berri jakiteko beta edukitzearren.
|
|
|
Baietz egiten diot buruaz eta, indarrak ez dakit nondik atereaz, oinez hasten naiz. Pauso batzuk eman orduko, Pertik goizean esan dizkidan hitzak
|
etortzen
zaizkit gogora: " Ez ninan atzo hil zuten hori ezagutzen, baina berdin zidan zer zen eta zertan zebilen".
|
|
|
Ispiluan begiratzen dut berriro. Bat batean, ordea, gizon ilunaren hari beltzezko lepokoa eta lauburua
|
etortzen
zaizkit gogora. Nire begi ezpainen zirkin nahigabetua ikusi dut ispiluan.
|
|
|
Ateak, ixterakoan, egur hots lehorra egiten du. Hilkutxa baten taparena ematen duela
|
etortzen
zait burura.
|
|
|
Haren gauza batzuek Perti gogorarazten zuten, mingainaren zorroztasunak batez ere, baina ezin zuten elkar ikusi, ez nuke jakingo esaten zergatik. Perti ez zen, Txikierdi bezala, egoera zailetan desagertzen, eta hark esaten zuena bat
|
etortzen
zen egiten zuenarekin. Agian horrexegatik ibiltzen ziren beti txakurra eta katua bezala.
|
|
|
Pasatzeko, egiten diot buruaz, eta liburua ixten dut. Aita ondora
|
etortzen
zait eta oheko arropak atontzen dizkit. Gero, ohe ertzean esertzen da.
|
|
|
Eta ohartxo bat egin nahi nuke, inpresioa baitut historia aldatzea gogokoegi dugula batzuetan: nik behintzat beti ikusi izan dut, nire etxean," vascuence" deitzen zitzaiola euskarari, kanpoko norbait, erdalduna,
|
etortzen
zenean. Eta hori ez zen apalestegatik, edo gutxiesteagatik, orain batzuekin gertatzen den gisa eta horretan tematzen badira ere, baizik euskaldun anitzen ohitura naturala.
|
|
|
Euskara zapaldua baitzegoen Francoren garaian, zapuztua, debekatua eta baztertua, irakurle gaztea. Franco ez baitzen liburuetan Napoleon bezalatsu ikasi behar izaten genuen urruneko norbait, baizik zer egin behar genuen, zer ez, zer zegoen ongi, zer zuzen edo oker, egunero egunkarietatik oroitarazten zigun agintari hurbileko bat, gure bizitza osoa jaten zuen militar txiki, lodi eta bibotedun bat, uda aldean Donostiara
|
etortzen
zena. Ikusi zenuke zer nolako harrera egiten zitzaion gainera hiriko karriketan!
|
|
|
Unibertsitatera gero eta ikasle gehiago
|
etortzen
dira, eredutik pasatu ondoren, sarrera azterketak euskaraz egitea aukeratzen dutenak, lehentxeago kontatu dizut hori. Unibertsitateak, jakingo duzunez, proba hauetara aurkezten direnei azterketak egiteko epaimahai bereziak antolatzen ditu:
|
|
|
(...) Gizon bat era naturalez mintzatzen denean, hau da hitz lauz, bere mintzaerak elementu asko hartzen ditu  barrenean; baina orduan poetak
|
etortzen
dira eta mintzaeratik elementu apoetiko guztiak kentzen dituzte. (...) Poetak ez du hartzen abiapuntutzat gizon arruntaren sentsibilitatea, beste batena baizik, eta horrela isurtzen duen  hizkuntza hertsiegia da.
|
|
|
Egile honen Eldarnioak (1991) aurkikuntza bat izan zen niretzat, eta bere hurrengo ipuin liburuek gora egin dute kalitatean eta hizkuntzaren erabileraren maisutasunean. Kafka da burura
|
etortzen
zaigun lehenengo erreferentzia, baina gehiago dago: batez ere umore beltz batzuetan bitxia eta ia beti maltzurra.
|
|
2003
|
|
|
Baina halako batean ohartu naiz eskuak, eduki, baneuzkala, inurrituak baina, inurrituak eta ongi markatuak, hala nola markatzen eta mintzen zaizkidan supermerkatutik poltsak bete janari, eta edari?
|
etortzen
naizenean, hain dira pisutsuak eta hain dute plastikozko helduleku estu eta meharra. Inurrituak, ongi markatuak eta minduak, baina oraindik ere eusteko gai.
|
|
|
Hori guztia ongien ulertu edo, antzeman edo, Jeanne xaharrak egin zuen. Urtean behin
|
etortzen
zen gure ile
|
|
|
Eguna, mezarekin eta bazkari ordainduarekin, harmonia ederrean igarotzen genuen. Herriko apaiza
|
etortzen
zen eta  eguraldiaz edo hitz egiten genuen. Predikuan maitasuna, barkamena edo bakea bezalako hitzak esaten zituenean, entzungor egiten genion.
|
|
|
Arrazoiz esan ere. Eta pantera garitara
|
etortzen
hasi zitzaidan. Gaueko txandan.
|
|
|
Sarritan, gehienetan, pikoloak manifestazioa sakabana  tzera
|
etortzen
ziren. Baina batzuetan trenbidea eta errepidea itxi arte ez ziren jaisten.
|
|
|
Baina gaur egun ezin da bere kasa ibili eta silladerruedasean eraman behar izaten dute. Lehen, baita Joseba Luisarekin ezkondu ondoren ere, noiz edo noiz bisita egitera
|
etortzen
zitzaidan, eta egin zidan azkenekoan, sekula ez dut ahaztuko, gaixorik nengoela esan zidan eta neure burua zaindu beharra neukala.
|
|
|
" Beldurra gainetik astindu behar dugu!", esaten zuen bere azken kolaborazioan, ohiko modernokeriekin batera. Berari, berriz, oraindik izerdia
|
etortzen
zaio eskuetara banketxeko bileretan hitza hartu behar duenean. Institutu garaian, gogoratu da, larridura ikaragarriak harrapatzen zuen horrelakoetan.
|
|
|
Behin baino gehiagotan izan dute ika mika bat edo beste haiekin, eta bakoitzaren alorra ondo zehaztuta gelditu da harrezkero: txirristarik onenak bertakoentzat, handiak
|
etortzen
ez badira, betiere. Gainera, Gabik jada ez die jaramonik egiten.
|
|
|
Testua fran  tsesez zegoen. Koinatuak, bisitan
|
etortzen
zenean, ez zuen inoiz alde egiten ilobari pasarte bat, beti bera, ozenki irakurri gabe. Ez daki zer plazera ematen ote zion sei urteko mukizu bat horrela txundituta uzteak, baina hor aritzen zen, tu tu tu eta ge ge ge, auskalo zer erakutsi nahian.
|
|
|
" Eiffel Dorrea, aita!, Eiffel Dorrea ikusi nahi dut!", esaten zion garai batean, orain dela bi hiru urte, lanetik etxeratzen zenean. Lasterka
|
etortzen
zitzaion pasilloan barrena, kaleko atea ixtearekin batera. Belarrien parean eskuak jarri, estutu, eta gora, oso gora jasotzen zuen, ia ia sabaia ukitzeraino.
|
|
|
–Kontatu apenas ezer ez, erantzun dio Manuk?. Gabi ikustera
|
etortzen
duk. A zer nolako opariak egiten dizkion!
|
|
|
–Astero
|
etortzen
al da Xantilli?
|
|
|
Baina  gu ez gaituk harekin egoten. Gabi ikustera
|
etortzen
duk.
|
|
|
Gazteak Mikeli begiratu dio. Luluk  Aitorri horrelaxe begiratzen zion harekin
|
etortzen
zenean.
|
|
|
Zurekiko bederen bakea nahi dut. Har itzazu billeteak eta gero kafea eskainiko dizut geltokiko ostatuan, trenak, neureak eta zureak,
|
etortzen
eta partitzen behatuko ditugula. Banoa, anartean, Egunero erostera.
|
|
|
Abokatua ikusi zuen. Lagunak
|
etortzen
zitzaizkion Euskal Herriko azken berriak ekarriz.
|
|
|
Orduan erabaki zen armaz, diruz eta jendez ATErengandik arras bereiz behar zuela Eusko Armadak. Ospakizun abertzaleetako ostatu luzeetan bildu gazteak trumilka
|
etortzen
 ziren, armada kide izateko. Borondaterik ez zuten falta, kemena, suhartasuna, herriaren askatzeko premiazkoak ziren kalitateak oro bazituzten.
|
|
|
Egunero
|
etortzen
naiz. Nire lana da.
|
|
|
Bada, aldizkari eta bideo psikaliptikoen bidez... Eta hala ere zutitzerik ez badago, bada orduan erizain eder bat
|
etortzen
da...
|
|
|
lurrikara, itsasikara, urakana... Beti ustekabean
|
etortzen
dira gauza hauek guztiak.
|
|
|
Dantzen auziak biziki kezkatu zuen Mogel, eta, bere kide guztiek bezala, berak ere ez zuen Larramendiren estiloko probabilismorik onartzen inondik ere: dantzak bekatu mortala ez izan arren, oso hurbil dabiltza, eta beti ere hobe da ez joatea; debekatuz gero eskandalu handiagoa
|
etortzen
dela ez da egia, eta hala balitz ere, San Paulori jarraitu behar diogu: ez da sekulan gauza txarrik egin behar, hortik zerbait ona etorriko dela jakinda ere.
|
|
|
Bere misioak bizpahiru aste edo gehiago irauten  zuten, eta denbora horretan guztian misioko ekimenetan ordena ikaragarria omen zen. Badu, gero, meritua horrek, kontuan izanik inguruetako ehun herrixka baino gehiagotatik
|
etortzen
ziren 15.000 fededunek hartzen zutela parte penitentziako prozesio gehienetan. Laburki, hauek dira Calatayudek asmatutako funtzioak, bere misioen berrikuntza eta kutsu teatrala agertzen dutenak:
|
|
|
Lehenengo eguna igandea izan ohi zen gehienetan, eta jendetza ugari
|
etortzen
zen. Orduan eskatzen zitzaien guztiei aitortza orokorrerako eta misioko azken egunetan izango zen jaunartze nagusirako prestatzen hasteko.
|
|
|
Etxeko eta elkarrizketetako hizkera zen euskara; gaztelania âedo frantsesaâ, hizkun  tza politiko eta literarioa; eta latina, berriz, filosofikoa eta  sagaratua. Horrela, Erregimen Zaharreko estamentuzko hierarkia eta hizkuntzarena bat
|
etortzen
ziren. Eta ez bata ez bestea ez ziren zalantzan jarri mendeetan.
|
|
|
Eta hala ere, sasoian izango dira probintzia bat, bi edo hiru, alde batetik bestera zeharkatzeko, mendiko bide lohituetan barrena, euripean edo eguzki bero berotan, oinez, noizbehinka astoz. Hori guztia urtean sei hilabetez gehienik (frantziskotar ordenaren kasuan), gainerako sei hilabeteak beren Ikastetxetan igarotzen baitzituzten, beren onera
|
etortzen
fisikoki zein espiritualki. Hona hemen bizimodu latz horren ondorio harrigarri bat:
|
|
2005
|
|
|
Ez dakit nola demontre gertatu zitzaidan edo nondik sortu zitzaidan harako joera hura, Adela etorri aurretiko hilabete haietan, baina kontua da bertso edo batzuk idazteko grina sartu zitzaidala, eutsi ezinekoa, hura poesia edo zer zen ezaguerarik gabe noski?, beharbada imajinazioaren bidez zuzendu nahi nuelako zoritxarreko eroriak gorputzean okertu zidana; auskalo. Eskuetara
|
etortzen
zitzaizkidan poema bakanak buruz ikasteari ekin nion, ero moduan, eskolako liburu apurretan topatzen nituen poematxoetan edo elizan nahiz irratian entzuten nituen kantuetan. Testu haien antzekoak sortzen nituen, mila eratara, eta eskolako koadernoak bertsoz beterik neuzkan, eta neure logelako gau
|
|
|
Berriz ere olatuaren goian nenbilen, zoriontsu, marinel ausart. Haatik, ordurako ikasia nuen gainbehera
|
etortzen
zela hurrena, eta zer nolako abioan gainera, zer nolakoan.
|
|
|
Hala, Idoia edonoiz
|
etortzen
hasi zen gurera, eta, azkenean, lotara geratzen zen. Azkar samar ez ote genbiltzan bota zidan amak berriro, baina leihoa zabalduta sartzen den aire freskoaren antzera hartzen zuen" bere erraintxoa", eta laster etxekotu zen Idoia.
|
|
|
Inork ez zion apaiza deitzen, Alberto baizik, modernotasuna eta hurbiltasuna nabarmendu nahirik. Amari bisita egitera
|
etortzen
zenean etxera, harekin topo ez egiten saiatzen nintzen. Uste nuen nigana inguratzen saiatuko zela Alberto, ea bere sotora eramaten ninduen; alabaina, hura beti zuhurtasunez portatzen zen, eta, topo egiten genuen guztietan, begirunez agurtzen ninduen, besterik gabe.
|
|
|
–Oraintxe bertan
|
etortzen
ez bazara, ez nauzu etxean aurkituko.
|
|
|
âCarrero Blancoren kastako odolzaleei babesik gabe gera  tzeak egiten die minik handiena; hortxe dute ahuleziarik behinena. Jokatzen duten moduan jokatzen dute, atzetik indarra dutelako eta ahaltsu sentitzen direlako; babesik gabe geratzen direnean, gainbehera
|
etortzen
dira, eta beren buruaz beste egitera ere iristen dira. Zergatik uste duzu ari dela irauten Franco hainbeste denbora boterean?
|
|
|
Aldi hartan, iraultza kontuak alde batera utzi nituen, Adelari buruzko zurrumurru gaizto gehiagorik entzuteko gogorik ez neukalako, eta, batez ere, Marisarekin hasi nintzelako; auzoan bizi zen, eta institutura joaten zen, ni egiten ari nintzen ikasturte bera egitera; arratsaldetan, liburuak eta ariketak uzten ziz  kidan, hobeto ikas nezan. Adelak eskatuta hasi zen
|
etortzen
, nire maistra beldur baitzen arazoak izango ote nituen gai batzuetan. Hasieran, koadernoak eta uzten zizkidan Marisak, baina, gero, etxeko lanak nirekin batera egitera etortzen hasi zen arratsaldero.
|
|
|
Adelak eskatuta hasi zen etortzen, nire maistra beldur baitzen arazoak izango ote nituen gai batzuetan. Hasieran, koadernoak eta uzten zizkidan Marisak, baina, gero, etxeko lanak nirekin batera egitera
|
etortzen
hasi zen arratsaldero. Amak txokolate beroa eta ogi xigortu gurinez igurtzia prestatzen zizkigun, eta egongelan aritzen ginen ikasten, goxo goxo, inguruan gertatzen ari zen hondamenditik urrun.
|
|
|
Zazpiak inguru izango ziren ateko txirrina jo zutenean. Aitak giltzak ahaztuko zituela pentsatu nuen; jaiki, eta janzten hasi nintzen, halakoetan berehala afaldu nahi izaten baitzuen, goseak jota eta leher eginda
|
etortzen
zen-eta, hitz egiteko gogo handirik gabe. Hori nire alde, elkarrizketa desatseginak saihesteko.
|
|
|
Apaiza maiz
|
etortzen
zitzaion bisitan amari, adore ematera, eta azkenean lortu zuen etxetik irtenaraztea eta berekin bikario etxeko sotora eramatea. Hilabete haietan, begitan hartu nuen morroi hura; likatsua iruditzen zitzaidan, melenga, ia ia lizuna, ez sexuari zegokionez zuzen zuzenean, baina bai halako sexualitate" sublimatu" tik zetorkion zerbaiten kariaz.
|
|
|
Ibilaldietara Joxe Mari eta Ana ere
|
etortzen
ziren noizbehinka; seme alabarik ez zutenez, denbora librea mendiaren eta ekintza politiko eta kulturalaren artean banatzen zuten. Ana zinegotzi zen, auzoan adosturiko zerrenda batean hautatua.
|
|
|
Gau batean, Alberto ikusi nuen sartzen, apaiza; hasieran, ez zitzaidan arraroa iruditu, eskolako haurren ekintzak antolatzeko konturen batekin igoko zela pentsatu bainuen, nahiz eta normalagoa izan egunez eskolara bertara joatea, bi maistrekin hitz egitera. Beste maistra, hain zuzen, ez zen etxe hartan bizi; egunero kanpotik
|
etortzen
zen. Albertoren zati hura zaila zen puzzlean sartzeko, eta areago, itxaron eta itxaron, goizeko ordu bata jo zidalarik hantxe zelatan.
|
|
|
Modu berean, eta neure bizitza konkretura etorrita, ez nuen ulertzen zer gertatzen ari zitzaion Adelari, nire ereduari, nire nerabezaroko gidariari, nire Atenea jainkosari. Adelaren pare, Alejandra Pizarnik, Alfonsina Storni, Silvia Plath... eta halakoak
|
etortzen
zaizkit burura. Zer gertatu zitzaien, zer?
|
|
|
Artean Idoia  rekin nenbilen. Amak apaizaren sotora joaten jarraitzen zuen, eta gero eta adiskideagoak ziren Alberto eta bera; noizbehinka etxera
|
etortzen
zitzaigun afaltzera, eta lana eta ikasketak nola zihoazkidan galdetzen zidan; bi gauza horiek batera egiteko nire gaitasuna eta diziplina benetan miresten zituen, ez baitzen erraza, tailerrean hainbeste ordu pasatu eta gero.
|
|
|
Alberto hiztun egon zen afaritan. Niri, aldian aldian, erlijio gaiekin adarra jotzeko gogoa
|
etortzen
zitzaidan, baina ama oso haserretuko ote zitzaidan beldur nintzen, ez baitzitzaion ondo iruditzen ni elizako kontuak nahasten hastea; fededuna zen, eta sinesmenari tinko eusten zion. Beraz, mihiari hozka egin, eta Albertoren hizketari jarraitu nion.
|
|
|
Idoiarekin joan nintzen; bera Paco Ibañezen zale amorratua zen, eta haren disko guztiak zeuzkan. Idoiaren amak Parisen ezagutua zuen Paco, eta adiskide minak ziren inondik ere, ezen, hura Euskal Herrira
|
etortzen
zenean, behin baino gehiagotan hartu zuten etxean.
|
|
|
Drogaren eraginez, edo izan zituen bikote krisiengatik, edo arrazoi ezkutuagoengatik, depresio patologikoak izaten hasi zen Adela, eta droga gehiago behar izaten zuen haietatik irteteko. Gorabehera psikiko handiak izaten hasi zen, nonbait, eta, behean zegoenean, bere buruaz beste egiteko irrika bizia
|
etortzen
zitzaion. Goian zegoenetan, aldiz, drogak uzteko indarra ateratzen zuen, eta ohitura osasuntsuei gogor ekiten zien (yoga, janari garbia, musika...), baina hurrengo gainbeherak laster etortzen zitzaizkion, eta gero eta sakonagoak ziren.
|
|
|
Gorabehera psikiko handiak izaten hasi zen, nonbait, eta, behean zegoenean, bere buruaz beste egiteko irrika bizia etortzen zitzaion. Goian zegoenetan, aldiz, drogak uzteko indarra ateratzen zuen, eta ohitura osasuntsuei gogor ekiten zien (yoga, janari garbia, musika...), baina hurrengo gainbeherak laster
|
etortzen
zitzaizkion, eta gero eta sakonagoak ziren. Hala iraun zuen denbora luzean.
|
|
2006
|
|
|
Nire maitalerik kuttunenetako bat horrelako zerbaitekin zebilen. Aireportuan
|
etortzen
zitzaion, autobusean, jatetxean. Zerbitzariek uste zuten legatza saltsa isuri zitzaiola praken gainera!
|
|
|
–AEBetara
|
etortzen
naizen guztietan telebista betekada hartzen dut. Filmak, bideoak, tele-zaborra... denetarik irensten dut, hanburgerrak eta patata frijituak bezala.
|
|
|
–Jokatu nahi duzue? Ordu txikietan
|
etortzen
da zortea kasinora.
|
|
|
–Larunbatero
|
etortzen
dun garagardoa edatera, Chevrolet gorri batean. Bakarrik etortzen dun, eta inork ez zion kasurik egiten.
|
|
|
–Larunbatero etortzen dun garagardoa edatera, Chevrolet gorri batean. Bakarrik
|
etortzen
dun, eta inork ez zion kasurik egiten. Oso jatorra dun, garagardoa astiro edatea maite din.
|
|
|
Drugstoreko gauak, berriz, erdibana egiten nituen Kristinarekin. Gehienetan bila
|
etortzen
zitzaion emakume ilehori bat, eta elkarrekin joaten ziren Eldoradora kopa bat hartzera.
|
|
|
Aldaketa pixkanaka gertatu zen, oharkabean, funtsezko aldaketa guztiak gertatzen diren moduan alegia. Halako batean jendea ez zen gurera
|
etortzen
asilo bila.
|
|
|
Bueno, ba duela hilabete batzuk hasi zen tailerreko bileretara joaten, eta poz pozik zegoela esan zidan. Piliri bost axola zaizkio batzordean esan ditzaketenak; tira, ostiraletako kontzentraziora
|
etortzen
da noiz edo noiz, baina uste dut ni laguntzearren egiten duela, eta gero elkarrekin afaltzera joaten garelako biok, batzuetan. Total, taldeko gidaria oso ona zela kontatu zidan, hiriburutik etortzen den neska gazte bat, zure adinekoa ia:
|
|
|
Piliri bost axola zaizkio batzordean esan ditzaketenak; tira, ostiraletako kontzentraziora etortzen da noiz edo noiz, baina uste dut ni laguntzearren egiten duela, eta gero elkarrekin afaltzera joaten garelako biok, batzuetan. Total, taldeko gidaria oso ona zela kontatu zidan, hiriburutik
|
etortzen
den neska gazte bat, zure adinekoa ia: Ana du izena.
|
|
|
Printzipio kontua da. Zu ere
|
etortzen
zinen, hasieran. Azken batean, zor diegu Chicagoko langile haiei, badakizu...
|
|
|
Ez dakit zergatik, derrepentean, Elenarekin hitz egiteko premia piztu zait, horretaz hitz egiteko premia. Garai batean banekien, baina orain gogoratu ezinik nabil langile haiek garbitu zituzten urtea, mila zortziehun eta laurogeita bi
|
etortzen
zait burura, baina izan daiteke mila zortziehun eta laurogeita sei ere, ez dakit; Chicago ote zen ere ez nago guztiz ziur. Morroi haien izenak eta guzti nekizkien orduan.
|
|
|
El Ojo Que Todo Lo Ve. Bezeroak
|
etortzen
dituk, hala eta guztiz ere. Hi bezala.
|
|
|
Ondo daki berak herrialde askotan orpalua landaretik ateratzen dutela euren gezientzako pozoia eta horren indarrak urteak iraun dezakeela, urte asko. Objektu berri bat dakarrela iragartzen didan bakoitzean, orpaluatik lortutako pozoia egon litekeela haren baitan
|
etortzen
zait burura, eta, arreta galduz gero, gauzarik txarrena gerta dakiokeela Mikeli. Eta, era berean, hori ere bai, aztertu ostean museora edo dagokion lekura eramateko edo bidaltzeko piezaren bat prestatzen ari dela ikusten dudanean, lasaitua hartzen dut.
|
|
|
Zuk, aldiz, ez didazu batere laguntzen. Itsas trikuari begiratzen diodan bakoitzean, oparitutakoan Gorkak eman zigun azalpena
|
etortzen
zait gogora: " Suge arrautza deitzen zioten zelta tradizioan eta bizi indarraren sinboloa zen eurentzat".
|
|
|
Bezperan aitarekin izan nuen portaeraren ondoren, barrenak eskatzen zidan emateko poz hori aitari, baina ezin nuen. Gainera, ordu arte lagun izandakoak
|
etortzen
zitzaizkidan behin eta berriro burura. Batez ere, Hermann.
|
|
|
Pertsonifikatu egiten dugu gure izuaren iturria. Nire kasuan, Hermannen irudiarekin batera, Klausena edo frau Gerdarena edo Andreas Keunena
|
etortzen
zi  tzaizkidan burura, baina Hermannengan biltzen ziren nire beldur eta egonezin guztiak. Ikusten ninduen egunean, agurra ukatu eta bizkarra erakutsiko zidan?
|
|
|
Ezin nuen eta ezin nuen. Gogora zetorkidan, esate baterako, Elsbethek gorroto ziola Hermannen juduenganako herrari, eta horrek adoretu egiten ninduen idaztera, baina berehala
|
etortzen
zitzaidan Hermannen herra gorrotatzeak ez zuela Elsbethek juduak estimatzen zituenik esan nahi, eta hori pentsatzeak paralizatu egiten ninduen.
|
|
|
Ez dakit zenbat egun egin nituen gaixo. Sukarrik gabe eta neure onera
|
etortzen
hasi nintzen egunean, deliberamendu osoz jaiki nintzen egun hartan bertan argituko nituela Angelorekin nire etorkizuneko lan eta zereginak. Bera, ordea, ez zegoen etxean eta, gehienetan bezala, ez zidan utzi inolako oharrik.
|
|
|
Sekula ez zitzaidan burutik pasatu Hermannen buruzagitza zalantzan jartzea. Normalean oso bat
|
etortzen
ginen ideia eta iradokizunetan, eta adostasunik ez zegoenean, haren iritzia nagusitzen zen. Nik ez nuen trabarik jartzen.
|
|
|
Galtzerdiak galtzerdiekin, txanoak txanoekin, jertseak jertseekin. Aldian behin, Alderdiko morroi bat
|
etortzen
zitzaion, auto beltz batean, kutxen bila.
|
|
|
Dena lauso eta anbiguo bihurtzen du. Hala, Hermannen aitari buruzko zurrumurruak
|
etortzen
zitzaizkidan askotan gogora, zurrunbilo betean. Nik ez nuen laguna mindu nahi, eta gordean errenditzen nituen haren aitak eragiten zizkidan irudi eta kabalak.
|