|
2001
|
|
|
Sarritan gainera, gidoilariak jasaten du presio handiena, gidoia amaitzeko epe jakin bat jartzen zaiolako eta ekoizleak beti dituzu gainean. Estatu Batuetan adibidez, filmatuko den pelikularen aurrekontuaren zati garrantzitsu bat gidoiaren prestakuntzarako
|
erabilten
da. Eredu hori jarraitu behar dugu hemen.
|
|
|
Plaka errektangeluarra izaten da, eta plakahori apainduta egoten da. Kabujoiak5
|
erabilten
dira horretarako, modusoltean antolatuta. Plaka eta belarria artikulatu edo giltzatu egiten dira, hauda, bi pieza elkartuz osatzen da zarrailua.
|
|
|
‘Labadurea? Ba, orea jagiteko
|
erabilten
dana.’
|
|
|
Oraingo soinekoak ez dabe, normalean, tolestura handiegirik
|
erabilten
, jendeak urtero  urtero erosten dabelako barria. Baina lehena, soineko bategaz deskuidatzen bazara, zazpi, hamar edo hamabi urte egiten genduan, harik eta dana apurtu eta gastatu arte.
|
|
|
Ele eder euskeraren ioskera dala ta, idazten digu Altube buru zuriak, berak oi dun sakon eta argi. Euskal itz iatorren ordez mordoiloenak
|
erabilten
asiak ditugu bazterretan. Orain, berriz, zenbait euskaltzainek [letra larria nirea da] euskal ioskera bera gainazpikatu ta itzulipurdikatu nai lukete, ageri danez.
|
|
2002
|
|
|
Eleiz idaztijak euzkereaz
|
erabilten
ebezan erdera ezekijen gure gurasuak. Gaur, guk, erdera apur bat ikasi dogunerako, eztarabilgu euzkel eleiz libururik erderazkuak baño.
|
|
|
Eta kontuak kontu, ene adiskidetxoa ere, arrantzale" sportzale" bilakatu zan. Erosi zituan nekazale erdi apain auek orain
|
erabilten
dituzten otarra eta kaiñabera; auxen gaiñera, orixe bai! karrete ta guztikoa.
|
|
|
Gartsu eta joranez asi ziran mutikoak korruan. Tronpea
|
erabilten
azkarrenak nortzuk ziran antxe ikusiko zan. Bakotxa bere ziboari dantzan eragiñez.
|
|
|
Eta arpide bat... ez dino; Urkiagak baino zehatzago ta biribilago esanik," arpide agiritxua" aitatzen dau. Eta hurrengo esanmodu hauxe be, arean," Lauxeta" egunokaz... ikertza lan esturik egun ez dogun arren, laukiztarrak
|
erabilten
ete eban...
|
|
|
Euskalerrian 2.784.320 biztanle ziran. Honeetarik euskera ekienak ez jakin
|
erabilten
dabeenak 623.301 lagun. Beraz, %22, 7 Ehuneko 23 eskas.
|
|
|
Askatasuna mende honetan lortu dauan herri horrek hizkerea galdu egin dau. Liburuz eta eskolan ikasi arren, ez dabe kalean, gizartean ez hartuemonetan
|
erabilten
. Ingeles parra parra.
|
|
|
" Askotan leporatu jako Jean Barbierri ahozko iturritik hartutako ura liburuetara ixurtzerakoan eskua gehiegi sartzea, material horri itxura literarioa emon gurean, euskal kutsurik sartzea, material horri itxura literarioa emon gurean, euskal kutsurik ez dauken berbak eta egiturak kentzeko. Gure testu honetan euskera ulerterreza darabil, herri ipuinek berezkoa daben joskera errez eta aberatsagaz, esaldi laburrak gehienetan eta hiztegi ezaguna, batez be, euskalki hori
|
erabilten
dan lekuetan. Hizkera arina, bizia dala esango geunke, ohizkoa azken batean" (54 orr.).
|
|
|
Objektuak ezkutatzea da gerra garaian
|
erabilten
den teknika. Esate baterako:
|
|
|
Ongi ari da bera: bizitza,
|
erabilten
jakinez gero, luzea duzu. Bataz asezineko largura jabetu da; besteaz alferreko gauzetan jardun beharra; bata ardotan blai, bestea egonean motel; honako hau besteek zer esango eta beti handiguraz kezkaturik; harako hura salerosketen irrikaz bultzaturik irabazi ustetan lurralde eta itsaso guztiak arakaturik.
|
|
2003
|
|
|
Hala idatziko du: ekarten,
|
erabilten
, erorten, ibiltea, igartea, igaroteko, igoten, joten, e.a.
|
|
|
Ebanjelioko berbak
|
erabilten
dituez, baina berbon esagurea aldatuta.
|
|
|
Derioko Ikastaroak 5 maila ditu, eta maila bakotxean toki berezi bat dauka literaturak. Lehenengo hiru mailetan, ikasleak ia danak biztaitarrak dira ta, bizkaierazko idazle ta idazlanak
|
erabilten
dituez, irakurri ta aztertzeko; laugarrenean, gipuzkeraren barrutian aurkitzen dabe euren eder egarria non ase; gorengo mailan, bosgarrenean, Iparraldeko literaturea eta oraintsuko euskara batua rena eskaintzen jakez ikasleei. Zoritxarrez, Ikastaroko 12 eskoletan ezin gauza handirik erakutsi, baina, besterik ezinean, gainbegiratu bat eta bultzada bat emon bai, gero ikasleok, eurok eurotara, gaiok sakonagotik aztertu eta bihar etziko ikasleen gogo bihotzetan erein dagiezan.
|
|
|
Danak dira garrantzi handikoak, jakina; aurtengo, baina, biri emon gura jake berarizko eragina ta argitasuna: Penitentziari (sakramentu hau ospatzeko era barriak patxadaz sartu behar diralako), eta Ezkontzari (gaurko egunotan hainbeste nahaste ta eztabaidatan
|
erabilten
dan sakramentu honi).
|
|
|
Hau holan dala, Kerexetaren Eguneroko Meza be, beronen antzeko beste liburu asko lez, alboratu egin behar izan da, liburu ofizialei lekua emonez. Baina esan daigun, testu eta liburu ofizialok argitaratu eta gero be, gure arteko abade batek baino gehiagok jarraitu izan dauala Kerexetaren liburu txikia
|
erabilten
, honen berbetea argiago, samurrago, bertokoago egiten jakolakoedo, hizkera horretara belarrira eginago eukalako edo.
|
|
|
Ortografia, ahal dala, gaur egunean gehien bat
|
erabilten
dana ipini deutsut, beharbada ez beti, zuzenegi.
|
|
|
sarrerak, euskera hutsean; hiztegitxua, era bitakoa: batak, sarri be sarri
|
erabilten
diran hitz batzuen esanahia dakar (gipuzkerazko liburuak irakurteko, behar beharrezkoa dozu horko hitzik gehienak buruz jakitea); besteak, hitz zailenen esangurea damotsu, berbok orrialde bakotxean agertu ahala.
|
|
|
Eguzkialdeko liturgia erabilteko baimena. " Rito melkita" eritxona
|
erabilten
eban (hau da," rito bizantino", baina arabe hizkuntzaz), eta ia egunero holantxe emoten eban meza santua Derioko Seminarioan, bere ikasleetarikoren batek lagunduta. Arabez be sarritan emoten eban, han Derioko etxe baten beragaz eukazan gazte palestinar batzuentzat.
|
|
|
Munduan, jakina, hizkuntza asko eta asko erabili izan dira, eta gaur egunean be
|
erabilten
dira. Itxura baten hain desbardinak izan arren, jakintsuek, gauzak aztertu eta aztertu, hizkuntzarik gehienen artean halako senidetasun batzuk (handiagoak edo txikiagoak, estuagoak edo nasaiagoak) aurkitu dabez.
|
|
|
Salmo baten berbok
|
erabilten
dauz Eleiza Amak egunotan: " Zu neure Semea zara, Neuk sortu zaitut gaur".
|
|
|
Neuk be ez dakit. Liburu horretan, liturgia osoan (hau da, mezatan eta beste sakramentuetan)
|
erabilten
diran irakurgai eta salmo kanta guzti guztiak sartu dira. Ez dabe bardin jokatu beste herri batzuetan:
|
|
|
Agirian dago euskal eleizbarrutiak, azken urteotan, euren dokumentu ofizialak argitaratzean, dalako" euskara normalizatu" hori
|
erabilten
dabela. Hor doguz, esate baterako, Euskal Herriko gotzainak Garizuman urtero argitaratzen daben Artzain Gutuna...
|
|
|
Gutariko bakotxak geure eretxiak euki geinkez euskeraren arloan; baina dokumentu ofizialentzat ontzat emona dago zuk aitaturiko" euskara normalizatua". Ha ta guzti be, Bizkaiko Eleizeak, azaleko zeretan hortik jo arren, bizkaierea
|
erabilten
dau, gehien baten, oraindino gure herririk gehienak euskalki hauxe daualako argien eta maiteena.
|
|
|
Eta, gipuzkera emoteko, ze liburu
|
erabilten
zenduan eskola barruan?
|
|
|
Nire ikasleak eta adiskideak ondo dakie nire jokabide honen barri. Gehientsuenak" h" hori
|
erabilten
ebela ikusi nebanean (baita gure gotzaitegiak be), neu be erabilten hasi nintzan, eta kito. Ez dot uste horregaz ezer galdu dodanik, ez askotzarik irabazi.
|
|
|
Nire ikasleak eta adiskideak ondo dakie nire jokabide honen barri. Gehientsuenak" h" hori erabilten ebela ikusi nebanean (baita gure gotzaitegiak be), neu be
|
erabilten
hasi nintzan, eta kito. Ez dot uste horregaz ezer galdu dodanik, ez askotzarik irabazi.
|
|
|
Bizkaiko talde horrek euskeratu eban lehenengo zatia zera izan zan: Mezaren Egunerokoa (ez oraingoa, orduan
|
erabilten
zana baino). Pozarren hartu eban herriak hori, eta milaka ta milaka zabaldu ziran liburutxuak gure eleizetan, euskaldunon bihotz pozgarri.
|
|
|
Nik gurean euskera hutsa entzun eta egin izan dot beti. Gure gurasoak biak ziran herri eta auzo berean jaiotakoak (Iurretako Gaztañatzan), eta euren artean ez eben euskerea baino beste berbetarik
|
erabilten
. Sekula santan ez neutsen gure gurasoei alkarri erderaz berba egiten entzun; inoizkoren baten egitekotan be, euren aurrean erdaldunen bat egoanean izango zan, erdaldunak be ulertu egien.
|
|
|
Gure osabea baserriko semea zan, Iurretako Gaztañatza auzoan jaio ta hazia, eta euskerea geuk lez ekian. Haren andreak, Etxebarriko alabea izanik, euskera jakin baekian, baina erderaz erreztasun gehiago eukan, eta etxean, bai senarragaz eta bai lau seme alabakaz, erderea baino ez eban
|
erabilten
. Nire 4 lehengusuak, ni baino 5 urte zaharragoak, euskerea ia ulertu be ez eben egiten.
|
|
|
Ba, bai. Danak eskuen puntan
|
erabilten
ninduen ni, hango seina edo umetxua neu nintzan eta. Ez dakit zelan, ez zergaitik, baina barriro etxera bihurtu ginanean, ni ia erdaldunduta nengoan:
|
|
|
Egia esan, Herriko Eskolatik kanpora, beste eskola" partikular" batera be joan nintzan urte batzuetan, gehiago ikastekotan. Hango maistrak ahizta bi ziran, euskaldun garbiak biak eta abertzaleak, geure herriko alabak; baina hantxe be eskola barruan ez zan erderea baino beste hizkuntzarik
|
erabilten
. Biak gerratean Inglaterran egondakoak ziran, eta ingles apur bat be irakasten eben, norbaitek hori ikasi gura baeban.
|
|
|
Gaztetxu zala, eta orduko denporetan ohi zanez, josten ikasteko, jostun bategaz ibili ei zan etxerik etxe, aldikada baten, hako" Intxauspeko alaba dendaria" izandako aprendizaren antzera edo. Holakoetan ohi zanez, denporea emoteko, irratirik ez eta, euskal kantak
|
erabilten
ei zituezan, josteari itxi barik. Baekian gure amak, eta sarritan kantetan euskun harako" Herriko fiestak ziran biharamon goizean..." kanta umoretsua.
|
|
|
Eta, egia esan, herri txiki dotore hori guztiz erdalduna egin jatan. Jendeak erdera baino ez eban egiten kanpoan; eta gure" Preceptoría" barruan be ez zan besterik
|
erabilten
. Herriko eleizan, bardin:
|
|
|
Eta, egia osoa esateko, erbesteko hizkuntzak ikastea mesedegarri izan jat nire bizitzan, eta oraintxe be pozarren irakurten ditut, lantzean lantzean, latinezko eta grekozko zati batzuk: latinerako, hor dot" Orduen liturgia"; grekorako, aspaldian eskuratu neban Bover ek paratutako Itun Barria (Azken aldi honetan beste edizino bat
|
erabilten
dot sarriago: gure Euskal Herrian grekoz, latinez eta euskaraz argitaratu deuskuen Itun Barria).
|
|
|
Oharra: Gaurko euskal poeta aurrelari batzuk be teknika zahar hau
|
erabilten
dabe batzuetan: ikusi B. Gandiagaren Elorri, 106 or.; G. Arestiren Harri ta Herri n," Egun da Santi Mamina" deritxon olerkia, 76 or. (gaur kanta bihurtu dabe).
|
|
|
Badauz, izan, berezitasun batzuk, aditzari gagokiozala batez be. Hikako berbetea askotan eta askotan
|
erabilten
da. Zukakoa beste, hortxe hortxe.
|
|
|
bai, euskera zaharra ezagutzeko. Handikiak eta, erderatiko berba asko
|
erabilten
dabez," jakintsuago" agertzearren edo; batzuetan, hizkera gordina be bai, barregarrietan.
|
|
|
Nik, ordurarte, beste ikaskide guztiak lez, latin gaztelaniazko liburua irakurten neban meza denporan. Euskerazko hau eskuratu nebanetik, ostera, erderazkoa alde batera itxi eta hauxe baino ez neban
|
erabilten
.
|
|
|
Erdalduna izatez eta bihotzez. Erdalduna eta erdalzalea, ondo landutako gaztelania dotore ta aberatsa
|
erabilten
ekiana, bai berbaz eta bai idazkietan. Baina hau be esan behar da haren alde, egia da ta:
|
|
|
Derioko Seminarioan bizi zan. Zein gramatika
|
erabilten
eban be gogoan daukat: Paulo Zamarriparen Gramática Vasca.
|
|
|
Ze metodo
|
erabilten
zenduan?
|
|
|
Eskola barruko azalpenik gehienak beti erderaz egiten genduzan, ikasle guztiak euskaldunak izan arren. Oker ez banago, Euskaltzaindiak berak be, bere batzarretan, gaztelania
|
erabilten
ei eban sarritan behintzat alkarrizketarako hizkeratzat...
|
|
|
Horregaitik, ikasleak euskaldunak baziran, pozarren laguntzen neutsen euren etxeko euskereaz hobeto jabetzen. Irakurgai erraz politak
|
erabilten
genduzan horretarako eta gogoan dot zelako lantxuak egiten eustezan ikaslerik bizkorrenak. Baina, behin baino gehiagotan, euskerarik ez ekienei be emon neutsezan eskola batzuk, Patxi Altunaren Euskera hire laguna lagungarri genduala," Lasa jauna" gora eta" Lasa jauna" behera.
|
|
|
Berbaldiotako haria ta jostorratza ez dira neureak izango, Jaungoikoarenak eta Eleizearenak baino. Ni josla edo jostun baten antzekoa izango naz, eta ziur nago, behin baino gehiagotan ez dodala jakingo jostorratz eta hari horreek patxadaz eta ganoraz
|
erabilten
, baina beste honetan be ziur nago: zuek nire borondate ona ikusita, parkatuko deustazuela.
|
|
|
· Baina zuzentasuna, behar beharrezko eta alboratu ezinezkoa bada be, ez da bera bakarrik nahikoa gizonarentzat eta gizartearentzat. Zuzentasun hutsa
|
erabilten
danean, errez sartzen dira bitarteko beste indar gaizto batzuk: gorrotoa ta gogorkeria.
|
|
|
Jesus Jaun berbiztuaren ikasleok bakezale eta bakegile izan gaitezala aspertu barik: gogoz, inorentzat gogo txarrik ez, mihinez, inori minik ez; egiaren eta alkar maitasunaren armak baino
|
erabilten
ez doguzala, Bakearen Erreginea dan Andra Mariaren bitartez
|
|
|
Eskola apalak ei ziran, berak dinoanez. Halan izango zan, baina bestela be ezin izan euskeraz orduko giro arrotzean, gizartean eta ikasketetan erdera baino entzun eta
|
erabilten
ez zanean, eta euskerea lotsa eta bildurraren artean gerizpetan zabuka ebilen orduan. Orduko seminarioan hori pausuori emotea ez zan makala.
|
|
|
Halan da. Eurak euren artean jarduten ebenean, azkarregi (niretzat!) ari ziren eta, ganera,
|
erabilten
zituezan zenbait hitz erabat ezezagunak egiten jatazan. Gogoan dot zelan behin, Iparragirreren" Ume eder bat" kanta ezaguna entzutean, ez neban ondo ulertzen harako" hitz erditxo bat hari esan gabe..." hori.
|
|
|
Baina ez, gero, eskolen berezko astuntasuna arintzeko bakarrik eta batez be. Nik hautatu eta
|
erabilten
nebazan euskal kantak gure herri literaturaren zati on bat ziran, eta hauxe zan nire asmoa: gazteak kantok aztertu eta ondo ulertu egiezala, eta gero buruz ikasi.
|
|
|
Kontuak atara: eskola barruan Euskerazaleak alkarteak sarritan argitaratu eta asko zabaldu zan metodotxua
|
erabilten
genduan (Xabier Peñaren metodoa bera, Montianok ikasgai laburrago ta ugariagotan urkuldua). Hainbat urte emon nebazan lanbide honetan, beti doan (aldi hatan ohi zan legez), eta azkenean alkartearen zuzendaritzakontseiluan be sartu ninduen aldi labur baterako.
|
|
|
Hiztegi labur horrek harrera ona izan dau hainbat urtetan eta gaur be
|
erabilten
da.
|
|
|
Harenbaten, eta oker ez banago, Mezaren egunerokoa euskeratzea (Ez orain
|
erabilten
doguna, lehengo latinezko mezearena baino).
|
|
|
nire euskerazko eskutitzei gure amak erderaz erantzuten eutsen! Nireak oso ondo ulertzen zituan, nik berbeta argia eta erreza
|
erabilten
nebalako; baina berak ez eban inoiz euskeraz idazten ikasi eta, horregaitik, erderaz erantzun behar, huts bat baino gehiago sartzen ebala, batez be ortografian. Dakizunez, ez da hau gure kasu bakarra:
|
|
|
beti be, batzailearen eretxiaren araberakoak. Guk geuk be, latin zaharra irakatsi euskuenean, holakoxe" Selecta" k
|
erabilten
genduzan eta euron bidez ezagutu genduzan behinolako idazle ospetsuok: Virgilio, Ciceron, Ovidio, Horatio, Tito Livio, Salustio...
|
|
|
Ts, ts, ts. Ni ez naz egoten horretan pentsetan, baina euren pentsamentuak
|
erabilten
dodaz. Gizonak, bai, hori dauke beti buruan.
|
|
2007
|
|
|
2001eko neurketan 10.00025.000 biztanlekiko udalerrietan ez da adineko hiztunik behatu (5 taula). Honek, noski, ez du erran nahi adineko hiztunek ez dutela euskara
|
erabilten
udalerri horietan. Halere, emaitzen balioa erlatibizatzen du.
|
|
|
Horren barruan" Eguzkiaren atea" altzau eben, eta horren bidez Andeetako egutegia zehaztu eben. Tenpluak, jauregiak eta piramideak altzetako neurri zehatzak
|
erabilten
ebezan, zehatz mehatz planifikauak.
|
|
|
Umeak, neskatoak eta mutikoak dira. Ekaitzek esan deust sarri gurasoek ez daukiela seme alabek egiten dabenaren barri, umeek euren beharrizanetarako
|
erabilten
dabela irabazten dabena. Taldeetan antolatu eta beharlekuak gordeta izaten dabez.
|
|
|
Landara sakratua da. Europan ardaoa
|
erabilten
dan lez (mezatan, lagunartean, familian...), hemen kokea erabilten dabe. Eguneroko bizimoduan be sano inportantea da.
|
|
|
Landara sakratua da. Europan ardaoa erabilten dan lez (mezatan, lagunartean, familian...), hemen kokea
|
erabilten
dabe. Eguneroko bizimoduan be sano inportantea da.
|
|
|
Eta halan altzau eben herria, errekarik ez izan arren. Puerto Madrynek ez dauka ur gazirik, eta kanpotik ekarri behar dabe
|
erabilten
daben ura. Herria arrantzaleena be bada, eta arrain ona dago eta ondo preparau dabe arrantzaleen alkarteko jatetxera joan eta ederto afaldu dogunean.
|
|
|
gorputza pintetan eben, euren burua apaintzeko. Zelan sentiduten ziran adierazteko be
|
erabilten
eben pinturea. Duda barik, pentsetan hasita, horrek asko erraztuko ebazan hartu emonak.
|
|
|
Beste batzuk, ostera, dirua atera gura dabe biajean ibilteko, eta artisautzea bidea da. Eta, azkenik, badagoz batzuk dirua bizimodu nasaian, eta, batez be, jai giroan emoteko
|
erabilten
dabenak. Danetarik ei dago.
|
|
|
Beste torreko beheko aldean zulo bi dagoz, bata hezea eta iluna eta bestea uragaz. Biak esklabuak zigortzeko
|
erabilten
ebezan.
|
|
|
Sonalek esan deust berak orain ez dauala
|
erabilten
turbanterik (turbantea ibiltea sikhen beste bost elementuren artean bat da, ganerakoak: ulea ez moztea, ezpatea, egurrezko orrazia, metalezko besokoa eta barruko erropa berezia), eta ulea labur dauka.
|
|
|
Ameriketan inbadidu ebezan ganerako herrietan legez, hemen be astakeri handiak eta asko egin ebezan. Agintariek herritarrak zapaldu eta morroi
|
erabilten
ebezan. Gehiegikeriai aurre egin guran, espainolen kontra altzau ziran inkak.
|
|
|
Doinu berezia dauka eta darabilzan berbek liburu batetik ateratakoen antza dabe. Euskal Herrian gaztelaniaz lagun artean nekez entzuten diranak, hemen barra barra
|
erabilten
dabez eguneroko jardunean, helduek zein umeek.
|
|
2008
|
|
|
Baina, ordu arte, hizkuntza politika, hizkuntza plangintza edo hizkuntza antolaketa esamoldeak
|
erabilten
ez ziren. Ildo horretan," Euskal Herri 2010 lurralde prospektiba (1992/ 1993)" ren 1994ko ekainaren" Le Pays Basque en perspective" sintesian ez zen oraino holakorik aipatzen, euskararen egoera txarra bakarrik, eta Euskadiko eta Kataluniako esperientziak.
|
|
|
Laburbiltzeko, hizkuntza politikaren partaideak hiru direla esan dezakegu. Alde batetik elkarteak egile/ eragileak direnak, bestetik botere publikoak komanditario/ ordaintzaileak direnak (eragileak ere kudeatzen dituzten alorretan) eta last but not least gizartea onuraduna dena (gizartea ere egilea da, hizkuntza biziarazten,
|
erabilten
edo, alderantziz, baztertzen, uzten baitu).
|
|
|
Pekatua zer dan eta zer ez dan adierazoteko, sekula ondo ulertu ez neban erretolika
|
erabilten
genduan kantuan. Hau da arreba monjearen laguntasunaz osotu dodana:
|
|
|
Bada beste bat be amak
|
erabilten
ebana. Urratu txiki baten ganean esparadrapo edo enplastu handia jarten bagenduan halan esaten eban:
|
|
|
Bizitza hartu emona dala adierazoteko balio dauan beste esaera hau be entzuten neban: Mundu honetan sardie eta eskuarie, bixek
|
erabilten
ikasi behar da. Bedar lanetan sardea erabilten zan zabaltzeko eta eskuarea, batzeko.
|
|
|
Mundu honetan sardie eta eskuarie, bixek erabilten ikasi behar da. Bedar lanetan sardea
|
erabilten
zan zabaltzeko eta eskuarea, batzeko.
|
|
|
Bada beste gauza aipagarri bat, hizkuntzari lotua. Anaia edo arreba nagusiek, guk umeok ez ulertzeko hizkera berezia
|
erabilten
eben, guk ulertzerik nahi ez eben euren arteko sekretu bat ahotan erabilenean; ahuntz erdera zan hizkera hori. Silaba bakotxa p letra tartekatuz errepikatuta egiten zan.
|
|
|
Haren kontuak esan beharra! " Zera" makulu hitza
|
erabilten
eban sarri. Behin bere semeari egin eutsan galdera daukat oraindik buruan:
|
|
|
Horregaitik tripazar. Aitak sagarrondoak eztitzeko
|
erabilten
eban.
|
|
|
Azpigarritarako irea eta orbela
|
erabilten
genduzan. Irailean, gorritzen hasten ziranean ekiten eutsen baserritarrek basoetako irak moztu eta metatzeari.
|
|
|
Gure basoetako leku askotan egozan ikaztegi zuloak. Lehen aurreratu dodan lez, haretxen inauskinak
|
erabilten
ziran horretarako. Arta egurra be oso ona zan sutarako, asko berotzen eban eta; baina artadiak ez ziran hainbeste.
|
|
|
Txaraka asko dago gure baserritik hurrean eta askotan eskatzen euskun Lekeitioko Joxe karbonerok handik egurra eroateko baimena. Harexek esana da, ganera, jentea ikatza laga eta butanoa
|
erabilten
hasi zanean:
|
|
|
Karro ederren jabe egin ziranean, koba beharrik barik ibilten ziran. Euskeraz be baekien gehienek eta gipuzkera
|
erabilten
eben, zer edo zer emon eta beti" gutxi, gutxi" erantzuten euskuen eta. Emoten jakena emoten jakela, batzuk beti urruntzen ziran erretolika batean.
|
|
|
Danak ziran baheak. Askok galbahea deitzen deutsie guztiei, baina galbahea bahe berezi bat zan, guretzat; gariagaz
|
erabilten
zana, hain zuzen. Uruna eralgiteko baheak sare estu estua eukan.
|
|
|
Euri asko egiArtibai errekaren gaineko zubi horretara heltzen ginan milloitarrok, herrira, mezatara ta gentozanetan. Atzeko baserri zuriko tejabanan, Altzalein, aldatzen genduzan oinetakoak. ten ebanean teilatuko hodietatik jausten zan ura, itusura, be
|
erabilten
genduan.
|
|
|
Egurrezkoa be balekoa izaten zan horretarako. Amak kaltzetinak errepasetako
|
erabilten
ebanak be balio eban.
|
|
|
Hori bai! askok
|
erabilten
daben erabilgailuaren kontuak: gasolina ia beti erreserban.
|
|
|
Zakukada arto malutak be eroaten genduzan arrantzu sasoi jakin batzuetan. Maluta zuria
|
erabilten
eben arrantzaleek arraina erakarteko, atunetarako uste dot.
|
|
|
Lurra lantzeko erreminta mota batzuk aitatuko ditut, izen batzuk ahaztuta geratu ez daitezan, behintzat. Lurra aspaldi landu barik edo gogortua egoanean, goldea
|
erabilten
zan; Ajuria markakoa zan gurea. Indarra behar zan ha mobiduteko, goldearen punta zorrotzak sakon joten ebalako eta soropil handiak iraultzen ebazalako.
|
|
|
Beste tresna batzuk be
|
erabilten
genduzan lur langintza horretan. Nabasaia eta txerrena daukadaz, besteak beste, gogoan.
|
|
|
Nabasaia eta txerrena daukadaz, besteak beste, gogoan. Nabasaia, lur gogorrak iraultzeko
|
erabilten
zan. Burdinarea be deitua.
|
|
|
Lau hortz luze tinkatzen ziran lurrean eta indarra behar zan han, anaia nagusien indarra, hortzak azalegi geratuko ez baziran. Txerrena, lurra aratu eta gero, hazia botateko ildoak egiteko
|
erabilten
genduan. Hau be burdinazko hortzez osotua zan, baina triangelu itxura eginez, aurrean hortz bakarra, gero bi, ondoren beste bi eta holantxe, bost edo osotu arte.
|
|
|
Han izango dira oraindik banakaren batzuk. Sasoi baten, erreminta barriak asmau aurretik, asko
|
erabilten
ziran. Neu be ikusita nago anaia nagusiak eta gurasoak laia bana hartu eta, lerroan jarrita, lurrean tinkatu, hankaz bultza egin eta gero, ahots baten agindura, guztiek batera lurra iraultzen.
|
|
|
Aurreko urtean gari izandako soloetan artoa erein behar izaten zan. Holantxe
|
erabilten
ziran soloak, txandaka.
|
|
|
Konpainia oso bat izatera iritsi ginan etxean bertan. Gogoan daukat bi anaiok, oraindik umemoko, geure artean
|
erabilten
genduan autua, egunen baten geuk be egin beharreko zerbitzuaz:
|
|
|
GMCak be laster hasi ziran. Korneliok
|
erabilten
ebana, esate baterako. Gogoan dot ha Gasparren kamioi urdina be.
|
|
|
Orain maleta eta motxila hartu eta oinez, kanpalekuraino. Motxila
|
erabilten
ez nago ohituta, lehen aldia da gaurkoa eta. Kontua da, trenetik jatsi eta gero beste guztien atzetik joan nazala ni be, buruan egurrezko maleta, astuna madarikatua!
|
|
|
Etxean be berban berban
|
erabilten
genduan komaidios. Eztabaidetako heren bat makulu horrek hartuko eban, esajerau barik.
|
|
|
AranaGoiri, tar Sabin andijak (¿ nor da gaur aren ondorako?) marraturiko bidetik jarraitu dogu euzkoabertzaliak geure elia lantzen, eta berezberez «Academia» barik, batu gara danok: idazkera (ortografía) ta iztegi (léxico) bardinbardiñak
|
erabilten
; eta izpijaketan (fonética) geyenok darabilgunarren Sabin, ek auturiko ija, dun, beste batzuk darabille ia, duna ta ezkara alkarregaz asarratzen, danak ederto alkaraitu baño. [...]
|