|
2003
|
|
|
Uste du
|
emakumeak
objektu sumiso gisa aurkezten dituenean gaitzesten dituela
|
|
2005
|
|
|
Emakumeengan kontzientzia aldaketa ematen ari da, eta gizartea ezkuta ezinezkoak diren eskubideak onartzen eta bere gain hartzen ari da. Berdintasun eskubidea eraman da festara,
|
emakumeak
objektu izatetik subjektu izatera pasa nahi du.
|
|
2012
|
|
|
Ez egitez, emakumeen laidogarri diren txisteak entzunagatik ez dituztelako isilarazten beren lagun gizonezkoak. Ez egitez, hainbat publizitate, artikulu edo telebista katetan
|
emakumeak
objektu gisa tratatzen dituztela ikusiagatik ez dutelako salatzen. Ez egitez, desberdintasunak eta indarkeriak bere hartan dirautela ikusiagatik ez direlako gai manifestatzeko azaroaren 25ean edota edozein erailketa gertatzen denean, horiek emakumeen kontuak direla argudiatuta.
|
|
|
Horretarako, txiki txikitatik euren buruen kontrolik ez izateko hezten dituzte, debekuak ezarriz eta lotsaraziz. Emakumeak ez dira herritarrak, emakumeak ez dira subjektuak,
|
emakumeak
objektuak dira jaiotzen diren unetik. Merkantzia aldatzeko, familien arteko trukea egiteko, ezkutuko ekonomian lanean aritzeko eta ugalketa lanetarako erabiltzen dituzte.
|
|
2013
|
|
|
" Emakumeek eta gizonezkoek aukera berdinekin festaz gozatzeko egunak izatea lortu nahi dugu". Horretarako ematen dituzten gomendioen artean daude: ...," etxeko lanak eta zaintza lanak etxeko emakume eta gizonezkoen artean partekatuz, denok festaz gozatzeko aukera izateko"; emakumeei eta gizonezkoei egozten zaizkien ohiko rolak gaintzea," ekintza guztietan emakumeek eta gizonek parte hartuz"; jarrera sexistarik gabe aritzea," emakumeak bigarren mailan lagatzen dituzten jarrera guztiak alde batera lagata, –hala nola,
|
emakumeak
objektu gisa aurkezten dituzten komentarioak eta ekintzak–, eta sexualitate arrazoiengatik inor gutxietsi gabe –homofobia eta transfobia barik–; eraso sexistarik gabe jardutea; eta baita erantzukizunez ere.
|
|
2016
|
|
|
Adibidez, haien galderetako bat da zergatik emakumeak estali behar diren eta gizonak ez. Estalita ere
|
emakumeak
objektu direla argudiatzen dute," estali egin behar garagizonengan desioa ez eragiteko?".
|
|
2018
|
|
|
Gizonezkoen sexu eskubidearen legea bere beste zentzuan ere indarrean dago lantokietan. Cockburn ohartu zen ezen, beste gizon talde batzuetan bezalaxe,, konposizio gelan ere emakumeen gaineko berriketak eta
|
emakumeak
objektu bihurtzen, zituzten hizketaldiak, baloratzen?
|
|
2019
|
|
|
–Emakumeak sistematikoki amu gisara erabiltzen dira gaueko aisialdi guneetan, bereziki diskoteketan. Lokalen publizitatean sortzen diren mezu askok alkohola neurriz gain kontsumitzeko gonbita egiten dute,
|
emakumeak
objektu, eta ez subjektu, diren esfera sexualeko jarrerak estimulatzeko helburuz; horrela tratatzen dira maiz emakumeak gauzen modura, askotan prestutasunaren mozorropean?.
|
|
|
Eta, batez ere, gizasemea gainetik jartzen dion bereizketa hori deuseztatu gogo du, harekin bat egin. Esana dugu
|
emakumeak
objektu bihurtuz subjektu segitu nahi duela. Gizona baino sakonago alienatua dagoenez, bera desira eta durduza delako bere gorputz guztian?, ezinbestekoa zaio ohaidearekin bat egitea, subjektu izango bada aurrerantzean ere; hartzea eta ematea gauza bera izan behar lirateke bientzat; gizonak hartu baizik ez badu egiten, eman gabe, edo plazera ematen badu baina hartu ez, emakumea erabilia sentituko da; Beste gisa mamitzen den bezain laster, beste inesentziala da; horren ondorioz, bestetasuna ukatu beharra dauka.
|
|
|
Gauzak horrela, artikulu honetan emakume bertsolariak bisibilizatzen edota emakume bertsolarien historiara hurbiltzen ahaleginduko gara. Horretarako marko teorikoan lehenik, Joxerra Gartziak (2012) egindako bertsolaritzaren historia laburtuari hainbat ekarpen egingo dizkiogu, emakume batzuk izendatuz, eta, ondoren, kultura analisietan, marko teorikoarekin jarraiki,
|
emakumeak
objektu izatetik subjektu ahaldundua izateko bidean teoria feministatik emandako argibideetan hartuko dugu oin. Oinarritze teoriko horietatik abiatuta, marko enpirikoan emakume bertsolarien historia ezagutzen ahaleginduko gara.
|
|
|
Kontzeptua presente zegoen begiradari buruzko lehenagoko ikerketa batzuetan ere, baina Mulvey izan zen gaiaren eztabaida planteatu zuena. Mulveyren arabera
|
emakumeak
objektu bihurtzen ziren gizon heterosexualak zirelako kameren kontrola zeukatenak. Hollywoodeko pelikulak bat zetozen voyeurismo eta eskofiliako ereduek.
|
|
2020
|
|
|
Menderakuntza maskulinoak, zeinak
|
emakumeak
objektu sinboliko bihurtzen dituen, horien izatea (esse) izate hautemana (percipi) delarik, emakumeak etengabeko gorputz ziurgabetasun egoeran kokatzeko eragina dauka edo, hobeto esanda, mendekotasun sinbolikoko egoeran. Funtsean besteen begiradarengatik eta begiradarako existitzen dira, hau da, objektu atsegin, erakargarri, erabilgarri diren neurrian.
|
|
|
«Goiburuak deigarriak izan behar dira, eta ez dakit zer arazo dagoen izenburu batean orgasmo hitza agertzearekin. Gizarte honetan pornografia dago leku guztietan,
|
emakumeak
objektu gisa tratatzen dira, baina ez da egoki jotzen sexualitateaz hitz egitea ezagutzatik eta genero ikuspegitik».
|
|
2021
|
|
|
Shifman eta Lemishen arabera, umore sexista kultura patriarkal askoren zati integrala izan da mendeetan zehar. Emakumezkoen ustezko gutxiagotasunean oinarrituta, beraien inozokeria, pentsaera ilogikoa, ezjakintasuna eta arduragabetasuna izan ditu hizpide umore mota honek eta
|
emakumeak
objektu sexual moduan eraikitzen lagundu du. Umore sexistak emakumeak erridikulizatzea du xede, gizonekiko gutxiagotasuna azpimarratuz eta estereotipo tradizionalak indartuz.
|
|
2022
|
|
|
Eta batez ere, gizasemea gainetik jartzen dion bereizketa hori deuseztatu gogo du, harekin bat egin. Esana dugu
|
emakumeak
objektu bihurtuz subjektu segitu nahi duela.
|
|
|
Umeak bizi diren etxebizitza batean, hiru edo lau pertsonek baldin badute umeak egin eta zaintzeko ardura eta betebeharra espazio zehatz horretan, gerora betebehar hori nahi eta desio bilakatuko da, matrimonio ezkontzarekin gertatu bezala: ezkontza derrigortutako praktika bat zen hasiera batean,
|
emakumeak
objektu gisa saldu edo trukatzen baitziren, eta horri deritzogu ezkontza. Denboraren eta ohituraren poderioz, salmenta edo truke hori, biolentzia mota hori, naturalizatu egiten da, legitimatu, eta salmenta horretan salgai izan direnek ezkontza desiratzen amaituko dute, hori izango baita emakumeek janaria eta duintasun apur bat lortzeko ia era bakarra:
|
|
2023
|
|
|
Haren arabera, lanaren banaketa sexualak eta homosexualitatearen eta intzestuaren tabuak egituratzen zuten emakumeen trafikoa; lanaren banaketa sexualak generoen arteko dependentzia sortzen du, eta horregatik ezkontzera behartuta daude gizonak eta emakumeak. Gainera, odolekoen artean ezkontzarik ez onartzeak eragiten zuen emakumeen trafikoa; gizonak haien artean harremantzen dira
|
emakumeak
objektu gisa banatzeko, oparirik onena emaztea izanik.
|