2000
|
|
" Amatxo", errealitatera ekarri gintuen berriz ere anaia txikiaren ahotsak," hobea ezin da izen; gure herritik behiek eta txoriek baino ez ziren juten igesi. Eta gaur topetan gabizen herritik... hortik zuhaitzek eta mendiek be
|
eiten
dabe iges amatxo.
|
2001
|
|
Arratian bertan beste esaera hau ere esaten dute: " Muskerrak subeari abisau
|
eiten
deutso, peligroa badago".
|
2002
|
|
ARRANTZALIAK. Egunotan papardua polito dakarre. Arrañau aldi baten ezan agertu be
|
eiten
, eta orain berau ugarijena. Besigua ostera beste leku batzutarantz yuan yaku edo, kayan bixi ta urtian bost edo sei bisigu oskil baño eztoguz jaten ba.
|
|
Ama Birjina Kodes, Nik
|
eiten
dot amets, izan dadila onez.
|
2003
|
|
Bibliak dino: " Bai gauza ederra Aron zaharraren bizarra!" ederragoa, anai maiteok, gaur
|
eiten
dogun batzarra.
|
|
" Arin arin
|
eiten
dau/ soloan erbiek
|
|
Eta musika aldatzen bo" zu ta dantzetan
|
eiten
bo" gu. Zeozer lasaiagoa eskatu zion Ainarak Patxiri.
|
|
Trebea? Ba" kizue zein bertso traketsak
|
eiten
dotazan.
|
|
Gazte, nere Tobias zanak ezkontzeko esan zianetik enun holako parre saiorik
|
eiten
.
|
|
Belarra eta artua bereizten ba al dakik? Belarra zea dek, behiek eta jaten duen gauza berde hori, eta artuakin palomitak
|
eiten
 dituk. " A" k
|
2005
|
|
Zeramikazko platertxoa zan, itsaso urdinez margoztua eta gainaldean Souvenir from Crete inoena. Platertxoa apurtu ez
|
eiten
egunkari orritan kurioso kurioso batuta etorren. Evek ez ekian grekoz baina emozionatuta oso hartu ebazan egunkari orriak esku artean.
|
|
Noz edo noz, neure ibilkera bardindu eta kanpotik larregi ikusi ez
|
eiten
, betegarriak be jartzen eustazan ointxoen eta oinetakoen artean. Ahaleginak ahalegin baina, hartu neikezan samurrenak izan arren, herrena nintzan, etxean bertan eta geroago eta hurrago nebazan etxeko mugetatik kanpora.
|
|
Antzeko ardurarekin ekin eutsan oharra idazteari be, hainbat eta hainbat zirriborro idatzi ebazan, esan gura ebana argi eta garbi gelditu
|
eiten
, oharra irakurriko eban auzoko bakotxak harek esan gura eutsana argi eta garbi ulertu egian. Eskuz idazten ebazan administraritzari egokozan ohar guztiak, eskuz eta ez ordenagailuz aurreko administratzaile gazteak egiten eban modura.
|
2007
|
|
Ogeita amairu urte dirala
|
eiten
dituzu kunplitu.
|
|
Lenago [e] re
|
eiten
genduan, lan klase oiek an. Festetarako denbora, artutzen gendu [an].
|
|
Juan da gero presarik ez egin urak
|
eiten
du igasi.
|
|
Au da amargarrena,
|
eiten
det kantatu. Zazutela ondo leitu, eta meditatu.
|
|
Orain zartua nago ta Naita [e] re ezin, Ekusiagatikan
|
eiten
diot Mozin egin naita [e] re ezin, Gaztea nitzanian
|
|
Eiten nun edozein, Akostunbratzen adi naiz Uzten nai duanak egin, Ekusteak ere ez dit Onik
|
eiten
begin.
|
|
Alare euzkiak goiz goizian euna
|
eiten
du argitu.
|
|
Agustinakin egun batian
|
eiten
zeanian juntatu, boz ederrakin bion artian ein dezazuten kantatu.
|
|
Bañan alare gure euskera
|
itz
eiten degu berdin.
|
|
Garai arretan Euzkadin eingo det firmatu,
|
eiten
banazute beintzat bazan naiko larri, erosita [e] re gauzak ezin bertan ametitu. etxera ekarri.
|
|
Batzutan igual zuten
|
eiten
eskapatu.
|
|
Bestian250 esana
|
eiten
zun aditu, eta berak esanaia ezin zun garbitu.
|
|
7 Pobria izan arren ni beti kontentu obeki bizi diranari zuk ez beidatu gaizkigo bizi diranari zuk errax segitu ola mundu au erraz
|
eiten
da pasatu
|
|
Au da amabigarrena
|
eiten
det bukatu, gusto duanak egin ditzala kantatu. beraz ondo esanak zuk goguan artu, eta gaizki ein badet biotzez barkatu.
|
|
Gauz oiek neretzat garbi daude danak. Ondo
|
eiten
ez dunak eamangoitu266 penak. Lau egun mundu ontan izan gaitezen onak.
|
|
Paseatzea gu Españira egin genduan pentsatu. Orain erraxa dala kontatzen bat ez da
|
eiten
aspertu.
|
|
1 Jesukristoren gurutze Jaunak
|
eiten
digu erakutsi guregatikan egin zuala berak bizia an utzi.
|
|
Neure ustian alkarri biok
|
eiten
degula laguntzen.
|
|
Bañan alare gure euskera
|
itz
eiten degu berdin.
|
|
Harro sentitzen da Ignazio, beraz," Uruguaien gertatzen gera/ gu bi anaiok aspaldin./ Bañan alare gure euskera/
|
itz
eiten degu berdin" aitortzen duenean. Izan ere, euskara ez galtzearen aldeko apustua edo erregua egiten duenean," aspaldin dala sortue" gogoratzen digu," Españik eta Franziak ere/ edade ori eztue".
|
|
Agustina ta gure Salome eztarri ederrarekin nai nuke antxen ni egotia nola
|
eiten
zuten ekin.
|
|
Edozein gauza esan dula ta
|
eiten
gera asarretu.
|
|
Ori orrela
|
eiten
badezu barkatuko dizu Jaunak.
|
|
Askotan iñor erakutsia ez degu
|
eiten
ondo artu. Zerbait geiago izatearren tokatze [n e] z dana artu.
|
|
Esan dit batek egia esanda omen da
|
eiten
faltatu.
|
|
Esamiña ongi
|
eiten
badegu joan giñazken gu artzera.
|
2008
|
|
Neure herriko mutil gaztiei nik gura neuke kontatu, marinan ondo serbiduteko egin zaiteze apuntatu, marina hontan apuntatziaz ez zaitez inoz damutu: hemen ondotxo ibiliko za (ra)
|
eiten
bazara portatu.
|
|
Kortako lanetan ama ibilten zan ia beti behiak jaisten. Kantinen ganean iraztontzia jarten zan esneagaz batera zikinik joan ez
|
eiten
.
|
2009
|
|
Manuk: Ni baño geiago dok bei zarra au indarrez ostikoka
|
eiten
yok gañera adarrez; esnerik ezin kendu ta eu ortik parrez... pazentzirik artzen gaur etzeukoat errez. Esnia zelan kendu etxeko danontzat sukaldian euki dok plana bestientzat; orain nere ustian palta dok euretzat, tayu ederra daki mutill gaztientzat. Esne kentzen asi az arro eta mañez iñori burletako uste ta alegiñez, Matusalen baño be bakarrik mingañez zarragoko beya, trabesipinten yaustak ...
|
|
Gustu bagako tratua
|
eiten
bihotzak nori lagundu?
|
|
Da handik i urtebete edo bi eztakit ixingo bazirean, Bilbora joan nitzen, eztait pa, errekaduren bat
|
eiten
, eztait zetan. Da esan notsen, ontxe be akorduan deket ze lekuten, Bidebarrietan, kantoian, topau neuen hori uzandreori.
|
|
D, etorte nitzen etxera umeagaz eta eurek ixte ostien jaten oin. Da ogie, nik, bakixu, gose eukiten neuen, da ogie noizeanpehinan, uzandre egoten ez zan orduen, hartu
|
eiten
nauen. Da atzenean eite ostien ogieri honan markak egin nik hartzean baneun ez baneun igirteko.
|
|
Umea negarrez euki naun ate kontran, da eztakit ba zegaitiño, ta uzandrea badator... Josten ostikadeaz, holan euki gindun umeantzako jausi ez
|
eiten
balkoian, da, beste aldera bota nindun!
|
|
Da banoa eskaileratatik gora, hortxe etxean, hementxe auzoan bizi nitzen ni hementxe auzoan bertan. Da banoa eskaileratatik gora ta barruan berbarotsa, da nik
|
eiten
neuen: «Ene!
|
|
Kaltzadora ixen zan uzaba etorri jatan eske, tranbiko kaltzadorea. Da joan ginan da, bederatzi urte, ta nik
|
eiten
naun: «Nora etorri ete naz?».
|
|
D, umeori emon, da sutondoan ixten nindun gaubean; bera, ohira. Da nik
|
eiten
naun, ba, «Ume ta biok erreko gara surten» pentsetan naun neure artean, «Lo eiten enoa», ahaleginez, lorik eneuen eiten, baia. Umea altzoan, da bakixu, goizaldera orduko, ba, errendidu eiten nitzen.
|
|
D, umeori emon, da sutondoan ixten nindun gaubean; bera, ohira. Da nik eiten naun, ba, «Ume ta biok erreko gara surten» pentsetan naun neure artean, «Lo
|
eiten
enoa», ahaleginez, lorik eneuen eiten, baia. Umea altzoan, da bakixu, goizaldera orduko, ba, errendidu eiten nitzen.
|
|
Da nik eiten naun, ba, «Ume ta biok erreko gara surten» pentsetan naun neure artean, «Lo eiten enoa», ahaleginez, lorik eneuen eiten, baia. Umea altzoan, da bakixu, goizaldera orduko, ba, errendidu
|
eiten
nitzen. Da, behin, jausi nitzen ume eta guzti surtera.
|
|
D, umeori emon, da sutondoan ixten nindun gaubean; bera, ohira. Da nik eiten naun, ba, «Ume ta biok erreko gara surten» pentsetan naun neure artean, «Lo eiten enoa», ahaleginez, lorik eneuen
|
eiten
, baia. Umea altzoan, da bakixu, goizaldera orduko, ba, errendidu eiten nitzen.
|
|
Desastre hutsa izan da-eta! Mutilak aldarean itxi ninduen ia, behar txatxu bat dekot eta gustetan jatan mutilak eztozta bape kasurik
|
eiten
.
|
|
HAIZEA. Ez dakit ze harremon klase daukien, baina tarteka oheratu
|
eiten
dira.
|
|
4 «Goiztik gabera lan
|
eiten
dugu soldatarik jaso gabe».Bortxazko lanak eta euskal ekonomia()
|
|
Saratzetik kamiñoa ez bada egiten ez etorri gugana kontuek egiten. Guztiok egon ginen papela egiten Rikardo euki gendun eskribidu
|
eiten
. Ederto arregleute joan ginen etxera denpora handi harik ein euen atzera.
|
|
– Ta batez ere orain begira/ ni zur eta lur nago ta/ zelan
|
eiten
dau belarri horrek/ grabitatearen kontra? –.
|
2010
|
|
Ataungo helduak Tolosakoak baino gehiago egiten ditu eta gazteak antzeratsu: lengo urtean, lengoan, barruan,
|
eiten
, iten dezu, liburuak, erosteko vs lengo urten, lengon, barrun, iten, ite, zu, liburuk, eosteko. Biek gaztek, di (o) u, nijon, estudiok, euki, ttut, laune.
|
|
Zerbitzari neska gazte atzerritarrari zerbait esan zion xuxurlaka belarrira eta zerbitzariak buelta erdia eman zuenean ipurdia ukitu zion esku zartateko batez. Ioosss... Kolonbiar kabroi hoiek neskak
|
eiten
gutxinez badakie!. Eta lasai eseri zen, ondoan zuen. Prohibido fumar?
|
2011
|
|
Seina jaio eta segiduan, gorpuztxua bero egoala, burua biribilduteko aprobetxetan eben batzuek, eskuakaz formea emonda, buru luzerik lotu ez ekion. Jaio eta batera, umea garbi garbi egiten zan eta zila amarrau egiten jakon, sikatu
|
eiten
. Etxe batzuetan, zila, behin sikatu ezkero, umearen fajatxuan sartzen eben, osasunerako on egingo eutsala sinestuta, eta beste horrenbeste egiten zan eskapulario eta kutunakaz, seintxuari babesa emoteko ipinten jakozan.
|
|
Andramarin egiten zan domeketako dantzaldia, eta lekukoen denporan Biorretako (Bidxorta Meakatik Oñarterantz dagoan baserria da) Patxi (koxoa) edo bere seme Josetxu ibilten ziran soinuagaz gora eta behera. Erromeria hasi aurretik, tabernetatik errondea egiten eben, martxea joaz batera, jentea apurka apurka batu
|
eiten
. Orduko denporan, hatan be, erromerietan egiten ziran bikoterik gehienak:
|
|
Txahala egiteko orduan, etxekoek (eta batzuetan auzokoek) laguntzen eben txahala ateraten, agirían zituan hanketatik sokea lotu eta hari tiraka eginez, eta atzez etorrenean, ahal izaten zan moduan barruan bueltea emonda. Behin txahala egin ezkero, behiari balde bete ardao emoten jakon, bizitu
|
eiten
, eta lepoa be ardao eta zepilluagaz igurdi egiten jakon. Txahal jaiobarria zaku bategaz edo apur bat sikatzen zan, eta gero behiak berak garbitzen eban mizka eginez.
|
|
Lehenengo pausua karabi zulue egitea zan. Hurrengo, hormea egiten jakon zuloari, forma berezia euki behar eban hormea, harria erre eta kare bihurtu
|
eiten
. Behin karabia egin ezkero, hatxarria sartzen zan zulora, eta behetik ginarrea eta otea be bai sugarritzat.
|
|
Kareak apurka apurka urteten eban, erre ahala. Gauez eta egunez egoten ziran karabiak martxan, gauez gorri gorri ikusten zan dana eta beharginek jagoten egon behar izaten eben, dana ondo joan
|
eiten
; sua amatetan itxi barik. Ardao botilea lagun ebela, bertan egoten ziran loak hartu barik.
|
|
Gaixoa egoala ikusten zanean abadeari deitzen jakon, azken sakramentuak edo untziñue emoten etorri
|
eiten
. Orio modukoagaz igurzten eutsazan abadeak bekoki, esku eta kaderak gaixoari.
|
|
Egun horretan herriko gazteek, gauez ebilzanak ikaratzeko usteaz, kalabazea barrutik hutsitu eta arpegi baragarri antza ateraten eutsien: begiak eta ahoa egin, piper gorriagaz igurtzi eta kandelea barruan ipini, bildurgarri izan
|
eiten
.
|
|
Odol isuriren bat jazoten zanean, bare bat ipinten zan zauriaren ganean. Eta isuria handia bazan, barriz, gaixoa odolutsitu ez
|
eiten
, aramu sarea lotzen jakon torniBerakatza zauriak osatzeko erabilten zan. kete modura. Odol isuria surretik zanean, burua gora adi dala parauazoten jakon odola erionari.
|
|
Izurriteren bat subertetan zanean, esaterako 1918an hedatu zan tifus edo bulerretikoarena, hilten zanaren ondasun guztiak erreten ei ziran, euren gatxa biziengana zabaldu ez
|
eiten
.
|
|
Bermeoko sareginak etorten ziran mezatara eta ostean kopautxua egiten eben. Honetariko errezuak egiten eutsiezan San Antoniori, arrantza oparoa izan
|
eiten
:
|
|
sats piloak hor hemen egin gurdian ekarritako satsaz, sats hori zabaldu, eta alditxo baten lurra usteltzen ixten zan. Horretara izerdia hartzen eban lurrak, gero emonkorra izan
|
eiten
. Hurrengo, area pasetan zan, zohiak birrindu artean:
|
|
Eta beste batzuetan, mokilak hausteko mazue, zurezko mazoa erabilten zan. Etxe askotan, aretu, goldatu eta osterabe aretu egiten zan lurra, eta akaburengo aretze horretan karea botaten zan, azpira joan ez
|
eiten
.
|
|
(2) Gurkamearen inguruko oholei aldamenak esaten jake. Satsak, bedarrak edo soloan baturiko artaburuak igaroteko gurtolak ipinten ziran alboetatik zamea jausi ez
|
eiten
. Gurtolei eusteko (7) gurtoletarako taketak edo albuetako taket txikiak ezarten ziran gurkamearen lau musturretan, aldemenetako zuloetan.
|
|
Soka bategaz lotzen zan burtardatzera atzeko aldetik, horretara gurdiak oreka handiagoa izaten eban. Nardakearen azpitik, albo batetik, (12) eustegurra, eutsegurre sartzen zan, aldasbeheretan, zameak beherantz eginda gurdia irauli ez
|
eiten
. Horrez ganera, gurpilen atzeko aldean (13) galgie egoan, soka edo egurrezko maratila estututa gurdiaren martxea lotzeko.
|
|
Uruna kaxetan gordeten zan, baina mindu barik kontserbau
|
eiten
, ezinbestekoa zan lehenengo zapal zapal eginda ipintea; ezpabere, haizetu eta galdu egiten zan.
|
|
Negu neguan eroaten neutsen Iñaki Sopelana, txistua jo egien. Motorrean, atzean, egiten eban hotzaren hotzaz, ez nintzan ausartzen etorri
|
eiten
esaten be. Baina, nik ezer esan barik hiru lau egun igaroten ziranean, berak esaten eustan ea noiz joan behar genduan.
|
|
Biok zuzentzen genduan irratsaio hori. Iluntzerako amaituta izan behar genduan, gero mandatariak Eibarrera eroan egian edo gutariko batek motorrez Arratera bertara, martitzen eguerdian entzun
|
eiten
.
|
|
Orduan, seme bakarra nintzala eta, ezin izan abade? Ez neban gura seme bakarra izatea ezertarako eragozpen bihurtu
|
eiten
.
|
|
Eta hortik kanpora dauden guztiak, diaspora antzeko zerbait. . Bilbotarra izateko, ongi
|
eiten
dek hik euskeraz?, esango dizu metropoliko euskaldunak, Paristarrak Aljeriakoari bezala. Eta gero, zerrendatzen hasiko da:
|
|
“Buelta ematean gehienak parrez aritzen zaizkizu”; eta Beñaten erantzun ikaragarriak saioko txalo zaparrada handiena lortu zuen: “Nei bizkarrera
|
eiten
didate, zuri aurpegira”.
|
2012
|
|
Ernarialdiaren bost edo seigarren hilera arte behia eratsi egiten zan eta, kuriosotxuago bazan bere, behar bere eragiten jakon. Gero itxi egiten jakon, behiak koipea hartu egian eta indartu
|
eiten
.
|
|
Txarritokiko atea edegi eta matarifeak gantxoa samatik sartu eta haregaz tiran kanpora ateraten eban; hiru lau lagunen artean aurreko eta atzeko kaderetatik oratu eta mahai baju baten ganean ipinten eben etxunda. Mahaiak beti eukiten eban aurbeheratxua, txarria hobeto odolutsitu
|
eiten
. Umeren bat baegoan egun horretan jai hartzen eben sarri, honek buztanetik oratuten eutson pozarren.
|
|
Etxeko andraren batek batzen eban dariola etorren odola galdaran edo hainbako ontziren baten, buzkantzak eta odolosteak egiteko. Denpora guztian eragin eta eragin egin behar izaten jakon odolari, gogortu ez
|
eiten
.
|
|
Ez dakit, nahi dezun bezela. Eta orduan, nere kasuan zan geroz eta gehio interesatzen zitzaitela eta geroz eta gehio barneratzen nintzala musikaren munduan bere arlo diferentetatio, eta bestalde, ikusten nun nahiz eta neurri haundi batean interesgarria zan ikasten ai nintzana, ez ziala bereziki graziarik
|
eiten
edo ez nula ikusten helburu bezela. (4 elkarrizketatua)
|
2013
|
|
Etxean egindakoak ziran sarri koltxoiak, telea eta lanea norberak erosita. Urtean behin edo, garbitzeko, barrukoa atera eta jo egiten eben, barriro lanea harrotu
|
eiten
. Burukoa, almudea, oilolumeagaz egiten eben.
|
|
Hedeok erosi egiten ziran, baina etxean be egiten ebezan. Zezineaedo egiteko behiren bat hilten ebenean, haren narrua zelaian zabal zabal ipini, ondo sikatu
|
eiten
, eta gero harexegaz egiten ebezan hedeak eta abarkak be.
|
2014
|
|
Hikaz hitz egin nahi dun norbaitek pentsatu behar baldin bau, zeinen aurren zauden... neska edo mutila... nola hitz ein behar det... gero pentsatu ni baño zaharragoa da... normala ez dala hitz
|
eiten
! Hoi dena pentsatu behar baldin bazu?
|
|
Nik aitai ta amai hika hitz eitteit bakitelako ez zaiela inporta, baño pertsona batek esaten bait beai errespetoa faltatzeiotela hikaz hitz
|
eiten
, ez diot hitz eiten. Azkenen, nei iruitzen zait ez daukela egon beharri lege generalik..."
|
|
Nik aitai ta amai hika hitz eitteit bakitelako ez zaiela inporta, baño pertsona batek esaten bait beai errespetoa faltatzeiotela hikaz hitz eiten, ez diot hitz
|
eiten
. Azkenen, nei iruitzen zait ez daukela egon beharri lege generalik..."
|
|
Berrobin neska gaztek hika itteu ta erabiltzen due mutilen forman, mutilek hitz
|
eiten
duten bezala. (Iñigo.
|
|
Nei mutilei bezala hitz
|
eiten
badiate ez zait fallo grabea iruitzen. Erabiltzen dutenak enteratu daitezke baino beste asko ez.
|
|
A: Oain nahiko irekia
|
eiten
ari za, e. Anaiakin ez duzu holan eiten.
|
|
Oain nahiko irekia eiten ari za, e? Anaiakin ez duzu holan
|
eiten
.
|
|
A... u.. n... i.t.z.. e.. t.a.. n E... t.x.. a.. l.a.. r... a.l.d... i.a.. n.. g.. u.. k b.. e.. l.t.z.. u... r.i.a... e.. s.. a.. n.. a.. atrebitu moduan
|
eiten
dezu lana, beinguan aitu det nik emandako ordena, zuk bezala ez det jotzen neskazarren tuntuna.
|
|
Eta haiek berriro atzekoz aurrera antolatuz osatu zuela bertsoa bere nahierara, Axurak Txirritari erantzun ziona orainera ekarriz: atrebitu moduan
|
eiten
dezu lana, beinguan aitu det nik emandako ordena, zuk bezala ez det jotzen neskazarren tuntuna.
|
|
. b.. e.. r.e.. h... a.l.a... e.. r.. a.. n.. t.z.. u... n.. a., atrebitu moduan
|
eiten
dezu lana, beinguan aitu det nik emandako ordena, zuk bezala ez det jotzen neskazarren tuntuna.
|
2015
|
|
Zaldarrak osatzeko, zaldar bedarra erabilten zan. Orri handiko bedarra zan; apur bat berotu, azala kendu eta ha ipinten jakon zaldarrari gainean, zoldu
|
eiten
. Orkatilea edo eskubitorra okertu ezkero, zantiratua egiten zan zanbedarrakaz'. minduta egoan partean trapu bat ipini eta orratzagaz josi; azkenean, kurutzeak egin eta trapuari mosua emoten jakon.
|
|
Handik beti ekarten ebezan sanblas kordoiak. Bederatzi egunean soinean jantzita eroaten zan katarroa eta samako gaixorik etorri ez
|
eiten
.
|
|
Piztiari gantxoagaz oratu, kutxiloa sartu, odola batu, irakaz erre, uragaz eta lapikoen tapakaz edo teila zatiakaz garbi garbi egin, mahai baten gainera altzau eta zabaldu egiten zan. Orduan, barruak atera eta eskegi egiten zan hotzitu
|
eiten
. Dana kontu handiagaz egin behar zan, urterako jatekoa zan eta.
|
|
Taloa egiteko uruna galbahetik pasau, eta orea edo amasea azpiran egiten zan; hantxe eskubarruaz jo eta emoten jakon formea. Handik talo burdinean ipini eta behekosuan egiten zan, eta, atzenean, parrilan beste buelta bat be emoten jakon, gehiago erre
|
eiten
. Morokila be etxe askotan egiten zan lehen, esnea artourunagaz nahastauta.
|
|
Jeneralean, ziminterak egurrezkoak izaten ziran. Satsa erabilten eben, kortatik atera barria azpian; eta zaharra, birrina, baheaz garan garan eginda, gainean, han hazia erein eta eme
|
eiten
. Ziminteretako landarak mehaztu egiten ziran, apur bat lotzen ziranak loditu eitezan.
|