|
2000
|
|
|
Aguuuur, esan zuen oilarrak berekiko, eta bere hegal txikiak luzatu zituen kanposantuko hormatik behera salto egiteko. Han azpian, jauzi egin nahi zuen tokian bertan, hilobi baten apaingarri edo, gurutze zorrotz bat zegoen, ezin hobea bertara salto
|
eginda
bihotzaren erditik sartzeko. Bera zen munduaren akaberaren erruduna:
|
|
2001
|
|
|
Are gehiago, orduan eta gure buruak zibilizatuago eta heziagotzat hartu, orduan eta hobeto asmatzen dugu elkar jo gabe min egiten. Eta aspaldian, ondo dakiguna zera da inori min
|
egitekotan
bihotzera jo behar dela, artaz eta zuzen, bihotza dutenei, kuanto! Eta horretarako bada, aspaldion, sekula ez bezala erabiltzen den atzaparra:
|
|
|
GOGO. Gure bizitza arruntean —ez filosofian— darabilguna eta gure izanaren eta
|
eginaren
bihotza, muina, erdigunea den ‘Gogo’ hitza. Eta gogo naizen honek gogoetak, gogoak eta gogorapenak dauzkat; Santa Teresaren hizkuntzako ‘alma’ hitzak ez du horrelako esanahi parekorik eta bere bereizketa antzu geratzen da.
|
|
2004
|
|
|
Horrelakoetan, albaitaria iristen den bitartean, etzan animalia eskuineko albo gainean, burua eta hankak zabal zabal, eta
|
egiozu
bihotz masajea: jarri zeure eskua bizkarrean, ezkerreko hankaren gainean, eta zapaldu beste eskuarekin goitik behera, sei aldiz, segundoz segundo.
|
|
|
Eta bizitza zen bitartean zegoen erantzukizuna. Eta berak, I. Mundu Gerran boluntario sartu zenean bezala, ez zion uko
|
egingo
bihotzak arren eta ozen eskatutakoari.
|
|
2005
|
|
|
Eta pertsona horiek gero ondo egoten dira. Eta kapaz dira korrika
|
egiteko
bihotz berriarekin eta bizikletan ibiltzeko. Eta medikuek egiten dute hori, bihotzarena, eta hor ikusten da inteligenteak direla.
|
|
|
Gaztetatik euskaraz entzuteak eta hitz
|
egiteak
bihotza alaitu egin didate. Adibidez, autobusean sartu, bi laguni euskaraz hitz egiten entzun eta arnasa lasaiago hartzendut.
|
|
|
Zirkuko buruzagiak telefonoz hots egin zuen goiz hartan, bezatzaileak ziminoen entseguetarako erabiltzen zituen trepeten artean txorimalo bat topatu zutela abisatzeko: balaz zulatuta ei zegoen txorimaloa, bereziki bular aldean, oihal gorriz
|
egindako
bihotz bat zegoen lekuan bertan.
|
|
2007
|
|
|
Kaxaz eta botilaz beteta dagoen ingurura begira geratu da eta azkenean aurkitu du bilatzen ari zena. Kaxa batzuen gainean koaderno bat dago, eta honen gainean diru paperarekin egindako tutua eta hauts zuriz
|
egindako
bihotz bat.
|
|
|
Nolanahi ere, txerri haragiak koipe profil ona badu ere, ezin da elikagaitzat hartu gaixotasunak saihesteko, gantz kontzentrazioa eta bihotzerako osasungarri diren beste elikagai batzuena (fruitu lehorrak edo oliba olioa) oso desberdinak baitira. Hala ere, esan daiteke txerrikia neurriz kontsumitzeak, bai maiztasunean bai kantitatean, ez duela hainbeste kalte
|
egiten
bihotz hodietako osasunari, urte batzuk lehenago esan bezala. Beraz, txerri haragia, zatirik gihartsuenei lehentasuna emanez, dieta kardio osasungarri baten barruan sar daiteke.
|
|
2008
|
|
|
FA izateko probabilitatea proportzionalki handitzen da bizitzan egiten den ariketa fisikoaren kantitatearen arabera. Ariketak FA agertzean eragiten duen mekanismoa ez da guztiz ezaguna, baina badirudi lotuta dagoela ariketa fisikoa
|
egitean
bihotzak jasaten dituen bolumen eta presio gainkargekin. Atletaren bihotza ariketa fisikoari egokitzen zaio, aurikulen tamaina eta bentrikuluen masa handituta.
|
|
|
Okerrena, ordea, ezin zuela irudipen hori, gainerako sentimendu guztiak bezala, inorekin partekatu edo kontrajarri: nirekin terapian hasi arte, ez zitzaion burutik pasatu ere
|
egin
bihotza zabaltzea inori, eta bururatu izan balitzaio ere, ez zeukan nori. Izan zituen tratu dezenteko auzo batzuk, izan zituen ezagunak herrian.
|
|
2009
|
|
|
Gustu bagako tratua
|
eiten
bihotzak nori lagundu?
|
|
|
Baitabihotza harritu, ebaki, negarrez jarrietaerreere.Aregehiago, amaierarikgabekosufrikarioetanmurgiltzendu: bihotzekolasaitasuna kendu, dardo zorrotzakbaino zauri gaiztoagoa
|
egin
bihotz horretan... Horrela, ametsetanetairatzarririkdoloreaeragineta, gauez etaegunezpenatzen du, ezinhilezbizirikjarraitzera zigortzeraino.
|
|
|
Mila zatitan (des)
|
egindako
bihotzak zatitu gabekoak baino gehiago maite al du?
|
|
2010
|
|
|
PSOEk, baina, babesa eta izen ona galdu duela eman dute aditzera hainbat adituk eta auziari emandako tratamendua ondorioak izango dituela hauteskundeetan. Bada salatu duenik ezin izan dutela
|
egin
bihotzak agintzen diena, erantzukizunari eman diotela lehentasuna, baina irakurketa horrek ere min egingo die.
|
|
|
OLGA.
|
Egizu
bihotzak eskatzen dizuna. Eta gero... hanka sartzen baduzu, aterako duzu berriro.
|
|
|
Zientzialarien arabera, ondorioek beste bi ezaugarri ere islatzen dituzte: gizonek eta emakumeek gaixotasun kardiobaskularra nola garatzen duten, eta hortzetako osasun onak ez diela gizonei mesede
|
egiten
bihotz patologian. Ez da gaixotasunen garapenarekin lotzen den lehen aldia.
|
|
|
Eta zama zen, seguru, berak" purutasuna" bilatzen zuelako amodioan, alde bietako sentimendu orobatsu ideala. Ulertzen nuen zergatik ez zuen irtenbiderik ikusten, eta konprenitzen nuen ez zuela inoiz biderik
|
egingo
bihotzetik bihotzera –gorputzetik gorputzera egina zuen bezala– bere borondatez eta premiaz.
|
|
2011
|
|
|
Hodi horiek mintz batekin (diafragma) konektatzen duen beste hodi bati loturik daude. Auskultazioa
|
egitean
bihotzaren edo arnasaren zaratak anplifikatzeko erabiltzen da, baita hesteetako zaratak entzuteko, abdomeneko perkusioan laguntzeko eta eskuzko esfingomanometroarekin tentsioa hartzeko ere.
|
|
|
Bai, hori ere gerta daiteke, zoritxarrez. Indultatu beharrik ere ez dute, ordea; aski dute mediku txostenen bat faltsutzea, ez dakizu zein joera duten militar gogor horiek beren funtzioetan gehiegikeriak
|
egin ondoren
bihotzetik sufritzeko! Jende horri fabore asko zor zaio, Lazkano, ongi ordainduko diete beren isiltasuna fokuaren zama haien gainetik kentzen den bezain laster.
|
|
2012
|
|
|
Polder bat
|
egidazu
bihotzean.
|
|
|
Amets egin nuen ordea, goizean, gaztelutik egunero bezala irtetean, itsasbazterrean bi kanoa ikusten nituela, eta hamaika basati zetozela uhartera, eta beste basati bat zekartela jateko hiltzera; eta halako batean, hiltzera zihoazen basatiak jauzi egin, eta ziztu bizian ihes egin ziela. Eta nire loaldian pentsatu nuen hesiaren aurrean nuen zuhaizti sarrira iritsi zela lasterka han ezkutatzera; eta bakarrik ikusi nuenez gero, eta besteek bide hori hartzen ikusi zutela sinesteko susmorik ez nuenez gero, neure burua azaldu, eta irribarre
|
eginez
bihotz eman niola. Orduan, nire aurrean balaunikatu eta laguntza eskatuz otoitz egiten ari zitzaidala zirudien.
|
|
|
begitarte
|
degit
bihotzean: eta, horren izenean,
|
|
|
Nork artuko dau laster argi zuzia, lekukoa, Jesus-en Barri Ona erriaren erdian erakutsiko dauana? Senideok, artu
|
daigun
biotzean arazo au, kristau familiak, Karmengo Amaren zaleak, gazte zintzo eta prestuak. Biurtu bedi au, bakez eta erantzukizunez, danon arazo eta auzia.
|
|
|
Bizkarra behar bezala jartzen eta besoak, sorbaldak eta abdominalak indartzen ere laguntzen du. Edozein kiroletan bezala, korrika
|
egiteak
bihotza eta arnas aparatua indartzen ditu, eta hori epe laburrean nabaritzen da. Artikulazioen egoera ere sendotzen du:
|
|
|
Horra hor Nafarroaren gaineko gogoeta
|
egitean
bihotzetik ateratzen zaigun nahia, hots, Linguae Vasconum Primitiae (1545) liburuaren bukaerako esaldia. Bernart Etxeparek idatzia, euskaraz inprimatu zen lehenbiziko liburua da hura.
|
|
|
Nahi eta ezin maitemin oroimin bizimin min bizia da nahia eta ezina maitemina nahiz eta irri
|
egin
bihotzean dut min, baina nahiz eta negar egin zoriontsu nahi zaitut egin gau ilun honetan.
|
|
2013
|
|
|
Asko begira begira geratu zitzaizkion. Beste askok irribarre egin zuten; baina, zirudienez, inor ere ez zen Bennet jauna bezain ondo pasatzen ari, bere emazteak Collins jaunari hain berbaldi zentzuzkoa
|
egiteagatik
bihotz bihotzeko laudorioak egiten zizkiolarik eta Lady Lucasi erdi ahopeka Collins lehengusua oihal oneko gaztea eta nabarmenkiro argia zela ohartarazten.
|
|
2014
|
|
|
Materialen mundu liluragarri honetan biomaterialak ere aipatu behar ditugu, gizakiaren ongizaterako atal garrantzitsua baitira. Biomaterialak gorputzarentzat inerteak dira eta organo edota ehunen bat ordezkatzeko erabil daitezke, ezagunak dira, adibidez, material hauekin
|
egindako
bihotz transplanteak.
|
|
2015
|
|
|
–Etzazula ahaztu, agindu zion hark estudiatzera hirira abiatu zenean?, noizean behin zeure buruari kutixiaren bat edo beste zor diozula. Ez zaitez zeure buruarekin zorrotza izan eta galde
|
egiozu
bihotzari zer nahi edo eskatzen duen...
|
|
|
Kontuan izan behar da bere esperientzia mistikoaren gorenean zela hau idazten duenean. Beraz, idazten duenean, begi berriez eta gainez
|
egindako
bihotzaz ari da. Horregatik, irakurleak euskarri onak izan ditzan bi lekukotasun eskaintzen zaizkio:
|
|
|
15 Monasterio hauetako ahizpa batzuen berariazko gauza batzuk esaten hasi nintzen, hau irakurtzen dutenerako orain diren hauek ez direla biziko uste izanik, eta gero etor daitezenek hain hasiera onen lorratzean aurrera
|
egiteko
bihotza izan dezaten. Geroago iruditu zait, hobeki eta zehazkiago eta nik izan dudan beldurrik gabe esango duenik izango dela, ni horretan tarteko naizela irudituko zaiela etortzen baitzait burura; eta horrela, alde batera utzi ditut hainbat gauza, ikusi dituztenek eta haien berri dakitenek, ezinbestean, miragarritzat izango dituztenak, naturaz gaindikoak direlako; hauetakorik eta Jaunak haien otoitzen bidez egiten zituela argi ikusi den haietakorik ez dut esan nahi izan bat ere.
|
|
|
Egia esan, niri hona etorri ondoren, ezinezkoa iruditzen zitzaidan nire osasun kaskarrak eta izaera ahulak hainbeste lan jasatea; izan ere, oso ohikoak dira buruhausteak, monasterio hauetan sortzen direnak eta beste hainbat gauza, etxe honetakoak gehitu gabe ere, nekaturik nindukatenak; San Paulok dioenez, Jainkoagan guztia egin daitekeela kontura dadin. Hain batera ematen dizkit osasun kaskarra (eta honekin guztia egiten dut, nik batzuetan barre egiteraino), eta aitor entzulerik gabe uzten nau eta hain bakarrik, ez baita norekin hitz
|
egin
bihotza arintzeko, gauzak oso ongi begiraturik ez bada. Gorputza asetzeko nork erruki eta kontu izan falta izan ez bazaigu, eta herrian hainbat limosna eman badidate ere, etxekotik ogia besterik ez dut jaten, eta hori ere ez nuke nahi.
|
|
|
Horixe da Ella Hoy webaren bi proposamenen kasua, beste sorkuntza batzuetarako ideia gisa erabil daitezkeenak. Alde batetik, botoiz
|
egindako
bihotza duen txartela dago. Adibidean, botoiak gorriak eta zuriak dira, baina edozein koloretakoak izan daitezke, eta nahi den agurrarekin batera egon daitezke.
|
|
2016
|
|
|
hondo marroiaren gainean laranja hitsez «Anari» dago idatzita goiko eskumako aldean, letra xehez. Beheko ezkerreko aldean hasi eta azal ia osoa hartuz zebra bat ageri da, burua makurtuta, aurreko ezkerreko hanka altxatuta eta bihotz arrosa bat marraztuta atzeko ezkerreko izterretik gorputz enborraren erdialderaino; azaleko marrekin, sinbiosi perfektuan, bat
|
egindako
bihotza. Bihotza azalean du zebrak.
|
|
|
Ustekabea sekulakoa izan zen aita amentzat. Ez Koldoren eta Begoñaren arteko solasaldi atseginak ikusi gabeak zirelako, ezpada, alaba beti haien aldean edukita, lehen neskatxa zena emakumetu egin zela konturatu gabe zeudelako; gerrako nekeak eta gerraosteko eginbideak bere gain halako arduraz eta seriotasunez hartu ohi zituen neska hark, bururatu ere ez zitzaien
|
egin
bihotz gazte bat zuela gorputz zailduaren barnean, laztanak behar zituen azala soineko maiztuaren azpian. Ustekabearen barnean, parekoak izan ziren poza eta tristura:
|
|
|
16:00: 30: Zer
|
egin
bihotz parada baten aurrean. Tailer praktikoa.
|
|
|
Halaber, kartieleko jente zonbaiten mesfidantxari bürü eginik, mendi eta bortüetako laborariak eta soldadokari eta armadari üko egiten züen bazter hanitxetako gazteak algarganarazi zütüan Erbineako semeak. Izigarriko lan egite hortan ez zen bera, ASAM edo Mendi Laborantxaren Süstengatzeko Alkartea plantatü beitzüan, bena harek denak oro eman zütüan, leher
|
eginik
bihotz kolpü batez hil zen arte, 1975ko üztailaren 17an, 46 ürte doi doia zütüalarik.
|
|
2017
|
|
|
Maite zaitut. ...sinapsi kopuru jakin eta zehatz horrek badauka sendotzeko aukera; beharbada desagertu egingo da, izan ere, maite zaitut esan dizuen hori, bizitza modernoan gertatzen den moduan, hurrengo egunean zuen bizitzatik desagertu, eta bere “maite zaitut” horren esperientziaren milaka sinapsiz osaturiko inpultso elektriko horrek indarra galduko du eta ez duzue gogoratuko; edo zuen maitalearen alde
|
egiteak
bihotza hautsiko dizue eta konexio sare hori irmotzen joango da eta oroitzapen bilakatzen, aldiro aldiro, glutamatoa egotziko duzue espazio sinaptikora, glutamatoa proteinekin elkartuko da, neurona postsinaptikoaren mintza irekiko da, inpultso elektrikoa iragango da neurona barnera eta horrela milioika eta milioika aldiz oroitzapena osatzen duen sarea osatuko duzue, hara, oroitzapena!; eta berriz... Edo eman dezagun maitasun istorio batzuk ongi bukatzen direla, berdin egingo duzue, baina, “maite zaitut” hori glutamatoarekin lotzeaz gain –oroimena izan dadin beharrezkoa da– dopaminarekin lotuko duzue, edo oxitozinarekin”.
|
|
2018
|
|
|
Hil nagizu, bai, atera
|
egidazu
bihotza eta lurperatu egizu. Baina jakizu, honegatik, zu eta zure ondorengo guztiei negarra eragingo dizuedala.
|
|
|
Gehienetan palma olioa erabiltzen dute, baina hobe da kakao gantza edukitzea, ugari izaten duelako azido estearikoa, zeinak ez baitio kalterik
|
egiten
bihotz hodietako osasunari, nahiz eta saturatua izan.
|
|
|
Dena ondo zihoanean, gauzak ongi bideratzen ari zirenean, Heleneren kanporatzearen berria, mingarrietan mingarriena. Hala ere, horrek berak eraman du Lorea beren egitekoetara oraindik gehiago lerratzera, Helenerengan ikusi duen itxaropenak eta hari ezin huts
|
eginak
bihotz eman diote.
|
|
2019
|
|
|
Haientzat, arazo bat izan aitzin, etorkinak ziren jendeak! Etorkinei harrera ona
|
egiteak
bihotza irekitzen du mugagabeko elkartasunari, gure baitako hoberenarekin junta egiten duela. Xantza bat Baionarrentzat.
|
|
|
Adibidez, bideko sabaian, zera aurkitu zuten: kandela kez
|
egindako
bihotz bat, alderik alde ezpata zuelarik. Eta bi lekutan bi izen:
|
|
2021
|
|
|
Bere bizitza guzian bidelagun izan zituenak hor ziren eskerren bihurtzeko, beste asko hurbildu ezinez mezu igortzen arizan diren bezala. Confederation Paysanneko aspaldiko lagun batek gure bidez adierazi duen bezala," adinak eta eritasunak ez naute zuen gana jiten uzten, baina Mixel agurtuko duzuen orduan, itsasoari begira egonen naiz etxetik, zuekin bat
|
egiteko
bihotzez".
|
|
|
33.4b Ondorioa adierazten duen perpausak ondorio morfema izan dezake —ezen morfema, edo haren aldaerak, gehienetan—, eta orduan esaldia ohiko ordenan ematen da: Hain ardo ona diagok eze, pena ematen zidak saltzea (San Martin); Hainbeste lan daukate, ezen enkargu gehiago hartu ezinik dabiltza Japoniako eta Koreako ontziolak (Berria); Hainbat gauzatan sartuta nabil eze azkenean denak gaizki egiten ditut (Elexpuru); Hala zara mudatuko, ze ez zaitu inork ezagutuko (Lazarraga); Halako errabiagaz esan ohi dituzte, ze edonork sinistu
|
legike
bihotz bihotzetik direla (Astarloa); Hain modutan dago zabaldurik biraoak ezartzea, ze ez die inork sinisten (Astarloa) 5 Baina non ere erabil daiteke horrelako esaldietan: Hain da garestia non erregeak eta beste gain gaineko pertsonak bakarrik izan dezakete (A.
|
|
|
Zer eskain diezaioket bestela? Ez daukat musikarako dohainik, kontatu dizkiot XXI. eta XXII. mendeko gertakaririk aipagarrienak, gero eta gehiago kostatzen zait haren sexu erasoaldiei aurre
|
egitea
bihotza muturrera eroan barik, eta edozein egunetan itzaliko naiz. Nire sekretua eroango dut hilobira?
|
|
|
Inoiz ez zidan ume haietaz hitz egin, inoiz ez zidan ahizpaz edo dena delakoaz hitz egin. Ezta beharrik ere, zapuztu zitzaidan barrua berehala, baina halako penatxo bat irteteko zorian egon zen nire erraietatik, aitor dut, ilobatxo; alegia, ume txikien aitonarena edo osabarena
|
egitea
bihotz altxagarri ote den edo. Baina segituan uxatu nituen halako bigunkeriak.
|
|
|
Galdetzekotan egon zen zergatik egin zuen, ea ez zuen pentsatu maitasuna
|
egitean
bihotza hautsiko ziola, baina ez zuen ahoa zabaldu.
|
|
2022
|
|
|
Kontua da ez naizela damutzen. Kontua da ez didala ausiki
|
egiten
bihotzean. Kontua da ohera sartzen naizenean eta kontu mingarriak akordatzen zaizkidanean inoiz ez zaidala burura etortzen etxe hari agur esan ez izanaren kontua.
|
|
|
–Zergatik epaitzen gaituzte, Samuel? Zergatik ezin dugu
|
egin
bihotzak esaten diguna?
|
|
2023
|
|
|
Aurpegiko giharren kitzikatzeak barrearen soinu adierazpenak eragingo ditu. Sistema linbikoa hipotalamoarekin konektatua dago eta honek gorputzeko ataletara igortzen ditu nerbio seinaleak, sistema sinpatiko eta parasinpatikoaren bidez. Barre
|
egiteak
bihotz taupaden bizkortzea eta arterietako presioaren jaistea dakar, arterietako giharrak dilatatu egiten baitira barre egitean. Bronkioak ere ireki egiten dira eta biriken aireztatzea gehitu egiten da (Miller eta Fry.
|
|
|
Kotterentzat ezagunak ziren aipatu zituzten lekuetako hainbat, ondo ezagutu ere! Baina elezaharretako txoko horiei buruz hitz
|
egiteak
bihotzean zirrara eragin zion. Aspaldian ahaztu zituen marinel garaietako abenturak, haurrei kontaturiko ipuin erdi asmatuetan izan ezean, edo halaxe uste zuen behintzat.
|