|
2008
|
|
|
Asko aldatu da egoera soziolinguistikoa orain dela 80 urtetik gaur
|
egunera
, eta horrek hizkuntzan arrastoa utzi du, ezinbestean. Bilakaera hau islatzen duten adibideak asko dira.
|
|
|
–Kirikiñok?, ordea, ez zien arrazoi hauei jaramonik egin (ezta erantzun ere), eta. Ojarbideren? iritzia agertu eta bi
|
egunera
Euskal Akademia salatzen segitzen zuen «Argi ta garbi» artikuluan:
|
|
|
Estatukolpea gertatu eta hamabi
|
egunera
, jada argi zegoenean militarrak ez zirela berehala joango, eta zentsura ere ez zela lehen asteko salbuespenezko gauza bat izan, Azkuek eta Nazario Oleagak idazki bat igorri zioten Bizkaiko Gobernadore zibilari, Viña jeneralari. Bertan eskatzen zioten kentzeko euskarazko testuei ezarritako galarazpen erabatekoa.
|
|
2009
|
|
|
Gauza jakina da giza sorkariak ez direla gauetik
|
egunera
sortu edo jaiotzen. Prozesu mantsoak izan ohi dira, halako batean azalera agertu aurretik bide luzea egina dutenak, lurpeko uren antzera.
|
|
2010
|
|
|
Nic esan dezaquedana da, Escritura Santan Jaunac esaten diguna. Ez dezazula, dio, egunetic
|
egunera
luzatu Jaunagana biurtzea... (A 186)
|
|
|
Gero, 1993an, martxoaren 9ko 47/ 1993 Dekretuak (EHAA, IV) eta 1994ko urtarrilaren 10eko Aginduak (EHAA, I) egungo eramoldearen oinarria ezarri zuten, HE1 eta HE2 mailak definituz. Hori da, funtsean, egungo
|
egunera
arte indarrean dagoena.
|
|
|
plana egiteko aukera ematen duena. Ondoko irudiak eta zenbaki zerrendak adierazten digute zenbat ikastetxek ULIBARRI programaan parte hartzenduen, 1996 ikasturtean hasi eta egungo
|
egunera
arte:
|
|
|
EAJ EA EE hirukoa hautsi eta 10
|
egunera
, 1991ko irailaren 26an, EAJ eta PSE PSOE alderdien arteko gobernu akordio berria lortu eta aurreko gobernuaren programa lurperatu zuten. EEko sektore ofizialak ez zuen akordio haren negoziazioetan parte hartu, baina konpromisoak izenpetu zituen.
|
|
|
Protesta hura egin eta sei
|
egunera
bozkatu zen legea Eusko Legebiltzarrean, otsailaren 19an alegia, eta aurreikusitako gidoia bete zen: soilik gobernua osatzen zuten EAJ, EE eta PSE alderdien aldeko botoekin onartu zen Euskal Eskola Publikoaren Legea, oposizioa kontra agertu zelako.
|
|
2013
|
|
|
Adibidez, 1908ko apirilaren 3ko zenbakian, l. Action Française egunkaria sortu eta zenbait
|
egunera
, nahiz eta egunkari haren berririk ez eman, Eskualduna astekariak artikulu gogor bat egin zuen Emile Zolaren kontra, zehazkiago Charles Maurras Action Française mugimenduko kide eta diputatuak Frantziako Legebiltzarrean, Dreyfus aferaren harira, Zolaren kontra egin zuen mintzaldia goraipatuz. Patrick Cabanelekdio Dreyfusen kontrako haien pisua biziki handia zela frantses nazionalismoan.
|
|
|
Austriarrek italiarren kontrako borrokak galtzen zituzten, zeuzkaten barne arazoez gainera. Urriaren 24an, Hungariak independentzia erdietsi zuen, eta handik lau
|
egunera
Txekiar Errepublika sortu zen. Austria Hungaria inperioa desegiten ari zen, eta azaroaren 3an, Villa Giustiko armistizioa izenpetu zuen.
|
|
|
Gerla bururatu eta lau
|
egunera
beste aipamen bat eta gurutzea ukan zituen, 1918ko azaroaren 15ean:
|
|
|
Baina inon ez dugu aurkitu halakorik ukaiten zutelako aipurik, eta deusek ez digu ahalbidetzen halako ondorioen ateratzea. Dena den, egunean hiru aldiz zabaltzen ziren agiri haiek egunkarientzat zuten interesa bereziki; astekariek epe luzeagoak zituzten berri horien jakiteko, eta gainera, egoerak egunetik
|
egunera
guztiz alda zitezkeen.
|
|
2016
|
|
|
Sorkuntza horiek ez dutela mugarik dirudi, kontuan hartzen bada obra batzuk argitaratu gabe gelditzen direla, jarraipena ukan lezakete, gertakizunen lekukotasun gehiago eskainiz. Obra bakoitza bere testuinguruan kokatua da eta obren gaiak askotan egoeraren araberakoak izaten dira, erreakzio gisa anitzetan, iragana gaur
|
egunera
ekarriz eta barneratuz. Larzabalen pentsamendua Elizari lotua bada, Ipar Euskal Herrian gehien zabaldua den pentsamenduari, baina gizartean aldaketak beharrezkoak direla adierazten dute.
|
|
2017
|
|
|
Hego Euskal Herrian bezala Ipar Euskal Herrian ere, herritarren engaiamendua izan da euskara belaunez belaun transmititu izanaren, gaur
|
egunera
arte ekarri izanaren, mirariaren helduleku nagusia. Engaiamendu horrek ahalbidetu du, zailtasun guztien gainetik zein azpitik, etorkizunari beste begi batzuekin begiratu ahal izatea, eta, orobat, azkenaldian, euskara biziberritzeko pauso esanguratsuak ematea.
|
|
2019
|
|
|
: Miguel Primo de Riverak estatu kolpea eman eta hiru
|
egunera
, egoeraren larritasunaz jabetuta, Resurreccion Maria Azkuek eta Nazario Oleagak gutun bat igorri zioten Bizkaiko gobernadore zibilari, ez Euskaltzaindiaren izenean, baina akademian zuten kargua adierazita?, beren buruak eskainiz euskarazko liburuen zentsore izateko.
|
|
2021
|
|
|
5 Hitz Elkarketa/ 1 liburuak ‘amredita nahasi’ deitzen die beste hauei (eta, beraz, bikoiztapenetan sartzen ditu): onez onean, pozaren pozez, egunetik
|
egunera
. Lexema bera da bi osagaietakoa —hemen legoke bikoiztapenetan sartzeko arrazoia—, baina osagai bakoitzak hartzen du postposizio atzizkiren bat.
|
|
|
Tradiziotik kanpoko erabilera horretakoak izango genituzke ondorengoak ere: ?. Apustuen munduan buru belarri sartu zen, azkenean diru guztia galdu zuelarik;?. Kixote liburuen munduan murgildu zen guztiz, burua galdu zuelarik;?. Ostiralean irten zen jaietara, handik bi
|
egunera
itzuli zelarik etxera. Baina ela eta elarik daramaten perpausek, denborazko direnean, aldiberekotasuna adierazi izan dute (ikus 36 Denborazko perpausak § 36.4); edo, moduzko erabileran, bigarren mailako predikazioa bideratzen dute.
|
|
|
Egunik egun esaera adberbialak hiru esanahi ditu (OEH): ‘egunero’ (egunik egun ateratzen da egunkaria); ‘egunetik
|
egunera
gehiago’ (egunik egun aberatsagoa da); ‘egun batean eta hurrengoan ere’ (egunik egun neure bizia erretzen ari naiz).
|
|
|
zerbait bizitzeko ondasun al ote zezaketen iduki, ez bakoitzaren izenian, baña guztien izenian? Au esaten zuten, egunetik
|
egunera
ugarituaz zijualako praile txikienen taldia (Beobide).
|
|
|
Lehen adierako ‘zurrumurrua’ adierakoak dira adibide hauek: Orduan ezpaitzen bekhaturik, eta ez bekhaturen aierurik, omenik eta ez aiphamenik ere (Axular); Geroztik gaurko
|
egunera
arte banatu da omen ori Yuduen artean (Iraizoz); Entzun duzue engoitik/ ixtripu horren omena (Xalbador).
|
|
|
(Agirre), ‘inoiz ere ez’ esan nahi du. Egunero ere egun etik sortzen da, baita egunean egunean, egunez egun, egunetik
|
egunera
, egungo egunean esaerak ere. Eta egundaino.
|
|
|
35.2.5f"{ Hemendik ∼ handik...}+{ denbora IS zenbatzaileduna+ ra}" egiturako osagarriek aurrerantz zenbatzen dute denboraren joana gertakaria kokatzeko. Gorago aipatu diren duela bi egun gisako formen alderantzizkoak dira hemendik bi
|
egunera
gisakoak; haiek atzerantz zenbatzen dute denbora, hauek, esan bezala, aurrerantz. Erreferentzia hizketa unea denean, hemendik, gaurtik edo horrelako ablatiboak erabiltzen dira; beste une edo epe bat denean, berriz, handik edo ordutik bezalakoak:
|
|
|
Erreferentzia hizketa unea denean, hemendik, gaurtik edo horrelako ablatiboak erabiltzen dira; beste une edo epe bat denean, berriz, handik edo ordutik bezalakoak: Hemendik hamar
|
egunera
da hastekoa ikastaroa; Handik urte bira ezkondu ziren. Zenbatzailea duten sintagmetan ohikoa den moduan hura zehaztugabea ere izan daiteke (handik egun batzuetara); izenik gabea ere izan daiteke, egiturak denbora balioa ematen dio zenbatzaileari (handik gutxira); eta modifikatzaileak ere izan ditzake (handik{ hamar bat egunera ∼ ia hamar egunera ∼ oso gutxira}).
|
|
|
Hemendik hamar egunera da hastekoa ikastaroa; Handik urte bira ezkondu ziren. Zenbatzailea duten sintagmetan ohikoa den moduan hura zehaztugabea ere izan daiteke (handik egun batzuetara); izenik gabea ere izan daiteke, egiturak denbora balioa ematen dio zenbatzaileari (handik gutxira); eta modifikatzaileak ere izan ditzake (handik{ hamar bat
|
egunera
∼ ia hamar egunera ∼ oso gutxira}). Adlatiboaren lekuan inesiboa erabiltzen da zenbatzailea ordinala delarik (handik hirugarren egunean).
|
|
|
Hemendik hamar egunera da hastekoa ikastaroa; Handik urte bira ezkondu ziren. Zenbatzailea duten sintagmetan ohikoa den moduan hura zehaztugabea ere izan daiteke (handik egun batzuetara); izenik gabea ere izan daiteke, egiturak denbora balioa ematen dio zenbatzaileari (handik gutxira); eta modifikatzaileak ere izan ditzake (handik{ hamar bat egunera ∼ ia hamar
|
egunera
∼ oso gutxira}). Adlatiboaren lekuan inesiboa erabiltzen da zenbatzailea ordinala delarik (handik hirugarren egunean).
|
|
|
Baina hori ez da hola: Neure buruak egunetik
|
egunera
kezkatzen nau; Zure buruak zoratzen zaitu; Oihanean sartu eta galdu naiz, baina azkenean neure buruak gidatu nau... Tradizio idatzian ez dugu holako adibiderik aurkitu, baina perpaus horiek gramatikalak dira, eta ez dira halakoak falta egungo testuetan:
|
|
|
26.6.1.2.1d Gertakari baten gradualtasuna agerian emateko, iraganaldian ere [tu (a) z+ joan] perifrasia erabiltzen da: Konfiantza zuen, baina bere aitaren sumina handituz zihoan egunetik
|
egunera
, kondenatuak hiltzeko eguna hurbildu ahala (Rey); Barrualdera, autoritatea galduz zihoan, baina kanpoaldera ez zirudien ahala urrituz zihoanik (Iñurrieta).
|
|
2023
|
|
|
Egitasmoaren helburuak bete daitezen, Euskal Herri osoko ikastetxeetan dabiltzan bertsolaritza irakasleak elkarlanean eta era koordinatu eta jarraituan formatzen dira, programaren kalitatea egunetik
|
egunera
hobetzen jarraitzeko asmoz. Irakasleek bertsolaritzaren eta bertsogintzaren ikasprozesua etengabe behatzen eta ikertzen dute, haien jardunean erabilitako metodo didaktikora egokituz.
|