|
2008
|
|
|
Goi mailako ikasketa formalen falta ezin konpentsa zitekeen guztiz borondate oneko adituen ekin gogotsuarekin. Ondorioz, Azkueren kasuan, bere kabuz formatuta
|
egoteko
maila aski ona lortu bazuen ere, autodidaktengan agertu ohi diren halabeharrezko zenbait hutsune geratu zitzaizkion bizi osoan.
|
|
|
Hala ere, sabindar euskararen alde
|
egoteko
garrantzitsuagoa baitzen aranazale izatea euskaltzale izatea baino, bazen Bilboko Euzko Gastedi giroan erdaldun sabindar multzo zabalago bat, euskaraz sekula ezer egin ez arren suharki defendatzen zuena. Maisuaren, eredua.
|
|
2010
|
|
|
Talaia honetatik begira, konfesioa eta komunioa, gai errekurrenteak eta kuantitatiboki garrantzitsuak, bekatuak garbitzeko eta Jesukristoren ondoan
|
egoteko
bitartekari dira, hots, liberazio eta erredentzio modu bat.
|
|
|
Irakasleak trimestre baterako liberatzen ziren hasieran (1981) beren eskola lanetik, HE2 edo EGA (hasieran, iraganbideko IGA) eskuratzeko eta, horrela, eskolara itzultzean klaseak euskaraz ematen hasi ahal izateko. Trimestre horrekin gutxi zela ikusirik, liberaturik
|
egoteko
epea zabalduz joan izan da urteen buruan. Urte erdia, urtebete, urte t, erdi, bi urte,..
|
|
|
–Ondarea uztearen kontra
|
egoteko
arrazoia nagusia, beraz, horixe izan zen?, jarraitu du Santos Sarasolak. –Ondarea utzita, arriskuan ikusten genuen ikastola ereduari eustea.
|
|
|
–Legearen kontra
|
egoteko
orduan ez zegoen inolako zalantzarik, adierazi du Antton Izagirrek.
|
|
2011
|
|
|
Nai dezuteizanaberats, iñorenmendean
|
egoteko
–Jarraituberei; zabaldu zaiteztelandaloretsuoetan.Naidezuteizanlokabe, naizmundu guztiazuekgaz aztu. Geldi zaiteztemendian (153.or.).
|
|
2012
|
|
|
Maxim of manner (nolakotasunaren araua itzuli dugu) hastapenaren arabera, komunikazioak arrakasta izateko, argia izan behar du eta anbiguotasunak saihestu behar ditu. Goiko adibidean, enuntziatu parentetikoak esatariaren desio bat dakar,, h ak behar den lekuan
|
egoteko
desioa?. Baina, hondarrik hondarrean, enuntziatu horretatik esan duenaz harago aditzera eman nahiko lukeen ondorio bat atera dezakegu:
|
|
|
3) Beraz, Mitxelenaren aipuek ez dute bere erudizio izugarria erakustea helburu; norentzakoari keinu bat egiteko balio dute, ironiarekin eta umorearekin zipriztindutako jolas intertestuala eraginez. Norentzakoari esnatzeko, eta lozorroan ez
|
egoteko
keinua egingo dio. Garbi baitago Mitxelenaren balizko norentzako honek berak zeharka meharka edo zuzenean egindako aipuen erreferentziak aurkitzeko etengabeko sormeneta bilaketa lana egin duela.
|
|
|
– Aurrean bidaltzen dute, baina ez du goseak
|
egoteko
astirik, loteriak, espainol guztien ametsak, dirupilo polita uzten diolako.
|
|
|
esapidea, esatearen ekintzari dagokio batetik; hots, enuntziazioari berari, baina aldi berean esatariak enuntziatu duen horri buruz duen jarrera ere islatzen du: ez du erabateko baieztapenik egiten, oker
|
egoteko
aukera ere badago. Beraz, askotan ez da batere erraza jakiten modalizazio mailari edo enuntziazio mailari dagokion, edota txanpon beraren ifrentzua den.
|
|
|
Pentsa dezakegu, bada, zehaztu, adibidetu, ñabartu funtzioekin gehiago lotzen dela; hau da formulazioa berari erreparatzen dio harik eta esan duenaren eta esan nahiko zukeenaren artean alde txikiena
|
egoteko
. Authier Revusek (1995) bere tesian esango digun bezala,, ces mots qui ne vont pas de soi?
|
|
2013
|
|
|
Eta itsasoko sarbideak giltza ziren. Itsasoaren kontrola aliatuen esku izateak baikor
|
egoteko
arrazoiak zituela ulertarazi nahi zion jendeari.
|
|
|
Baina beti prest ageri ziren obeditzeko. Hori ere, azken batean, Frantziarekin leial
|
egoteko
bide bat zen.
|
|
|
giristinoenak segur ziren «zibilizazioa barbaroen kontra» borrokatzen ari zela, hots, «Kristo deabruaren kontra» ari zela. Horrez gain, beti Beckerren ustez, fededunek sufritu nahi zuten Jainkoarengandik hurbil
|
egoteko
. Beraz, Eskualduna k aipatzen zituen euskaldunen kasuan, ez zen bakarrik gizon izaeraren azpimarratzea ikusi behar, baizik eta erlijioaren pisua ere bai.
|
|
|
Nahiz hik eta kolpatu guti baino gutiago izan dugun hemen iragan ilhabetetsuan, leku hitsa zauku hau: urrun
|
egoteko
hobea. Latzgarri da bethi lohian kasik ithoak ibili behar izatea eta gu hala ibili gare hemen.
|
|
2014
|
|
|
Azken aldiz ikusi nuenean gaixorik zegoen. orduan bai ziru diela zaharra. zerbait ikusiko zuen gure aurpegian, igarriko zigun izua. Esan zigun lasai
|
egoteko
, Franco oraindik bizirik bazegoen, berak ere bizirik iraungo zuela, ez zela Franco hilik ikusi arte hilko. diktadoreari bost hilabeteko bizitza gelditzen zitzaionean hil zen Aresti. Ez nekien orduan handik urte askotara bere izena eraman go zuen kale batean biziko nintzela.
|
|
|
Aldamenean aspaldiko lagun batzuk zebilzkion, Pedro Berrondo, besteak beste, eta batasunerako batzar hark euskararen bizitzari kalte besterik ez ziola ekarri erre pikatzen zioten behin eta berriro. Kritika horiek isildu eta adiskide horiekin bake bakean
|
egoteko
, aurrerantzean Lekuonak ez zuen nahi izan pauso gehiagorik egin hizkuntza batua bultzatzeko, ez eta erabaki zehatzagoekin hura osagaratzeko ere.
|
|
2015
|
|
|
Hala eta guztiz ere, Antologiak hautatze bat izaten jarraituko du, talde baten hautatze adostua. Bakarkakoa, norbanako soilarena baino zabalagoa eta irekiagoa izanik, teorian bederen, euskal irakurleen komunitateak erabakiko lukeen batez besteko balizko hautapenetik hurbilago
|
egoteko
aukera badu.
|
|
2016
|
|
|
Baliteke, bestalde, Ipar Euskal Herriko antzerki autoreak, publiko mugatu bat hunkitzen dutela, erreferentzia kultural mugatu batzuetan gelditzea, publiko zabalago bati irekiak izateko aukera galduz. Lerro unibertsalagoak erabiltzearekin ulergarriagoak izateko parada luketelarik horren galtzea, publiko zabalago bati hestea
|
egoteko
arriskua dago. Baliteke traba bat pausatzea, komunikazio mugatua bilatzea.
|
|
|
Bestalde, bide beretik gogoan hartu behar dugu, bai Sabino Aranak, bai Azkuek sortu zuten Bizkaiko teatroa, abertzaletasunaren ideiak, alde batetik, eta euskararenak, bestetik, zabaltzeko helburuekin. Gizartearekiko harremanetan
|
egoteko
tresna izan zen garai haietan Euskal Herrian, munduan zehar bezala.
|
|
|
Ipuin eta istorio, (liburuaren izenburua) inguruari begira
|
egoteko
izan zuen modua zen. Ipuin eta ixtorio liburuan bilduak izan diren idazkietan maila guzietako gaiak ditugu.
|
|
2019
|
|
|
Euskara gaztelaniarekin berdintasunean
|
egoteko
nahia nagusi da arabarren artean. Gaztelania euskararen gainetik egon dadin nahiago dutenen portzentajea minoritarioa da.
|
|
|
Pilota eskola horiek udaberri partean topaketak egiten dituzte pilota eskolak dauden herri guztietan, eta horietako batera eraman izan ditugu pilotari profesional euskaldunak. Haien partehartzea aurretik zehaztutako dinamikatailer batzuetan txertatu izan dugu, eta modu horretan aukera izan dute pilota eskoletako umeekin zein gazteekin
|
egoteko
, euskara harremanetarako hizkuntza izanda.
|
|
|
»Inkesta horrek aditzera eman zuen, oro har, gizartean, Euskaltzaindia itzal handiko eta izaera zientifiko zorrotzeko erakundetzat jotzen zela, beharrezkotzat eta nahitaezkotzat jotzen zela haren lana, araugintzan egindakoa barne, baina zailtasunak zituela errealitate soziolinguistikotik gertu
|
egoteko
, eta modernoagoa eta dinamikoagoa izan lukeela, Euskaltzaindiak egindako lanak ezagunagoa, ikusgarriagoa eta eskuragarriagoa izan behar zuela. Inkestan parte hartutako asko Euskaltzaindiak euskalgintzako erakundeekiko elkarlana sendotzearen alde agertu ziren, baita dibulgazioan eta komunikazioan estrategia zehaztearen eta horren araberako ekintzak abian jartzearen alde ere.
|
|
2021
|
|
|
42.20.3b Ondoko adibideetan ikusten den bezala, baina juntagailuaren ondoan ageri da batzuetan eta berriz diskurtso markatzailearen laguntasuna duela ere bai besteetan: [...] eskolarako baino gogo handiago izango zuela Nikanorrek nahiz edonork, hantxe mendi bazterrean ibiltzeko eta
|
egoteko
. Etxera... bai, jaten eta lo egiten.
|
|
|
10.4.1c Modalitatearen gorabehera oso loturik dago zirkunstantzia pragmatikoekin (bestelako joko semantikoez gainera). Hori dela eta, ez da aski izaten forma jakin bat agertzea ziur
|
egoteko
hura kasu horretan modalitate jakin baten adierazle den8: Harria altxa dezake[= gai da altxatzeko (modalizatu gabea)]; Harria altxa dezake[= baliteke altxatzea (modalitate epistemikoa)].
|
|
|
Inoiz, forma berean adierazirik etor daitezke, anbiguotasun formalez, modalitate deontikoa eta epistemikoa: Etxean egon behar dute[= egotea dagokie,
|
egoteko
agindua dute (deontikoa)]; Etxean egon behar dute[= daude, ustez (epistemikoa)].
|
|
|
Desberdintasun horietako batzuk aipatuko ditugu hemen. Batetik, eratorpen atzizkiek lexemaren errotik hurbilago
|
egoteko
joera dute flexio atzizkiek baino, eta flexio atzizki bat lotuz gero lexemari ez dago eratorpen atzizki gehiago eransterik. Ondoko adibideetan, lexemak eta eratorpen atzizkiak azpimarratu ditugu:
|
|
|
Izen sintagmaren ardatz den izen hori izen berezia ez bada (hots, izen berezi nahiz izenordain: norbait, ni, zuek...) sintagma behar bezala osatua
|
egoteko
izenaz gainera beste elementuren batzuk ere behar ditugu. Baina izen sintagmaren ardatza izena bada ere, askotan izen hori, ezaguna delako, edo jakintzat ematen delako, edo lehenago aipatua delako edo hitz egiteko momentuan seinalatu egiten dugulako, ezaba daiteke.
|
|
|
Beste hauetan, berriz, aditzaren (§ 30.7.2.1) eta izenaren osagarri da, hurrenez hurren: Isilik
|
egoteko
esan nion; Isilik egoteko agindua eman zioten. Hemen tzeko perpausa osagarria da (§ 25.3.3g).
|
|
|
Beste hauetan, berriz, aditzaren (§ 30.7.2.1) eta izenaren osagarri da, hurrenez hurren: Isilik egoteko esan nion; Isilik
|
egoteko
agindua eman zioten. Hemen tzeko perpausa osagarria da (§ 25.3.3g).
|
|
|
Baina adjuntua ere izan daiteke: Isilik
|
egoteko
ez da arrazoi handirik behar.
|
|
|
Galderak erretorikoak ere izan daitezke, eta mota horietakoetan ere aurkituko dugu al: Ez al dizut esan isilik
|
egoteko
–Haiek baino gutxiago al gara gu?
|
|
|
Euria egiten badu, Pello etxean egongo da. Adibide honetan, esaleak dio baldintza (euria egitea) betetzea aski izanen dela Pello etxean
|
egoteko
.
|
|
|
Denboraz lasai dabiltzala adierazi du hiztunak, eta esan duena esateari nolabaiteko zentzua ematen dio baldintzazko perpausak: alegia, denboraz lasai dabiltzala esan du, norbait nekatuta egonez gero, eta beharbada esaleak norbait nekatuta
|
egoteko
aukera ikusten duelako, nolabaiteko zeharkako gonbita eginez, atseden hartzeko arazorik ez dela izango iradoki nahian.
|
|
|
30.6.3.5.1b TZERA/ TZEKO alternantzia du prest izan/ egon predikatuak: Adiskide minduarena egiteko prest nengoen (Epaltza); Baina zure malurek hunkitu naute, haiek ematzearren zernahi egitera prest
|
egoteko
heineraino (Jon Muñoz). Alternantzia erakusten dute honako predikatu konplexu hauek ere: TZEN/ TZEKO zail (a)/ erraz (a) izan:
|
|
|
lotsa izan, beldur (ra) izan. tzeko forma bera hartzen dute ondoan subjuntiboko osagarria dutenek ere: isilik egon gaitezen agindu digute> isilik
|
egoteko
agindu digute> isilik egoteko agindua eman digute. Hiru adibide horietatik lehen biek aditza dute gobernatzaile (subjuntiboko osagarria jokatua izan zein ez); hirugarrenean, aldiz, gobernatzailetzat har daiteke bai agindua izen soila, bai agindua eman predikatua ere (§ 30.7.2.1) aztertzean Nolanahi ere, bistan da ez direla adierazpen perpaus jokatugabeak, informazio soilaz haragokoa adierazten dutela.
|
|
|
lotsa izan, beldur (ra) izan. tzeko forma bera hartzen dute ondoan subjuntiboko osagarria dutenek ere: isilik egon gaitezen agindu digute> isilik egoteko agindu digute> isilik
|
egoteko
agindua eman digute. Hiru adibide horietatik lehen biek aditza dute gobernatzaile (subjuntiboko osagarria jokatua izan zein ez); hirugarrenean, aldiz, gobernatzailetzat har daiteke bai agindua izen soila, bai agindua eman predikatua ere (§ 30.7.2.1) aztertzean Nolanahi ere, bistan da ez direla adierazpen perpaus jokatugabeak, informazio soilaz haragokoa adierazten dutela.
|
|
|
Azalpen balioa du beste batzuetan, harridurazko esaldietan batez ere: Gogor egingo zuen lan, horren nekatua
|
egoteko
! —‘Gogor egingo zuen lan, horren nekatua dagoenez gero’, alegia—.
|
|
|
24.3.3.2g Badira, azkenik, zenbait esapide, atribuziozkotzat hartu beharrekoak, eta egon eta izan aditzekin eta mugagabean joan ohi den predikatu batekin sortzen direnak (on izan, libre izan, hobe izan, berdin izan, neke izan, harrigarri/ harritzeko izan, zail izan, zilegi izan, bare egon, hotz egon eta abar): Eta on zatekeiela, gauza hunetzaz liburu baten, euskaraz, guztiz ere euskararik baizen etziakitenentzat, egitea (Axular); Jaio naiz libre izateko, eta ez loturik
|
egoteko
; Itsasoa bare dago; Gaur hotz dago; Zilegi da soldata igoera nahi izatea. Nolanahi ere, hauen arteko batzuk artikuluarekin ere azal daitezke:
|
|
|
(J. B. Elizanburu); Zer dauka horrek zer ikusi ezkontzeko edo ezkongai
|
egoteko
–(Agirre).
|
|
|
Gerta daiteke bi galde perpaus beregain juntatzea (Trena huts egin duzu edo zer gertatu zaizu hain berandu etortzeko?) edo bi galde hitz juntatzea (Ez al diguzu esan behar noiz edo nola joango zaren?). Modu berean, galde perpausean, galdegai ez diren atalak elkartzeko ere aurkituko dugu (Zer zerikusi du horrek ezkonduta edo ezkongai
|
egoteko
–).
|
|
|
– Galde perpausetan, galdegai ez diren juntagaiak elkartzeko: Zer zerikusi du horrek ezkonduta edo/ edota ezkongai
|
egoteko
–
|
|
|
Ondorioz, mendeko perpausek gainerako osagaiek perpausaren barnean duten mugikortasun bera erakutsiko dute: Isilik
|
egoteko
agindu zion Mirenek Josuri atzo/ Mirenek Josuri isilik egoteko agindu zion atzo/ Atzo Mirenek Josuri isilik egoteko agindu zion... Juntaduran, ordea, juntagailuaren bi aldeetara kokatzen dira juntatutako perpausak; egin daitekeen hurrenkera aldaketa bakarra —zilegi denean— juntagaien ordena aldatzea da, baina ordena aldaketa horrek esanahi aldaketa ekar dezake berarekin, menderakuntza bidezko perpaus elkartuetan ez bezala; ikus, adibidez, ondorengo bien arteko aldea:
|
|
|
Ondorioz, mendeko perpausek gainerako osagaiek perpausaren barnean duten mugikortasun bera erakutsiko dute: Isilik egoteko agindu zion Mirenek Josuri atzo/ Mirenek Josuri isilik
|
egoteko
agindu zion atzo/ Atzo Mirenek Josuri isilik egoteko agindu zion... Juntaduran, ordea, juntagailuaren bi aldeetara kokatzen dira juntatutako perpausak; egin daitekeen hurrenkera aldaketa bakarra —zilegi denean— juntagaien ordena aldatzea da, baina ordena aldaketa horrek esanahi aldaketa ekar dezake berarekin, menderakuntza bidezko perpaus elkartuetan ez bezala; ikus, adibidez, ondorengo bien arteko aldea:
|
|
|
Ondorioz, mendeko perpausek gainerako osagaiek perpausaren barnean duten mugikortasun bera erakutsiko dute: Isilik egoteko agindu zion Mirenek Josuri atzo/ Mirenek Josuri isilik egoteko agindu zion atzo/ Atzo Mirenek Josuri isilik
|
egoteko
agindu zion... Juntaduran, ordea, juntagailuaren bi aldeetara kokatzen dira juntatutako perpausak; egin daitekeen hurrenkera aldaketa bakarra —zilegi denean— juntagaien ordena aldatzea da, baina ordena aldaketa horrek esanahi aldaketa ekar dezake berarekin, menderakuntza bidezko perpaus elkartuetan ez bezala; ikus, adibidez, ondorengo bien arteko aldea:
|
|
|
Kontrola, bada, erreferentziakidetasun behartua da, beste aukerarik gabekoa. Perpaus nagusiko subjektua (gauzak garbi esatera etorri naiz [nik esan]), objektua (makila ikusi dut akerra jotzen [makilak jo]), zein zehar objektua (isilik
|
egoteko
agindu diot [hari agindu, hura isilik egon] izan daiteke kontrolatzailea.
|
|
|
Berriro elkar ikusiko dugun esperantza ez dut galdu. Euskara ikasteko erabakia hartu dute gure lankideek; Isilik
|
egoteko
agindua eman digute. Maiztasun txikiagoa badute ere, tzeko perpaus jokatugabeen ondoan badira tzearen jokatugabeak ere:
|
|
|
Bestalde, zenbait mendeko perpausetan aditza jokatugabea izan ohi da, ez du, ez denbora, ez pertsona komunztadura markarik hartzen: joatea (erabaki, pentsatu),
|
egoteko
(esan, eskatu), ibiltzen (ikasi), idatzi ondoren, galduz... Adizki laguntzailerik gabeko aditz forma izatea ere menderakuntzaren seinale da.
|
|
|
[tu gabe (baga, bage...)]: Bukatu gabe utzi zuen bazkaria; Jaungoikoari guretzat gehien opa duguna eskaini behar zaio, eta gerorako utzi gabe, bihar edo etzirako luzatu gabe (Agirre); Gure gogoa ezin egon daiteke zertan edo hartan pentsatu baga (Añibarro); Bakean, soseguan eta haserretu bage
|
egoteko
ez da bide gaiztoa[...] (Añibarro).
|
|
|
Adibide batzuk: Hark niri eman ordez, nik hari jaten eman behar (Orixe); Gazteari, maitatzen erakusteko ordez, gorrotatzen erakutsi ohi zaio (M. Atxaga); Damu zuen sekula eskolan ezarri izan zuelakotz, berarekin gordetzeko ordez, bera
|
egoteko
ordez haren irakasle bakarra (Mirande).
|
|
2022
|
|
|
Beraz Joanari aiher
|
egoteko
arrazoirik bazuten zuberotarrek, eta hortik sortu omen zen gure pastorala, Paueko jaun kalbinistei buruz erresistentzia moduan, haiek arbuiatzen zituzten sainduak ospatuz, euskaraz gainera, zuberotar gizon anitzek bearnesez ere bazekitelarik.
|
|
2023
|
|
|
Karlos V.ak ez zuen hil nahi izan, eta joaten utzi zuen, baina baztertu ere egin zuen. Fraidea Hanburgoko jauregira abiatu zen Saxoniako Frederiko III.a prestuaren babespean
|
egoteko
, 1522a arte. Epe horretan, han Biblia osoa germanikora itzuli zuen, eta hori izan zen hizkuntzaren modernizatzeko ere egin zen urrats nagusi bat.
|
|
|
Madeleine Lazard saiatzen da gogoratzen bere liburuan emazteen tokia eta papera XVI. mendeko gizartean, noblezia eta goi mailako burgesiako emazteak kontuan hartuz, eraman behar izan zituzten borrokak, ezagutzaren, es kubideen lortzeko, fedea defendatzeko edo agintean
|
egoteko
. Borroka horietan" kon tzientzia feminista" baten espresioa suma daiteke.
|
|
|
Leringo kondea aspalditik prest zegoen, erasoaldia legearen pean
|
egoteko
, ai ta santuari beharrezkoak ziren buldak eskatuak ziren, baita Ingalaterraren laguntza ere. Italiako gerla hor zegoen, Frantziaren aurka, Luis XII.aren aurka orduan Milango dukea, Liga sortu zuen aita santuak Fernandoren laguntzare kin.
|
|
|
Paviako porrotaren ondotik, halere, ez zen beste aukerarik eta, Luisa Savoiakoaren, erregearen amaren, esku gelditu zen Frantzia. Berrien eskuratzeko, gu da eremuetatik hurbilago
|
egoteko
, Lyon hirian kokatu zuen gobernua Luisak Savoiakoak.
|
|
|
175). Urtean behin auzapeza hau tatzen zuten eta herriko biltzarrean
|
egoteko
auzo bakoitzetik ordezkaria zegoen.
|