|
2004
|
|
|
Estatuaren egitura beren eskuko
|
duten
hizkuntzen erabilera desideologizatua dagoen bitartean, hizkuntza ez normalduen auzia izaten da ideologizatzeak sorrarazten duen gaitz hau.185 Zertan ote da egungo egunean, horrenbestez, euskararen eta ideologia nazionalistaren arteko hartu emana. Noiz iritsiko zaigu gure hizkuntza nazionala haiek dagoeneko eskuratua duten estatus desideologizatura?
|
|
|
Hizkuntza nagusiaren ezarpen indarra erabatekoa delarik, posible ote da hizkuntza zokoratuaren familia politika autonomorik ezartzea hizkuntzari buruz? Etxe barruko hizkuntza jokaerak zein gradutaraino bereiz ditzakegu hura inguratzen
|
duten
hizkuntza erabileraren korronteetatik. Casenaveren aitorpen zintzoak gordinak bezain lazgarriak egingo zaizkigu euskaldunoi, baina hizkuntza ohituren oinarrizko arau batera garamatzate:
|
|
2011
|
|
|
Ondorio hori atera du Soziolinguistika Klusterrak, Bilboko nerabeen artean eginiko ikerketa batean. Tuenti sare soziala hautatu du klusterrak azterketarako, eta nerabeek sare sozial horretan egiten
|
duten
hizkuntza erabilera behatu du. Klusterrak kontuan izan ditu webgune horrek komunikatzeko ematen dituen esparru guztiak, soslaia, egoera, horma, argazki iruzkinak?, eta mezuen edukiak ere sailkatu ditu, agurrak, zorion mezuak, irainak, txantxak, informazioa hedatzekoak, maitasunezkoak eta bestelakoak?. Hala, bildutako datuak etsigarriak dira; ia esparru eta eduki guztietan, gaztelaniaren presentziak txiki uzten du euskararena.
|
|
|
«Aztertu dugun talde jakin horri dagozkio eskuratutako datuak. Bilbokoak dira guztiak, 12 eta 18 urte bitartekoak, eta sare sozialetan, esparru informalean egiten
|
duten
hizkuntza erabilera aztertu dugu». Dena den, sare sozialetan jasotakoa eguneroko errealitatearen isla delakoan dago Basurto, eta, beraz, argi dio adin tarte horretako gazteek Bilbon apenas erabiltzen dutela euskara.AldaketaBasurtoren irudiko, azken hamarkadetan aldatu egin da euskaldunen soslaia, eta horrek azal dezake nerabeen hizkuntza erabilerari:
|
|
|
Azkenik, testuinguru soziolinguistikoari dagokionez, batetik, hizkuntzek gizartean daukaten egoerari begiratzen zaio (hiztun kopurua, estatusa, eta presentzia hedabideetan zein paisaia linguistikoan), eta bestetik, testuinguru soziolinguistikoak eraginda ikasleek euren gertuko inguruarekin (guraso zein lagunekin) egiten
|
duten
hizkuntzen erabilera ere kontuan hartzen da.
|
|
2013
|
|
|
Analisi askotan nabarmendu da ondoko hau: eskolaz kanpoko jarduera antolatuetan ikasleek
|
duten
hizkuntza erabilera da, aztertutako aldagai guztien artean, beren eskolako erabilera orokorrarekin loturarik estuena duena (ikasleen irakastereduarekin batera): bere lehen hizkuntzaren edo gaitasunaren gainetik dago hori.
|
|
2014
|
|
|
Gazteen artean euskararen erabilera informala areagotzeko familiak duen garrantzi handia azpimarratu digu, lehenik: " Familiak erabileraren joera naturala bultzatzeko zeregin ikaragarria du eskuartean; familiak gazteek kalean erakutsiko
|
duten
hizkuntza erabileran eragin zuzena du. Orain arte eremu honetan lan handia egin bada ere, aurrerantzean indar gehiago jarri da".
|
|
|
Bestalde, orain arte euskara ikasten ibili diren funtzionarioek euren lanean izan
|
duten
hizkuntza erabileraren inguruko jarraipenik ere ez da egin, ezta gaiaren inguruko inolako kontrolik ere. Finean, ehunka pertsona euskaldundu dira, baina lanpostuak ez.
|
|
|
Ikasleek jolaslekuan
|
duten
hizkuntza erabileraren nozioa oso bestelakoa da. Bi kurtsoetan, jolaslekuan, ikasleen% handi bat gaztelaniaz aritzen da.
|
|
2016
|
|
|
EAJko ordezkariek mezuen %34 bidaltzen dituzte euskaraz, eta EH Bildukoek, %38 Gutxiengoa. 2016ko Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeen atarian, lehendakarigaiek Twitterren
|
duten
hizkuntza erabilera aztertu zuten, eta berdin: gutxiengoa euskaraz.
|
|
|
Hala, errotik ezabatu behar dira emakumeak ikusezin egiten dituzten hizkuntza erabilerak, adibidez, gaztelaniaz maskulino generikoaz abusatzea («los padres» esatea, «las madres y los padres» esan ordez), edo euskaraz jakintzat ematea «17 urteko gazte bat» esapidea gizonezko bati dagokiola («17 urteko mutil bat» esan ordez, «17 urteko neska bat» esapidearen aurrez aurre). Errotik ezabatu behar dira emakumea modu distortsionatuan ikusgai egiten
|
duten
hizkuntza erabilerak. Ez da gizona hartu behar munduaren ardatz edo erreferentziatzat (ez genuke «sufragio unibertsala» esan behar emakumearen eskubidea jasota egon ezean).
|
|
2018
|
|
|
Paziente eta erabiltzaileen lehentasunezko hizkuntzaren erregistroa egoki egin denez, aukera izan dugu euskara lehenetsi duten pazienteei galdetzeko ea zenbateraino gogobeteta dauden oraintsuko asistentziazerbitzuetan jaso
|
duten
hizkuntza erabilerarekin.
|
|
|
Eragin Linguistikoaren Ebaluazioan oinarritutako Euskara Sustapen Ekintza Plana (ESEP)" lanarengatik. Lan horretan, egileak datu bilketa handia egin du ezagutzeko zein den gune komertzial horretara biltzen den populazioaren perfila eta egiten
|
duten
hizkuntza erabilera; horrez gain, batez ere arnasguneak deituriko udalerri euskaldunetan aplikagarriak den Eragin Linguistikoaren Ebaluazioaren (ELE) metodologiaren aplikagarritasuna ere agerian jartzen du. Ondorioz, eremu geografiko eta funtzional desberdinetan modu sistematikoagoan erabil dadin lagungarri izan daiteke.
|
|
|
Hizkuntzaren berezko hiztunentzat, batik bat elebidundu gabe daudenentzat, hizkuntzaren beharra ikusezina da: berezko adierazpide
|
duten
hizkuntzaren erabilera erabat arrunt eta ohikoa zaie. Ikus dezagun Bernardo Atxaga idazlearen testigantza (Atxaga, 2017):
|
|
2021
|
|
|
Galdetegiak atal hauek zituen: datu pertsonalak, datu soziolinguistikoak, euskara eta gaztelaniaz duten gaitasunaren autopertzepzioa, pertsona ezberdinekin eta eremu ezberdinetan egiten
|
duten
hizkuntzen erabilera, euskara eta gaztelaniarekiko erakusten duten atxikimendua eta identitatea, euskararekiko eta gaztelaniarekiko jarrera, euskararekiko uste eta igurikapenak, ideologia politikoa, eta Euskal Herriarekiko eta euskal kulturarekiko duten errepresentazioa.
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntza murgilketako ikasleen kasuan, elkarlana familiekin garrantzitsua da oso, horrek euskara erabiltzea erraztuko
|
duten
hizkuntza erabilerako esparruak areagotzen baititu. Horren haritik, aipagarria da Nafarroako toki entitateetako euskara zerbitzuek sortutako ERA proiektua, non helburua prestakuntza eta informazioa eskaintzea ereduko ikasleen familiei baita.
|
|
|
Erabilera orokorraren kalkulua egiteko erabilitako irizpidea, aurrez ARRUE ikerketan erabilitako berbera da. " Mendeko aldagai berria osatzean aukera ezberdinak baloratu dira a, b, c eta d aldagaiak konbinatzeko, helburua izanik ikasleek eskolan dauden bitartean
|
duten
hizkuntza erabilera guztia laburbiltzen duen aldagai trinko bat sortzea; eta gaztelania> euskara erkaketa bidez gauzatu da aipatu konbinaketa. Horrela izendatu dugu sortutako aldagai trinkoa:
|
|
|
1 Eskolako eremu ez formaletako euskararen erabileraren neurketa (behaketa zuzena). 2 Eskolan, aisialdian eta etxean egiten
|
duten
hizkuntzen erabileran euskararen presentziaren kuantifikazioa (haurrek zein euren gurasoek osaturiko inkesta).
|
|
|
2 Zumaiako haurrek eskolan, aisialdian eta etxean egiten
|
duten
hizkuntzen erabileran euskararen presentziaren kuantifikazioa (haurrek zein euren gurasoek osaturiko inkesta).
|
|
|
Behaketaren helburua eskoletako eta udalekuetako esparru ez formaletan HH5, LH4 eta LH6ko ikasleek egiten
|
duten
hizkuntzen erabilera (euskara, gaztelania, edo beste hizkuntzak) behatzea eta neurtzea da, zein diren neska eta zein mutil bereizita.
|
|
|
Behaketaren helburua eskoletako eta udalekuetako esparru ez formaletan HH5, LH4 eta LH6ko ikasleek egiten
|
duten
hizkuntzen erabilera (euskara, gaztelania, edo beste hizkuntzak) behatzea eta neurtzea da, elkarrizketa horietan parte hartu duten haurren artean zein diren neska eta zein mutil bereizita6.
|
|
|
Atal honetan, Zumaiako haurrek euren aisialdian egiten
|
duten
hizkuntzen erabilerari buruzko datuak aztertuko dira. Bi alderdi aztertu dira:
|