|
2000
|
|
|
Erreferentzia astronomikoa
|
duten
hitzak
|
|
|
2 Esangura berezia
|
duten
hitzak azpimarratzea. Esaldian, eragin komunikatibo gehien duten hitzak dira azpimarratu behar ditugunak.
|
|
|
2 Esangura berezia duten hitzak azpimarratzea. Esaldian, eragin komunikatibo gehien
|
duten
hitzak dira azpimarratu behar ditugunak.
|
|
2002
|
|
|
Gehienez zazpi dira, erregeletatik kudea daitezke, eta bertan datuok azaltzen dira: hitz zatia, hau da, aldatzen ez den morfemaren zatirik luzeena, dagokion formatua eta unitate lexikoa erro komuna
|
duten
hitz zatiak biltzeko erabilia eta gainerako informazio morfologikoa. . Formatuak:
|
|
|
analisia
|
duten
hitzetan, haien analisia agertuko da:
|
|
2004
|
|
|
Beraz, erlijioak eta fedeak filosofiaren kritikaren premia dute, bertan sar daitekeenustelkeria eta agintekeria uxatu ahal izateko. Bestaide, onartu behar da fedearen eskubideaonartzen ez duen, eta erlijioa mementoko teoria filosofikoen beharretara murriztu nahi izanduen filosofiak Jainkoa munduaren ikuspegi filosofiko baten protesi huts bihurtu duela; etahorren hurrengo, Jainkoari buruzkoak benetako zentzurik ez
|
duten
hitz eta kontzeptubihurtu direla. Hala gertatu da Mendebaldeko kulturan, non benetako Jainkoaren ordezkobihurtu den Absolutuaren kontzeptu metafisikoa Nietzsche-k jada hiltzear ikusten zuen.Prozesu horren hasieran Heidegger-ek Mendebaldeko metafisikari egin dion funtsezkokritika gogpra daiteke:
|
|
2006
|
|
|
II. Mundu GerranNormandia, gestapoa, Paris okupatua aipatzea nahikoa da irakurlearen buruan milairudi eta sentsazio eragiteko. Guk faltan ditugu halako informazio eta sentsaziouholdea eragiten
|
duten
hitzak. Edo hobe esan, faltan izan baino, ez gara hitz horiekberez duten balio sinbolikoaz hornitu eta balio sinboliko konpartitu horiek gizarteratzeaz arduratu.
|
|
2007
|
|
|
Adibidetxo bat, Bilboko Udalak erabaki du Bilbao hitza erabiltzea, Bilbo berba, antza, herri apalaren hitza izaki zatarra da. Udal agintariei bost axola zaie Euskaltzaindiak berak honetaz ebatzi duena, etaBilbao euskal jatorriko hitza dela argudiatuz, bertoko euskaldunek, hots, euskarari eutsi diotenek ahoratu
|
duten
hitza baztertu egin dute45 Herrikulturarekiko erdeinu hori euskal kulturarekiko erdeinua da: ez da inongokasualitatea erdarazko forma lehenestea.
|
|
|
Kaltegarria da, edonola ere hondagarria ez bada, horrelako ikusmoldea hizkuntz fenomenoak aztertzeko. Humboldt-ek dioenez, gure ikusmodu arruntean hizkuntza osatzen
|
duten
hitzak eta arauak hizketa lotuan bakarrik dira izan benetan; horiek entitate bereizitzat erabiltzea ez da «gure azterketa zientifiko lardaskatzailearen produktu hila besterik». Energeia gisa hartu behar da hizkuntza, ez ergon gisa.
|
|
2008
|
|
|
Lehenengo aldiz ikusiko balituzte bezala idazten dituzte ortografia arbitrarioa
|
duten
hitz ezagunak eta irregularrak.
|
|
|
– Beste batzuek, berriz, ongi idazten dituzte ortografia errazeko sasi hitzak edo hitz ezezagun erregularrak, eta arazoak dituzte ortografia anbiguoa
|
duten
hitz ezagunak idazteko.
|
|
|
Ortografia arbitrarioko hitzetan egiten dituen hutsegiteen kopurua anbiguotasun ortografikoen kopuruaren araberakoa izaten da. Anbiguotasun kopuru handia
|
duten
hitzetan, hutsegite asko egiten dira.
|
|
|
– Esanahia ezagutu gabe idazten ditu ortografia arbitrarioa
|
duten
hitzak.
|
|
|
Ortografia arbitrarioa
|
duten
hitzen buruko irudikapena (bide lexikoa) ongi dagoen, eta haien ortografia ezagutzen duen ebaluatzeko, hitz arbitrarioen diktaketa egiten da (hadi adi, arroa harroa, haur ahur, hegia egia). Horien ortografia ezin da ondorioztatu arau ortografikoetatik, eta hitz horiek nola idazten diren buruz badakite bakarrik idatz daitezke ongi.
|
|
|
Arauak memorizatzeko gaitasuna duten haurrek hobeto idazten dituzte arau ortografikoen arabera idazten diren hitzak. Beste haur batzuek, irudi oroimen ona dutelako, hobeto idazten dituzte ortografia arbitrarioa
|
duten
hitzak. Horregatik erabiltzen dira bi hitz proba:
|
|
|
– Aurkitu sustrai bera
|
duten
hitzak hizkuntza ezberdinetan.
|
|
|
5 Aurrizki edo atzizki mailegatua
|
duten
hitzen zerrenda osatzea da lexikoa lantzeko beste bide bat: poligonoa, poligamia, polifonia, polikiroldegia, poliklinika, protokoloa, prototipoa, hiperbolea, hipopotamoa, hipotenusa, hipoteka, superportua, superabita, supergizona, antipoda, antidotoa, antibiotikoa, antitesia, zoofilia, homofilia, homofobia, homologoa, nekrofilia, xenofobia.
|
|
|
Osa ezazu aurrizki mailegatua
|
duten
hitzen zerrenda:
|
|
|
– Esanahi garbia
|
duten
hitzak (izenak, adjektiboak, aditzak, aditzondoak) eta lotura adierazteko hitzak (juntagailuak) bereizi.
|
|
|
* Orientazio simetrikoa
|
duten
hitzen nahasketa:
|
|
|
– Emandako eredu bateko letren ordena aldaturik
|
duten
hitzak identifikatu.
|
|
|
Azaleko dislexia duenak, berriz, arazorik gabe irakurtzen ditu sasi hitzak edo hitz ezezagunak, baina hitz ezagunak irakurtzeko bide fonologikoa edo zeharkako bidea erabili behar du. Azaleko dislexia dutenek nahasi egiten dituzte soinu berdina eta ortografia ezberdina
|
duten
hitzen esanahiak (adibidez, haur eta ahur hitzen esanahiak).
|
|
|
– Ortografia arbitrarioa
|
duten
hitzak zehazki idazteko gaitasuna du haurrak. Zuzenean ezagutzen dira hitzak, zati bakoitza soinu bihurtzen jardun beharrik gabe.
|
|
|
Bide hori erabiliz gero, ongi idatziko dira hitz irregularrak eta ortografia arbitrarioa
|
duten
hitzak, ezagunak badira behintzat.
|
|
|
Bide zuzena ezin da erabili hitz ezezagunak edo sasi hitzak idazteko, gordailu lexikoan errepresentazioa
|
duten
hitzak idazteko baizik.
|
|
|
Trebetasun metalinguistikoa da kontzientzia fonologikoa: hitzak zatitzeko, fonema bat janez edo erantsiz hitzak ahoskatzeko, fonemen segidak alderantzikatzeko, edo elkarrekin errimatzen
|
duten
hitzak detektatzeko gaitasuna da.
|
|
|
Errima ezagutzea: soinu edo errima bera
|
duten
hitzak identifikatu behar dituzte haurrek. Hiru objekturen irudiak erakusten zaizkie (horietako bik errimatu egiten dute), eta objektuen izenak esaten zaizkie.
|
|
|
Honako bertso honetan, aurkitu eta azpimarratu itzazu elkarrekin errimatzen
|
duten
hitzak:
|
|
|
Bereizi ezazu errimatzen ez duen hitza errimatzen
|
duten
hitzen artean:
|
|
|
– Osoak diren hitzak zatitzen ditu (etxe raino, etxeraino ren ordez) edo bereizita joan behar
|
duten
hitzak elkartzen ditu (etxehartan, etxe hartan en ordez).
|
|
|
Hitzen ulermenaren inguruko estatistiko deskribatzaileak 4.12 taulan bildu dira. Haurrek ulertzen
|
duten
hitz kopurua 0 eta 397 bitartekoa izan daiteke. Batez besteko puntuazioa 50etik beherakoa da 11 hilabetera arte, baina adin horretatik aurrera sekulako gorakada egin du ulermenak, aurreko 3 hilabeteetakoarekin alderatuta.
|
|
|
Tresna honek aukera paregabea eskaintzen du adina ez den beste irizpide batzuen araberako garapena azaltzeko. Esaterako, haurrek ekoizten
|
duten
hitz kopuruaren araberako sailkapenak egin daitezke, horrela, hiztegiaren eta gramatikaren garapenaren artean dagoen harremana hobeto ikusteko moduan.
|
|
|
4 Aurreko programa hitz_ banatu deitzen bada, fitx fitxategian ñ karakterea hasieran
|
duten
hitz desberdinak kontatzea:
|
|
2009
|
|
|
Ezker gaineko koadrantean dauden hitzei jarraiki, langabezia enpleguarekikoharremanean («lan» «eza», «enplegu» «bilaketa»), alderdi ekonomikoekin («diru»«falta», «prekarietatea») eta zailtasunekin («zailtasunak», «arazoak») lotzen da.Hau da, langabezia enplegurik gabe egotea da eta enpleguaren bilaketa suposatzendu, eta, bestetik, langabezian egoteak zailtasun eta ondorio batzuk dakartza, batezere maila ekonomikoan. Bestalde, azalean jadanik aurkitutako dimentsioekin
|
bategiten
duten hitzak topatzeaz gain, beste hainbat dimentsio azaltzen dira. Alderdisozialak («bazterketa» «soziala»), sostengu egiturak («ANPE», lanpostuetarakoagentzia nazionala?, «RMI», gizarteratzeko gutxieneko diru sarrera?, «sorospenak»), alderdi psikologikoak («motibazioa», «estresa», «depresioa», «aspertu»), dimentsio familiarra («familia») eta aisialdia («denbora» «librea»).
|
|
|
Bestalde, langabetu egoera honek langabetuari arazo eta zailtasun ezberdinak dakarzkioeta, gainera, bere familiarengan ere eraginak izan ditzake. Azkenik, azalean dimentsio hauekin bat egiten
|
duten
hitzak aurkitzeaz gain, beste zenbait dimentsio azaltzen da. Alderdi psikologikoak («motibazio» «gabezia», «alperra», «depresioa», «lotsa sentimendua», «estresa», «konfiantza», «harrotasuna») alderdi sozialak («bazterketa» «soziala»), sostengu egiturak («ANPE», lanpostuetarako agentzianazionala?, «RMI», gizarteratzeko gutxieneko diru sarrera?) eta formazioa («diplomak», «kalifikazioa»).
|
|
|
Hitz horiek maiztasun handiko hitzakdira (gehienek partekaturikoak) eta lehen tokietan adierazitakoak (heinaren batezbesteko baxuarekin). Bestalde, maiztasun txikietako hitzak eta heinaren batez besteko altua
|
duten
hitzak kokatzen dira, hitz horiek periferikoenak dira, zehazkiagobigarren periferia izendaturikoa osatzen dutenak. Beste bi kasuetan irizpideen arteko kontraesana agertzen duten koadranteak dauzkagu.
|
|
|
Hauxe litzateke ela bukaerarekin errimatzen
|
duten
hitzak topatzeko modua:
|
|
|
Ondoren, erantzun galdera honi: Perl ek patroiarekin bat egiten
|
duten
hitz guztiak itzultzen al ditu?
|
|
|
Begizta berri batekin konpon genezake hori, erabiltzaileak q letra sakatu artean iteratzen jarraituko duena. Bigarren aldaketa fitxategiaren irakurketarekin dago lotuta. while ($lerro= < FITX>) begiztarekin fitxategia lerroz lerro irakurtzen dugu, bilaketarekin bat egiten
|
duten
hitzak bistaratuz. Bukaerara iristean, bilaketa berri bat egin ahal izateko espresuki adierazi behar diogu Perl i berriro fitxategi hasierara joateko seek (FITX, 0, 0) funtzioarekin, bestela fitxategi bukaeran geldituko da ainguratuta eta gure bilaketek ez dute emaitzarik lortuko.
|
|
|
Adibidez: K B K B idatziz gero, Kontsonantea BokalaKontsonantea Bokala egitura
|
duten
hitzak bilatu lituzke programak: pala, sute, pila, etab.
|
|
|
Beste edozein karaktere jasoz gero, programak errore mezua bistaratu eta exekuzioa bertan behera utziko du. Argumentu guztiak jaso eta bilaketa patroiari gehitu ondoren, bukaeran berriro \b hitz muga kateatuko diogu $patroia aldagaiari, egitura betetzen
|
duten
hitzak bakarrik interesatzen zaizkigulako.
|
|
|
Behin bilaketa patroia eraikita, programak bilaketa fitxategiaren izena eskatzen dio erabiltzaileari. Fitxategia zabaldu, while egiturarekin lerroz lerro irakurri, eta patroiarekin bat egiten
|
duten
hitzak pantailan bistaratzeko.
|
|
|
gako bezala karaktere kopurua, eta bere balioa array baterako erreferentzia. Erreferentziatutako array honek gakoan adierazitako karaktere kopurua
|
duten
hitzen zerrenda gordeko du.
|
|
2010
|
|
|
JOXEPAk dagoeneko ez ditu bere seme alabak eta bilobak ezagutzen. Esanahirik ez
|
duten
hitzak bakarrik zizakatzen ditu eta batzuetan dirudienez arrazoirik gabe soinu antzeko batzuk egiten ditu. Askotan gaixotzen da eta larruazaleaneskarak ez sortzeko babesa behar du; hankak ohean luzatzea zaila izaten da.
|
|
2011
|
|
|
Nortasun antisoziala duenarengan nahaste semantikoak sarri gertatzen dira. Psikopatei zaila gertatzen zaie hitz neutroak eta karga emozionala
|
duten
hitzak bereiztea (Williamson, Harpur eta Hare, 1991). Pertsona normalak baino arazo gehiago izaten ditu eduki emozionala duten hitzak identifikatzeko (Williamson, 1991).
|
|
|
Psikopatei zaila gertatzen zaie hitz neutroak eta karga emozionala duten hitzak bereiztea (Williamson, Harpur eta Hare, 1991). Pertsona normalak baino arazo gehiago izaten ditu eduki emozionala
|
duten
hitzak identifikatzeko (Williamson, 1991). Adibidez, ez du ulertzen «barkatu» edo «zoriontsu egin nauzu» esaldien esanahirik.
|
|
2014
|
|
|
Zatia osatzendute zuzenean berari erantsitako hitzek eta beren menpe dauden zatiek.Esaterako, de la NASA zati bat da, sp mod izenekoa (gurasoarekiko jabetzaerlazioa duena), eta Varios astronautas de la NASA beste zati bat da, subjizenekoa (gurasoarekiko subjektu erlazioa duena). Zati berezi bat aditzkateek osatzen dute, hau da, aditza eratzen
|
duten
hitz multzoek.
|
|
|
Erregela multzohau preposizioen baliokidea aukeratzeko, analisitik jasotako informazioa prestatzeazarduratzen da. Besteak beste, zatia osatzen
|
duten
hitzetatik zati osoari dagokioninformazio laukira pasatzen du preposizioari edo kasu markari buruzko informazioa, baita zatiko nukleoaren informazio morfologikoa ere (euskararen kasurako numeroaeta mugatasuna). Preposizio hiztegiko baliokidetza eta erregelei esker, aukeraketabat egiten da.
|
|
|
Euskararen kasuan, zatiaren azken hitzak darama unitate horren flexio informazioa, hau da, kasu markaedo postposizioa, numeroa eta mugatasuna, besteak beste. Zatia osatzen
|
duten
hitzak, oro har, lema forman erabiltzen dira. Aditz kateetako sorkuntza konplexuagoa da.Katea osatzen duten elementuek sorkuntza patroi desberdineijarraitzen diete eta, horrez gain, menderagailuak atxiki dakizkieke.
|
|
2015
|
|
|
Corpusetan oinarritutako metodoek, nolabaiteko polaritate anotazioa behar dute lexikoak erauzteko.Bi hurbilpen nagusi daude multzo honetan: lehena, polaritate ezaguna
|
duten
hitz batzuetatik abiatuta, corpusetan hitz horien semantikoki antzekoak diren hitzak aurkitzean datza (Turney eta Littman, 2003). Bigarrena, polaritatea markatuta duen corpus batean oinarrituz, positiboenak zein negatiboenak direnhitzen zerrendak lortzea (Saralegi eta San Vicente, 2012)
|
|
|
Hurbilpen horren oinarrian dagoen helburua da antzematea zeintzuk diren polaritate jakin bateko (positibo ala negatibo) dokumentuetan agertzeko joera
|
duten
hitzak. Hitz horiek topatzeko elkartze neurriakerabili ohi dira (Kilgarriff, 2001; Rayson eta Garside, 2000).
|
|
|
Hiru aldagai horietara mugatu gara, eta ikuspegia mugatua da beraz. Hala ere, argi eta garbi esan behar da aztertuditugun hiru aldagai horiek ez direla garrantzirik gabekoak, edozein hizkuntzaren osasuna neurtzerakoan ezagutza zer mailatan dagoen, etxean umeak zer hizkuntzatan ikasten
|
duten
hitz egiten, eta etxeetan zer hizkuntza erabiltzen dugun, funtsezko aldagaiak dira zalantzarik gabe, eta beraz, kontuan hartzeko modukoak.
|
|
2017
|
|
|
Bi herrihauetan anaia goratzerik gabe ahoskatzen da, baina Basusarriko berriemaileak berriz, aneia, anaia, zerabiltela ziurtatu digu. Bigarren osagaia gai
|
duten
hitz elkartuetan, aldakortasuna nabaritu dugulekukoen artean. Izan ere, batzuek beti goratzearekin eta bertze batzuek goratzerik gabe ahoskatzendute:
|
|
|
25 azpitestean (irudien izenak idaztea) ortografikoki irregularrak diren hitzen ordez (adb. eye, begia?), euskalhizkera gehienetan mutua den, h? grafema
|
duten
hitzak erabili ditugu, adibidez, ohe.
|
|
|
Beste berba guztiekin ere, noski, gauza bera egin dezakegu. Kookurrentzia horiek, nolabait esateko, hitzek espazio euklidear batean dituzten koordenatuak dira, non, Hipotesi Distribuzionalari jarraiki, testuinguru antzekoak dituzten hitzak gertu egongo diren espaziohorretan, eta zerikusirik ez
|
duten
hitzak, berriz, urruti. 1 irudian aurreko paragrafoan aipatutako lauhitzak hartu eta erabili dimentsioetan ilustratu dira.
|
|
2019
|
|
|
l.irudia. Asoziazio askeko cluster analisi beherakorreko dendograma, maiztasun handienekohitzekin eta asoziazio indize handiena
|
duten
hitzekin X2 (1), p < 0,001 Iturria: Lanketa propioa
|
|
|
Bestetik, gizon etaemakumeen artean partekatuak diren hitzak aztertu dira. Zehazki, 5 alditik gorako aipamenajaso
|
duten
hitzak hitz partekatu bezala jorratu dira eta, gizonek edo emakumeek hitzarenerabilera handiagoa duten ikusteko t Student froga egin da.
|
|
|
Ingeniaritza lanbidearen estimuluaren aurrean 1535 hitz aipatu dira eta horietatik 503 hitzdesberdinak dira. Analisian 5etik gorako aipamena jaso
|
duten
hitzak kontuan hartu dira, 670hitz. Mozketa puntuak 16ko erdi-bideko maiztasunean (hitz aukeratuenak isolatzeko) eta 2, 4koheinaren batez bestekoan ezarri dira (lehenik esandako h itzak isolatzeko).
|
|
|
Bertan heinbaxua duten maiztasun handiko hitzak aurkitzen dira. Ingeniaritza lanbidearen kasuan 16 alditikgora esandako hitzak eta 2,4 baino hein baxuagoa
|
duten
hitzak daude. Bederatzi hitzek betetzendituzte bi irizpide hauek:
|
|
|
PARSEMEren corpusean aditz UFak daude etiketatuta, hau da, buru sintaktikotzat aditza
|
duten
hitz konbinazioidiomatikoak. Horrek esan nahi du, 3 adibidea etiketatzekoa bada ere, 4.eko izen elkartua ez dela kontuan hartzen2, izena duelako buru sintaktikotzat eta ez aditza.
|