|
2002
|
|
|
Ildo horretatik, Odriozolak asmoa
|
du
hitz elkartuen ikuspegi orokorra eskainiko duten zenbait hitzaldi emateko eta, bereziki, hitz elkartuen osaeran eta idaztarauetan Euskaltzaindiak erabat deskribaturik ez dituen esparruak jorratzeko.
|
|
2008
|
|
|
– adibideen urritasuna ikusirik, pentsa dezakegu funtsean arrazoia dutela Selkirk ek edo Lieber ek esaten dutenean bi barne argumentu dituen aditzak ezin
|
duela
hitz elkartu sintetikorik eratu; agian egokiagoa izan go litzateke, debeku zorrotza eman ordez, salbuespenetako atea zabalik uztea. Hizkuntzaz hizkuntza ere ikusi litzateke kontuak nola diren.
|
|
|
Atzizki honekin sorturiko izenak ugariak izan arren, urriak dira horre lako izenak buru
|
dituzten
hitz elkartuak (beti ere kontuan harturik Euskaltzaindiaren (1991) adibidetegiaz baliatzen garela, eta corpus zabalagoek emaitza joriagoak eman ditzaketela):
|
|
|
– Osoak diren hitzak zatitzen ditu (etxe raino, etxeraino ren ordez) edo bereizita joan behar
|
duten
hitzak elkartzen ditu (etxehartan, etxe hartan en ordez).
|
|
2015
|
|
|
Lexikologi Erizpideen Finkapenerako Batzordea (LEF). Lan luze eta gogorraren ondoren, erabakiak iritsi ziren (in Arauak, 135 or.), baina euskara lan tresna
|
dutenen artean
hitz elkartuak idazteko orduan joera desberdinak daudenez, Euskaltzaindiaren erabakietan ere leku egin zitzaien joera horiei.
|
|
2017
|
|
|
Erabatekoa da kume eta une osagaia
|
duten
hitz elkartuetan: txarrikuma, txerrikume?; txorikuma, txorikume?; ausuna, auzune?; baltzuna, beltzune?.
|
|
|
Bi herrihauetan anaia goratzerik gabe ahoskatzen da, baina Basusarriko berriemaileak berriz, aneia, anaia, zerabiltela ziurtatu digu. Bigarren osagaia gai
|
duten
hitz elkartuetan, aldakortasuna nabaritu dugulekukoen artean. Izan ere, batzuek beti goratzearekin eta bertze batzuek goratzerik gabe ahoskatzendute:
|
|
2020
|
|
|
Aipatu hizkuntzatan ez bezala, euskaraz lurraldearen antolaketa politikoaren errealitatearen osagai eta aldagai esanguratsu diren horiek izendatzeko hitz bakarra edo berori osagai
|
duen
hitz elkartu edo eratorri multzoabaliatzen dugu: muga.
|
|
2021
|
|
|
multzo edo kantitate handia bai, baina, aldi berean, horrek hartzen duen lekua zein denbora. Ez da oso emankorra gertatu, besteak beste, aldi, aro edo garai bigarren osagai
|
duten
hitz elkartuak dituelako lehian (§ 7.2.2.2i).
|
|
|
egunkari (izen bizigabea)+ saltzaile (izen biziduna)> egunkari saltzaile (izen biziduna), odol (izena)+ hustu (aditza)> odolustu (aditza), hanka (izena)+ motz (adjektiboa)> hankamotz (adjektiboa). Horregatik esaten dugu euskaraz, oro har, burua eskuinean
|
dutela
hitz elkartuek, nahiz aurrerago ikusiko ditugun bestelako egiturak ere (esaterako, dvandva motako elkartuak edo atributu eta koordinazio egiturakoak, § 7.1, § 8.1). Esanahi orokorra ere bigarren osagaiak ematen du:
|
|
|
Berehala ohartuko gara baditugula belardi/ belartza, lizardi/ lizartza... moduko bikoteak, izen arrunt gisa erabiltzen badira esanahian alde handirik ez dutenak; baina goraxeago esan bezala, Lizartza eta Belartza toponimo ere badira. Bestalde, kontuan izan behar dugu ‘multzo handia’, ‘andana’, adierazteko, aukeran
|
dugula
hitz elkartua sortzea, bigarren osagai multzo, mordo, pila, sail... duten izen elkartuak (§ 7.2.2.3b); ez da harritzekoa, beraz, tza2 atzizkia oso emankorra ez izatea.
|