|
2012
|
|
|
30 urte enpresa horiek seduzitzen eta dirua eskaintzen pasatu ondoren ez badira gauza eskubideak babesteko, jakin nahi dugu zer egingo duen alderdi sozialistak hor esaten direnak bermatzeko. Azkenik, diskurtsoa borobiltzeko, belaunaldi berriak naturaltasunez erabiliko
|
dutela
euskara lan munduan kontatzen digu Reyes jaunak. Hala ere, jakin badaki hori ez dela posible izango.
|
|
2013
|
|
|
« Etre utile aux Basques qui voudroient apprendre le françois». Jarraikitzen du erranez badakiela arrotzek ez
|
dutela
euskararen ikasteko gutiziarik, eta ez dutela ere euskaldunek atzerriko hizkuntzen ikasteko xederik, baina sal-erosketetako eta kormertzioko komeni dela kanpoko hizkuntzen jakitea, ez badute bederen euskaldunek «eskelarien etxera bide laburrenetik» iritsi nahi.
|
|
2014
|
|
|
«Gauza batez ohartzen naiz: gure jakintsu gehienek erdera gehiegi dakitela, erderen estrukturaz (edo antiestrukturaz) kutsaturik dirala eta, hain zuzen, horixegatik ezin
|
dutela
euskeraren arazoa argitu edo erabaki». Horixe da beraz panorama, gure kulturaren eta geure hizkuntzaren gozamenean gutxiengoa garela geure herrian.
|
|
2019
|
|
|
Gasteizko zinemetan euskarazko eskaintza ote dagoen, edo alderik ote dagoen Logroñoko edo Gasteizko merkataritza gune handietan... Edonola ere, argi dago Logroñora joanda ez
|
dutela
euskararik aurkituko, eta Logroñok betetzen ditu gazteen aisialdi behar asko. Uste dut beste zerbait falta dela:
|
|
2020
|
|
|
Hamar euskal herritarretik bat aritzen da etxean gehienetan euskaraz (%12), eta beste %4k diote erdaraz adina egiten
|
dutela
euskaraz. Finean, biak batuta, sei herritarretik bat aritu ohi da euskaraz etxean.
|
|
|
Azaldu zuenez, euskaraz soilik aritzen da taldea, «Balmasedatik Muskildiraino doan merkatu txikia» da haiena, eta ikuskizunak «berehala iraungitzen» zaizkie. «Guk ate guztiak jotzen ditugu, baina errealitatea da antzoki guztiek ez
|
dutela
euskaraz programatzen; eta, gero, euskaraz programatzen dutenen artean, logikoa den bezala, batzuek aukeratzen zaituzte eta beste batzuek ez». Hala, urte eta erdi edo bi urte igarota obrak taularatzeko aukerak amaitu egiten zaizkiela azaldu zuen, eta, horregatik, ia urtero zerbait berria aurkezteko «beharrizan handia» izaten dutela esan zuen.
|
|
|
Guraso taldearen ustez, planteamendua ez da egokiena, gurasoei galdetu baitzieten zein haur eskolatara eramango zituzten haien seme alabak egungo eskola publikoen eskaintza aintzat hartuta. Ikerketa dela-eta kexa agertu duen guraso taldearen ustez, kontuan hartzekoa da inkestan parte hartu zuten familien %39k nahi
|
dutela
euskarazko eredua: «Izan hizkuntza bakar moduan edo beste hizkuntza baten osagarri gisa».
|
|
|
Itzulpena Mercè Ubach Dorcak eta Paco Rierak egin dute —katalanetik espainierara, bistan dena— Hemen, gure lehendakari ohi eta politikariek zein hizkuntzatan idazten dute haien memorien lehen, jatorrizko bertsioa? Nago kasu gehienetan laguntza premia handiagoa
|
dutela
euskarazko itzulpenaren bertsioa txukuntzeko erdarazko jatorrizko lana idazteko baino. Horretarako haien itzultzaile edo kolaboratzaileak dituzte —espainieratik euskarara, noski— Euskadi, Euskal Herria bihotzean, horixe.
|
|
2022
|
|
|
Joera horrekin lotuta, ikerketak erakusten du haurrak eta gazteak tartean direnean, helduagoek gehiago egiten
|
dutela
euskaraz. Nagusien eta haurren arteko elkarrizketen %73, 3 euskaraz direla dio ikerketak, baina hizlari nor ari den, horrek ere aldatzen du proportzio hori.
|
|
|
Orain dela urte bat eskatu zuten murgiltze eredua ezartzeko, eta, bat izan ezik, guraso guziak alde diren arren, oraindik ez dute erantzunik izan. Salatu dute urtebete galdu
|
dutela
euskara ikasi gabe, murgiltze eskatu zutenetik. «Ez dugu konprenitzen nolaz Larraineko eskolak ez du baimenik».
|
|
|
Bestalde, Kontseiluko bozeramaileak salatu zuen zenbait alderdik presa izaten
|
dutela
euskararen kontrako neurriak hartzeko orduan: «Euskara merezimendu gisa arautzeko dekretua prestatzeko, urteak behar izaten dituzte, baina PAI eredu bihurtzeko prozesua di da batean jarri dute abian».
|
|
|
Asensio Lozanok azaldu duenez, BERRIAk aspaldi egin zuen bere edukietan eta funtzionamenduan genero ikuspegia txertatzeko apustua. Erantsi du, gainera, «bide beretik» jo
|
dutela
euskaraz diharduten beste hedabide askok. «Elkarlanaren bidez, aurrerapauso asko egin ditugu».
|
|
|
Aurrez egin izan diren beste hainbat ikerketek agerian utzi dute emakumeek gizonek baino gehiago egiten
|
dutela
euskaraz, eta, halaber, gehiago parte hartzen dutela euskararen aldeko egitasmoetan ere. Bada, ez dio kontrakorik Klusterraren behaketak ere.
|
|
|
Aurrez egin izan diren beste hainbat ikerketek agerian utzi dute emakumeek gizonek baino gehiago egiten dutela euskaraz, eta, halaber, gehiago parte hartzen
|
dutela
euskararen aldeko egitasmoetan ere. Bada, ez dio kontrakorik Klusterraren behaketak ere.
|
|
|
«Haserre gara, proiektu bat pentsatua baitugu, eta ezin gauzatuz ari baikara, erantzunik ez baitugu ukaiten administrazioaren partetik». Zehaztu du 2019tik ama eskolan haurrek murgiltze esperimentazioa ezarria dutela, eta «aho batez» onartu
|
dutela
euskarazko ordu kopurua emendatzea bigarren ziklorako. Gurasoen gehiengoak, irakasleek eta herriko etxeak bat egin dute galdearekin.
|
|
|
«Lan poltsetako hautagaiek ez zuten mailarik, eta horregatik erabaki genuen B2 maila eskatzea». Erantsi du gero eta herritar gehiagok eskatzen
|
dutela
euskarazko arreta jasotzea, eta gero eta udal gehiagok eskatzen dutela udaltzainek euskara jakin dezaten: «Horrek eskatzen digu langileak prestatzea».
|
|
|
Hala ere, tamalez, ez da nahikoa izan. Egia da, gaur egun inor ez dago euskararen kontra, frankismo garaiaz bestera, orain badirudi epelenak ere txalotu egiten
|
dutela
euskararen berpizkundea. Baina zerbaitek huts egiten du:
|
|
|
Eta arrazoiak eman ditu. Nabarmendu du, esaterako, segregazioari aurre egiteko hamahiru neurri adostu dituztela; Euskal Hezkuntza Zerbitzua sortzea erabaki dutela, «eredu propio baten bidean publiko pribatu dikotomia gainditzeko»; diru publikoa jasoko duten ikastetxe guztiei eskubideak eta betebeharrak jarri dizkietela; eta «konpromiso irmoa» hartu
|
dutela
euskararen alde, ikasle orok Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza amaitzerako euskaraz gutxienez B2 maila lortu duela jarrita.
|
|
|
Bestalde, ikasleek gero eta maizago (eta goizago) egiten diete erdaraz irakasleei, eta eskolatik gaitasun kaskarragoarekin irteten dira; eremu formalean egoera hori izanik, pentsatzekoa da lagunartean askok ez
|
dutela
euskara lehenetsiko. Hala gertatzen ari da euskararen arnasguneetan, eta are nabarmenago euskara sozialki erdigunean ez dagoen herri zein hirietan.
|
|
|
Komunikazioaren mundua «eraldaketa prozesu sakonean» dagoela gogorarazi du Hekimenek, eta nabarmendu «funtzio sozial garrantzitsua»
|
dutela
euskarazko komunikabideek, bai «euskararen normalizazio prozesuan», baina baita «informaziorako eskubidean, iritzi aniztasunaren bermean zein desinformazioaren aurkako borrokan» ere. Funtzio hori izaten segitzeko, baina, beharrezko ikusten du «euskarazko komunikabideen ekosistema egonkortzea» eta errealitate berrira «egokitzea».
|
|
2023
|
|
|
«26.251 euskaldun eta 20.286 ia euskaldun gara Barakaldon, eta gure hizkuntza eskubideak ez dira betetzen». Erantsi du herrian «ezintasun nabarmena»
|
dutela
euskaraz bizitzeko, eta oztopo ugari dituztela, hain justu, udal zerbitzuetan: «Kultur etxeetan, kiroldegietan, liburutegietan... maiz erdaraz aritzera behartuta egoten gara:
|
|
|
Oztopo horiek guztiak onartuta ere, Sorionekuak manifestuaren sinatzaileek azaldu dute ez
|
dutela
euskara kezkarekin edo ahaleginarekin soilik lotu nahi. «Telebista piztu, eta konturatu gabe geure burua euskaraz gozatzen harrapatu nahi dugu.
|
|
|
Zehazki, esan du auzitegiaren jarrerak «kezka eta atsekabea» eragin diola, eta Jaurlaritzak «azterketa juridikoa» eginen duela horren gainean. Urkulluren esanetan, azterketa horren ardatza izanen da «botere judizialean eta justiziaren aplikazioan ere aintzat hartu litzatekeela euskara hizkuntza koofiziala dela Euskadin, eta beraz, herritarrek eskubidea
|
dutela
euskara ere erabiltzeko».
|
|
|
Mankomunitateko jarduneko lehendakari Iraitz Lazkanok irakurri zuen agiria. Nabarmendu zuten «hainbat kolore politikotako» ordezkariak batu zirela, eta batasun irudi horrekin erakutsi nahi izan dutela «lege babesarekin edo gabe» asmoa
|
dutela
euskaraz lan egiten jarraitzeko.
|
|
|
Uste du ikasleak irakasleari entzuteko gaitasuna galtzen ari direla, eta, haren arabera, «ikasteko oso garrantzitsua da entzuten jakitea». Gainera, nabaritu du ikasle batzuek «ardura falta»
|
dutela
euskara ikasteko: «Aurreko ikasturtetik Euskara ikasgaia gainditu gabe ekarri duten ikasleek zein ahalegin gutxi egin duten euskara ikasteko...».
|
|
|
Akordioaren edukiak eta sinatzaileen arteko desadostasunek agerian utzi dute aurrerapausorik ez dela jaso dokumentuan. Dena den, hautagaiak adierazi du« [Euskararen] legearen barnean» akordio sozial eta politiko «zabala» bultzatuko
|
dutela
euskararen inguruan, «errealitatea soziolinguistikoa eta borondatea aintzat hartuta». Aurreratu du euskararen bigarren plan estrategikoa bultzatu nahi dutela eta babesa adieraziko dietela euskaltegiei eta euskarazko komunikabideei.
|
|
|
Agerraldia egin zuten atzo Bilboko Euskaltzaindiaren egoitzan, eta bertan izan zen Alizia Iribarren AEK ko koordinatzaile nagusia, AEK ko beste hainbat kiderekin batera: «Herritarrei gogorarazi nahi diegu AEKn bidelaguna aurkituko
|
dutela
euskara ikasteko». Euskara hurbil, zu urrun heltzeko lelopean, herritarrak gonbidatu zituzten «euskara ikastera, euskara maila hobetzera eta euskara erabiltzen jarraitzera».
|
|
|
Oholtzan ikusten dugunari atzean ere eutsi behar diogu; bestela, nolabaiteko maskara bat izango litzateke”. Dena dela, Garmendiak azpimarratu du berak eta ingurukoek hala nahi dutelako erabiltzen
|
dutela
euskara.
|
|
|
Kezkagarriak dira epaile batzuek azkenaldi honetan hartu dituzten sententziak, eta kezkagarriak dira epaileak arrazoitzeko erabili dituzten argudio batzuk ere». Halaber, salatu du gisa horretako epaiek zalantzan jartzen
|
dutela
euskarak aparteko babesa behar duela, eta euskara «gatazkak sortzeko» erabiltzea gaitzetsi du. Eta gogorarazi du euskara eta gaztelera «maila berean» direla ofizialak.
|