|
2000
|
|
|
Horregatik dator 26 artikuluaren hirugarren zatian: . Gurasoek lehentasunezko eskubidea izango
|
dute
seme alabei emango zaien hezkuntza mota aukeratzeko?. Eta, bukatzeko, 30 artikuluan irakur daiteke beste hau:
|
|
|
3 Gurasoek lehentasunezko eskubidea izango
|
dute
seme alabei emango zaien hezkuntza mota aukeratzeko.
|
|
|
Eta hogeita seigarren Artikuluaren hirugarren zatian dakar beste honako hau: . Gurasoek lehentasunezko eskubidea izango
|
dute
seme alabei emango zaien hezkuntza mota aukeratzeko?.
|
|
|
Ezkontzaren aldekotasuna, ohitura onen sustapena, gizartearen nahia, orok nahi
|
dute
seme alaba naturalak legezkoekin pareka ez daitezen. Gauzen ordenaren aurka doa, halaber, herriaren partaide izan arren familia kide ez diren horiei oinordetza eskubidea zabaltzea, eskubide hori baita, herri zibilizatu guztietan, ez herritarrarena, ezpada familiaren barnekoa.
|
|
2001
|
|
|
Gurasoek aurrez izan behar
|
dute
seme alaben menuaren berri, horrela afari egokiena prestatu ahal izango baitute egunero.
|
|
|
Azkenik bariantzaren %5.6a azaltzen duen 5 FAKTOREAn orientazio motaguztiei dagozkien itemak sailkatzen dira, eta mistoa deituko diogu (u= 0.62). Subjektu horiek euskara ikasten
|
dute
seme alabei beren ikasketetan laguntzeko, euskaldunekin komunikatu ahal izateko, euskaldunen artean erosoago sentitzekoeta seme alabek euskaraz egiteko beraiek ere euskaraz egitea beharrezkoa dela ustedutelako.
|
|
|
Gainera, errosazeoen familiako elikagai talde bat dago (mertxika, udarea, sagarra, arbeletxekoa, freskoa), eta horiek izaten dituzte arazo handienak. Pertsona askok saihestu egiten
|
dute
seme alabek marrubiak jatea, alergia dutela uste baitute, baina ez dago hori frogatzen duen ebidentzia zientifikorik. Maizago jaten diren beste fruta batzuk dira, hainbesteko arreta jartzen ez zaienak, horrelako erreakzioak sortzen dituztenak, adibidez, sagarra edo udarea.
|
|
2002
|
|
|
Hori oso argi dute jostailugileek, azaroaren hasieratik kateetako iragarki kopurua areagotzen baitute, batez ere marrazki bizidunetan. “Gurasoek saiatu behar
|
dute
seme alabak publizitateak herrestan eraman ez ditzan, eta komentatu eta beste joko mota batzuengatik gogoa piztu. Ez dago gaizki, halaber, haurrek zer dibertitzen zuten esatea”, dio María Jesús Fuentes psikologia irakasleak.
|
|
|
Gizonarekin bakarrik bizi da. Ez
|
dute
seme alabarik –argitu zuen Mirarik, bere aurpegia gero eta alaiagoa zela.
|
|
|
• Euskaraz ez dakiten askok euskararen alde egin
|
dute
seme alaben ikasteredua hautatzerakoan.
|
|
2003
|
|
|
l Familientzako laguntzen arloan, aurreproiektuak dio, hiru seme alabaren edo gehiagoren ardura izan duten emakumeen kasuan, mantendu egingo dela 15 urtez bakarrik kotizatuta pentsioa kobratzeko eskubidea. Bestalde, hemendik aurrera gizonek ere izango
|
dute
seme alaben arduragatik orain arte emakumeek bakarrik jasotzen dituzten pentsio hobari zenbait bereganatzeko eskubidea.
|
|
|
Hamar bikotetik bik tratamendua behar
|
dute
seme alabak izateko
|
|
|
Guraso askok uste
|
dute
seme alabak joaten diren ikastetxeak noizean behin antolatzen dituen bileretara joatearekin nahikoa inplikatuta daudela seme alaben eskola bizitzan. Ebaluazio eta Kalitate Institutu Nazionalak (INCE) Gurasoen eta Eskolaren Europako II. Eguna dela eta (gaur ospatzen da) aurkeztutako datuek erakusten dutenez, alde batetik familia gehienek seme alaben hezkuntzari paper garrantzitsua ematen badiote, bestetik, nahiago dute geletan gertatzen denaren aurrean ez bizitzea.
|
|
2004
|
|
|
Gezalako bertako andre aberats batekin ezkonduta dago. Ez
|
dute
seme alabarik. Txakurrak dira haien seme alaba ordeak.
|
|
2005
|
|
|
Gurasoek presa handia izan ohi
|
dute
seme alabek hainbat gaitasun eta ezagutza bereganatzeko, hala ere, haurtzaroa luzatzea garrantzizkoa da.
|
|
2006
|
|
|
Autoritarioegi ziren taktika haiek bertan behera uzteak ez
|
dute
seme alaben eta gurasoen kalterako permisibitatea ekarri behar
|
|
|
Hala ere, adierazi du oraindik ez duela ondorioen gaineko ondoriorik. Lehenengo koilara Elikaduran egindako lehen urratsek eragina
|
dute
seme alabaren etorkizuneko osasunean; izan ere, haurdunei edo bularreko haurrei emandako zenbait osagarrik eragin erabakigarria dute kardiopatiak, diabetesa, obesitatea, hezur metabolismoa, immunitate sistema, garapen kognitiboa eta buru osasuna bezalako konplikazioen arriskuan. Europako azterlanaren koordinatzaile Berthold Koletzkok, Municheko Unibertsitateko ikertzaileak, dio lortutako datuekin lortutako ebidentziak erabilgarria izan behar duela giza garapenaren garai goiztiarrenetan aplikatzeko nutrizio programa berriak ikertzeko.
|
|
|
Ordenagailuak eta telebista aparailuak. Eskola on line egiten ei
|
dute
seme alabek.
|
|
2007
|
|
|
Bestetik, haurren %61ek Sarean sartzen direnean bakarrik ohi daudela aitortzen dute eta gurasoen %35ek ez
|
dute
seme alabak begiratzen hauek Interneten sartzen direnean.
|
|
|
Hala, seme alabek bereganatu ditzaketegurasoek beren herrialdearekiko eta beste herriekiko agertzen dituzten praktikaketa diskurtsoak. Halaber, gurasoek aukeratzen
|
dute
seme alaben eskola, eta horrekeragina du gizarte ezagutzaren garapenean (ikus VI. kapitulua) eta bereziki nazioidentitatearen garapenean. Gainera, gurasoek aukeratzen dituzte, gisa berean, seme alaben eskolatik eta familiatik kanpoko testuinguruak (besteak beste, menditaldeak, aisialdirako taldeak eta antzekoak), eta horietan ere haurrek herrialdeeiburuzko ezagutzak eskuratu ditzakete.
|
|
|
Horrekin batera, saiatu behar
|
dute
seme alabek izaera kritikoa gara dezaten, gurasoengandik eta beste bide batzuetatik jasotzen dutena balioets dezaten.
|
|
|
Irakasgai hori irakaskuntza sisteman sartzea izan da LOEren puntu polemikoenetako bat. Hainbat taldek adierazi dute ez dutela gai hori onartzen, eta eragozpena proposatzen
|
dute
seme alabek irakasgaia jasotzearen aurka dauden gurasoentzako baliabide gisa. Talde horien artean, Familien Gurasoen eta Ikasleen Gurasoen Konfederazio Katoliko Nazionala (Espainiako Gotzain Foroa) nabarmentzen da.
|
|
|
Egoera horren ondorioz, ikasgela asko gainezka daude, urtero ikasle kopuru handia iristen baita, eta mahai gainean jarri du eskola uzteari irtenbidea bilatzeko beharra, ikasle guztiei modu egokian erantzuteko zailtasunak direla eta. “Familiaburu diren emakume askok kezkatuta ikusten
|
dute
seme alabak askotan ez direla eskolara joaten, apartamentu atestatuetan geratzen direla edo kalean bizitzera behartuta daudela. Abusuaren eta bazterketaren mende egon daitezke, eta handik irtetea kostatuko zaie”, salatu dute bi erakundeek.
|
|
2008
|
|
|
“Arazo erantsia”Bizitzeneko gerente Birginia Lizarragaren berbetan, emakumeok “arazo erantsia” dute lan munduan sartzeko: “Ez
|
dute
seme alabak zaintzeko babes sozial edo familiarrik”; horretan eta, behar duenari, formazioa lortzen lagundu gura die. Salaketa jarrita egotea eta tratu txargilearekin ez bizitzea dira baldintzak; durangarrek dute lehentasuna.
|
|
|
Exogamiak edo hizkuntza desberdinak hitz egiten dituzten senar emazteen indizeak hizkuntza gutxiengoen bizindarrari eragiten dio. Izan ere, guraso horiek, askotan, seme alabekin hitz egiterakoan beren eskualdeko hizkuntza menderatzailea erabiltzeko joera izatean dute, eta hizkuntza hori hautatzen
|
dute
seme alaben ikasketetarako ere (Landry, 2003). Esaterako, ikusi ahal izan zen Ontarioko frantses hiztunak ingelestu izanaren faktore nagusietako bat zela frantseshiztun batez eta ingeles hiztun batez osatutako bikote (exogamia) ugari zeudela zela (Mougeon eta Beniak, 1994).
|
|
|
Deigarria da ikerketak gizonen gurasoen ikuspegia baztertzea. Haurren eta amen kontsulta Kontsultatutako amek ondorioztatu
|
dute
seme alaben elikadura osasuntsua sustatzeko arazo nagusia lana eta familia bateratzeko zailtasuna dela. % 88k uste du sukaldaritza ohiturak asko aldatu direla azken urteotan.
|
|
|
Elikadura hezkuntza Kontua da orain jakitea zer neurritaraino den jaki heziketa edo oinordetzako gustua haurrek barazkiak jatea. Edozein modutan ere, guraso askok amore ematen
|
dute
seme alabaren lehen errefusen aurrean, eta Mennellak guztiz saihestea gomendatzen du. Berez, haurrek erraz adierazten dute haurrarekiko atsekabea, eta gurasoek, askotan, ez dute nahi izaten.
|
|
|
“Herrialde honetako familiek seme alabei onena eman nahi badiete ere, normalean ez dute horretarako baliabiderik. Hori dela eta, arrisku larria
|
dute
seme alabek doako hezkuntza jaso dezaketela dioen promesa faltsuekin engainatzeko”, ohartarazi du Unicefek. Epe luzeko ondorioak Haur trafikoaren biktima txikiak “bizitza irabazteko gaitasunik edo jakintzarik gabe hazten dira, eta, beraz, helduarora iritsi eta kaleetan eskean ibiltzeko balio ez dutenean, delinkuentzian aritzen dira bizirik irauteko”, esan du Baiok.
|
|
|
Horrek guztiak lagundu du bankuek eta aurrezki kutxek nahi den hipoteka eman dezaten baldintzak gogortu, eta, beraz, abal emaile bat izatea funtsezko elementu bihurtu da etxebizitza jabetzan eskuratzeko. Gehienetan, gurasoek erantzuten
|
dute
seme alabengatik, baina anai arrebengana eta lagun minengana ere jotzen da. Nolanahi ere, abal emaileak erabaki altruista horren arriskuak ezagutu behar ditu; izan ere, kontratua betetzen ez badu edo titularrak mailegua ordaintzen ez badu, zordunaren modu eta neurri berean erantzungo du.
|
|
|
Izan ere, gurasoek denbora gutxi
|
dute
seme alaben eskolek antolatzen duten prestakuntzari jarraitzeko. José Antonio Marina filosofo eta idazleak bete nahi du hutsune hori, hazi nahi duen tresna birtual batekin.
|
|
|
Eta etorkizuna elebidun ikusten dute. Nahi
|
dute
seme alabek euskara jakitea postu hobea lortuko dutelako pole position ean. Haurrak eredu elebidunetan matrikulatzen dituzte, nahiz eta El Correo irakurri egunero eta botoa eman alderdi ez nazionalistei.
|
|
2009
|
|
|
Gurasoek etxetik kanpo egiten dute lana, denbora gutxi igarotzen
|
dute
seme alabekin eta saihestu egiten dute balioak transmititzeko lana.
|
|
|
Txostenak esan duenez, emakumeek hezkuntzarako eta familia plangintzarako heltzea erraztuko balitz, onuragarria izango litzateke beroketa orokorraren aurkako borrokan. NBEren iturrien arabera, hezkuntza hori jasotzen duten emakumeek erabakitzen
|
dute
seme alaba gutxiago izatea. Horren ondorioz, demografia hazkundea motelduko litzateke.
|
|
|
–Mutilek, gainera, ez
|
dute
seme alabarik? –mutila izateko beste arrazoi bat eman zion Maria Bibianari jakin ez nork, edo Adak edo Adaren buruan gordetako olagarro ikusezinak.
|
|
|
Sozializazioan familiak funtzio garrantzitsua betetzen du, lehenengo sozializazio agentea baita eta auzi hau ikerketa batean baino gehiagotan aztergai izan da.Dirudienez, gurasoek era ezberdinean erantzuten
|
dute
seme alaben jarduerenaurrean, genero estereotipoarekin duten egokitzapen mailaren arabera (Fagot etaHagan, 1991). Lytton eta Rommey ren arabera (1991), aipaturiko erantzun diferentziala aitengan amengan baino argiagoa da, mutilekiko neskekiko baino nabarmenagoa eta bereziki adin goiztiarretan ikusten da (5 urte baino lehenago).
|
|
|
Zenbat desgrabatzen
|
dute
seme alabek?
|
|
|
“Lege bidegabea da”Dirulaguntza eskaera egin duten gurasoetako batzuk ere onartu dutenez, legea ez da batere justua, gehien behar dutenei laguntza ukatzen baitzaie. «Bigarren semea edukitzen duten guzientzako izan luke» dio Esther Alkaraz leitzarrak.Bertzalde, bikiak edo hirukiak izaten dituzten familiek lehen hiru urtetan 10.000 pezeta inguruko (400 libera) dirulaguntza hartuko
|
dute
seme alaba bakoitzarengatik. Nafarroako Ongizate Institutuak partituko dituen dirulaguntza hauez gain, lehendik ere Gizarte Segurantzak ematen zituenak daude bixkien jaiotzarako:
|
|
|
Musikaren erritmora dantzan dabiltza gazte batzuk, agertoki gainean. Nagusiek aurreko aldean jarrita zorrotz jarraitzen
|
dute
seme alaben mugimenduetako bakoitza. Kamara batek den dena filmatzen du, eta pantaila erraldoi batek guztien begi bistan jarri.
|
|
|
Pedagogo gehienek esango
|
dute
seme alabekin etxerako lanak egitea ezin hobea dela. Zalantza gutxi alde horretatik baina asmorik onenekin ere gurasoendako askotan ez da erraza izaten etxerako lanetan laguntzea.
|
|
|
–Mutilek, gainera, ez
|
dute
seme alabarik... –mutila izateko beste arrazoi bat eman zion Maria Bibianari jakin ez nork, edo Adak edo Adaren buruan gordetako olagarro ikusezinak.
|
|
|
Besterik da, lehenago esan dugunez, Euskararen Legeari dagokionez gertatzen dena. Euskararen Legearen eta, ondorioz, Euskal Eskola Publikoaren Legearen arabera, gurasoek aitortua
|
dute
seme alaben irakas hizkuntza aukeratzeko eskubidea. Gainera, eta hau ere esan dugu?, ez diogu abantailarik ikusten Euskadin eskubide hori ukatu eta indargabetzeari, nahiz eta konstituzionala eta legezkoa izango litzatekeen, Euskararen Legea hartarako aldatuz gero.
|
|
|
Guraso askok sekula baino denbora gutxiago
|
dute
seme alabentzat, baina duten apur hori gogotsu inbertitzen dute semea edo alaba produktu perfektu bihurtzen; arreta falta, hiper gurasotasunarekin konpentsatu nahian bezala. Ume askori ibilera nekatua sumatzen zaie," nire gurasoen proiektu handia naiz" esanez bezala doaz kaletik.
|
|
|
" Ehun urte bakardadean irakurtzen ari nintzelarik, ideia estrainio bat etorri zitzaidan burura: nobela handietako protagonistek ez
|
dute
seme alabarik. [...] Nobelak beste ezerk ez du bakartzen gizabanakoa, nobelak argitzen ditu haren biografia osoa, haren ideiak, haren sentimenduak, eta ordezkaezina du egiten:
|
|
2010
|
|
|
11 dekretu berri horrekin, gurasoek haur hezkuntzan bakarrik aukeratu
|
dute
seme alabekin zer hizkuntza erabili, eta irakasgaia guraso gehienek erabaki duten hizkuntzan emango da. Sistema gaizto horren bidez, Steg hezkuntza sindikatuaren ustez, hiriko gurasoen %40ak galiziera aukeratu zuen ikasturte honetarako beren seme alabekin irakaskuntzan erabili beharreko hizkuntza modura; baina" galizieraren" aukera hiriko haur eskolen %10ean baino ez zen" aurrera" irten:
|
|
|
Aitak eta amak ulertu behar
|
dute
seme alabak ez daudela beren maila berean eta arrazoizko hierarkia bat ona dela.
|
|
|
Gurasoek jabetu behar
|
dute
seme alabak beste pertsona batzuk direla, eurak izan zirenetik bestelakoak.
|
|
|
Emakume bat epaituko
|
dute
seme alabetako bi hiltzea leporatuta
|
|
|
Nafarroako Probintzia Auzitegiko Hirugarren sekzioan bi eguneko epaiketa egingo
|
dute
seme alabetako bi hiltzea eta beste bi hiltzen saiatzea leporatzen dioten emakume baten kontra. Mutiloagoitin izan zen gertakariagatik, fiskalak 62 urteko kartzela zigorra eskatuko du.
|
|
|
Espainiako gurasoei dagokienez ez dira bereziki frankofoniaren zale, ez eta anglofilo edo germanofilo itsu. Baina hiru hizkuntza horietako bat eskatzen
|
dute
seme alabentzat hamarretik bederatzik edo gehiagok. Are gehiago:
|
|
|
Etxea da etorkizuneko ikaslearen garapen kognitibo eta afektiboa markatuko duten balio eta portaeren eredu nagusia. Gurasoek aukera
|
dute
seme alabak motibazio jarrera baterantz gidatzeko eta ikasketekin interesatu eta goza dezaten prestatzeko. Beren eginkizunekiko interesa eta gogoa duten gurasoek jarrera hori modu naturalean transmititzen diete seme alabei.
|
|
|
Irakasleen kasuan, lanbidearekiko gogobetetze maila handitu egiten da, konpromiso handiagoa hartzen dute eta eskolak hobeto prestatzen dituzte. Gurasoek neurri handiagoan ulertzen dituzte eskola programak, gehiago baloratzen
|
dute
seme alaben hezkuntzan duten zeregina eta haiekin duten komunikazioa hobetzen dute. Ikastetxearen eginkizuna Batzuetan, irakasleak kexu dira familiek beren seme alaben hezkuntzarako behar adinako interesik ez dutelako edo haiengandik espero adina laguntzen ez dutelako.
|
|
|
egoera zibil berria, kargupeko aurrekoak edo ondorengoak… Adingabeei zirriborroa bidaltzen zaie, errentak 1.800 eurotik beherakoak badira, dagokien itzulketa lor dezaten. Kasu horretan, gurasoek ez
|
dute
seme alabek beren aitorpenean gutxieneko eta gainerako onurak jasotzeko eskubidea galtzen.
|
|
|
Hala ere, dibertsioa ez da kasu honetan ere murrizten. Gurasoek ez
|
dute
seme alabek surfa egiteko beldurrik, “haiek ere beren seme alabekiko independenteak izaten ikasten baitute”, onartu du Jesús Borregok. “Seme alaben gaitasunetan konfiantza izateak beste modu batera hautematen laguntzen die, beren independentzia sustatzen duten erabaki objektiboak hartzen”, erantsi du.
|
|
|
Haurren beste arazo psikologiko batzuetan ez bezala, haurraren familiak harreman afektibo onak ditu. Nolanahi ere, gurasoek gehiegizko babesa
|
dute
seme alabekin, eta etengabe ohartarazten diote haurrari erortzeko, min hartzeko, korrika egiteko eta abarretarako arriskua dagoela. Halaber, ohikoa da, gutxienez, zaintzaileetako batek haurrarekiko lotura antsietatea edo segurtasunik eza izatea.
|
|
|
Guraso asko faszinazioaren eta ikararen artean aurkitzen dira. Ikusten
|
dute
seme alabak ze erraztasunarekin erabiltzen duten Internet eta pentsatzen dute ez dutela medio hori sekula menperatuko. Gurasoek jakin behar dute ez dela ezagutza tekniko handia behar Interneten erabiltzaile izateko.
|
|
2011
|
|
|
Gaur egun, 400 eta 900 euro bitarteko ordain zuzena eskuratzen dute familiek lehen seme alaba dutenean, euren diru sarreren arabera. Bigarren jaiotza bada, 1.100 euro dira, eta beste ordain osagarri bat jasotzen
|
dute
seme alabak urtebete duenean. Hortik gora laguntzak handitzen dira.
|
|
|
zeru lurrak ez bezala purgatorioa, adiera erlijioso hertsian, bukatu eta pasa egiten da27 Baita zentzu metaforiko arruntean ere. Purgatorioa bizi izaten
|
dute
seme alabek, azterketak pasa arte: " a zer purgatorio pasatzen ari den!". d) Ez zeharo ona eta ez zeharo txarra. purgatorioak ez ditu zeruaren onurak, baina infernuaren kalteak ere ez.
|
|
|
–Maputxe familia askotako gurasoek eskolaroa hasi aurretik mapudungun hizkuntza bertan behera uzten
|
dute
seme alabekin espainieraz aritzeko; izan ere, gero, hezkuntza sisteman espainieraz jardun baitute?. Constanza Rojas, Mapudungun:
|
|
|
Familiako kide bakoitzak paper bat du. Batzuk berariazkoak dira (adibidez, gurasoen papera ezin
|
dute
seme alabek bete); beste batzuk, ordea, partekatu egin daitezke.
|
|
|
Gurasoek lehentasunezko eskubidea izango
|
dute
seme alabei emango zaien hezkuntza mota aukeratzeko.
|
|
|
Bi gurasoetako edozeinek sar ditzake haurrak, baina lehengo ezkontideek ados jarri behar dute eskubide hori nork erabiliko duen; izan ere, pertsona bakar bat familia unitate bateko kide izan daiteke. Dibortziatutako gurasoen elkarte zibil batzuek eskatu
|
dute
seme alabak ezkontide batekin edo bestearekin batera PFEZaren urteko aitorpenean sar daitezela, zaintza partekaturako akordioa dagoen kasuetan. Ondorengo ahaide bakoitzeko gutxienekoari dagokionez, kasu honetan biek dute murrizketarako eskubidea, eta zati berdinetan hainbanatuko da.
|
|
|
Gurasoek jatetxe mota desberdinetan bazkaltzeko dituzten aukerek eta maiztasunak eragin nabarmena
|
dute
seme alaben elikadura ohituretan.
|
|
|
Amek normalean dena ematen
|
dute
seme alaben alde, baina seme alabek ez dute beti modu berean erantzuten.
|
|
2012
|
|
|
Paula Kasares – Euskararen belaunez belauneko jarraipena hizkuntza sozializazioaren paradigmatik arabera. Gurasoek hautatu egiten
|
dute
seme alabei zein hizkuntza transmititu baina aita amek hautu hori, behin —haurra sortzen delarik— ez ezik, gehiagotan ere egin dezakete seme alaben umezaro eta haurtzaroan (Chrisp 2005).
|
|
|
Azken urteotan, hain zuzen ere, haurrei sarriago gaztelaniaz aditzea irakasleen kezka bihurtu da. ego belaunaldiaren jokabidea seme alaben etxeko hizkuntza sozializazioaren aitzinean ego belaunaldia aita ama bihurtu delarik, seme alabekin aritzeko ez ohi du bere lehen hizkuntza hautatu. Gehienek (3 FGko Mirenek, 4 FGko Lolak, 5 FGko Itsasok, 6 FGko Antoniok, 7 FGko Laurak eta 8 FGko Silviak), neurri batean edo bertzean, euskara hautatu
|
dute
seme alabekiko harremanetarako. Seme alabak euskaraz hazi nahi izan dituzte hizkuntza hori adinkideekiko harremanetarako usu erabiltzen ez badute ere.
|
|
|
Gainontzeko eremuetan ez bezala, nahikoa da etxeko kide batek euskaraz ez jakitea, etxeko hizkuntza erdara izan dadin. Hala ere, guraso askok, baita euskaraz hitz egiteko erraztasun handirik ez dutenak ere, euskara erabiltzen
|
dute
seme alabekin, batez ere umeak diren bitartean.
|
|
|
Nola kontrolatuko eta gidatuko
|
dute
seme alabek nola darabilten Internet, ezer gutxi baldin badakite?
|
|
|
Anek ez du hara eramateko umerik, ordea. Ane duela sei urte bizi da Markelekin, eta ez
|
dute
seme alabarik, saiatu badira ere. Jada beranduegi dela deritzo Anek, eta saiatzeari utzi diote, baita larrua jotzeari ere azkenaldian.
|
|
|
Hert eta Margak ez
|
dute
seme alabarik. Hertek bai, seme bat dauka Holandan, Marga ezagutu aurretik bere emazte ohiarekin izandakoa, baina ez omen du asko ikusten, noizbehinka egiten ei die bisita.
|
|
|
Haurrek baliabide hezitzaileak eta ludikoak dituzte irakurketara hurbiltzeko eta gaitasun hori hobetzeko. Irakurtzen ikasteko jolasak material erabilgarriak dira haurrentzat eta haien gurasoentzat, eta zeregin garrantzitsua
|
dute
seme alaben ikaskuntzan. Hauek eskolara joan eta ikasketetan aurrera egiten duten bitartean, gurasoek letrak ikasten, bokalak kontsonanteetatik bereizten, hitzak nola osatu eta nola ahoskatu jakiteko aukera dute.
|
|
|
30 urtetik aurrera, emakume askok familiaren, bikotekidearen edo lagunen presioa jasaten
|
dute
seme alabak izan ditzaten
|
|
|
Gaztelaniazko zeinu hizkuntzaren Curriculum Proposamen Orientagarriez gain (Haur eta Lehen Hezkuntzako etapei dagozkienak) eta eduki horiek ikasgelan lantzeko jarraibide metodologiko eta baliabideez gain, webguneak kontakizunak, olerkiak eta elkarrizketa esanguratsuak ditu. Horiei esker, etxean eskolan ikasten dutena praktikatu ahal izango
|
dute
seme alaba elebidunak dituzten familiek. Horrez gain, proposatutako edukiak pdf formatuan ere deskarga daitezke, eta horrek gelan nahiz etxean erabiltzeko aukera emango du.
|
|
|
Oraindik gizon askok “laguntzen” dute —emakumea seme alaben hazkuntzaren protagonista naturaltzat hartzen baitute—, baina pixkanaka eredu arduratsuagoa, parte hartzaileagoa eta aktiboagoa dago. Egia da profila hasiberria dela oraindik —ikerketaren arabera, emakumeek gizonek baino 3,5 aldiz gehiago inbertitzen
|
dute
seme alabak zaintzeko—; hala ere, bada. Seme alabak zaindu eta hezteko beren denbora pertsonala edo lanekoa sakrifikatzeko prest dauden gurasoak dira, eguneroko jardueretan parte hartzen dutenak, bakarrik kalera autotxoarekin irteten direnak, haurrak parkera eramaten dituztenak, ikastetxera joaten direnak edo beren errutinetan integratzen dituztenak, amek bezala.
|
|
|
Hori da haurrek gehien gozatzen duten etapetako bat, beti baita entretenigarria janariarekin plastilina balitz bezala “jolastea”. Gainera, elikagaiak erabili aurretik eskuak garbitu behar direnez, gurasoek aukera bikaina
|
dute
seme alabei higiene ohiturak erakusteko. Masa uniforme bat lortzea da helburua.
|
|
|
Beste aukera bat jantzi edo jantzia alokatzea edo bigarren mailako merkatuan erostea da. Partikular askok diru gehigarria lortu
|
dute
seme alaben jantziak alokatuz.’ Era berean, azken urteetan ugaritu egin dira jaunartze jantziak alokatzeko dendak, eta horiei esker, haurrek egun osoan gozatu ahal izango dute arropaz, 90 eurotik 200 eurora doan prezioan. 2 Oinetakoak, osagarriak eta ile apainketa Jaunartze jantziei zapatak, galtzerdiak, barruko arropa, gorbatak, biblia nakartuak, arrosarioak, eskularruak, poltsatxo limosneroak, ilerako apaingarriak, dominak eta eraztunak gehitu behar zaizkie.
|
|
|
Kendutako eskubidea Irudia: EZ Gurasoek eskubidea eta betebeharra
|
dute
seme alabak hezi, zaindu eta osoko prestakuntza emateko. 2007ko legezko erreformarekin, Kode Zibilaren 154 artikuluko azken lerroaldeak zentzuz eta neurriz jasotzen zuen zuzentzeko ahalmena kendu zen.
|
|
|
Etxeko laguntza: familia horiek Gizarte Segurantzako kuoten %45eko hobaria
|
dute
seme alabak eta etxea zaintzeko pertsona bat kontratatzen badute. Kategoria orokorreko familiek onura hori lor dezaten, ezinbestekoa da bi gurasoek etxetik kanpo lan egitea.
|
|
|
Haurtzaroa une erabakigarria da elikadura eta ariketa fisikoko praktika onak finkatzeko. EROSKI CONSUMER egiaztatu zuenez, galdetutako etxeen %75ean gurasoek uste
|
dute
seme alaben elikadura nahiko orekatua dela, baina, hala ere, elikadura arloko zenbait ohitura oker daude oraindik ere: barazki gutxi, haragiaren deribatu gehiegi, opil industrial asko… Kirola ez da haurren artean gainditu gabeko irakasgaia; inkestaren arabera, etxeen %14tan haurrek ez dute jarduera fisikorik egiten aisialdian (eskolan egiten dituzten bi orduez gain).
|
|
|
“Barruko errefortzua, hau da, bete beharreko betebeharrarekin gustura egotea, errefortzurik onenetako bat da”, erantsi du. Ikasgelan hobetzeko errefortzu jarduerak dituzten seme alabei laguntzen zaienean, batez ere, gurasoek lasai egon behar
|
dute
seme alabei urduritasuna ez transmititzeko. Lan horiekiko jarrera positiboak erakutsi behar zaizkie, eta lan horiek egitearen onurak erakutsi.
|
|
2013
|
|
|
Haurrak normal bizi dira etxeetan. Amek
|
dute
seme alaben hezkuntza prozesua kudeatzeko ahalmena, eta, oro har, emakumeak gai dira hori egiteko. Emakumeak laguntzeko lan hori egiteagatik jazarpena ere jasan izan duzue:
|
|
|
Nola bizi
|
dute
seme alabek?
|
|
|
Marta Díaz Espainiako Pediatria Elkarteko Amagandiko Edoskitze Batzordeko koordinatzaileak eta Goi bilerako Espainiako ordezkaritzako buruak «kezkagarritzat» jotzen dute gertaera hori. Amak amaren edoskitzea zergatik uzten duen Amen %94k nahiago
|
dute
seme alabei bularra ematea. Baina, hiru urte bete baino lehen, hiru hilabete bete baino lehen, haurren heren batek bularra emateari uzten dio, Philips Center for Health and Well being ikerketa zentroak hiru urte baino gutxiagoko haurrekin egindako azterketa baten arabera.
|
|
|
«Dituzten elikagaiei ahalik eta probetxu handiena ateratzen dakiten amek, sukaldaritzaren inguruan, eta haiekin partekatzen dituzte errezetak eta sukaldaritzako praktikak». Horrela, emakume guztiek, elikagai berberekin, nabarmen hobetzen
|
dute
seme alaben elikadura. Boliviako eta Boliviako landa komunitateetan eta indigenetan, 200 ama baino gehiagok hartu dute parte ekimen horietan, baita Maliko hainbat komunitatetan ere.
|
|
|
Ezinbestekoa da bide bat esatea, noraezean joaten ez uztea. Gurasoek ez
|
dute
seme alaben lagunak izan behar, autoritate figura baizik. Zehaztu egin behar da zer dagoen baimenduta eta zer ez, nahiz eta horrek ez duen gustuko haurrei.
|
|
|
Nola saihestu haur bat zentzuz haztea Irudia: mdanys Aholku batzuek galarazi egiten
|
dute
seme alaba bat zentzudun edo tirano bihurtzea. Honako hauek dira:
|
|
|
Gainera, telebistak arreta gutxiago eskaintzen die gurasoei, gutxiago hitz egiten baitiete haurrei». Gurasoek gehiago jolastu behar
|
dute
seme alabekin eta haiekin «aurrez aurre» jardun, ez pantaila baten bidez.
|
|
|
Robert Couse Baker Amagandiko edoskitzearen inguruko esperientziak azaltzeko formatu egokia da bloga Amagandiko edoskitzea teknologiaren trenean igotzen da, eta ez dago parerik. Amek beren blogetan partekatzen
|
dute
seme alabak beste guraso batzuekin bularra emateko esperientzia, edoskitzeari laguntzeko taldeek on line laguntzen dute eta erakunde espezializatuek profesionaltasuna ematen dute eta beren web guneen bidez egiten jakitea. Guztiak prest daude amagandiko edoskitzearen sustapenean laguntzeko, funtsezko praktika baita haurrak behar bezala garatzeko.
|
|
|
askatasuna eta afektibitatea Ez dago ez araurik ez mugarik txikientzat, haien portaeraren kontrol eskasa dute. Afektibitate handia
|
dute
seme alabengan, eta oso komunikazio ona dute haiekin. Asko pasatzen dira denbora haurrekin eta beren jarduerak partekatzen dituzte.
|
|
2014
|
|
|
Guraso eta irakasleek bat egiten
|
dute
seme alaba edota ikasle ideala definitzerako orduan. Biek ezaugarri berdinak aipatzen dituzte.
|
|
|
Zalantza daukat Orioko gurasoek kezka hori ote daukaten: sentitzen al
|
dute
seme alabak euskalduntzeko lanketa berezia egiteko beharrik. Zer gertatuko litzateke eremu euskalduna bermatua izango ez balute?
|
|
|
proiektu parte hartzaile bat izatea (intentsitate desberdinarekin eta fokatze desberdinarekin); Euskal Herriko demokratizazio prozesu batean parte hartzea, beste kontinente batean jaio diren emakumeak kenduta (horiek alor politikoan sartzen dira euren atzerritar identitateagatik); ikasketa unibertsitarioak, hau da, kapital kultural formala izatea. Hogeita hamar emakume horietatik lauk ezik besteek partekatzen
|
dute
seme alabarik ez izatea bere kargu; halaber, euren burua ezker muturrean edo zentro ezkerrean kokatzen dute (pertsona batek izan ezik); eta guztiek, batek izan ezik, diruz saritua den lana dute. Beraz, kapital kultural formala izatea, lana izatea (prekarioa maiz) eta autoidentifikazio politiko bat partekatzen dute.
|
|
2015
|
|
|
Gustuko eta onartuak izan gura dugu, eta hori bilatzen dute sare sozialen bidez. Horregatik, batzuetan eredu sexistak irudikatzen dira, eta horiek ez dira beti aniztasunaren onarpenagaz bat etortzen.Guraso eta irakasleak prest daude errealitate berri honi aurre egiteko. Uste dut guraso askok beldurrez ikusten dutela haien seme alabak mugikorrera engantxatuta bizi direla, eta ez dakite egoera hori zelan aldatu. Beste batzuek, aldiz, uste
|
dute
seme alabek teknologiak kontrolatzen dituztela, eta ez dutela ezer haiei irakasteko. Ez dira konturatzen, belaunaldi digitalean jaiotako gazteek teknika bera gurasoek baino hobeto menperatzen duten arren, oraindik asko dutela ikasteko bizitzan sare sozialek izan ditzaketen ondorioen inguruan.
|
|
|
Kutxabank zure etxebizitzarekin geratu daitekeela hipoteka eskatu duenarena baino gehiago gustatzen bazaio. Gurasoen etxea bereganatu nahi izaten
|
dute
seme alabena ukitu ere egin gabe. Hau gertatzen ari da, lau salaketa jarri ditugu".
|
|
|
Horretan lagundu nahi baldin badiete seme alaben hizkuntza ohituren nondik norakoak ulertu behar dira. Gurasoek nahi
|
dute
seme alabek euskara erabiltzeko ohitura izatea (ez da haurren/ gazteen helburua) eta lagundu egin diete. Baina lagundu ahal izateko hizkuntzaohituren oinarrian zer dagoen ulertu behar dute.
|
|
|
Badago sentsibilizatzetik harago doan neurri zehatzik?». Gaur egun, legeak aitatasun eta amatasun baimenak jasotzen ditu, baina estatistikek argi uzten
|
dute
seme alaben zaintza amaren gain geratzen dela gehienetan. «Ba al dago neurririk hori aldatzeko?».
|
|
|
Haurraren pisu arazoa gutxiestea ez da inola ere lagungarria bilakaera hori alde egiteko. Bestalde, gehiegizko pisua duten haurren guraso askok nabarmen murrizten
|
dute
seme alaben janaria, eta hori kaltegarria gerta daiteke. Izan ere, zenbait ikerketak adierazten dute gurasoak bakarrik tratatzea seme alaben pisua kontrolatzeko eraginkorra dela.
|
|
|
Hala ere, 2013ko urtarrilaren 1a baino lehen (etxebizitza kontuetara egindako ekarpenengatik izan ezik), ohiko bizilekua duten zergadunentzat, araubide iragankor bat dago, 2012ko abenduaren 31n zeuden baldintza berberekin eta baldintza berberetan kenkariaz gozatzen jarraitzeko aukera ematen diena. 9 Nola tributatzen
|
dute
seme alabek, bilobek eta birbilobek. Ondorengo beharkizunak betetzen dituzten zergadunaren ondorengo ahaideengatik eta parekatuengatik aplika daiteke minimoa:
|
|
|
Askoren azalpena da emazteak edo senarrak ez dakiela, edo ez duela nahi. Eta ia denek esaten
|
dute
seme alabei nasaz egiten dietela etengabe, baina haurrek gaztelaniaz erantzuten dietela. Halako kasu pila bat entzun dut:
|
|
|
Martutene arte Saizarbitoriaren protagonistek ez
|
dute
seme alabarik. Orain bai, eta transmisioaren kezka Abaitua ginekologoak eta Juliak darakutsate batez ere, bi ahots narratiboek.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak abian ezarri du 35 urtetik beherako gazteei eman alokairu programa berria. Alokairu horien eskuratzeko, erabiltzaileek ezkongabeak, dibortziatuak edo bereixiak izan behar dute, eta ezin
|
dute
seme alabarik izan, eta 12.000 eta 25.000 euroko urteroko diru sartzeak ukan behar dituzte. Hautatuek 125 euroko laguntzak eskuratuko dituzte hilabetean, etxebizitza beste bi pertsonekin partekatu dute, eta gehienez ere hiru urtez egoiten dira bertan.
|