|
2000
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleek aktiboki parte hartzen
|
dute
hiriko hondakinen gaikako bilketan. Gipuzkoan 681 tona ontzi jaso ziren iazko urtarrila eta abuztua bitartean.
|
|
2001
|
|
|
ate hau zabaltzean soldadu arabeek hartuko
|
dute
hiria.
|
|
2003
|
|
|
Nolanahi ere, kontsumitzaile horientzako gasolioak sufre kilo bakoitzeko 1.000 miligramo baino gutxiago eduki ditu 2008an. “Ez zuen zentzurik ibilgailu horiek erabiltzen duten gasolioarentzat epe berak finkatzeak, izan ere, gehienek ez
|
dute
hirietan funtzionatzen, gutxiago kontsumitzen dute eta, gainera, berritze epe motelagoa dute; beraz, ez litzateke airearen kalitatea hobetuko”, azaldu zuen Pilar Ayuso eurodiputatu popularrak, araudi berriaren bultzatzaileak. Onartutako zuzentarauak estatu kide guztiak behartzen ditu sufre gutxiko erregaiak behar adina gasolindegitan eskuragarri izatera, biztanle gutxien dituzten eremuetan barne, 2005 baino lehen, edo gobernuek erregai horiek zerga pizgarriekin sartzen laguntzeko aukerara.
|
|
2004
|
|
|
Adibide horiek argi erakusten
|
dute
hiri gehienetan lente eta lentillen prezioak (armazoienak bezalaxe) asko aldatzen direla optika denda batetik bestera; beraz, komenigarria da hainbat optika denda bisitatzea eta prezioak konparatzea ezer erosi aurretik, asko aurreztu daitekeelako.
|
|
|
Aizpirik gaineratu zuen ibilgailu pribatuek ere zirkulazioak eragindako nitrogeno oxidoen emisioen ia %80 eta partikula emisioen %60 eragiten dituztela. Ingurumen eta Sustapen Ministerioek eta metropoli eremuetako garraio publikoko agintariek osatzen
|
dute
Hiri Mugikortasunaren Behatokia. Horiekin bat egin dute Espainiako Probintzien eta Udalerrien Federazioak (FEMP), Espainiako Trenbideen Fundazioak, Hiri Garraio Kolektiboaren Elkarteak eta Energia Dibertsifikatu eta Aurrezteko Institutuak (IDAE).
|
|
|
Horrela, Interneten udalerri eta hirien irisgarritasuna erakusten duten kale izendegiak garatzea ahalbidetzen du sistemak. Beraz, ezgaitasun fisiko edo sentsorialen bat duen edonork, edo haren laguntzaileek, “on line” ibilbidea planifikatu ahal izango
|
dute
hiri berri bat bisitatzeko edo ezgaitasunarentzat oztopo urbanistiko gutxien dituen bi punturen arteko ibilbidea ezagutzeko. Bide Librean diseinatutako plataformak aukera ematen du ibilbideen irisgarritasuna ezagutzeko eta interesdunak aurkituko dituen hirigintza eta garraio elementuak erakusteko.
|
|
2005
|
|
|
Baina azpiegiturek eragiten
|
dute
hiriaren eraikuntzan.
|
|
|
46 Egunero, ehunka ortzadar loriketek hegan egiten
|
dute
hiri inguruko parke batera.
|
|
|
Gaur egun, munduan 250 hiri baino gehiago daude milioi bat biztanletik gora, eta horietako askok 10 milioi baino gehiago dituzte, eta batzuek 20 milioi baino gehiago, hala nola Sao Paulo edo Mexiko DF. Gero eta aditu gehiagok uste
|
dute
hiriak direla gaur egun dauden ingurumen kalte gehienen iturri nagusia; izan ere, ingurunea asko aldatzen dute, eta desorekak sortzen dituzte, epe ertain edo luzera osasuna eta gizarte ongizatea okertzen dituztenak. Horregatik, eremu horretako ikertzaileek uste dute datozen hamarkadetan metropoli eredu hori krisian sartuko dela.
|
|
|
Orain arte, gutxienez, bi bretxa handi identifikatu dira, itsasoaren mailaren azpitik eraikitako udalerriaren %80an uren igoera azkarra eragiten dutenak. Hori dela eta, agintariek agindu behar izan
|
dute
hiri horretan dauden errefuxiatuentzako zentroetan dauden milaka pertsonen ebakuazioa. Hondar ondorioak Bestalde, Katrinak urakan indarra galdu du behin betiko, eta ekaitz tropikal bihurtu da, orduko 56 kilometrora arteko uholde urak eta haizeak dituena.
|
|
2006
|
|
|
Bestalde, jabego kolektiboa daukate, beraz, jabego hori erabiltzeko eskubidea odolekoa izan behar da (senideen artean, tribukoa). Ez
|
dute
hiria entitate bezala ezagutzen. Ibiltariak direnez, ez dute mugaren kontzeptua.
|
|
|
Azterlan horrek erakusten du Espainiako hirietako etxebizitzen gehieneko prezioak ez direla hain motel ibili, kontrakoa baizik. Are gehiago, azken urtean hiru hirik bat egin
|
dute
hiri kaskoen klub bikainarekin. Klub horretan, metro koadro bakoitzeko 6.000 eurotik gorako prezioak dituzten etxebizitzak aurki daitezke, hau da, etxebizitza metro koadro bakoitzeko milioi bat pezeta baino gehiago dituztenak.
|
|
|
–Lehenago esan nahi nizun baina ez nekien nola hasi. Karlos ikusi
|
dute
hirian. Esan ez esan egon naiz, amaren kontua dela-eta, baina gero pentsatu dut hobe zela esatea.
|
|
2007
|
|
|
Orkatila behintzat bere lekuan dago. Azkar agurtu dituzte Peterrek eta emazteak, ez omen
|
dute
hirira berandu ailegatu nahi. Itzuliko gara, hau paradisua da, izan dira Lauraren azken hitzak, baina bero madarikatu hau, nola agoantatzen duzue?
|
|
|
Irakeko pozoitze kasuak ere ezagutzen dira, ogia prestatzeko erabilitako gari haziak merkuriozko konposatu ez organikoen bidez estalitako landare osasunerako estaldurarekin tratatu baitziren. Gainera, berriki egindako ikerketek erakusten
|
dute
hiri hondakinen zabortegietan eta hondakin urak tratatzeko instalazioetan.
|
|
|
beste alde batetik, Brotchieren ideiak bultzada jaso zuen eta Vodafoneren babesa, operadore britainiarrak ematen dituen sarien barruan urtetik urtera besteen bizitzak salbatzen dituztenak, nahiz eta arriskuan jarri berea. Ez du balio telefonoa aurkitzen bada itzalita, larrialdi zerbitzuek PINa ezagutzen ez dutelako Ez hala ere, ideia horrek zailtasun praktikoak ditu, gisa adierazi
|
dute
hiri legendak sailkatzeko web gunean, Snopes. Adibidez, ez duela balio telefonoa itzalita badago, larrialdi zerbitzuek PINa ezagutzen ez dutelako, edo terminala hautsita badago funtzionatuko du.
|
|
|
Eta helmuga batera iristen badira, batzuetan' euro taxi' batean (taxi egokituak) mugitzea besterik ez da geratzen. Oraindik ezin
|
dute
hiriko garraio publikora jo, Madrilen edo Bartzelonan oraindik ez baitituzte metro linea guztiak eta busak guztiz egokituta. Alternatibak Turismoaren normalizazioa ere negozio aukera bikaina izan daiteke, baina ez pertsona ezinduek zerbitzu faltagatik gehiago gastatu behar dutelako, turismoa lehentasunetako bat delako baizik.
|
|
|
gondola@gondolavenezia.it eta telefonoa (39) 0415285075 Il baporettoa Horrela deitzen zaio Veneziako garraio publikoari. " Il Gran Canale", Veneziako nagusia, zeharkatzen
|
dute
hiria" ese" gisa. Hori da" la Sereníssima" bere uretatik ikusteko aukerarik azkarrena eta merkeena, bederatzi euroko tarifa laua kostatzen baita:
|
|
|
–entzun dio txoferrari urrutitik, oso urrutitik?. Lau katu dira, eta beti bezala jarri
|
dute
hiria hankaz gora!
|
|
2008
|
|
|
Plaza honen inguruan, hiriko bi kale nagusi, Independentzia eta Postas. Biek bat egiten
|
dute
hiriko beste gune garrantzitsu batean, Posta enparantzan. Izenak agintzen duen bezala, bertan dago hiriko postetxea.
|
|
|
Bestalde, Donostiako Altxerri arte galeriara bisita ere egingo
|
dute
hiriko erreferente kultural bezala 25 urte betetzen dituen honetan. Chillida edota Zumeta bezalako puntako artisten lanak tartekatuz, balore artistiko berriak ezagutzera ematea da areto honen helburua.
|
|
|
Paparrean, gainera, bitxiak daramatzate. Baserritarren aldean jarrera erakargarria
|
dute
hiriko neskatilek, ikuslea kortejatzen ariko balira bezala. Nabari nabaria da Art décoaren eragina, 20ko hamarkadako baikortasun hori darie pinturei.
|
|
|
Ikuspegi horrekin, gero eta hiri gehiagok
|
dute
hiri mugikortasun publikoaren eskaintza hori. Alemanian, Herbehereetan, Danimarkan eta Norvegian aspalditik erabiltzen da sistema hori.
|
|
|
Ildo horretatik, azaroaren 18ko 22/ 2005 Legeak 0,4140 zentimo/ kWh karburante gisa erabiltzeko zerga ezartzen du gas naturalarentzat. Prezio hori gasolioarena baino 6,5 aldiz txikiagoa da, eta zenbait erakundek ibilgailu horiek erabiltzea bultzatzen
|
dute
hiriko kutsadura murrizteko. Era berean, Energia Aurrezki eta Dibertsifikazio Institutuak (IDAE) eta autonomia erkidego gehienek ibilgailu horiek erosteko diru-laguntzak eskaintzen dituzte (2.000 euro turismoentzako eta 12.000 euro ibilgailu astunentzako), baita karga estazioak finantzatzeko ere (30.000 euro banakakoentzat eta 60.000 euro ibilgailu kolektiboentzat).
|
|
|
Alemanian, Wolfsburg eko biztanleek energia hainbat modutan erauzten duen sistema bat
|
dute
hiriko hondakin uretatik. Hondakin likido horien tratamenduari esker, biogasa lor daiteke.
|
|
|
Horregatik, txostenak test bat eskaintzen du, hiri bateko ahulguneak ebaluatu eta ezagutzeko aukera ematen duena, eta, aldi berean, tokiko erakundeek beranduegi izan aurretik zer estrategia zehatz hartu lituzketen zehazten duena. Hartu beharreko neurriak Txostenaren arduradunek ohartarazten
|
dute
hiri bakoitza desberdina dela; beraz, agintariek aztertu lukete zein diren mehatxu nagusiak, eta estrategia zehatzak aplikatu, tokiko testuinguruaren, lehentasunen, baliabideen eta gaitasunaren arabera. Imagen:
|
|
|
Gainera, Internet bidez ere deskarga eta inprima daitezke (nahi adina) plataformetan (oso ezaguna den bat Family Check da, Madrilgo Erkidegoan aritzen dena), edo sarearen bidez taloitegi bat bidaltzeko eska daiteke. Eskaera handiagoa
|
dute
hiri handietan. Sustapen gehienak aisiarekin lotutako produktu eta zerbitzuekin lotuta daude, hala nola deskontuak jatetxeetan, museoetarako sarrerak, aisialdiko jarduerak eta abar.
|
|
|
Bost urte irakurtzen ikasi gurean lelopean hasiera eman dio Larrabetzuko Literatura Eskolak 2008/ 2009 ikasturteari. Lehenengo saioa urriaren 25ean egingo
|
dute
urian, eta bertan literatura eta kazetaritzaren arteko harremanari buruz aritu da Iñigo Aranbarri. Hurrengo saioetan Euskal Herriko hainbat txokotara eramango dute Literaturarako grina:
|
|
|
Ahots indartsuek beteko
|
dute
hiria
|
|
|
Auto ilarak ekiditeko, gaur goizetik aurrera autoak hiritik kanporako norantzan baino dute zirkulatu. Jadanik hutsik dauden etxe eta dendatan lapurretarik egin ez dezaten, 5.000 soldaduk zaintzen
|
dute
hiria eta etxeratze agindua dago atzotik. Neurriak neurri, badago New Orleans beste urakan bati aurre egiteko gai dela zalantzan jartzen duenik.
|
|
|
Usadioa dute etxera bidean Pelota kalean duten itsulapikoan sobratutako txanponak botatzea. Urte osoan bildutakoa Txikitero Egunean jasotzen
|
dute
hiriko GKE bati emateko.
|
|
|
Gose dira. Agintearen ustez itxura zatarra ematen
|
dute
hirietan, eta kamioietan mendi aldera eramaten dituzte. Handik hiru egunen buruan itzuli egiten dira.
|
|
|
PPko eledun Maria Jose Usandizagak amorrua erakutsi zuen atzoko bilkuran, Donostiako Udalak azken hamabi urteotan ez duelako neurririk hartu kaleari izena aldatzeko. Biktimek eta borreroek leku bera
|
dute
hirian. Gardoki etakidea zela eta Espainiako Gobernuak EAEn duen ordezkaritzak Donostiako Udalari pasabideari izena aldatzeko eskatu diola gogoratu zion Odon Elorza alkateari (PSE).
|
|
|
–Eskiloren Orestiadaren bukaeran, jarraitu du Barrutiak?, Eirineak, Orestesek Klimenestra ama hil duelako mendekua hartu nahi duten jainkosa indar mendekari basapiztia itsuak, Eumenide bihurtzen dira Apolo jainkoa eta Atenearen laguntzarekin; atenastarrek emandako arropekin janzten dira, Atenearen proposamena onartzen dute, eta hortik aurrera, leku bat izanen
|
dute
hirian. Polisaren sorrera kontatzen zaigu, mendekuaren oldarra utzi eta konfiantza eta adiskidantza zibila onartzen dituzte indar mendekatzaileek, beharrezko elementuak hiria osatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Sei urtetan bi halakotu zuen biztanlegoa Victorvillek. Kaliforniako hegoalde osotik iritsitako etorkinek egin
|
dute
hiri hau Los Angeles bera baino etnia ugariagoko. Baina Victorvillen ez da industriarik eta jendeak soldata irabazteko bi ordutara dauden lantokietara jo behar du.
|
|
|
oloretsuak dira eta jai giroan murgiltzen gaituzte baina elkarte ekologistek aspaldi esan
|
dute
hiriak girlandekin argiztatzea gehiegizko elektrizitate gastua dela eta ingurumenari kalte egiten diona, gainera.
|
|
|
Programari erreparatuz Estatu espainiarrean sona handia duten figurak iritsiko dira Bilbora, hala nola, Concha Buika abeslaria edo Rossy de Palma aktorea; baita nazioarteko artistak ere, esaterako, Valerio Festi, Puerto Candelaria kolonbiarrak, Bboy Reveal estatubatuarra eta Night Desire holandarrak. Baina ukitu berezia bertako artistek eta sortzaileek emango diote, adibidez, txalaparta bezalako instrumentu tradizionalekin soinu garaikideak lortzen duen Oreka Tx taldeak, Kukai eta La Intrusa dantza konpainiek, Asier Zabaleta artistak eta Galatea talde bilbotarrak.Ikuskizunek aurkikuntza iradokiko duen ibilbidea osatuko
|
dute
hirian zehar, Arriaga plazan, Bidebarrietako liburutegian, BilbaoArten, Santiago katedralaren atarian, Areatzako kioskoan, Bilboko Udaletxearen aurrealdean eta Guggenheimen, Arte Ederren Museoan, Eliza Museoan eta Euskal Museoan.
|
|
|
Donostiako Ada kirol dendako Mireni goraintziak emateko eskatu dit.Aise ailegatu gara Oviedora. Arratsaldeko 17: 00tan irekitzen omen
|
dute
hirian aterpea. Katedrala ikusi dugu Vicentek eta biok eta San Salvadorren irudi famatua: Quien va a Santiagoy no a San Salvadorvisita al vasallo ydeja al SeñorTabernatxo batean dotore bazkaldu dugu Vicentek eta biok 8 eurotan.
|
|
|
Berdin ezin atchik eta bederen zentzuz jokatu dira [gorriak]. Ez
|
dute
hiriari su emanez dituzte etcheak aurthiki. Zubi guziak haatik jauzarazi dituzte, omen baita hortanberean hogei miliun pesetaren makurra.
|
|
|
“Hiri beroaren uhartea” (“urban heat island”) adierazpena 1958an sortu zen lehen aldiz, Gordon Manley klimatologo ingelesak Ingalaterrako hirietako elur prezipitazioen murrizketa eta hirietako tenperaturen igoera erlazionatu zituenean. Zenbait faktorek “bero uhartea” edo “uharte termikoa” eragiten
|
dute
hirietan, eta intentsitatea aldatu egiten da. Hiriguneak eraikitzeko moduak tenperatura igotzen laguntzen du.
|
|
|
500.000 eta milioi bat biztanle arteko hirietan, airearen tenperatura 1,1 eta 1,2 °C igo ohi da; eta milioi bat biztanleko tenperatura gaindituta, tenperatura 1,2 eta 1,5 °C bitartean igo daiteke. Bestalde, baldintza klimatologiko edo geografikoek ere eragina
|
dute
hiriko tenperaturak gehiago edo gutxiago igotzean. Hala, haizerik eta hodeirik gabeko klimak areagotu egingo du bero uhartearen efektua; udan, aldiz, kostaldeko hiri batek etekina aterako dio ozeanoaren azaleko tenperatura lurrekoa baino hotzago egoteari eta haizeak lurrerantz jotzen duenean.
|
|
|
Zelaiko lasaitasuna, ingurune ez hain asea eta zaratatsua, kerik gabea eta metro koadro gehiagoko etxea, euro gutxiago ordainduta. Horixe espero
|
dute
hiri inguruko etxebizitza konplexuetan eraikitako etxe edo txaleten erosleek. Hala ere, etxebizitza horietako bat erostea erabaki aurretik, zenbait faktore hartu behar dira kontuan, hala nola distantzia, zerbitzu falta edo eraikuntzen kalitatea.
|
|
|
Ziburu Bihar hasita asteburu aberatsa pentsatua
|
dute
hiriko sainduaren bestaren karietara
|
|
|
Hamahiru arazoren iturria izan da tranbia ditxosozkoa: eraikitzeko lan amaigabeak sortzen dituen zarata eta trafiko arazoak, kasu; errailek eta zutoinek eragin txar makurra izango
|
dute
hiriko paisaian baina zer axola die horrek Alde Zaharreko bihotz bihotzean eskailera mekanikoak jarri dituzten atilei?.
|
|
|
Haren arabera,, aparteko garapena? izan
|
dute
hiri hondakinen planean zehaztutako politikek. –Hala erakutsi dute adierazleek eta datozen urteetan sortuko den zaborraren aurreikuspenek?.
|
|
|
Horren aurrean, aztoratutako jende multzoak hildakoen zerrenda luza ez dezan, poliziaz josi
|
dute
hiria. Hala argudiatzen dute, behinik behin, agintariek.
|
|
|
Izan ere, Iparraldera frantziar asko joaten da uda pasatzera, eta Bordele bitarte ez
|
dute
hiri handi bat Donostia bezalakoa eta Hamabostaldiak eskaintzen diena ematen diena.
|
|
|
Artista batzuek antzinako erara argazkiak ateratzeko aukera eskaintzen dute. Beste batzuek, berriz, Bilbora trenean doazenei konpainia egiten diete, haien ahots goxo eta gitarraz lagundutako musikaren bidez. Artistetako batzuek bi edo hiru eguneko geldialdia egiten
|
dute
hirian, baina badira aste osoa Bilbon pasatzeko asmoa duten artistak ere.
|
|
|
Kirkuken gehiengoa direla jakitun, bozen emaitzek ere hori islatzea nahi dute. Arabiar eta turkomanoek salatzen dutenez, bertakoak ez diren kurduekin puztu
|
dute
hiriko biztanleria. Azken akordioa kurduen aldekoa izan da neurri handi baten:
|
|
|
Baina ez dira gaur Tom Sawyer en garaiak. Enpresa handietako diruek definitzen
|
dute
hirietako espazio publikoa eta helburu politiko ekonomiko bihurtu da hiri irudi bat sortzea. Pirata izan nahi dutenentzako, askatasunez mugitu nahi dutenentzako oasiak gero eta ezkutuago daude.
|
|
2010
|
|
|
Zein eginkizun
|
dute
hiriek zure obran?
|
|
|
Horrexegatik, emaitza ona lortu
|
dute
hiriek atal horretan, 2006.
|
|
|
Guk aztertu ditugun hirietako udalek, batez beste, aurrekontuan% 2,5 jartzen
|
dute
hirien birikatzat har litezkeen gune horietarako; hau da, urtean 28,7 milioi euro.
|
|
|
Gutxienez bost zibil, polizia bat eta bederatzi matxinatu hil egin dira dagoeneko talibanek burututako erasoan Kabulen erdigunean (Afganistan). Lau talibanek buruaz beste egin
|
dute
hiriko kokapen ezberdinetan, eta beste matxinatu batzuek segurtasun indarrei aurre egin diete.
|
|
|
Matxinatuek ez dute Gobernuaren eraikuntzarik hartzea lortu, baina kaosa sortu
|
dute
hirian, urte osoan izan den gogorrena.
|
|
|
Kultura eta dira apirilaren 23 eta 25a bitartean Gipuzkoako hiriburuan egingo den lehen lehen selfmade jaialdiaren oinarriak. Donostia 2016 hautagaitzaren bulegoak antolatuta, hiritarren kultur energiaz osatutako festibala da hau, eta egun horietan energiaz beteriko 69 hitzorduz busti nahi
|
dute
hiria.
|
|
|
Eliza txiki geratu da (500 pertsonarentzako lekua du) eta, hori aurrikusita, elizkizuna zuzenean eman
|
dute
hiriko 14 elizetan eta Duisburgoko futbol zelaian. Azken honetako berdegunean gurutze handi bat jarri dute.
|
|
|
Plazara joan beharrean peñek kalejira egin
|
dute
hiriko kale ezberdinetatik eta eguzkitako tendiduak Carlos IIIaren etorbideagatik aldatu dute.
|
|
|
Idazle guztiek
|
dute
hiri kuttun bat, herri berezi bat. Guztietan kuttunena beharbada Paris da.
|
|
|
Marx anaia ezagunek, bere aldetik, zentzugabeko egoerak biziko dituzte Gau bat operan filmean. Milaneko operako izar ospetsuenak itsasontzi batean sartu eta New Yorkeko bidea hartuz, inork ahaztuko ez duen opera estreinaldia eta eskandalu ikaragarria sortuko
|
dute
hiri amerikarrean. Marx anaien kakomakoak filmak ere egoera eroak aurkeztuko ditu.
|
|
|
Museotik ihes egin zuten samurai armadurek istilu ugari sortu
|
dute
hiri osoan.
|
|
|
Kontraurbanizazioaren fenomenoak herrialde garatu gehienetaneragina izan badu ere, haren materializazio espaziala eta gainerako ezaugarriaklurraldearen ezaugarriek baldintzatzen dituzte. Horrela izanda, ez dugu ahaztubehar EAE eskualde txikia eta oso hiritartua dela, populazio dentsitate handia, garapen ekonomiko maila altua, garraio sare trinkoa duela... faktore hauek guztiekerraztu egiten
|
dute
hirietan bizi den populazio sektore baten nahia: hiri esparrukongestionatuak utzi inguruko landa espazioan etxebizitza birkokatzeko.
|
|
|
Kontraurbanizazioarenfuntzezko ezaugarria azaltzen da beraz: hirigune handi eta ertainek (3 hiriburuakizan ezik) populazioa galtzen
|
dute
hiri txiki eta herrien alde.
|
|
|
Industrializazioan oinarrituriko modernizazio ereduaren arabera, aldiz, industriak gaitasuna erakutsi behar du nekazaritzako lan indarraren soberakinakxurgatzeko. Errealitatean, aldiz, landetatik hirietara gertaturiko migrazio handiekez
|
dute
hirietan lanpostu nahikorik aurkitu. Dena den, Hegoaldeko estatu askokindustrializazioaren aldeko apustua indarrean jarri nahi izan dute, aurretik industrializaturiko Iparraldeko herrialdeen urratsei jarraitzeko.
|
|
|
Autobus bakoitzak GPSa ere badu edozein unetan aurkitzeko. Tranbiaren segurtasuna Bilbok, Sevillak edo Valentziak, besteak beste, tranbia sare bat
|
dute
hiri garraiorako. Metroak eta autobusek bezala, antzeko segurtasun neurriak dituzte (edo izateko asmoa dute).
|
|
|
Txantxa dirudi udan hiri turismoa egitea, baina ez. Hilabete beroetan, denek ihes egiten
|
dute
hirietatik, eta horrek hainbat abantaila ditu. Jende gutxiagok leku, aukera eta eskaintza gehiago ditu.
|
|
|
Progresoarena kontzeptu lausoa da: bankariek bizkarzainekin zeharkatu behar izaten
|
dute
hiria, Estatu Batuen aurrekontu militarraren erdiarekin soluzionatuko litzateke gosearen arazoa munduan. Baina emantzipazioaren eta igualitarismoaren betiko ideiak ezinezkotzat aurkezten dira.
|
|
|
Pierre Lhandek, euskaldunari" baserritarra izatea" atsegin zitzaiola idatzi du. William A. Douglass eta Jon Bilbaok seinalatu
|
dute
hirian lan egiteak besteen kontrolpean lan egitea zekarrela906 eta" etxejaun" edo" etxekoandre" izateak ematen zuela pertsonaren itzala sasoi hartan.
|
|
|
Hiriak ez dira horrela sailkatzen, beste modu honetara baizik: hiri batzuek urterik urte eta aldaketarik aldaketa desirei forma ematen segitzen dute, beste hiri batzuetan desirek ezabatzen
|
dute
hiria edo hiriak ezabatzen ditu desirak.
|
|
|
Aurreikusitako azpiegitura guztiek azken belaunaldiko teknologia erabiliko dute, eta, horri esker, gaur egun ahal den tratamendurik egokiena izango
|
dute
hiri hondakinek. Birziklapen portzentaje handiak lortuko dira, konpostatzean egun lor daitezken emaitza onenak izango dira eta energia balorizazioa ingurumenari ahalik eta kalte txikiena eginez egingo da, aurki eraikitzen hasiko den Zubietako plantaren instalazio modernoei esker.
|
|
2011
|
|
|
Hiria apurka bisitariz husten ari da hortaz.«Bi egunetarako etorri gara, eta, garrantzitsuena ikusita, gaur goaz etxera bueltan», zioten Yago eta Marta madrildarrek. Beste askok asteburu osoa eman
|
dute
hirian, eskaintza eta giroaz gozatzen. «Bilboko Zazpikaleak goitik behera ezagutzen ditut dagoeneko, egunero ibili baikara han tabernarik taberna poteoan».
|
|
|
Asteartean, berriz, hiriko hainbat gune eskuratu ostean «asko jota 48 orduan» hiria askatuko zutela iragarri zuten. Gaddafiren aldekoen erresistentzia, baina, esperotakoa baino indartsuagoa ari da izaten, eta oraindik ez
|
dute
hiria hartzea lortu. Koronelaren jaioterria izanik, bi aldeentzat balio sinboliko handia du Surtek, eta, horrexegatik, bereziki gogorra izaten ari da gerra hiri horretan.NATOk, berriz, erasoak egin ditu azken orduetan Surten, koronelaren helburu militarren aurka.
|
|
|
Horiexek girotuko dute festa, eta pozez eta kolorez jantziko.Asteburuan, ekitaldi ugariEuskaldunen elkartea kalera irtengo da: herri kirolak izango dira Necocheako hondartzan; euskal abesbatzen topaketa antolatu
|
dute
hiriko elizan; eta Aukeran dantza taldeak Gernika ikuskizuna emango du hiriko antzoki batean. Eta, ohikoa denez, erromeria handi batek amaituko du gaualdia euskal etxean.Larunbata bileren eguna izango da, Argentinako euskal etxeetako ordezkariak bilduko baititu FEVAk; liburuzainen, euskara irakasleen eta dantzari taldeetako zuzendarien topaketak ere izango dira.
|
|
|
Hondakin horiek biltzeko, nagusiki edukiontzien sistema erabiltzen
|
dute
hiri guztietan.
|
|
|
Megahiriak dira 21 horiek, hamar milioitik gorako populazioa dutenak. Biztanle kopuruak ez ezik, hirietako jendearen baliabideek ere izugarrizko eragina
|
dute
hirien garapenean. Hala, modu batera edo bestera eboluzionatzen dute hiriek.
|
|
|
Biztanle kopuruak ez ezik, hirietako jendearen baliabideek ere izugarrizko eragina dute hirien garapenean. Hala, modu batera edo bestera eboluzionatzen
|
dute
hiriek. Bizidunak balira bezala.
|
|
|
pregoia ere jo
|
dute
hirian
|
|
|
...an oxigeno bonbonakbutano bonbonengatik ordezkatzeko aukera.Zaude adi gazte, lastimaren enbaxadore izendatu baitzaitzakete, eta tundretako flamenkoekdantza geldo bat eskainiko dizute.Dunetako sugetzarrekberaien pozoia irentsi dute zure igaroan.Estepako otsoekulu egingo dute ilargi handiaren magiazkutsatzen uzten zaren hurrengo aldian.Eta asko estutuz gero, zure izena daraman auzo berri bateraikiko
|
dute
hiriaren periferian.Akitu ezazu geratzen zaizun denbora gazte, lastimaren amarauna harilkatzen, doktorea diagnosian erratu dela dioengutuna jaso baino lehen.
|
|
|
Lehen ikusi dugun bezala anarkismoa izan zen Tolosan lehendabizikoz agertu zen langile ideologia. Lehen Internazionalaren gainbeherarekin ordea hau ere erori egin zen eta lehenengo talde sozialistek izandako geldialdiak baino handiagoa jasango
|
dute
hiri gipuzkoarrean. Euskal Herri osoan UGTk suposatzen dieten konpetentzia esanguratsua eta han hemenkoako ekintzetan hartuko dute parte baina finkapenerako zailtasunekin.
|
|
|
Zirkulazioari buruzko Erregelamendu Orokorra aurten aldatuko da, eta lehen aldiz sartuko ditu bizikletak, Trafiko Zuzendaritza Nagusiak adierazi duenez. Garraiobide hori “alternatibotik” “lehentasunezkora” pasatzeko asmoa
|
dute
hirietan. Erreformak indarra hartzen duenean, bizikletak galtzadaren erdialdetik ibili ahal izango dira —eta ez eskuinetik— “30 zona” deritzenetan, non gehieneko abiadura 30 kilometro orduko izango baita.
|
|
|
Mapfre Fundazioko Prebentzio, Osasun eta Ingurumen Institutuak egindako “Etxetik kanpoko adineko pertsonen istripu tasa” txostenak aitortzen du haiek erortzeko joera handiagoa dutela. 71 urtetik gorako emakumeek kontuz ibili behar
|
dute
hiri bideetako espaloi, zintarri edo eskailerekin. “Auto harrapaketak edo istripuak ere ohikoagoak dira 71 eta 75 urte bitarteko pertsonengan”, erantsi du azterlanak.
|
|
|
Valladolideko Udalak eta Jacobea Vallisoletana elkarteak Donejakue bidea sustatuko
|
dute
hirian barna.
|
|
|
eraikiko
|
dute
hiriaren periferian.
|
|
2012
|
|
|
Kubako hiriburuan, berrogeita hamar urte geroago, beste iraultza bat ari da gertatzen: zonbiek izua zabaldu
|
dute
hirian. Kubako agintarien arabera, gobernu estatubatuarraren azken eraso mota da.
|
|
|
Geroz eta fronte gehiago daude irekita Sirian, baina borroka gogorrenak Halaben jazo dira. Ostiralean hasi ziren liskarrak, Salaheddine auzoan, eta hiriko beste hainbat gunetara hedatu ziren atzo; oposizioko Herri Koordinaziorako Batzordeak eta Londresen egoitza duen Siriako Giza Eskubideen Behatokiak adierazi dutenez, ehunka lagunek ihes egin
|
dute
hiritik. Damaskon ere egoera ez da baretu.
|
|
|
Parte Zaharra izango da ospakizunen erdigunea, eta kirol ekitaldiak, jaietako ardatzetako bat. Arraunzaleek bihar eta irailaren 2an eta 9an hartuko
|
dute
hiria, baina badira bestelako probak ere: Euskadiko Trontza txapelketa eta pilota txapelketak, Trinitate plazan; Urgulleko Krossa, Kontxako Badiako beteranoen igeriketa proba eta I. Stand Up Padel zeharkaldia, Kontxako uretan hori ere.
|
|
|
etxartean sortzen baita etxe bakoitzaz harago den eremu publikoa, baita baserri aldean ere, baina kalean etxe artekoa estuagoa, trinkoagoa eta mamitsuagoa da beti. ezarian, etxe arteak espazio publikoa bereganatu zuen, plazan hain zuzen. hiria sortzez askotariko jendeen eta zerbitzuen kontzentrazioa da. eta hala denez, hiria boterearen kontzentrazioa da. hirian bildu eta trinkotu diren jendeek hirian bizitzen ikasi behar dute, hau da, euren bizierritmoak sinkronizatu behar dituzte. Beste edozein giza taldetan bezala, baina hirira (eredu idealaren arabera) desberdinak elkartu direnez, berariaz ikasi
|
dute
hiri eremuan, plazan eta kalean batera bizitzen, nor bere etxean betiko eran bizi den bitartean. hala bada, hiria polikronia lokalizatu bat da, eta elkarrekin bizi beharrak sinkronizatua.
|
|
|
Baina ez dira, inondik inora, hiritar eredua. horietako asko eta asko kaletar hutsak izan arren, Eduardo Apodaka – Euskaltasuna, hiritik begiratuta duten mintzoagatik inguruko bazter lohi eta basatsuetakoekin berdintzen dituzte erdaldun hiritarrek: aldeanos, jebos, casheros... donostian, eibarren, Gasteizen edo Baionan hamaika euskaldun bizi arren, ez
|
dute
hiririk. ez dira hirikoak. hiria, esan bezala, erdara da. edo, hobe esan, erdara da hiritar bizimodu modernoari euskaldun modernizatuak eman behar izan dion izena eta ikasi behar izan duen jakintza. Batzuetan, erdal jakintza hura euskaraz ematen saiatu da; orduan itzultzailea da, kontrabandista, garraiolaria, zamaketaria... erdal hiriaren kontra konspiratzen du euskal jendeak1.
|
|
|
Hiri hipermodernoan, hala nola gizarte hipermodernoan, pasabideak eta kontsumoedo zerbitzuhornitegiak dira nagusi. katu dira. hiri berean gaudela ere, oso erritmo eta modu diferenteetan bizi gaitezke. hemen garela, lekutan gara. hiri global hori beraz, hiri hipermodernoetan zehar ehuntzen ari den konexioeta trafiko korridoreen sarea da. hiri klonetan ari da prozesua suspertzen. Mundua osorik barnebiltzen ei
|
dute
hiri klon horiek. Mundu hiriak dira, horrenbestez.
|
|
|
altzairu sendozkoa da eta tinko estekaturik daramate eskumuturretan, eskua guztiz zabaltzen ere eragozten diela. Hortaz, ihesa elkarrekin egitera beharturik daude; laster adostu
|
dute
hirirantz jotzea dela egokiena, bertan ezkutatzea errazagoa izango delakoan, zeren baso eta baserri artera sartuz gero, txakurrekin eta arrastoa segitu eta gau berean atxilo egon ditzakete. Beraz, hiri aldera jo dute, trinkili trankala, errepide estratak saihestuta, bidezidorretatik eta inoiz erreka ibietatik ibiliz.
|
|
|
XIX. mendeko zabalguneetan espaziourbanizatuaren% 15 bitarteraino handitu zen bideen azalera, espaloiaren etagaltzadaren artean banatuta, eta garraioak bere espazio propioa zeukan ordurako.Egungo metropoli erregioetan bideek espazio guztiaren 2/ 3 arte hartzen dute LosAngelesen tankerako hirietan. Era horretako hiriak bide espazioan espezializatu dirazeharo eta ez
|
dute
hiriko beste funtzio batzuk aldi berean garatzen uzten, esparrumonofuntzionalak bihurtu baitira. Hiriko bizimoduak aberastasun, aniztasun etaharremanen potentzialtasun handia galtzen du horrela.
|
|
|
Horren adibide ugari ditugu, baina Bilbo hiriko paisaiarik oraindik pintatu ez duten artistengan gure harridurarako. Artista horietako batzuek, ordea, geroago hartuko
|
dute
hiria euren lan batzuen ardatz, aurrerago ikusiko dugunez. Horien artean, Alberto Rementería, Daniel Tamayo edota Juan Ugalde ditugu.
|
|
|
Huertoscompartidos.es ek ia ez du asterik bizi, nahiz eta, Cuerdaren arabera, 2.000 bisita baino gehiago jaso dituen eta ehun bat pertsona erregistratu dituen, “gehienak hortelano gisa, eta horregatik, lurzoruen jabe diren erakundeak parte hartzera animatzen ditugu.” Erregistroa doakoa izan da hasieran, baina bi euroko kuota ezarri nahi da (bat hasieran eta bestea hasieran, harremana lortu eta helburu kontratua finantzatu ondoren). Herrialde ekimen aitzindariak Herrialde ekimena
|
dute
hiri baratze partekatuen sistemak ezartzeko (“landshare” edo “shared gardens”). Erresuma Batuan, Landfit izan zen lehenengoetakoa Londresko Lewishan herrian, nahiz eta orain Capital Growth proiektuaren barruan dagoen.
|
|
|
Kalean gure zakurraren gorotzak biltzea da espainiar gehienentzat gainditu beharreko gaia. Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundeak (OCU) 2011n egin zuen Hondakinen Kudeaketa eta Bide Garbiketa ikerlanaren arabera, Espainiako hiriek bertan behera utzi
|
dute
hiria garbi mantendu behar denean. Eta kaleetako maskoten gorotzak jasotzea da herritarren ahulguneetako bat.
|
|
|
Tamaina ertaineko hiri adimendunak eta ekologikoak “European Smart Cities” proiektuak aldagai adimendun nagusien garapena aztertzen du, hala nola ingurumena, mugikortasuna edo gobernantza, tamaina ertaineko Europako 70 hiritan. Haren arduradunek, Europako zenbait unibertsitatetako talde batek, azaltzen
|
dute
hiri adimendunei buruzko azterlanak herri handietan oinarritzen direla, baina hiri ertainen erronkak eta beharrak desberdinak izan daitezke. Aztertutako 70 hirien sailkapena eskaintzen du proiektuak.
|
|
|
Nolanahi ere, azterketa eta azterketa mota horiek arreta erakartzen dute jardunbide egokiak nabarmentzeko, arduradunek ahal den neurrian lagundu eta hobetzeko, eta gainerako hiriek eredu hori ezagutu eta jarrai dezaten. Hiri Adimendunen Espainiako Sarea Espainiako hamazazpi hirik (A Coruña, Ávila, Bartzelona, Burgos, Cáceres, Castelló, Huesca, Logroño, Iruñea, Palentzia, Madril, Malaga, Salamanca, Santander, Segovia, Gasteiz eta Valladolid) sortu
|
dute
Hiri Adimendunen Espainiako Sarea. Udal kudeatzaile nagusiek ekainaren 27an onartuko dituzte estatutuak Valladoliden, egoitza iraunkorrean.
|
|
|
Hiria kontrolatzen da kameren bitartez, arauak ezartzen dira seinaleen bidez? baina skaterrek eta parkourlariek, haien gorputzaren osotasunarekin sentitzen
|
dute
hiri espazioa, begira begira dagoen, anaia handiari, aurre hartuz.
|
|
|
–Azken batean zeu ere Goninen semea edo Charlesena bezalakoa zara: nahiago
|
dute
hirian peontzan jardun, nahiz eta badakiten ez direla hemen bezain ongi biziko, baina burutik ideia hori kendu nahi diedanean, zera erantzuten didate: " Aldaketa bat izango da".
|
|
2013
|
|
|
Edonola ere, bertan biziko diren palestinarrek erabakiko
|
dute
hiriak zein nortasun izango duen. Erronka interesgarria da:
|
|
|
Gerra agertoki bihurtu dira Boston eta inguruak asteon. AEBetako hainbat indar militarrek hartu
|
dute
hiria, eta etxeratze agindua eman zieten herritarrei, bariku arratsaldera arte. Bertsio ofizialaren arabera, hain zuzen bariku arratsaldean aurkitu zuen Watertowngo herritar batek Dzhokharren arrastoa.
|