|
2002
|
|
|
Dena den, lagun berri onak egingo ditu bidean, Yako haizearen nahierara inola ere utziko ez duten adiskideak, eta beraiekin joango da neskatila itsasoa ikustera, eta Aeziha deritzan hiri handi batera gero. Yakok ez
|
ditu
hiri handiak ezagutzen, eta belarriak estali behar izaten ditu hango zarata apaltzeko. Hamaika gauza harrigarri ikusiko ditu Aezihan, autoak, anbulantziak, polizia kotxeak eta bestek osatutako zarataren erdian erabateko isiltasunean eta presaka bezala dabilen jendetza, kasu.
|
|
|
Valentzia da biztanleko semaforo gehien
|
dituen
hiri handia
|
|
2003
|
|
|
Pneumologoen arabera, asmak eragin handiagoa
|
du
hiri handietan.
|
|
2005
|
|
|
Mundu osoko WiFi iraultzak esan nahi
|
du
hiri handi batean edozein tokitan konektatu ahal izatea, etxe eta bulegoetan kablerik gabeko sareak egon ohi baitira. Baina tristea da ikustea eskuzabaltasun horren atzean ez dagoela altruismorik, zailtasun teknologikoak baizik.
|
|
|
Mutikoa gelatik urtzen zen burua apal, jaun andreek esku gibelaz joateko keinua marraztu bezain laster. Baina ez zuen axolarik, bere bidea azpatuko
|
zuela
hiri handi hartan, jende hauen izpiritu hertsikeriaren azpitik.
|
|
2006
|
|
|
Substantzia horiek batez ere zirkulazioak sortzen ditu, Europako hiri handietako poluzioaren %50 eta %70 artean, eta, neurri txikiagoan, zentral elektrikoek. Smog mota hori Los Angelesen deskribatu zen lehen aldiz 1940ko hamarkadan, eta bereziki areagotzen da trafiko handia, eguzkitsua eta aire mugimendu txikia
|
duten
hiri handietan. Oso adierazgarria da, halaber, kostaldea duten edo handik hurbil dauden hirietan, hala nola Los Angelesen edo Tokion, eta bailara zabaletan kokatutako hiri handietan, hala nola Mexiko hirian.
|
|
2008
|
|
|
Eskuzko sistema ezin hobea da hiri txiki eta ertainetarako, eta eguneroko erabileraz gain, oso erabilgarria izan daiteke eskaintza turistiko eta aisialdikotzat. Automatikoei dagokienez, egokiagoak dira eskaera handia eta egunerokoa
|
duten
hiri handi edo ertainetarako. Espainian, sistema hedatuena eskuliburua da, baina gero eta arraroagoa da erabilera automatikoaren adibideak ikustea, hala nola Bartzelonan edo Burgosen, txartel adimendunaren teknologiarekin, edo Albaceten, SMS bidezko sistemarekin.
|
|
|
Gainera, Internet bidez ere deskarga eta inprima daitezke (nahi adina) plataformetan (oso ezaguna den bat Family Check da, Madrilgo Erkidegoan aritzen dena), edo sarearen bidez taloitegi bat bidaltzeko eska daiteke. Eskaera handiagoa
|
dute
hiri handietan. Sustapen gehienak aisiarekin lotutako produktu eta zerbitzuekin lotuta daude, hala nola deskontuak jatetxeetan, museoetarako sarrerak, aisialdiko jarduerak eta abar.
|
|
2009
|
|
|
Azterlanaren egileen arabera, ikastetxe publikoen eta pribatuen artean 10 puntuko aldea egotearen arrazoia da gurasoen errenta maila txikiagoa dela, nutrizioan duten prestakuntza eskasa dela eta janariarekin gehiegizko permisibitatea dagoela. Ikerketak erakutsi duenez, per capita errenta txikiena
|
duten
hirietan handiagoa da haurren obesitate tasa. Are gehiago, bikoiztu ere egiten da:
|
|
|
Goi mailako hezkuntza maila dute, eta ekonomia maila ertain altua. Horri esker, hazkunde indize handienak
|
dituzten
hiri handietan kokatu daitezke, hala nola Madrilen, Katalunian eta Valentziako Erkidegoan. Hiru erkidego horietan biltzen dira itzuli diren gazteen %57, eta Kanarietan eta Galizian, berriz, %6 Lehenetsitako lekuak dira itzulitakoak.
|
|
|
Izan ere, Iparraldera frantziar asko joaten da uda pasatzera, eta Bordele bitarte ez
|
dute
hiri handi bat Donostia bezalakoa eta Hamabostaldiak eskaintzen diena ematen diena.
|
|
2011
|
|
|
Askotan aipatzen da megahirietan oso nekeza dela batetik bestera mugitzea, eta auto pilaketak noiznahi eta nonahi egotea oso gogaikarria dela. Fernando Bajoren ustez, ordea, megahirietan bizi diren hainbat eta hainbat lagunentzat merezi du ezerosotasun hori bizitzea, horren truke beste inon ez duten aukera aniztasuna
|
baitute
hiri handian, lan aukerei, kultura aukerei eta abarri dagokienez. Izan ere, hirietan, oro har, errazago lor daitezke hezkuntza, osasun zaintza, oinarrizko azpiegiturak, informazioa, ezagutza eta aukerak.
|
|
2014
|
|
|
Gero eta gehiago, bizikletak aukera sendoak, bideragarriak eta ekonomikoak dira haiekin lan egiten dutenentzat. Aukera horrek jarraitzaile ugari
|
ditu
hiri handietan, auto ilaren mugikortasunaren eta benetako konponbidearen alde. Gainera, merkea da eta ariketa fisikoa sustatzen du.
|
|
2015
|
|
|
Ainitz tokitan, Frantzian gaindi, eta bospasei urte barne, jendetza emendatu da ozka on batez bainan ez aparantziarik ere denetan. Ainitzek uste
|
dute
hiri handietan izan dela gorakada handiena bainan hori ere ez da denetan hola gertatu. Badira hiriak, hala nola Paue, zointan jendetza ttipitu baita, inguruko herrietan emendatu bada ere.
|
|
2016
|
|
|
Eremuz, Gabon da Frantziaren erditsua ez arras, eremu arau aise eta aise biztanle gutiago haatik, miliun bat eta zazpi ehun mila nunbait han! , Libreville,
|
dute
hiri handiena, jendetza guziaren erditsua han metatua, han eta inguruko herrietan. Jende andana pollita bada ere itsas hegian bereziki Port Gentil portuan (140.000 biztanle).
|
|
2017
|
|
|
Ikarak inmobilizaturik espaloiaren alboan, kalean bertan lehergailu andana jausi zen. Iñaxik uste
|
zuen
hiri handi horretan horietatik salbu zela baina bistan zegoen ezetz. Ondoko etxe bateko paretak lurrera abaildu ziren, eta hauts keztatua trinkotzen ari zen supituki.
|
|
2019
|
|
|
St Pancras geltokia Londres iparraldean. Gogoko
|
ditut
hiri handietako tren geltoki handiak. Hainbeste agur, hainbeste harrera.
|
|
|
Azken aldian oso denbora gutxi izan nuen hura ezagutzeko, eta leku interesgarri ugari ezagutu gabe geratu zitzaizkidan. Hori
|
dute
hiri handiek, leku gehiegi ezagutzeko.
|
|
2021
|
|
|
Nehork ez aski funts ez eta aski bertute gauzen haxean ezartzeko? Sobera saltsa, sobera azpijoko eta jukutria, bestalde zernahi bortizkeria jasaiten
|
duen
hiri handi hortan! Gutien ustean ba gaixtaginak elgarri tiroka plantatzen direnak!
|
|
|
Egokitze arazo ugari izan ziren, etxola auzoetako bizimodua etorkinen jatorrizko herrietakoaren oso antzekoa baitzen. Nekazari munduarekin zerikusi handiagoa
|
zuten
hiri handi bateko bizimodu zaratatsuarekin baino. Leku irekietan eta altuera gutxiko etxeetan bizitzera ohituta zeuden, ez ordea porlanezko etxe orratzen artean.
|
|
|
Goiz ederra dago eta Bartzelonan bizitzeaz harro sentitzen naizela esan dezaket. Gustuko
|
dut
Hiri Handitik oinez joatea, demagun gaur bezalako egun eguzkitsu batez, goizeko 10etan, dena jendez gainezka dagoela.
|
|
2022
|
|
|
Haiek kostaldeko herri txiki batekoak ziren, baina nahiago zuten Iruñea bezalako eguraldia eta are gehiago giroa. Maia gustura zegoen bere tailerrean egiten zituzten lanekin eta langileekin eta Andik nahiago
|
zituen
hiri handi bateko kuarteleko lana eta bizimodua. Sentitzen zuten lagunengandik banatzea eta urruti bizitzea, baina ez zuten erremediorik ikusten.
|
|
|
Errusiako armadak ez du aurrerapauso nabarmenik eman azken astean —oraindik ez
|
du
hiri handirik hartu—, eta badirudi erasoaldiaren fase berri baterako prestatzen aritu dela. Ukraina hegoaldean, Transnistria eta Donbass elkartzea du helburu, tarteko hiriak lotuta; Kieven, berriz, orain arteko lorpenak egonkortzen saiatu da, batez ere hiriburuaren ipar ekialdean.
|
|
2023
|
|
|
Azken urteotan, ebidentzia zientifikoaren arabera, gaitasun intelektualak, gaitasun kognitiboa eta oroimena murriztearen ondorio da kutsadura. Hau da, atmosferaren kutsadura handia
|
duen
hiri handi batean arnaste hutsagatik, estres oxidatiboa izateko eta nerbio sistema zentralaren narriadura goiztiarra izateko arrisku handiagoa dugu. Ikerketa epidemiologikoek etorkizuneko agertoki posibleaz ere ohartarazten dute, non, biztanleriaren zahartzeaz gain, atmosferaren kutsadurak narriadura kognitiboa —goiztiarragoa eta pertsona gehiagori— eragiten baitu.
|
|
|
EKE, Euskal Elkargoa, Departamendua, Akitania eta Frantziako Gobernua. Kultur politika bat
|
duten
hiri handi eta herri ertainak ere multzoan sartu dituzte. Lan horren proiekzioa, Indok iragarri duenez, epe luzekoa izanen da:
|
|
|
Badirudi, gaur egun, naturarekiko dugun lotura zuzena ezkutuan dagoela, eta ez dut uste on egiten digunik. Pribilegio hori ez
|
duten
hiri handietako bizimodutik gero eta gertuago gaudelakoan nago, asfaltoz eta etxebizitzaz inguraturik, gailuei so eta presaka biziz, besteak beste.
|
|
|
Sasoi honetan bere belaunaldikoak diren pintoreekin harremanak egiten ditu, hala nola Marta Cárdenas, Carlos Sanz, Ramon Zuriarrain, Juan Luis Goenaga... Ameztoi ere Madrilera bidali zuten ikastera, San Fernando akademia entzutetsura, eta
|
bazituen
hiri handian ere pontekoak eta bultzatzaileak: Ayllon kritikari ospetsua, Gordó galeriako nagusiak...
|
|
|
Paseoan gabiltzala, begira ditugu betiko atso zaharrak leihoan eta betiko dendariak atean; zelatatuak sentitzen gara, baina babestuak ere bai. Tokitan
|
dugu
hiri handia, non ibiltzen baitira gonazale mehatxagarriak zokomiran, sexua edo labana armatzat hartuta. Konkistatua, konkistatzailea, oraindik ez daukat guztiz garbi zein den aldea.
|