|
2000
|
|
|
Ikusitakoak ikusita, euskararen aldekoa baino areago, erdararen aldeko politika linguistikoa praktikatzen
|
dute
gure inguruko hedabideek. Gizartean bertan pairatzen duenegoera diglosiko bera bizi du euskarak hedabide idatzi nagusienetan.
|
|
|
Azkenik, ahaztura eta ezabadura linguistikoa praktikatzen
|
dute
gure artekozenbait egunkarik. Hain zuzen, euskara ignoratu egiten dute beren orrialdeetan bostegunkarik:
|
|
|
Modu erraz batean esateko, herritarren arteko nazio sentsibilitate desberdinakilustra ditzaketen multzo diferenteek sare polimorfikoa marrazten
|
dute
gure aurrean.Batzuek lurralde historiko bakarra islatzen duen oinarrizko multzoa baino ez duteikusten: foralistak dira horiek.
|
|
|
Giza borondateak sortzen eta finkatzen, besteen artean, medioekaparteko zeregina izan ohi dute. Zer rol jokatzen
|
dute
gure inguruko medioek lurraldetasunen sorkuntzan eta finkatze lanetan?
|
|
|
Kepa Altonagak proiektu honen lehenengo urratsak bideratu zizkigun. Jon Larrañagak eta Iker Etxebestek arreta handiz arakatu
|
dute
gure testua, euskararen aldetik genituen ehundaka akats zuzentzen laguntzeko. Ezin ahantz dezakegu Anderrek emandako laguntza informatikoa, gure baldarkeria eta ezjakintasuna kexarik gabe jasan baititu.
|
|
2001
|
|
|
Eskualde erdaldunen kasuan ikasleen lana ez da izaten euskara erabiltzea, euskara zabaltzea baizik, ikastera jende gehiago hurbil dadin, edo zertxobaitikasteko?. Herriko dendaria, mendigoizale taldeko lagunak, lagun taldea, familia, ikaskideak... den denek osatzen
|
dute
gure ingurunea; horiekin burutzen dugukomunikazioa, eta aurrerantzean ere horrela izango da. Beraz, lehen momentutikzubiak luzatu behar ditugu, inguruneko euskaldunak ikaslearen prozesuan inplikatzeko, eta ikasitakoa erabiltzen hasteko.
|
|
|
Gaztelaniaz de ahora en adelante eta de aqui en adelantehemendik aurrera dira euskaraz. Bestalde, liburu batean zerbait aurreragodagoela esaten dugunean, nora jotzen
|
dute
gure ikasleek. Beraz, nolako banaeradute espazioak eta denborak euskaraz?
|
|
|
Gure ikasleek, ordea, ondo bereiztendute etxea, pisua eta baserria gaztelaniazko casa, piso eta caserio esateko.Frantsesek chez erabiltzen dute; baina ez bizilekua adierazteko bakarrik: cheznous esaten
|
dute
gure artean esateko eta chez le boucher, harategian esateko.
|
|
2002
|
|
|
antolatu diren Lan Jardunaldiak, mahai inguruak eta hitzaldiak. Ekimen horiek guztiak txalogarriak badira ere, osobaxu jarri
|
dute
gure uztaren balantzea. Garbi esan behar dugu:
|
|
|
Espainiak eta Frantziak beti oztopatu
|
dute
gure herriaren garapena egituraketa maila guztietan, eta unibertsitatearen arloa ere horren adibidea da. Era horretan, historian zehar euskaldunok ikasketa unibertsitarioak burutzeko asmoa izanik, atzerrira joan behar izan dugu.
|
|
|
Neoliberalismo ekonomikoak ez du politikagintza demokratikoagoa ekarri, ezta komunikazioa modu demokratikoagoan praktikatzeko aukerarik ere. Hedabide industrien produkzio lerroek, funtzionamenduak eta giza egiturak argi gorria piztu
|
dute
gure artean: izan ere, boterea gero eta kontzentratuago dago eta botere horrek oso nortasun eta ezaugarri bereziak ditu:
|
|
|
Horrela, hedabideek lubaki psikologiko gaindiezinak sor ditzakete talde gutxituen eta gizarteko gainerako biztanleriaren artean. Baldin eta hedabideek gizartearen beraren garapen orokorrean minorien ekarpenak kontuan hartzen ez badituzte, baldin eta beti arazo sozialekin asoziatzen badira, baldin eta arazoen barneko arrazoia analizatzen ez bada?, hedabideek ilusio publiko monokoloredun bat eraikitzen
|
dute
gure begien aurrean.
|
|
|
Zelan osatzen dira, zelan garatzen esangura berezi horiek? Zer funtzio betetzen
|
dute
gure egunerokotasunean iragarki publizitarioek?
|
|
|
izendatzeko. Inoren buruan sartzen ez dena gauzatu
|
dute
gure arteko erdaldunek. Kuriosoa, era berean, euskal hedabideren batean, inoiz, pertsona zaharrei buruz hitz egitean, zaharra agurearekin parekatzen ikustea (munduan atsorik ez balego bezala!).
|
|
|
Hedabideek gero eta gehiago egituratzen
|
dute
gure bizimodua gizarte modernoetan. Goizean, irratia entzutean, nazioarekin egiten dugu bat, han eta hemen zer gertatu den jakitean; egunkaria irakurtzean, geure aisian zer egingo dugun planeatzen dugu.
|
|
|
Produktu kulturalen bitartez, agintari klaseek boterearen neutraltasunaren mitoa ezarri
|
dute
gure begien aurrean: diotenez, bere lana ondo egin ohi duenak lortu ohi du boterea, eta, hartara, elite ekonomikoa eta politikoa osatzen dutenak dira lan horretan jarduteko egokienak, eta guztion onbeharrean egiten ohi dute egiten dutena.
|
|
|
Zenbat eta gehiago Ekin, gehiago erretzen da gure bularra. Bizirik iraun erazten gaituzten Janariek, edariek, irentsi eta gero Beren lekua
|
dute
gure gorputzean, Eta aisa ase daiteke horrela Jateko eta edateko gogoa.
|
|
2003
|
|
|
«gurekin, UZEI eta besteekin bezalatxu ez ikusia egiten dute. Ez bageunde bezala jokatzen
|
dute
gure agintariek. Ez digute ia batere laguntzen».
|
|
2005
|
|
|
Sarreran, kazetariak gatazkan duen jarrerak ez du zalantzarako aukerarikematen: «Irundar ausart batzuek, Bidasoaldeko Emakumeak taldearen ingururabildurik, traban jarri
|
dute
gure hirian tradizio eta legalismoaren mozorroarenbarruan gizaseme nahiz emakume askorengan hain barnean gorderik datzanpentsamolde matxista». Lehen aipatu editoriala baino lehenagoko artikulua badaere, kazetariaren diskurtsoa, eta beraz, kazetarena, staffeko kazetari batek edoohiko laguntzaile batek sinatutako artikulu oro baita, gehiago edo gutxiago, egunkariak bere gain hartzen duen ikuspegia?
|
|
|
zenbat eta gertuagoko gauzak entzun eta ikusi albistegietan, orduan eta memoriaren barneko lehen apalean gordeko ditugu, berehala akordatzeko. Gertuko gauzak eta norberaren aurreko esperientziarekin lotuta dauden gaiek ere antzera jokatzen
|
dute
gure burmuinean. Ulertu hobeto egiten ditugu eta, gorde eta gero ere, errazago akordatzen gara beraiekin.
|
|
2007
|
|
|
Guk, adibidez, alderdi politiko guztiekin egin nahi izan dugu elkarrizketa erronda bat. Baina alderdi guztiek ez
|
dute
gurera hurbildu nahi izan. Etasekula ez duzu jakiten zergatik ez dizuten elkarrizketa hori eman nahi:
|
|
|
Gauza bat egiaztatutabaldin badago eta interesekoa baldin bada, argitaratu egiten da. Sar naitekepixka bat hitzartzera esaten didatenean «ez ezazu orain kontatu, utziezadazu...» baina prentsa arduradun askok presio lana egiten
|
dute
guk ezargitaratzeko. Hori oso larria da, eta gertatzen da.
|
|
|
Enpresa askok ez
|
dute
guretzat printzipioa den kontu hau beren helburuenartean idatzita. Beraz, orain, Gizarte Erantzukizun Korporatiboa modan dagoenterminoa dela esan dezakegu eta ez dela aztertu kalitatearen edo bikaintasunaren kontzeptuak aztertu direnean.
|
|
|
Ez dauzkagu bitarteko horiek; enpresa komunikazioarenardura dugun neurrian, bereziki komunikabideetan oinarritu dugu kanpokomunikazioa. Eta komunikabideek ulertu dute zer esaten ari garen.Ulertu
|
dute
gure enpresaren urteko balantzea bezain garrantzitsua dela balantze soziala edo ingurumenari buruzko balantzea. Ez ulertu bakarrik, komunikabideek barneratu egin lukete, benetan horren dimentsioa gizartearitransmitituko badiote.
|
|
|
Hori sinetsi dute, eta sinesmen horren lekuko dira hauteskundeetakoemaitzak ere. Ez
|
dute
gurekin bigarren hizkuntza, kultura edo nazioa konpartitzekoasmorik. Inposizioaren kulturan heziak daude, eta horrelaxe jarraitu nahi dutenonbait.
|
|
|
Berez diraerrealak. Eta antzinako inauterien antzera, berezko eginkizuna
|
dute
gure gaurkojendartean. Pentsa ezazue, berbarako, Alancanteko mairu eta kristauen jaietan, pentsa ezazue hemengo alarde edota leku anitzetan egiten diren ez dakit noizkogerrateen irudikatzeetan, pentsa ezazue Zuberoko Pastoraletan edota BalmasedakoPasioan.
|
|
|
Piztu ondorenelikatu behar da, baina piztu arte igurtzika egon behar duzu denbora luzean garraargitu arte. Ezaguerek eta gertaerek bizipen bihurtuta moldatzen
|
dute
gure barneansena, herri bateko partaide izatearen sentimendua.
|
|
|
Norbanakoek eragin argia
|
dute
gugan, talde bati buruz dugun iritzia sortzeko unean. Eta kontrara, taldeak berak ere ezaugarritu egiten du kideetariko bakoitza.
|
|
2008
|
|
|
Neroni ere, zaila egiten zait irakurri ditudan dokumenturik gehienak lumaz idatzi zirela sinestea; eta orrialdeak pasatu ahala tinta nola argitzen den ikusita ere, urteak behar izan ditut konturatzeko tinta urarekin nahastea eskribauek dirua aurrezteko erabiltzen zuten trikimailurik arruntena zela. Gaurkotasunean harrapatuta bizi gara eta, normala den moduan, gaurkotasunaren betaurrekoek aurreiritziz estaltzen
|
dute
gure begirada, baita historialariena ere78.
|
|
2009
|
|
|
Mugimendu feministak bere borroka hasi zuen garai berberean, zientzialariekemozioekiko interesa agertu zuten, emozioak fenomeno psikologiko, kognizioarekin lorturiko fenomeno eta sentimendu subjektibo eta partikular bezala balioetsiz.Joan den mendeko 60ko hamarkadatik aurrera eta azken lau hamarkadetan zehar, emozioen ikerketa zientifikoak interesa eta balioa berreskuratu du gure gizartean (Conejero, Pascual eta Etxebarria, 2007). Fenomeno horren adierazle Goleman en (1995) Inteligencia Emocional liburuaren arrakasta mundiala izango genuke.Emozioek gero eta garrantzi handiagoa
|
dute
gure gizartean, eta, teorian behintzat (praktikan gero eta gehiago), emozioak ez dira jada emakume femeninoenak soilik, baizik eta bi sexuenak, nahiz eta modu ezberdinetan agertu sexu bakoitzean. Gauregun zientzialariak ados daude oinarrizko emozioak denongan agertzen direlaesatean, baina beraien espresio, behar, bizipen subjektibo eta jokabide emozionalakgizon eta emakumeetan ezberdinak direla aurkitu dute.
|
|
|
Iritzi horien arabera, industria politikarik onena «industria politikarik ez izatea» izango litzateke. Nahiz eta horren muturrekoak ez izan, horien antzeko irizpideek oihartzun handia izan
|
dute
gure inguruko politika ekonomikoetan.
|
|
|
Behin sare segurtasunerako arriskuak badaudela onartuta, azter dezagun zein diren arrisku horiek benetako segurtasun arazo bihurtzea errazten duten baldintzak. Honako hiru bide hauek handitzen
|
dute
gure sareko segurtasun gabezia:
|
|
2010
|
|
|
Iritzi horien arabera, industri politikarik onena «industri politikarik ez izatea» izango litzateke. Nahiz eta horren muturrekoak ez izan, horien antzeko irizpideek oihartzun handia izan
|
dute
gure inguruko politika ekonomikoetan.
|
|
|
Baina akatsetara bueltatuz, bide jurisdikzionalaren eta ordena administratiboaren eskumenekoak diren gaien mugatze desegokia eta epaitegi eta auzitegien asetasuna, lehenengoa, bereziki, lan ordenari eta bigarrena, oro har, jurisdikzioari egiten zaizkion bi kritika nagusiak dira. Biek merezi
|
dute
gure arreta. Argi dago LPLk jasotzen dituen 4 artikuluak (1 art.) ez direla nahiko lan ordenaren eskumena zehazteko.
|
|
2011
|
|
|
Arlo horiek ez dira propioki prosa zientifikoaren arlokoak. Hala ere, lotura
|
dute
gure gaiarekin. Batetik, gerora aipatutako jakintza-gaietan erabili zen euskara eredua, prosa jasoa eta irakurlegoa prestatuz joan zirelako, eta, bestetik, arlo horien inguruan, jakintza arloak garatuko zirelako:
|
|
|
«errepasatu lehenengo, liburua behar bezala aztertu bazenu(?) erantzuna topatuko duzu, hor liburuan». Gaur egun, [seme alabek] ez
|
dute
guk izan genuen dedikazio bera(?) Egun, gauzak oso desberdinak dira. Duten denbora apurra Interneten ematen dute.
|
|
2012
|
|
|
XVI. mende hasieran Espainiak erresumaren hegoaldea. Nafarroa Garaia, konkistatu ondoren, Baskoniako errealitatea hiru ikuspegi desberdinetatik interpretatuda nafar gizartean, Aro Moderno eta garaikidean. Kronologikoki bata bestearenatzetik etorri dira baina, halere, hiru ikuspegiek jarraitzen
|
dute
gure herriaren taldeirudimenean, aldi berean. Hiru planteamendu edo eredu horiek laburbil daitezke«foru», «bizkaitar» eta «nafar» paradigmetan.
|
|
|
Horretarako, eta hizkuntzari dagokionez behintzat, lurraldetasunaren hizkuntza eskubideakhautatu ohi dituzte pertsonatasunaren gainetik (Txillardegi, 1999) eta zonaldeenerroldaren arabera eratu dituzte hezkuntzaren hizkuntzen erabilera. Aipatu hizkuntzaerroldaren araberako hezkuntza eraketa proposatu
|
dute
gurean Udalbiltzak nahizUEMAk eta, goian adierazitako udal antolaketa berri baterako, bideak eskaini dituztedagoeneko (Rodriguez, 1993). Horrek guztiak aukerak ematen ditu euskal hezkuntzanahiz hizkuntza babestu eta helarazi beharreko nazio kultura moduan lantzeko etaez hizkuntza gutxitu bezala soilik (Rodriguez, 1993).
|
|
|
Sektoreen arabera desagregatuz, hauxe ikus dezakegu: 2009an, Metalurgiaeta gai metalikoak, Makineria eta Garraio materiala sektoreek beren garrantziamantentzen
|
dute
gure ekonomian, bai ekoizpen aldetik bai eta enplegu aldetik ere.
|
|
|
Nolanahi ere, orientazioa oso garbia da. Espainiako eta Frantziako estatuetatikgure eguneroko bizitzan ezartzen diren demokraziek gure garapena eragozten dute, eta kateez lotzen
|
dute
gure askatasuna. Haien iturrien urak ez du balio gure egarriaasetzeko.
|
|
|
Alde horretatik goragarri ditugu. Orain artekoak ikaraz ibili dira, euskararentzathainbesteko hedapenik ezagutu gabe, beherengo ikas-mailetarako ere uzkur onartuz.Horiek ez
|
dute
gure aberri hizkerarentzat zedarririk nahi giza adimenaren erpinikgaraienetara hegalda dadin. Ez dute herri abarraren hizkeratzat soilik nahi, baizik etajakintsu eta giza landu guztien hizkeratzat.
|
|
|
Bizitza alde batetik begiratuta irabazien historia da, lortu ditugun nahi etadesioen gehiketa, beste aldetik begiratuta baina, argi eta garbi galeren historia, lortu ez ditugun, aukeratu ez genituen gauzen nostalgia etengabea, bidean utzitakoametsen gehiketa. Eta irabazi eta galera horiek osatzen
|
dute
gu garen hori.
|
|
|
Bizitza alde batetik begiratuta irabazien historia da, lortu ditugun nahi etadesioen gehiketa, beste aldetik begiratuta baina, argi eta garbi galeren historia, lortu ez ditugun, aukeratu ez genituen gauzen nostalgia etengabea, bidean utzitakoametsen gehiketa. Eta irabazi eta galera horiek osatzen
|
dute
gu garen hori.
|
|
|
Loroen eta mikoen kasua baliatuz diosku«[...] izanere agerikoa da[. ] guk bezala, hitzak ebaki ditzaketela, baina ezin
|
dute
guk bezalahitzik egin, hau da, diotena pentsatzen dutela lekukotuz» (nire kurtsiba) (Descartes, 1997: 43).
|
|
2014
|
|
|
Baño gazteen artean erabiltzen zela iruditu zaigu, ordea, eta aztertu nahi izan dugu. Hurrengo super token honetan ikusiko dugunez, gazteekbietatik erabili
|
dute
gure elkarrizketetan, ikasketa maila altuko neska gazte honek, adibidez:
|
|
|
Heriotza biziotsua gure ohean etzaten daamodiozko hitzen tximeleta marrumen bila.Hotz hotzean hilko
|
dute
gure arma bakanek.Armak... oraina betierean berrituz: gorputzak, gorputz.
|
|
2015
|
|
|
Herritarrek sortutako edukiak: User Generated Content direlakoek indar handia
|
dute
Gure Esku Dago mugimenduan. Alde batetik, dinamikak berak eskatzen ditu, eta, bestetik, herritarrek eurek sortzen dituzte eskatu beharrik gabe.
|
|
2017
|
|
|
aretoan filmak euskaraz erakutsi direnean aplikazioan bikoizketa eskaini dugu (2 audio gisa), eta alderantziz. Esperimentuan 141 lagunek parte hartu zuten, baina (arazo teknikoak tarteko) aplikazioa erabiltzeko aukera izan zutenek bakarrik osatzen
|
dute
gure lagina. Hala, euskarazko proiekzioan izan zirenen %49k jarraitu zuen filma euskaraz; %43k, gaztelaniaz.
|
|
|
Kultura klasikoek aztarna sakona utzi
|
dute
gure mendebaldeko gizarteetan etaemakumezkoen eta gizonezkoen arteko erlazioetan ere eragin handia izan dute.
|
|
2019
|
|
|
Zaila izan arren, beharrezkoa da komunikabideen inplikazioa indarkeria mediatikoa ekiditeko (Lopez, 2002), eta ideia honekin bat egiten
|
dute
gure kirolariek prentsa pedagogia egin beharduela esaten dutenean. Ezinbestekoa da kirolak ematen dituen aukerak aprobetxatzeaformakuntza iturri bezala.
|
|
|
–Kontzeptu abstraktu eta definitzeko zailtasunez betea dugu herritartasuna. Hala adierazi
|
dute
gure ikerketanjardun duten kide gehienek. Gutxi landua, gainera, erran nahi baita, egunerokotasunean ez dugu hitz egitenherritartasunaz, berarekin harremanetan dauden hainbat gai etengabe aipatuak izaten badira ere?
|