|
2008
|
|
|
Amaren su eta aitaren etxearen arteko gure lehia sinboliko horretan, suari ematen diot nik ere lehentasuna, eta sua mantendu ahal izateko, aterpe bezala alegia, agertzen dut nik ere aitaren etxearen aldeko interesa, gaurko mundu eta Europako egoeran. Alta, ezin dut berdin erran alderantzizkoa, hau da, ez
|
dut
euskara nazio eraikuntzaren tresnatzat hartzen, baizik eta, euskaraz ari banaiz, euskararen alde baldin banago, euskararen baitan, edozein hizkuntzatan bezala, ikusten ditudan balioengatik da, eta are gehiago nire egin dudan heinean.
|
|
|
Egunen batean espero
|
dut
euskarazko pelikula bat egitea.
|
|
2009
|
|
|
Erdarakadak bazkaltzen dituen euskara, ti ta, esanahiaren mamia bilatzen duena, koplarik gabe. Hamasei urterekin Bermeo utzi nuenetik ez
|
dut
euskara hori egunero entzuten (ez zen inoiz neure neurea izan, etxean beste doinu batzuk nituen-eta; baina haiekin nahastu zen, ezinbestean, zorionez, Arteagakoekin, Mundakakoekin, ikastolako bizkaierarekin, institutuko batuarekin). Orain, ostera, Bermeotarrak gara gu izeneko diskoan barre ufadaka berreskuratu dut euskara jostaria, gaiztoa, bizia, lizuna.
|
|
|
Hamasei urterekin Bermeo utzi nuenetik ez dut euskara hori egunero entzuten (ez zen inoiz neure neurea izan, etxean beste doinu batzuk nituen-eta; baina haiekin nahastu zen, ezinbestean, zorionez, Arteagakoekin, Mundakakoekin, ikastolako bizkaierarekin, institutuko batuarekin). Orain, ostera, Bermeotarrak gara gu izeneko diskoan barre ufadaka berreskuratu
|
dut
euskara jostaria, gaiztoa, bizia, lizuna. Bermioko neskatillak titi biribilak, entzuten da abestietariko baten, un poco más abajo kontzolagarria.
|
|
|
Barnetegian irakasle bikainak ukan genituen, eta gogoa eman zidaten euskararen irakasteko. Biziki maite
|
dut
euskara irakastea. Hemen, nahiz eta euskara jakin, jende gutxi mintzo da euskaraz.
|
|
|
Nork esango luke. Uste
|
dut
euskararentzat zirrikitu berriak zabalduko direla.
|
|
|
Han ere hiru gertakari horiek badira, eta azentu eta tonu aldaketa hori. Baina, niri, gehienbat interesatzen zitzaidan gurea; arreta batez ere jarri
|
dut
euskaran, ez kanpoko hizkuntzetan, bistan denez.
|
|
2010
|
|
|
Larreko herritarrak zoriondu beharrean nago hartu duten konpromisoagatik eta idatzi duten eskuizkribu berriagatik, eta gainerako gizarte arabarra adoretu nahi
|
dut
euskararen normalkuntza, alegia, Lazarragaren euskara eta gaztelaniaren erabilera bereizgabea errealitate bihur dadin.
|
|
2012
|
|
|
Euskadiko parlamentuan bizi izan dudanak eta entzun izan dudanak desengainua bizkortu du. Jardunean aritu ostean, uste
|
dut
euskarak eta euskal hiztunen errespetuak ere nire politikagintzaren muinean egon behar duela, badakidalako euskaldunoi gure nazioaren eraikuntzan berez ez zaigula ezer oparituko. Euskara Euskal Herriko berezko hizkuntza dela onartzen du Euskal Autonomia Erkidegoko Estatutuak, eta euskara, gaztelaniarekin batera, ofiziala dela.
|
|
2013
|
|
|
Irene Espinosa Basauri (Bizkaia) «Erdalduna naizelako, euskaraz mintzatzea da gehien atsegin dudana. Euskaltegitik kanpo ez
|
dut
euskaraz egiten. 2 hizkuntza eskakizuna lortzeak konfiantza emango lidake euskaraz hitz egiteko».
|
|
|
Hor izan zen nire lehen kontaktua euskararekin, eta hor hasi zen nire euskarazko bizitza». Igor Azkuna Zornotza (Bizkaia) «Txiki txititatik egin
|
dut
euskaraz. Hala ere, nire lanarengatik, asko murriztu dut euskaraz egitea.
|
|
|
Igor Azkuna Zornotza (Bizkaia) «Txiki txititatik egin dut euskaraz. Hala ere, nire lanarengatik, asko murriztu
|
dut
euskaraz egitea. Hori dela eta, iaz, pixka bat amorratuta, AEKra etortzea erabaki nuen, galdutakoa berreskuratzera».
|
|
|
Toño Castresana Laudio (Araba) «Amama euskalduna zen, baina amagaz katea moztu zen. Horregatik, beti gogoan hartzen
|
dut
euskarak neure bizitzan egon lukeela. Alaba jaio zenean, ezin nuela gehiago itxaron konturatu nintzen».
|
|
2015
|
|
|
Kontziente naiz, halaber, TV3 eredua ezin dela zuzen zuzenean ekarri Euskal Herrira, errealitate linguistikoa oso delako ezberdina, eta bide orri bat marrazteko gai ere ez naiz. Jokoan dagoena, nire ustez, telebista kate kontzeptua pixkanaka lausotzen ari den garaiotan, euskarak ETBren ikus entzunezko eskaintzan izan behar duen zentralitatea da (egun ez duena). Horretarako, eta edukien gaiari heldu gabe (Pandoraren kutxa, hori ere), uste
|
dut
euskarak ETB2 kolonizatzen hasi behar duela, pixkanaka baina urgentziaz. Nik zer dakit, Teleberri ren ondorengo Eguraldia izan dadila euskara hutsean, saio bisuala izanda hasiera erraza da.
|
|
2016
|
|
|
Herri euskaldunetan hoberena izango litzateke bertako euskalkitik abiatzea, eta, askotan, eskolak moztu egiten du aukera hori.Gazteen artean euskara baturako joera bat ari da nagusitzen. Askotan, euskara batuaren izenean, oso euskara arraroa egiten da. Nik duda egiten
|
dut
euskara ote den ere. Euskal Herri osoan ibili naiz, eta hitz hauek ez ditut inon entzun:
|
|
|
Zuzendaritzak erabaki du.Zer pentsatu behar da: entzule euskaldunak berezko esatari bat galdu duela, edo entzule erdaldunak euskarara hurbilduko duen ahots bat irabazi duela. Telebistan bi hizkuntzatan aritu naiz, egia da, baina neure burua askoz erosoago ikusten
|
dut
euskaraz, jario eta naturaltasun handiagoa dudalako. Erdaraz makalxeago nabilela onartzen dut.
|
|
2017
|
|
|
Ez
|
dut
euskaraz argitaratu den guztia irakurri eta, beraz, aukeraketa hau mugatua da.
|
|
2020
|
|
|
Albenizek, berriz, 29 urte ditu, eta lanik gabe geratu ostean erabaki zuen euskara ikasteari buru belarri heltzea. «Betidanik izan
|
dut
euskararekiko maitasuna. Nire helburua euskaraz bizitzea da, eta oraintxe zen horri heltzeko une egokia».
|
|
2021
|
|
|
Hobe dugu guk gure barkuak osorik mantendu. Amesten
|
dut
Euskarazko Eskola Publiko iraunkor batean.
|
|
|
Hala ere, mezu positiboa eman nahi izan du: «Nik beti entzun
|
dut
euskara hilzorian dagoela, baina nire garaian bost ikasle baino ez ginen ikasgelan, eta aurrera egin dugu. Ikusi dugu nehork sinesten ez zuen utopia hori posible zela».
|
|
|
' Zergatik ez? Etxean baditut 1, 2, eta 3, eta, orduan, nik hiru urtean ikasiko
|
dut
euskara'». Erran eta egin.
|
|
2022
|
|
|
Euskara da nire aberria, eta arreta bereziz irakurtzen
|
dut
euskaraz egiten dena, Bilbon ez baitugu nahi bestetan aukera hori izaten. Bai, azkenaldian gauza asko esaten da Osakidetzaren inguruan, eta, zuk diozun bezala, «gero norberak bizi izaten duenarekin erkatzea tokatzen zaio».
|
|
|
Nik bigarren hizkuntz eskakizuna dut. Denbora pila bat egin
|
dut
euskara ikasten, ordu asko: euskaltegian, barnetegietan...
|
|
|
Haren erantzuna: «Aski sufritu
|
dut
euskararekin, eta ez dut nahi nire haurrek gauza bera sufritzea».
|
|
|
Eta argi gera dadila ni ez naizela euskara batuaren aurkakoa. Egunkari honen irakurlea eta harpideduna naiz, eta uste
|
dut
euskara batuak mesede handia egin digula. Baina sarritan euskara batuaren izenean euskarak galdu egiten du eta euskara galdu egiten da (oztopo eta debekuekin hasten bagara, zer esanik ez!).
|
|
|
Sakon deitoratu du bide hori Saizarbitoriak. «Beti uste izan
|
dut
euskara salbatzekotan, desagertzeko arriskuan baitago, bikaintasunari eta prestigiori lotuta izango daitekeela bakarrik, ez baserritarkeriaren eta jatorkeriaren bidetik». Lorpen handitzat aurkeztu du idazleak euskara batua.
|
|
|
Biziki pozik gara partaidetza horretaz. Ikasle kuriosak nahi ditugu, kultura orokorra badutenak, bizi diren tokiaz interesa dutenak, eta uste
|
dut
euskara eta euskal kultura horren parte direla. Gure nortasuna da; espero dut partaidetza oraino gehiago garatzea.
|
|
|
—Badakit Jean Baptiste Orpustanek hiruzpalau jada euskaratu dituela, baina ez daude euskara batuan jarriak, bere zonaldeko hizkeran baizik. Norbaitek egin luke liburu horiek euskara batura pasatzeko saioa, hainbesteko lan eskerga ahalik eta gehien zabaldu dadin sikiera denon ulermenerako— Aurten dira ehun urte Marcel Proust jaio zela, eta idazten ari naizen liburu baterako, eta ezin gusturago, berrirakurri ditut Denbora galduaren bila obraren zazpi tomoak, baina zoritxarrez soilik lehena irakurri izan
|
dut
euskaraz, beste seiak gozatzeko salto egin behar izan dut gaztelerara. Edozein idazlek, egoera normal batean, arazorik gabe irakurtzen ditu maisulan horiek bere hizkuntza propioan, eta ikusten denez, euskal literaturaren kasuan oraindik ere ezinezkoa zaigu ariketa hori egitea, beste hizkuntzetako literaturazaleentzat hain arrunta dena, bestalde.
|
|
|
Ez
|
dut
euskaraz hitz egin nahi». Nire ikastolan ni baino gazteagoak ziren ikasle batzuek esandako esaldia da.
|
|
|
«Enpresek euskara sustatzen dutenean ez dute euskara bakarrik sustatzen, uste
|
dut
euskara planekin beste onura askoz gehiago eta abantaila gehiago jasotzen dituztela», ohartarazi du Baldak. Izan ere, planak martxan jartzean, langileek lantzen dituzte, besteak beste, talde lana, lidergoa, berrikuntza, ekintzailetasuna eta antzeko beste hainbat konpetentzia.
|
|
|
Eskolako prozesuak bultzatu du horretara, hein batean: «Bizitza erdia edo gehiago daramat hemen, euskara nire bizitzaren parte da, eta maite
|
dut
euskara. Nire seme alabek euskaraz hitz egin dezaten eta euskaraz bizi daitezen nahi dut».
|
|
|
Ez dakit gainerako herrietan alderdi sozialistak zer jarrera izan ohi duen Ueman sartzearen inguruan, baina uste
|
dut
euskararen normalizaziorako indarrak batzea inoiz ez dagoela sobran, eta ulergaitza egiten zait haren erabaki hori, baina bakoitzak bere irizpideak ditu.
|
|
2023
|
|
|
Sentitzen
|
dut
euskarak ez duela jakin izan nahikoa aprobetxatzen eskari bidezko produktuen trena. Ez dakit erantzuleak zein diren, baina aukera handi bat galdu dugu hor.
|
|
|
“Ama, hemen ume denek euskaraz egiten dute! ”. Etxetik jaso
|
dut
euskararekiko miresmena, baina niretzat inoiz ez da izan meritu bat. Hizkuntza horretan sortzen dut, eta ez dut arrazoirik eman behar.
|
|
|
Harreman sarea zabaltzeko zubia da harentzat mintzapraktikaren bidez landutakoa. «Orain ia beti egiten
|
dut
euskaraz; bai, behintzat, aukera dudanetan», adierazi du.
|
|
|
Arau emaileei bost axola zaie dut, det edo dot den:
|
dut
euskara batua dela esaten dute eta kito. Guk, ordea, azaldu nahi dugu ea zergatik dauden dut bezalako aditz laguntzaileak munduko hizkuntzetan, besteak beste.
|
|
|
Gurasoak euskaldunak ziren, eta hori irakatsi zidaten niri; ez nekien besterik. Ikasketa guztiak gaztelaniaz egin behar izan nituen, baina nik beti izan
|
dut
euskara oso presente. Beti izan dut hizkuntzarekiko kontzientzia.
|
|
|
Horri buruz egin dut lana, zehazki: aztertu
|
dut
euskara nola erabiltzen duten, nola gaztelania, eta gaztelaniak nola eragiten duen haien ahozko jardueran.
|
|
|
Baina euskalkien materialak ditugun bitartean, interesgarria da horien berri ematea. Nik bihotzez pentsatzen
|
dut
euskara batua dakien pertsona batek bere euskara bertako euskararekin dotoretu, jantzi eta koloreztatu nahi badu eskubide osoa daukala. Eta horretarako bidea eman behar zaio.
|
|
|
Jusue harago begira ere ari da: «Uste
|
dut
euskararen borrokari erakargarritasuna falta izan zaiola gazteentzat; zaharkituz joan da; ez du gaitasunik izan gazte berriak katigatzeko. Formak eta diskurtsoak berritu behar ditugu».
|
|
|
“Tokian tokiko euskaltegietan jarraitu dugu ikasten: Tolosan, Usurbilen, Donostian, Orion… Orain posible
|
dut
euskaraz bizitzea”.
|
|
|
Mikel Urdangarin musikariak ere protagonismoa izan zuen, bere kanta intimistekin, orkestrak dotore jantzirik. Eta Bixente Martinezek Oskorriren kantu batzuk ekarri zituen Presazelaiko pagadira —Bart ikusi
|
dut
euskara, Ostatuko neskatxaren koplak, Aita semeak— berak moldatutakoak orkestrarako.
|
|
|
Gainera, ama Zalgizekoa zizun; orduan, printzipioz euskalduna, ez? Parterik handiena Irurin [Zuberoa] altxatua izan zuzun, pentsatzen
|
dut
euskara ikasiko zukeela... Zuberotarra zuzun, beraz, zeren egoitzak zizun jendea egiten zuberotar, eta noble ere bai.
|
|
|
Jendeak esaten du: «Beldurra
|
dut
euskara erabiltzeko halako prozesutan». Beldurra du ez dakielako ondo epaileak nola interpretatuko dituen bere hitzak; ez direlako bereak, baizik eta interprete batek jarritakoak.
|
|
|
Badut beste proiektu bat; 2025erako, espero dut. Baliatuko
|
dut
euskara: grabaketa anitz egin ditut, baina eni bakarrik soinua interesatzen zait, ez esanahia; koreografia bat sortu nahi dut soinuarekin bakarrik.
|