|
2000
|
|
|
Len goaia arimak eraikitzen duen tresna da, eta kristal bat da, begien eta munduaren artean ipintzen duguna, mundua, gisa horretan, mugatu eta interpretatu ahal izaiteko. Eta, hala, zenbatenaz kristala gardenago eta transparentago izan (eta lengoiaren erabilpena, beraz), hainbatenaz leialago eta fidelago ikusiko
|
dugu
mundua, eta hainbatenaz egiazkoago izanen da munduari buruz egin dezakegun interpretazionea. Ordea, beldurraren eraginez kristala lurruntzen bazaigu, edo nahikeria hutsez beira koloretsu bat ipintzen badugu, hemen gorri, hor hori eta han urdin (eta metaforak eta metaforak erabiltzen baditugu, beraz), ez dugu mundua den bezala ikusiko, ez mugatuko, ez interpretatuko, eta gure beldurraren edo gure nahikeriaren araberakoa izanen da, nehola ere ez buru-argitasunaren eta arrazoinezko arrazoinen araberakoa, nola izaiten baita erabiltzen dugunean numeroen hizkuntza guztiz doia, justua eta gardena.
|
|
|
Eta, hala, zenbatenaz kristala gardenago eta transparentago izan (eta lengoiaren erabilpena, beraz), hainbatenaz leialago eta fidelago ikusiko dugu mundua, eta hainbatenaz egiazkoago izanen da munduari buruz egin dezakegun interpretazionea. Ordea, beldurraren eraginez kristala lurruntzen bazaigu, edo nahikeria hutsez beira koloretsu bat ipintzen badugu, hemen gorri, hor hori eta han urdin (eta metaforak eta metaforak erabiltzen baditugu, beraz), ez
|
dugu
mundua den bezala ikusiko, ez mugatuko, ez interpretatuko, eta gure beldurraren edo gure nahikeriaren araberakoa izanen da, nehola ere ez buru-argitasunaren eta arrazoinezko arrazoinen araberakoa, nola izaiten baita erabiltzen dugunean numeroen hizkuntza guztiz doia, justua eta gardena.
|
|
2002
|
|
|
Ez
|
dugu
mundua den bezala ikusten;
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, puntu bat da apaltasunaren neurria, eta ezin dezakegu, apaltasunetik baizik, elkar maitatu, elkarri barkatu eta elkar eraman. Bai, bakoitza puntu bat dela sinesten dugunean aldatuko
|
dugu
mundua.
|
|
|
Hau da beste ezeren gainetik oztopatu eta deuseztatu behar dugun proiektua! Egia esan, ez dakigu oso ondo proiektua zertan datzan ezta nork bultzatua den ere, baina uste
|
dugu
mundu mailan hedatzen ari diren zerbait benetan handia dugula esku artean. Ikusi duzu zelan kontrolatzen duten zure lehengusuaren burua Internetetik.
|
|
2009
|
|
|
gure gizaberezko jarauntsia, afektibitatea eta bizipenak, nahiak, itxarokizun eta fidakaiztasunak, esperientziak, presio sozialak, interes teorikoak eta, mitikoak?. Eta horren guztiaren arabera egituratzen
|
dugu
mundua. Ez dugu guk ipintzen munduaren izatea, baina bai munduaren zer izatea:
|
|
|
Beraz, ezin imajina genezake, Paleolitoko ehiztari edo Neolitoko artzainen Jainkoaren ideia gaurko teologo baten ideia berbera izan litekeela (oraintxe berton teologo batena eta haur gaixo baten amarena, edo Boliviako altiplanoko indio batena berdinak ezin izan daitezkeen bezalaxe, egiaz beren Jainkoaren ideiak badira, ez dotrinatik memorizatuak bakarrik). De fakto, bakoitza esperientzia mundu jakin batean bizi gara (ni ez naiz Korintoko esklabo bat, halako osasuna edo gaixotasuna dut), tradizio mundu batean halaber (ez naiz Indian sortua), hizkuntza batean bizi garen bezala (eta lur batean, etab.), hots, ezin
|
dugu
mundua edo geure burua historia batean baino atzeman, tradizio batean. Hain zuzen, Gandiagaren mundua atzemateko moduan, berehala ohartzen dugu tradizio frantziskotarrak, biblikoak, zer inportantzia izan duten oso positiboa.
|
|
|
Bestelakoa bere horretan ulertzen saiatu eta begirunez hartu beharrean, desbestelakotu eta geureari berdintzeko setakeria hori gizakiaren alderik ankerrena da, eta horretan mendebaldekook ez
|
dugu
munduan parerik, ez horixe. Ordainetan, Dorre Bikiak odolki bilakatuak; harritzen gara hala ere.
|
|
2010
|
|
|
Aurki geratuko da hiri hau gure menpean. Bere hondakinak ikustera etor dadin gonbidatzen
|
dugu
mundua. Han frogatuko da ezbairik gabeko eran, kazetari atzerritarren aurrean, Gernikako suntsidura ez zitekeela bonba su eragileek eragindakoa izan, Irun eta Eibar erre zituztenek eginiko lana dela, beraien atzean beti Espainia espektrala uzten dutenek buruturikoa, alegia.
|
|
2011
|
|
|
Gizarte polit bat aurkezten
|
dugu
munduaren aurrean, baina errealitatea ez dator bat itxurarekin. Berriro ari gara existitzen ez den zerbait erakusten; baina existitzen ez diren gauzei buruz ari garenean, esan behar da zein bidetatik iritsiko garen mundu horietara.
|
|
|
Genozidioaren, etnozidioaren eta arrazismoaren arteko lotura sakona idoro
|
dugu
munduan barrena egin dugun txango laburrean. Egia esan, gutxiengo linguistikoen aurkako jazarpenak, izatez, beste gu bat osatzen duten herrien kontrakoak direnez, estatu totalitarioak haiek ezin jasana ulertzekoa ere bada.
|
|
|
Ez da paradoxa makala, alajaina: demokraziaren izenean egindako politika bera
|
dugu
munduko hizkuntz eta kultur aniztasuna, ondasuna eta aberastasuna birrintzen ari dena. Diferentea izateko eskubidea zapuzten diguna.
|
|
|
Nobelako pertsonaia baten esanak dira horiek, fikzioaren mundutik datoz, baina giza errealitatearen benetako ahotsari egotz dakizkioke gaurko munduan. Hizkuntzaren eskutik aurkitzen
|
dugu
mundua eta errealitatea, hizkuntzari zor diogu gure gaitasun sinbolikoa eta kognitiboa. Hartara, batetik, nire ni a nire hizkuntzaren baitako jardunean eta sozializazioan mamitutako nortasun pertsonala da.
|
|
2012
|
|
|
Gorputza eta garuna, bikote xelebrea; elkarrekin bizitzera derrigortuak, gorputza baita garunaren bizitokia, baina sinesten
|
dugu
mundua gure buruak dioen bezalakoa dela. Askotan elkarren aurka bizi dira burua eta gorputza, baina hain gaude identifikatuak eta kokatuak gure buruaren arrastoan, non ahaztu egin baitzaigu gorputza entzuten, ulertzen eta maitatzen.
|
|
2014
|
|
|
Mundua ez da, beraz, egun batetik bestera aldatzen, eta, hala ere, egunero aldatu behar
|
dugu
mundua, geure jarreretatik hasita, baina res publica ri ere uko egin gabe.
|
|
2015
|
|
|
Gogo txarrez hartu zuen eskea, baina, denon aurpegi akituei begiratu ondoren, etxerako bidea hartu zuen. Erretretan ari ginela, oihuek urratutako ahots hari mehe marrantatu batez bihar jarraituko
|
dugu
mundua pintatzen esatea lortu zuen, eta ahizpak poz keinu inuzente batez erantzun zion.
|
|
|
Baina poeta saiatzen da, bere poetika eta bere asmo estetikoen bidez, beste mundu bat irudikatzen, bere destino propioa burutuko duena? (eskuak kiribiltzen ditu; ez ditu hitz egokiak aurkitzen) Ezin
|
dugu
mundua aldatu, egia, baina horrek ez du esan nahi ahalegintzen ez garenik?
|
|
|
Behar
|
dugu
munduan,
|
|
|
Elkartasun eta anaitasun sentimenduek gidatzen gaituzte lan horretan, esperientziak eta ezagutzak trukatzeko, beste herrialdeetako gazteen borrokak sustengatzeko, egunen batean doako hezkuntza unibertsala izan dezaten herrialde haietan ere. Guk sentiberatasun handia
|
dugu
munduko arazoetan: eragiten digu, nola ez, Irakeko edo Palestinako egoerak.
|
|
|
Kubako boterearekin tirabirak eta arazoak izan baditu ere, horrek ez dizkio kendu Iraultzarekin hasieratik izandako maitasun eta atxikimendua. . Inperioak ez gaitu hankapean hartu, eta elkartasunez jokatu
|
dugu
munduko herriekin. Ez pentsa, jarrera horrek kostuak izan ditu herriarentzat.
|
|
|
Egunero, eta denbora laburrean, berdin entzuten
|
dugu
mundu bakarrerantz eta baterakorrerantz abiatzen ari garela edo distantziak laburtzen ari direla eta, ondorioz, kultur aniztasunerantz abiatzen ari garela. Kasu bietan, estaturik gabeko nazioetako nazionalismoak anakronikotzat, atzerakoitzat edo, harrigarriro?
|
|
|
Oso baztertzekoa da, ildo horretan, europar edo mendebaldar ikuspuntu murritza, zeinaren arabera Mendebaldean pentsatuak eta eztabaidatuak diren gaiak, mundu osora hedatu nahi izaten baitira ondorioetan. Eurozentrismo hau gorago ere atzeman ahal izan
|
dugu
mundu sistemez eta nazioaren balizko gaindiketaz hitz egitean, Mendebal Europako datuak bakarrik kontuan hartzea, eta ez munduko gainerakoenak, leporatzen genionean. Unibertsalismoa mundu osoa aintzat hartuko duen ikuspuntu bihurtu behar dugu, eta ez izen horrekin mozorrotu nahi dugun gure txokoko (Europako) ikuspuntua.
|
|
|
Ezberdintasun erabakigarri bat dago: familian errazagoa da elkartasunari eustea lotura pertsonalak daudelako, baina guk ezin
|
dugu
mundu osoko jendea ezagutu. Kasu horretan, lotura pertsonalak irudikatuak dira, erkidego bateko kide sentitzen garelako.16 Loturak ikasiak eta landuak dira, osotasun bateko kide izaten ikasi dugulako.
|
|
|
|
dugu
munduko hainbat tokitako ekimenen parte hartze maila aztertzeko.
|
|
2016
|
|
|
Jaiotzen diren haurtxo guztiak direla aingeruak, diotso ginekologoak, irribarrez. . Ez, ez, guk benetako aingeru bat ekarriko
|
dugu
mundura?, erantzun dio aita izango denak, eta amak, berriz,, zeruko aingerurik ederrena?, gaineratu du. Ginekologoak, Benitok, ez du eugenesian edo bestelako sorginkerietan sinesten, eta irritxo urduri bat egin du.
|
|
|
«Hedabideetatik jasotzen dugu munduaren berri. Garrantzitsua da euskara ere aukeren artean egotea; bestela, erdara sartuko zaigu etengabe, eta erdararen bidez izango
|
dugu
munduaren berri. Baita gure munduaren berri ere».
|
|
|
Hedabideak eta mundua lotu ditu Barandiaranek ere: «Hedabideetatik jasotzen
|
dugu
munduaren berri. Garrantzitsua da euskara ere aukeren artean egotea; bestela, erdara sartuko zaigu etengabe, eta erdararen bidez izango dugu munduaren berri.
|
|
|
Ez gara ohartzen, baina metaforetan esplikatzen
|
dugu
mundua.
|
|
2017
|
|
|
Ez gara ohartzen, baina metaforetan esplikatzen
|
dugu
mundua.
|
|
2019
|
|
|
urrutiratze horrek berak modua ematen digu pentsatzeko jarrera objektiboa izango dugula. Nolanahi ere, guk gizonek baino era intimoagoan ezagutzen
|
dugu
mundu femeninoa, hor ditugulako sustraiak; bitartekorik gabe jabetzen gara zer esan nahi duen gizaki batentzat femenino izateak, eta gehiago kezkatzen gara hori jakiteaz. Esana dut bazirela arazo funtsezkoagoak; horrek ez du eragozten gai honek nolabaiteko garrantzia izatea guretzat:
|
|
|
Ingelesa
|
dugu
munduan jaun eta jabe. Bera da munduko, lingua franca?
|
|
|
–egin zuen kurrixka bere onetik aterea?. Ilargia aintzirara erori da, ezin
|
dugu
mundua ilargirik gabe utzi, aldez edo moldez hura salbatu beharra dago, lagunok!?. Tximino guztiak batzartu ziren ilargia aintziratik nola atera erabakitzeko.
|
|
|
Evak egunean baino egunean argiago du mundua antzoki erraldoi bat dela, non pertsona bakoitzak bere papera jokatzen duen, baina mozorroa jantzita betiere, norberaren arima gainontzekoengandik ahalik eta ezkutuen edukitze aldera. Izan ere, ilunantz antzokia
|
dugu
mundua.
|
|
2020
|
|
|
Hortaz, materialitate ezberdinen inguruan hitz egin behar da. Gure sistema eta pentsamendua (hetero) patriarkalak direla esaten dugunean, esan nahi
|
dugu
mundua, sexu, markaren bidez ulertzen eta zatitzen dugula,, arrazarekin?
|
|
|
Baina aurrean dagoen mundua guk izatea nahi duguna izango da. Eta gure lekua aukeratu behar
|
dugu
mundu horretan. Erronkari dagokion maila eman behar dugu.
|
|
|
Horretxegatik, besteak beste, diskurtsoak berrikusi behar ditugu, eta egungo testuinguruari lotzen zaion hizkuntzan eraiki. Ezin
|
dugu
mundu paralelo bat eraiki, eta geureari bakarrik so egin. Horrela eginez gero, ez dugu herri gogo indartsua egituratuko.
|
|
|
" Gurea bezalako herri txiki batek ez du inolako eragin gaitasunik mundua hartzen ari den norabidean, baina norabide honek edukiko du eragina gugan, nola ez" 1 Egungo mundu globalizatu honetan, komeni da gure neurria kontuan hartzea eta ez ahaztea mundu mailako mugimenduek gurean sekulako eragina dutela. Herri txiki bat gara eta eraginik ez
|
dugu
munduaren norabidea markatzeko garaian, baina horrek ez du esan nahi gure herriari eta gure kulturari eutsi eta biziberritzeko ahalmenik ez dugunik. Euskal Herriak lehen ere erakutsi du gaitasuna, garai zailetan, norabide propioa topatu eta bere hizkuntza eta kultura indarberritzeko, eta orain ere izan gaitezke gai, baldin eta horretan sinesten badugu, geure buruan sinesten badugu.
|
|
|
Eta presa dugu, baina ezin gara presaka ibili. Presa
|
dugu
mundu globalizatu honek gero eta elementu gehiago dituelako nagusiak ez diren hizkuntza eta kulturak deusezteko;" bi egunetan mundua aldatu behar dugu" pentsatuz abiatzen bagara, ordea, ez dugu ezer lortuko. Epe luzerako helburuak eta norabidea markatu behar dira, etengabe berrikusiz eta behar diren aldaketak eginez, mundu mailan gertatzen joango diren aldaketa sozial, politiko eta ekonomikoak une oro aztertuta.
|
|
|
nehoiz bezanbat injustizia ikusten
|
dugu
munduan:
|
|
2021
|
|
|
Koronabirusaren hedapenak ere neurketaren logika hori bete betean erakutsi digu, bizitzaren neurketa heriotzaren neurketarekin ordezkatu bazaigu ere. Orduero positibo berrien kopurua jarraitu ahal izan
|
dugu
munduko herrialde guztietan, urrunekoak zein gertukoak izan; igoera esponentziala, zenbakien kurbak... eta hori guztia denbora errealean, zifra jasangaitzekin. Barneratu ezinezko zenbakien tsunamia eta herrialdeen arteko konparaketa bizi izan dugu une oro komunikabideetan.
|
|
|
Geure zauriak sendatzeko feminismoa behar dugu. Feminismoa behar
|
dugu
mundua ulertzeko. Eta mundua idazteko.
|
|
|
aniztasuna uste baino euskaldunagoa dela. Bizitza osoa eman
|
dugu
munduan zehar bueltaka: Islandian, Quebec-en... eta aniztasunaren kudeaketa gurea dugula.
|
|
|
|
dugu
mundua.
|
|
|
Ze hutsune uzten
|
dugu
munduan
|
|
|
–Ez –esan nuen– Baina ez
|
dugu
mundu gerra baten truke erosi gura. Gehiegi ordaintzea litzateke.
|
|
2022
|
|
|
Egiten dugun guztia egiten dugu ateratzen zaigulako. Ez
|
dugu
mundua aldatzeko egiten. Badago determinazio bat, politikoa, adieraztekoa aita naizela, eta aita, ikuspegi honekin.
|
|
2023
|
|
|
–Zertarako nahi
|
dugu
munduko etxerik ederrena zuek inoiz bertan ez bazaudete? –esan du Xanak, eta negarrez hasi da.
|
|
|
Bereziki zaila izan zen 30.000 karakterera heldu zen elkarrizketa 12.000ra laburtzea, ideia ezin interesgarriagoak sakrifikatzea, gutxienik entzunak, zorrotzenak eta aberasgarrienak zutaberatzeko: " Ez dago kultura batean hazi ez den nehor; denok dugu gure kultura, eta ezin
|
dugu
mundua ikusi kultura hori ez bagenu bezala, talde batetik ez bagentoz bezala. Ni-a Gu arekin lotuta dago, hertsiki.
|
|
|
Lan eta ahalegin handia egin dugu hori guztia erdiesteko, eta aspaldiko partez lanpostuak sortu ditugu lehen sektorean eskualde honetan. Nafarroa harro dago Erriberan ekoizten ditugun barazkiez, herrialdearen ospe ona zabaltzen
|
dugu
munduan zehar gure produktuei esker eta, bide batez, gure herrien etorkizuna bermatzen ari gara.
|
|
|
Eta atera zenean, negarrari heldu zion. Jaiotzen garenean, negar egiten
|
dugu
munduko txarra usnatzen dugulako. Jaiotzen garen arte, arima lo egoten da, baina jaiotzarekin esnatu egiten da eta igartzen du zein debila den munduko gaitzen aurka, eta tristatu egiten da, eta horregatik egiten dugu negar.
|
|
|
Begiradatik kokatzen
|
dugu
mundua, eta begiradak kokatzen gaitu munduan. Gutxitan begiratzen diogu, ordea, geure begiradari.
|
|
|
Lotura du ezagutzarekin: zenbat apriori historikoz eta epistemologikoz aztertzen
|
dugu
mundua. Politikarekin:
|
|
|
Lotura du etikarekin ere: noiz arte jarraituko
|
dugu
munduaren handitasunari eta gure txikitasunari ezikusi egiten?
|