|
2000
|
|
|
Fernando Barrena Txalapartako arduradunak liburuaren aurkezpenean esan zuenez, belaunaldi baten islada da liburua, orain 40 urte inguru dituen belaunaldiarena, hain justu. Autobiografikotik asko ei
|
duen
nobela hau, komentua, sexu grina, militantzia abertzalea, erbestea eta ekintza armatuaren inguruan hezurmamitua izan da, eta egileak, polemikoa izan daitekeela aurreratu zuen. (Jakin 101)
|
|
|
Giltza bat daezusteko berbatxo hori. Zentsurak beharturiko maskararen azpian keinu ezkutu bat, bat bezala, Txillardegik sekula idatziko
|
duen
nobelarik itxuraz ez existentzialistenari, urrun: Exkixu, 1988, erabakia eta bizitzaren zentzuaz betiko galderarierantzun, garbi?
|
|
2001
|
|
|
Gauza bera esan genezake ESPAZIOAZ. Bere diskurtsoa zalantzan jartzen
|
duen
nobela modernoan, espazioaren deuseztapena, hau da, espaziorik eza dagoela esan behar. Gure kasuan, protagonista dagoen gela, horma akoltxatudun gela hori, kanpora burdinazko barrote gurutzatuak dituen leiho bat duen gela, simulakroaren, irrealtasunaren espazio bihurtzen da sapaiko ispiluan islaturik geratzean.
|
|
|
" Hitzik ez, zeinu bat, ez dut gehiago idatziko" (80.or.),"" Je serais un grand mort", esan zion ispiluari" (434.or.). biografikoak arakatzen emango du denbora. Iñaki Abaituak aurrera daraman saio literario honetan, bere iragan propioa Zabalegirenarekin loturik azalduko da, iragan horretan konpromiso politikoak eta irakurketa literarioak (Loretta Sheridan en afusilamentua kontatzen
|
duen
nobelarena, adibidez) behin eta berriro gurutzatuko direlarik.
|
|
|
Kontaketa bera hizpide bihurtzen
|
duen
nobela mota honi metanobela deritzo. Istorioak kontatzea ezinezkoa bihurtu da eta hauxe da, hain zuzen, nobela honetan aditzera eman nahi zaiguna.
|
|
|
Prix des Critiques, Simon & Garfunkel en" The Sounds of Silence" kanta edo Otto Preminger ek 1957an zuzendutako filma merezi izan zituen Saganen nobela goiztiar honek, luxuaren eta edertasunaren mundu itxurazkoa baztertu eta heldutasuna besarkatzen duen Cécile gaztearen bizitza du kontagai. Giro melankolikoa iradokitzen
|
duen
nobela, Juan Martinen jarrera melankolikoaren adierazgarri ere izan daitekeena, baina oraindik melankolia horren arrazoien berri ez dakien Juan Martin gaztearena (hortik," bonjour" en ordez," adio"). Edozein kasutan, Saganen liburuarekin egiten den konparaketaren ironia azpimarratu genuke, 19 urtekin Frantziako panorama literarioa astindu zuen nobelaren arrakasta ez baita, inondik ere, Juan Martinen nobelak lortutakoarekin alderagarria.
|
|
|
Murrizpen horren atzean ez da ulertu behar Saizarbitoriaren azken nobela honek teknikaren alderditik baliabide aberastasunik ez duenik. Ez da hori adierazi nahi duguna, baizik eta, bere erreferentea behin eta berriro zalantzan jartzen
|
duen
nobela izatean datzala bere berezitasunik aipagarriena.
|
|
|
Kontaketa bera hizpide bihurtzen
|
duen
nobela mota horri metanobela deritzo.Istorioak kontatzea ezinezko bihurtu da, eta hauxe da, hain zuzen, nobela honetanaditzera eman nahi zaiguna. Protagonistak behin eta berriro egiten dituenahaleginetan, hizkuntzak berak etengabe traizio egiten diola ikusten du, azkenean, nahi gabe ere, betiko istorioak errepikatuz amaitzen baitu.
|
|
|
‘Armandok idatzi
|
duen
nobela dela uste dut, ’ diot, orri batzuk errebisatu ondoren.
|
|
2002
|
|
|
Hamalauren bat urtetik aurrerako guztiei zuzendu die Pako Aristik «Deborah hondartza bakarti batean», Alberdania argitaletxean kaleratu
|
duen
nobela laburra. Lau urte zeramatzan Pako Aristik fikzioa idatzi gabe, eta bere azkenengo lan honetan hemezortzi urteko neska haurdun gazte batek izan ditzakeen hausnarketak azaltzen saiatu da.
|
|
|
Gerra garaian ezagututako gizonaz eta haren emazte eta semeaz baliatuko da horretarako. Kontrabandoa eta boxeo giroko sator lana, gerra ondorenaren latza atzean uzten ari den garai korapilatsua primeran islatzen
|
duen
nobelan.
|
|
|
Jorge Gonzalez Aranguren idazleak egokitu du gaztelerara Joan Mari Irigoienen «Lur bat haratago», euskarazko literaturak gaur arte ezagutu
|
duen
nobelarik luzeena. XVII. mendean kokaturik zegoenez, berak burututako Etxegoietarren istorioa, Axularren hizkera gogorarazten zuen euskara erabili zuen Joan Mari Irigoienek hura idazterakoan.
|
|
|
Bertan kontatzen zaigun" istorioa", hasieran, nahiko sinplea da: Iñaki Abaitua protagonista eta narratzaile intradiegetikoa Hamaika pauso izeneko nobela idazten ari da, Daniel Zabalegik (Angel Otaegi ETAko kidea) 1975ean jasandako agonia eta fusilatzea narratzen
|
duen
nobela. Istorioa 1973 inguruan hasi eta 1984an bukatzen da, Komando Autonomo Antikapitalistek Enrique Casas PSOEko senataria hil ondoren.
|
|
2003
|
|
|
Honelakoak ikusi edo entzutean burura etortzen zait Kubricken «El resplandor filmean» Jack Nicholsonek idazten
|
duen
nobelaren testua: esaldi berbera, modu ezberdinez, baina ehunka aldiz errepikatua.
|
|
|
Abereen psikologiari buruzko bere saioetan argitasun eta ordena gehiago zegoela uste zuen behintzat. Seguru zegoen azaleko distira baizik ez
|
duen
nobela horren atzean adimen kamustu bat ezkutatzen dela. Ikasketetan ere ez baitzen sekula nabarmendu.
|
|
2004
|
|
|
Egungo literatur kritikaren esparrutik ostera bakan bat eginaz, Xabier Kaltzakortak, Atxagaren Obabakoak liburuaz idatzi zuen ikerketan (Idatz & Mintz 18, 1989), Amor Coutok garandutako geografia mitikoen zerrenda horri Juan Beneten Regiónekoa gehitzen dio. Ferrínengana gatozelarik, Andres Urrutiak paraturiko euskal itzulpena
|
duen
nobela honek bestenaz (Tagen Atarako itzulera, 2000), laster hariak ekarriko digun Xabier Kintanaren Ukronia ipuinera garamatza Amor Coutoren eskutik: " Como outros espazos ficticios situados á marxe das convencións realistas, Tagen Ata, configúrase como un mundo ucrónico,...".
|
|
2005
|
|
|
Espainiarren konkista hura inbasio suntsitzaile bat izan zela salatu zuen hark, indarrezko lapurreta onartezina. Gai hori jorratuko
|
duen
nobela bat idaztea erabakiko dute egungo bi gaztek, honako puntuhauek ukituz: egoera geografikoa eta historikoa, Bartolome de las Casasen bisita Karlos enperadoreari, indiar tainoak eta karibeak, paradisua infernu bihurtua eta Bartolome de las Casas eta zerura joan nahi ez zuen indiarra.
|
|
2006
|
|
|
Lapurdiko erresistentzia gaitzat
|
duen
nobela
|
|
|
Gorroto ditut barruan beti dantzan dabiltzan ahots horiek. Inoiz ez didate Pulitzer saria irabaziko
|
duen
nobela kontatuko, madarikatuek, baina arratsalde hartan hitzez hitz gogoratu zidaten taberna hartan elkarrekin hartutako garagardo bakoitza.
|
|
|
Hor bazka zitekeen ederto, baina, hau da gure tragedia, poliki poliki, ETAren pisua gero eta astunagoa bihurtu zitzaion, gero eta jasanezinagoa. Erantzun bat eman nahirik Gizona bere bakardadean idatzi zuen lehenengo eta, ildo berean sakonduz, Soinujolearen semea, aldi berean ETAren historiaren laburpena eta epaia izan nahi
|
duen
nobela behin betikoa. Eta hortxe agortu zen.
|
|
|
Lehen emakumea, Juan Mari Irigoienen Poliedroaren hostoak (Erein, 1982) nobelako Martzelina. Zergatik Panpoxeko ama aztertu ostean, zaila da pareko indarra duen emakume protagonistarik topatzea, baina aurrera egin aurretik gurea egin behar dugu Demetrio Estebanez Calderon ek (1998) egiten
|
duen
nobelen sailkapena. Ekintza nobelak, pertsonaia nobelak eta espazio nobelak aipatzen ditu Estebanezek W.
|
|
2008
|
|
|
Lamina baten istoriotik abiatuta laminen inguruko istorioak, hain zuzen. Eta helburu horri erantzunez eskaini digu Juan Kruz Igerabidek Amilami protagonista nagusia
|
duen
nobela hau.
|
|
|
Luze gabe, beraz, Le Clezioren lan bat euskaratzen hasiko da itzultzaile bat. Euskaratzeko obra bat hautatzekotan, Désert hautatuko luke Bordak, bitan irakurri
|
duen
nobela. «Afrikako desertuetako jende urdinen bizimoldea erakusten duen testu mineral bat da».
|
|
|
Paul Austerrek nobela berria argitaratu zuen irailean eta oraingoan, Oskar Aranaren euskarazko itzulpena, ingeleseko jatorrizkoa aurkeztu eta hurrengo egunean kaleratu zen, euskal itzulpengintzaren beste aurrerapauso baten erakusgarri. Gizona ilunpean izenburua
|
duen
nobela irakurri ostean, ordea, Auster idazle miretsiaren ibilbidean aurrerapauso bat baino, liburu hau beste zerbait dela iruditu zait.
|
|
|
Hausnarketa horiek bi iturburu nagusi dituzte: batetik, Ondarroako eta bere familiako istorioak daude; bestetik, idatzi nahi
|
duen
nobelaren inguruko kontuak.
|
|
|
Euskal Literaturaren izaera" berezia" k (beste adjektibo batzuk ez erabiltzearren) bideratu du Bernardo Atxagaren baitan modernitate osoa eta postmodernitatearekiko jauzia (baldin badago) biltzea. Atxagak Obabakoak argitaratzen zuenean, ez zuen nobela bat argitaratu baizik eta nobela hautsi bat, edo beste modu batera esanda, batasun narratiboa deseginik
|
duen
nobela bat.
|
|
|
Tesi nobela esaten zaio autorearen tesi bat frogatu nahi
|
duen
nobelari, eta tesi nobelak errealismoarekin loturik agertzen zaizkigu gehienetan. Zer tesi frogatu nahi digu hemen Atxagak?
|
|
|
Ez dago gogoratu beharrik, iraultzaren porrotaren azterketa honek zer eragin
|
duen
nobelan, leit-motiva da ez bakarrik tesi nobela deitu dugun honena, baizik eta baita tragediarena eta suspense nobelarena ere; izan ere, kontua da jakitea nork salatu duen Carlos, eta zergatik, batez ere zergatik. Danutak salatu du Carlos, Danuta aristokratikoak, izpiritualki Poloniako jokalarien gainetik dagoela uste duenak, iraultzaren aristokratak, izpirituaren aitonen alabak, Rosa Luxemburgoren irakurzaleak.
|
|
2009
|
|
|
Hizpide emango
|
duen
nobela da, dudarik gabe, Antzararen bidea.
|
|
|
Disoluzio diskretuagoak, bikarbonatuarenak: dena irensteko moduko digestio aparatua
|
duen
nobelak poesia murtxika dezan utzi, eta lantzean behin perlaren bat ahaztuta laga han eta hemen, balearen (nobelaren) sabelean, gure idazki «ez poetikoan» poesia apur bat, garai batean gau bakarreko maitaleek zure etxeko ohepean uzten zizuten belarritako ahaztu horren pareko perla bat: badaezpada, damututa ere, atzera bueltatzeko aitzakia bat izan zezaten.
|
|
|
Laburbilduz, nobelak adiskidantza horren nondik norakoak azaltzen dizkigu. Autofikzio kutsua
|
duen
nobela da osasun motiboengatik diot batik bat, autofikzioaren fobiko, alergiko eta eszeptikoek kontuan izan dezaten, narratzailea Modiano bera delako aztarnak uzten baitzaizkigu aldian behin. Idazle izan nahi duen narratzaileak Idazlaria deitzen dio Jansenek, larruzko hiru maletatan bilduak dauden Jansenen argazkiak kronologikoki ordenatzeko egitasmoari ekiten dio, eta inbentario hori egiteko lanetan igarotzen ditu egunak atelierrean.
|
|
|
–Plagio hutsa besterik ez da?, dio Salingerrek Epaitegi Federalean utzitako idatzian. Plagioa egin omen
|
duen
nobelaren egileak J.D. California ezizenez sinatu du, eta nor den eta non dagoen ez daki Salingerrek,, ikertu duten arren?.
|
|
|
–Nire liburuak gaixotasun psikikoa daukan pertsona baten burmuinaren antza du?, azaldu du egitura deskribatzean. Phineasen kontakizunaren erdian itxuraz loturarik ez
|
duen
nobela poliziako bat hasten da, Londresen gertaturiko hilketa bat argitu nahiko duena. –Irakurleak bukaeran ulertuko du guztia?.
|
|
2011
|
|
|
Zinez, itzulpena egiteko trebetasun berezia eta hizkuntzaren ezagutza sakona eskatzen
|
duen
nobela baten aurrean gaude.
|
|
2012
|
|
|
Hau erakusleak aurretik datorren, nobela? hitzari egin diezaioke erreferentzia edo eskuartean
|
duen
nobelari; hau da, izate fisikoari94.
|
|
|
Erretratu hori iragarpen bat da, baina nola jakin behar zuen idazleak? Hotel horretantxe emango zituen Okupazio garaiko lehen egunak eta bertan hasiko zen Suite frantsesa idazten, odolak irakite tenperatura iristen
|
duen
nobela postumoa. Gizon, emakume eta haurrak irakite punturaino eramanak, iruzur, traizio egiten dute, hil egiten dute.
|
|
|
idazten hasten den aldiro, lehor lehor gelditzen da. Idatzi berri duen esaldiak, paragrafoak, orriak sona handiko idazleak argitaratu
|
duen
nobelako estiloa gogorarazten dute. Ezer argitaratu orduko, mundu guztiak salatuko lioke imitatzen ari dela, plagiatzen.
|
|
2013
|
|
|
Zergatik panpoxlanarekin jarraituz, liburu honek izandako harrera kritikoa buruan, Olaziregik dio euskal kritikariek liburuari harrera ona egin ziotela. Olaziregiren esanetan, Aldekoak 1979ko nobela onentzat jo zuen, eta Txuma Lasagabasterrek gehien laudatu
|
duen
nobela da, J. A. Arrietaren Abuztuaren 15eko bazkalondoa rekin batera. –Bere 1986ko Antología de la narrativa vasca ren hitzaurrean dioena guztiz da azpimarratzekoa, nobela biribil eta xarmangarri gisara definitu ondoren, euskal ahots femenino lortuentzat jotzen baitu.
|
|
|
Calpurniari naturaren azterketa baino ez zaio interesatzen, aitonari eta Darwini esker. Abacus en arduradunaren arabera, gazte klasikorik onenen lurrinarekin espiritu bizigarria
|
duen
nobela zirraragarria. 10 urtetik aurrera.
|
|
2014
|
|
|
Koldo Izagirreren hitzetan (Pasaia, Gipuzkoa, 1953), oso sinplea da Dumitru ren (Erein) sorburua, haur eta gazteentzat idatzi
|
duen
nobela garatuko duen kausa. «Mutiko bat lasterka, zamarra beltza soinean duela».
|
|
|
–le henengo pertsonan idatzitako liburua da nirea, era desberdine tan ebaki edo zatitua?, Walser beraren berbetan. ...paisaien baitan. dena den, badiot, Walserren aburua idazle denei dago kiela neurri batean, irizten baitiot ia denok idazten dugula behin eta berriz liburu bera, aurretik izkiriatutako liburu bakoitza eta denak huts egindako egitasmoak izango balira bezala. ondorioz, aierua dugu hutsetik hasten garela eleberri berri bati ekiten dio gun aldiro, halako batean, noizbait bizitza bere osotasunean jasoko
|
duen
nobela idatziko dugun itxaropen handinahi eta ezdeusarekin. Gabriel Arestiren egintzan ere nabari da halako osotasun bat, bere lan guztiek liburutzar bakar bat taxutuko balu te bezala.
|
|
2015
|
|
|
Lasagabasterrek" benetako nobela" eskatzen duenean," euskal izpiritua
|
duen
nobela bat" eskatzen ari da, euskaraz idatziz bakarrik lortuko ez dena. Horregatik, baitaere, muzin egiten dio, kosta egiten zaio" herri tradizioa" ez den beste edozein tradizio aipatzea (mistiko kastellanoak Lauaxeta influentziatu zutela, adibidez) hori egitea euskal izpiritua kolokan jartzea bait litzateke (bere ustez, noski).
|
|
|
Niri asko gustatu zait Garbiñe Ubedak bilaketa horrekin paratu
|
duen
nobela. Hor esplikatu digu nondiknora joan den ikerketa, alegia, zelan bideratu duen, etabai zelan askatu dituen inkognitak eta noraino ebatzidituen.
|
|
|
Mendebaldeko literaturaren poema fundatzailea, lliada alegia, epikoa baita; beraren gaia gerra eta gerraren ondorioak baitira; setioa, borrokak, mendekuak, jainkoekin harreman gatazkatsuak... Horretaz guztiaz arduratzen da egun nobela, gaurko benetako genero epikoa dena, adituek esaten dutenez. nahiz eta autofikzio delako modak edo joerak lirikaren uretara eraman
|
duen
nobela.
|
|
2016
|
|
|
Galdera horren erantzuna da haizean dabilena, eta bidaiaren kronika idatzizkoa nahiz ilustratua egiten duen koadernoan aurkitu du irakurleak. Bidaia abiatzen lagunduko dion kideak etxerako bidea hartzeak eragingo dion bakardadeak, ilargipean gaua egin beharrak eta beste hainbat kezka ere izango ditu Tomasek lagun; baita abenturara batuko zaion «txakur ziztrin, hezur huts» bat ere.Bidaia horren kronika da eguneroko itxura
|
duen
nobelak jaso duena. Idazkerak berak, liburuaren azal gogorrak nahiz orri eta orri artean ugariak diren ilustrazioek egin dute ezohiko liburua, Zubizarretaren esanetan.
|
|
2017
|
|
|
Inoiz idatziko ez
|
duen
nobelan kontatu nahi zuen behin baino gehiagotan Etxeko ikasleek pentsatu arren inoiz egin ez zutena: hartu apaiz bat hainbaten artean eta ostikoka jipoitzea.
|
|
|
Problema orokorki planteatu bakarrik egin nahi zuen Gidek (han homosexualitateko historia pribatu bat da gaia), bukaera gabe bukatzen
|
duen
nobelan. –Que Michel triomphe ou succombe, le «probleme» continue d, etre, et l, auteur ne propose comme acquis ni le triomphe, ni la defaite?.
|
|
2018
|
|
|
Helduden buruilean hasiko du New Yorken bederatzi hilabeteko egonaldia Kirmen Uribe euskal idazle eta poetak, hiriko Cullman Zentroak eman beka bati esker. Mundu osoko 45 herrialdeko 397 hautagairen artean izan zen hautatua egile euskalduna, fikzio arloan beste bi idazlerekin batera (beste biak amerikanoak) mementuko ingeles itzulpenean" The book she wrote" izena hartu
|
duen
nobela berria idazteko bidean.
|
|
|
Afrikatik AEBetara eramandako esklaboen esperientziaren memoria mundu osoan zehar zabaltzen lagundu duten obren artean, aparteko lekua merezi du pertsonaia nagusitzat Kunta Kinte
|
duen
nobelak, Alex Haleyren' Roots' ek.
|
|
2019
|
|
|
Zer pentsatua ematen du esaldi horrek, eufemismo batzuek izan ditzaketen ondorio terribleez. Gatazkak zeharkatzen
|
duen
nobela da hau, zein da hitzen zeregina horrelako egoera batean?
|
|
|
Han dago zure sekretua: aurrera egiten ez
|
duen
nobela bat, idazteko ezintasun handi bat.
|
|
2020
|
|
|
Ezkerreko begia hatz koskorrekin igurtzi eta eseri egiten da Connell. Bidaian ekarri
|
duen
nobela bakarra irakurtzen ari da Elaine, azal distiratsuko nobela bat, gainean alderik alde Orain zinemetan idatzita duena. Azaleko aktoresa izan dute lagun leial asteetan.
|
|
2021
|
|
|
Mendigurenek azpimarratu du «asko pentsarazten»
|
duen
nobela «kontundentea» dela Malthusen ezinegona. Distopia handien tradiziotik edaten duen lana da, eta, editorearen hitzetan, nabarmena da Aldous Huxleyren itzala «batez ere, mundu berriari eta gizarte zoriontsuari egin zaizkion erreferentziengatik».
|
|
|
Eta begira Galdos. Biek daukate Trafalgarreko bataila erabakigarria kontatzen
|
duen
nobela bana. Politika inperial frakasatuak eragindako desastre militarra da Galdosen Trafalgar miresgarriak kontatzen duena.
|
|
2022
|
|
|
ez duela ideiarik inposatzen, ez duela irakurlea leziatzen, ez duela literaturaren aitzakian propaganda egiten, hiru gauza dira, ados?. Azken nobelaren aurkezpen elkarrizketa batean esaten zuen," autorearen tesi bat frogatu nahi
|
duen
nobela ezinbestean izango da pobre. Literaturak bizitza deskribatzen du, irakurlearen esku dago gero ze alde aukeratu".
|
|
2023
|
|
|
Azpimarrak du izena Nerea Baldak Erein etxean argitaratu berri
|
duen
nobela laburrak. Trama entretenigarria du obrak:
|
|
|
Orain dela hiru urte argitaratu zuen Sara Mesa idazle espainiarrak Un amor, orain Isabel Coixet zuzendari kataluniarrak zinemara egokitu
|
duen
nobela, eta, orduz geroztik, liburuaren oihartzuna areagotuz joan da. «Jende guztiak esaten du moldatzeko zaila dela nobela; nik uste dut eleberri bikaina dela, eta pentsatzen dut horretan datzala zailtasuna.
|
|
|
Orain dela hamabost urte sortzen hasitako istorioa borobildu du Bidegainek, fikziora eta misteriozko esparrura salto eginda, Bichta éder izena
|
duen
nobelan.
|
|
|
Orduan konturatu nintzen liburu batean aspaldi sartutako lore baten antzera zegoela ordurako gure pasioa, sikatuta, inork irakurri behar ez
|
duen
nobela bat bezain baliogabe bihurtuta. Agian lehenago banandu behar nintzela pentsatu nuen, maitalearekin edo gabe.
|